EĞİTİM PSİKOLOJİSİ 2.HAFTA
BİREYİN GELİŞİMİ -Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar - Gelişim Dönemleri -Gelişimin İlkeleri -Gelişimi Etkileyen Faktörler -Özet -Değerlendirme Soruları
FİZİKSEL GELİŞİM - Bedensel Gelişim -Psiko-motor Gelişim (Devinsel Gelişim) -Duyuların Gelişimi -Fiziksel Gelişimi Etkileyen Faktörler -Özet -Değerlendirme Soruları
erolesenblog.wordpress.com
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar *Döllenmeyle başlayan ve yaşam boyu devam eden değişmelerdir. *Döllenmeden ölüme kadar süren yaşam dönemi içinde organizmada (fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal) gözlenen sürekli ve düzenli değişikliklerdir.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar GELİŞİM PSİKOLOJİSİ; *Gelişimin temel kavramlarını, ilkelerini ve kuramlarını belirlemeye çalışan ve gelişim süreçleri ile bu süreçlerin birbirleriyle etkileşimleri üzerinde açıklamalar yapan bilim dalıdır.
Gelişim Süreçleri Döllenmeden ölüme kadar olan süreyi kapsayan gelişim sürecini ancak birbiriyle iç içe geçmiş olan biyolojik, bilişsel ve psiko-sosyal süreçlerle açıklayabiliriz. 1. Biyolojik Süreçler 2. Bilişsel Süreçler 3. Psiko-sosyal Süreçler
Gelişim Süreçleri 1. Biyolojik Süreçler * Büyük oranda bireyin fiziksel yapısındaki değişikliklerle ilişkili olarak, insanların türlerine özgü tipik davranış örüntülerini, ebeveynlerden genler yoluyla aktarılan özelliklerini ve bireylerin doğuştan sahip oldukları öğrenilmemiş davranış kalıplarını kapsar.
Gelişim Süreçleri 2. Bilişsel Süreçler * Bilişsel süreç, zihinsel gelişimle doğrudan bağlantılı olan dil gelişimi, bellek, öğrenme, algılama ve problem çözme gibi bilişsel etkenleri kapsamaktadır. * Bilişsel (zihinsel) yapı büyük oranda kalıtımla ilgilidir.
Gelişim Süreçleri 3. Psiko-sosyal Süreçler * Bireyin büyük oranda çevresiyle olan ilişkilerine ve etkileşimine bağlı olarak bireyin kişilik özellikleri, duygusal ve sosyal gelişimlerindeki değişmeleri kapsamaktadır.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Büyüme; Organizmada boy, kilo ve hacim olarak meydana gelen artışlardır. Örn: 3 kilogram doğan çocuğun 1 yaşına geldiğinde yaklaşık 10 kilogram olmasıdır.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Olgunlaşma; *Vücut organlarının kendilerinden beklenen fonksiyonları yerine getirebilecek düzeye gelmesidir. Örn: Bebeğin yürüyebilmesi için bacak ve ayak kaslarının olgunlaşması gerekir.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Olgunlaşma; * Bireyin genetik olarak doğuştan getirdiği ve zamanı geldiğinde kendiliğinden meydana gelen biyolojik değişikliklerdir. Olgunlaşma biyolojik bir süreçtir. Belirlenmiş, değişmesi olanaksız, biyolojik kalıtımın birbirini takip ederek ortaya çıkmasıdır. * Olgunlaşma öğrenme için bir ön koşuldur. Örneğin; bir çocuğun yazmayı öğrenebilmesi için kaslarının belirli düzeyde olgunlaşmış olması gerekir.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Öğrenme; *Bireyin çevresiyle etkileşimi sonucunda meydana gelen kalıcı izli davranış değişmeleridir. Örn: Çocuğun ablasını gözlemleyerek ayakkabılarını bağlamayı öğrenmesi.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Gelişme; *Büyüme, olgunlaşma, yaşantı ve öğrenmenin etkileşimi sonucu organizmanın sürekli ilerleme kaydederek değişmesidir. Gelişme, olgunlaşma, yaşantı ve öğrenme etkileşimlerinin bir ürünüdür. Örn: kasların uzaması (büyüme), ayak kaslarının pedal çevirebilecek düzeye gelmesi (olgunlaşma), dengede kalmayı izleme, başarma (öğrenme)--- bisiklet sürebilme
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Hazırbulunuşluk; * Olgunlaşma ve öğrenme sonucunda belli davranışları yapmaya hazır olma durumudur. Bu hazır olma durumu «bireyin önceki öğrenmelerini, ilgilerini, tutumlarını, yeteneklerini ve genel sağlık durumlarını» kapsar. Örn: bir müzik aleti çalabilmesi için çocuğun olgunlaşma ile birlikte ön bilgiye, istekliliğe ve ön çalışmaya gereksinim vardır.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Hazırbulunuşluk; *Bir şeyi öğrenebilmek için gerekli olan ön koşul davranışların kazanılmış olması anlamına da gelir. Yani herhangi bir etkinliği yapmaya; bilişsel, duyuşsal, sosyal ve psikomotor açıdan hazır olma halidir.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Kritik Dönem; *Bireyler belli türden davranışları öğrenmeye belli dönemlerde daha açık, daha yatkın ve daha fazla hazırdır. * Bireyin çeşitli gelişim dönemlerinde öğrenmeye ya da gelişmeye en çok eğilimli, istekli ve çevre uyaranlarına en açık olduğu dönemi ifade eden bir kavramdır. Örn: özerk kişilik gelişimi için 2-3 yaş, girişken kişilik gelişimi için 4-6 yaş kritik dönemdir.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar Gelişim Görevi; * Normal gelişim süreci içindeki bütün bireylerden beklenen, belirli gelişim dönemlerine ait görevlerin gerçekleştirilmesidir. Örn: 6-9 ay arası bebeklerin emeklemesi ve eşyalara tutunarak kalkabilme.
GELİŞİM DÖNEMLERİ *DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM (Yumurtanın döllendiği andan itibaren başlayıp doğum anına kadar olan süredir) *BEBEKLİK DÖNEMİ (0 – 2 yaş) (Her konuda bakıma yoğun bağımlı olunan dönem) *İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ (2 – 6 yaş) (Özbakım –kendi kendine yeme, içme, temizlik, giyinebilme) becerilerini kazandığı dönemdir. Bununla birlikte girişimcilik, bağımsız hareket etme gibi kişilik gelişimleri görülür)
GELİŞİM DÖNEMLERİ *İKİNCİ ÇOCUKLUK DÖNEMİ (6 – 11 yaş) (Zihinsel ve sosyal faaliyetlerde yoğunluk. Okuma – yazmayı öğrenme, soyut beceriler, okulla birlikte yoğun toplumsal ilişkiler.) *ERGENLİK DÖNEMİ (10/12 – 18/21 yaş) (Kendisini ve çevresini algılamada, düşünce ve fiziksel yapıda hızlı değişim ve bu ani değişikliklere uyum çabaları dönemi. Karşı cinse ilgi.)
GELİŞİM DÖNEMLERİ *GENÇ YETİŞKİNLİK (20–30 yaş) (Ekonomik bağımsızlık ve aile kurmaya yönelim.) *ORTA YETİŞKİNLİK (30 – 60 yaş) (Üretkenlik ve sorumluluk dönemi.) *İLERİ -GEÇ- YETİŞKİNLİK (60 yaş- ?) Fiziksel nedenlere bağlı sağlık sorunları. Emeklilikle birlikte yeni çevreye, yeni sosyal rollere uyma çabaları.
GELİŞİM DÖNEMLERİ
GELİŞİM İLKELERİ 1- GELİŞİM, KALITIM VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN ÜRÜNÜDÜR. 2- GELİŞİM SÜREKLİDİR VE BELLİ AŞAMALARDA GERÇEKLEŞİR. 3- GELİŞİMİN HIZI HER DÖNEMDE AYNI DEĞİLDİR. 4- GELİŞİM NÖBETLEŞE DEVAM EDER.
GELİŞİM İLKELERİ 5- GELİŞİM BAŞTAN AYAĞA, İÇTEN DIŞA DOĞRUDUR. 6- GELİŞİM, GENELDEN ÖZELE DOĞRUDUR. 7- GELİŞİM BİR BÜTÜNDÜR. 8- GELİŞİMDE BİREYSEL FARKLAR VARDIR. 9- GELİŞİMDE KRİTİK DÖNEMLER VARDIR.
GELİŞİM İLKELERİ 1- GELİŞİM, KALITIM VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN ÜRÜNÜDÜR. *Gelişim sürecinde sadece kalıtımdan ya da sadece çevreden bahsedilemez. Çünkü bu ikili bir bütün oluşturur. *Kalıtım yoluyla getirilen potansiyelin hangi ölçüde ve ne şekilde ortaya çıkacağını çevre belirler.
GELİŞİM İLKELERİ 2- GELİŞİM SÜREKLİDİR VE BELLİ AŞAMALARDA GERÇEKLEŞİR. *Gelişim, doğum öncesi süreçten başlayarak, ölüme kadar olan süreyi kapsar. *Bu süreç boyunca her gelişim aşaması, kendinden sonraki süreci hazırlar; bu nedenle süreçler arasında kesin sınırlar olduğunu düşünmek yanlış olacaktır.
GELİŞİM İLKELERİ 3- GELİŞİMİN HIZI HER DÖNEMDE AYNI DEĞİLDİR. *Bir gelişim alanının hızlandığı ve yavaşladığı dönemler vardır. En hızlı fiziksel gelişim anne karnında yaşanırken, orta ve geç çocukluk döneminde aynı ivmeden söz edemeyiz. *Ergenlik döneminde gelişimde yine bir hızlanma yaşanır.
GELİŞİM İLKELERİ 4- GELİŞİM NÖBETLEŞE DEVAM EDER. *Bir gelişim alanının hızlandığı dönemlerde, başka bir gelişim alanı yavaşlayabilir. *Örneğin, yürümenin hızlandığı süreçte, konuşma duraklama gösterebilir. Cinsel gelişim hızlandığında bilişsel gelişim yavaşlar.
GELİŞİM İLKELERİ 5- GELİŞİM BAŞTAN AYAĞA, İÇTEN DIŞA DOĞRUDUR. *Bebeğin bedeni ile kafatasının büyüklüğü göz önüne alındığında ortaya büyük bir orantısızlık çıkar. Bu durum son derece normal bir gelişimsel süreci gösterir. *Organizma önce kafa hareketlerini, sonra kafadan başlayarak aşağıya doğru göğüs, karın, bacaklar ve ayakların kontrolünü sağlar.
GELİŞİM İLKELERİ 6- GELİŞİM, GENELDEN ÖZELE DOĞRUDUR. *Öncelikle büyük kaslar, sonrasında küçük kaslar gelişir. *Örneğin, topla oynamaya başlayan çocuk, öncelikle topa tüm vücuduyla hakim olmaya çalışır; daha sonra sadece kollarıyla, elleriyle ve son olarak da parmaklarıyla topa hakim olabilir.
GELİŞİM İLKELERİ 7- GELİŞİM BİR BÜTÜNDÜR. *Tüm gelişim alanları, birbiriyle etkileşim içindedir. Bir gelişim alanındaki değişme, diğer gelişim alanlarında da değişmeye yol açmaktadır. *Örneğin, dil gelişimi geride kalan bir çocuğun sosyal gelişimi de bundan olumsuz etkilenmektedir.
GELİŞİM İLKELERİ 8- GELİŞİMDE BİREYSEL FARKLAR VARDIR. *Gelişim, gerek kalıtımsal özelliklerin gerekse içinde bulunduğu çevre koşullarının farklı olması nedeniyle bireyden bireye faklılık gösterir. *Bir kız çocuğu ergenliğe beklenenin aksine çevresindeki erkeklerden sonra yani daha geç girebilir.
GELİŞİM İLKELERİ 9- GELİŞİMDE KRİTİK DÖNEMLER VARDIR. *Organizmanın bazı davranışları öğrenmeye eğilimli olduğu yaş aralıkları vardır. Bu süreç, organizmanın bu davranışlara karşı en duyarlı olduğu ve davranışın daha hızlı kazanılabileceği aralıklardır. *Örneğin dil gelişiminin hızlı olduğu 6-7 yaşlarında ikinci dilin öğrenilmesi 30’lu yaşlara göre daha kolaydır.
Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişimi etkileyen faktörler üç ana başlık altında incelenmektedir: 1. Kalıtım 2. Çevre 3. Hormonlar
Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişimi etkileyen faktörler üç ana başlık altında incelenmektedir: 1. Kalıtım 2. Çevre 3. Hormonlar
Gelişimi Etkileyen Faktörler Kalıtım; * Bireylerin genler yoluyla anne ve babasından aldığı kalıtsal özelliklerdir. * Kromozomlar (23 anneden, 23 babadan), 25000 ila 35000 genden oluşmaktadır. DNA (deoksiribonükleik asit) adı verilen amino asitten meydana gelen genler, canlının tüm özelliklerine ait bilgileri içerir.
KALITIM Cinsiyetin Belirlenmesi; * Anne babanın her birinde bulunan kromozomlardan bir tanesi (23. kromozom) cinsiyet ile ilgilidir. *KADIN XX *ERKEK XY *Babadan gelen kromozom cinsiyeti belirler.
KALITIM Cinsiyetin Belirlenmesi; Foto at???***
ÇEVRE Çevre; Döllenmeden başlayarak insana etki eden tüm dış uyarıcılar olarak tanımlanabilir. *Bireyler doğuştan belli biyolojik donanımla dünyaya gelirler. Bu donanım insanın içine doğduğu çevreye göre şekillenir.
ÇEVRE Çevrenin gelişim üzerindeki etkisi 3 başlık altında incelenebilir; *doğum öncesi etkenler *doğum sırasındaki etkenler *doğum sonrası etkenler.
ÇEVRE Doğum öncesi etkenler; *İlaçlar ve Kimyasal Maddeler *Alkol ve Sigara *Yaş *Çoklu Gebelik *Radyasyon *Hastalıklar *Kan Uyuşmazlığı *Doğum Öncesi Beslenme
ÇEVRE Doğum Anı ( Sırası ) Etkenler; *Doğum anında yaşanan olumsuzluklar gelişimi etkileyebilir. Sağlıksız ortamlarda yapılan doğumlar, bebeğin başının zorlanması (vakum vb.), darbe alması, kordon dolanması ve bebeğin oksijensiz kalması gibi etkenler gelişimi olumsuz etkilemektedir
ÇEVRE Doğum Sonrası Etkenler; -Ekonomik düzey -Beslenme -İlk Yaşantılar -Anne-baba Tutumları: * Demokratik Tutum * Baskıcı (otoriter) Tutum * İtici Tutum * Aşırı Koruyucu Tutum * Aşırı Hoşgörülü ve Şımartıcı Tutum * Yetkinci Tutum * Tutarsız Tutum
ÇEVRE Doğum Sonrası Etkenler; -Çocukların Doğuş Sırası: * İlk çocuk * Ortanca çocuk * Sonuncu çocuk -Boşanmış Aileler -Hastalık ve Kazalar -İletişim Araçları -Akran Çevresi -Okul -Tarihsel Zaman
HORMONLAR Salgılarını doğrudan kana akıtan bezlere iç salgı bezleri adı verilir. İç salgı bezlerinin salgılarına da hormon denir. İç salgı bezlerinin salgıları organizmanın dengeli bir şekilde büyüme, gelişme ve çalışmasını sağlar. Herhangi birisinin salgısındaki yetersizlik ya da fazlalık diğer iç salgı bezlerini de etkileyebilir. Organizmanın dengesinin bozulmasına neden olur.
HORMONLAR Hipofiz Troid salgı bezi Paratroid salgı bezi Pankreas bezi Böbrek üstü bezleri Cinsiyet salgı bezleri
ÖZET
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ İnsan davranışında, doğumdan ölüme kadar, tüm yaşamı boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, bilişsel, duyuşsal ve sosyal yönlerden gelişimi ve değişimini inceler.
3. Psiko-sosyal Süreçler GELİŞİM SÜREÇLERİ 1. Biyolojik Süreçler 2. Bilişsel Süreçler 3. Psiko-sosyal Süreçler
Büyüme Olgunlaşma Öğrenme Hazırbulunuşluk Kritik Dönem GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Büyüme Olgunlaşma Öğrenme Hazırbulunuşluk Kritik Dönem Gelişim Görevleri
*BEBEKLİK DÖNEMİ (0 – 2 yaş) *İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ (2 – 6 yaş) GELİŞİM DÖNEMLERİ *DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM *BEBEKLİK DÖNEMİ (0 – 2 yaş) *İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ (2 – 6 yaş) *İKİNCİ ÇOCUKLUK DÖNEMİ (6 – 11 yaş) *ERGENLİK DÖNEMİ (10/12 – 18/21 yaş) *GENÇ YETİŞKİNLİK (20–30 yaş) *ORTA YETİŞKİNLİK (30 – 60 yaş) *İLERİ -GEÇ- YETİŞKİNLİK (60 yaş- ?)
GELİŞİM İLKELERİ 1- GELİŞİM, KALITIM VE ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN ÜRÜNÜDÜR. 2- GELİŞİM SÜREKLİDİR VE BELLİ AŞAMALARDA GERÇEKLEŞİR. 3- GELİŞİMİN HIZI HER DÖNEMDE AYNI DEĞİLDİR. 4- GELİŞİM NÖBETLEŞE DEVAM EDER.
GELİŞİM İLKELERİ 5- GELİŞİM BAŞTAN AYAĞA, İÇTEN DIŞA DOĞRUDUR. 6- GELİŞİM, GENELDEN ÖZELE DOĞRUDUR. 7- GELİŞİM BİR BÜTÜNDÜR. 8- GELİŞİMDE BİREYSEL FARKLAR VARDIR. 9- GELİŞİMDE KRİTİK DÖNEMLER VARDIR.
GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1. Kalıtım 2. Çevre 3. Hormonlar
DEĞERLENDİRME SORULARI Bireyin doğuştan getirdiği müzik yeteneğini ortaya çıkarabilmesi için bu yeteneğini geliştirebileceği bir ortamda olması gerekir. Bu bilgi en çok hangi gelişim ilkesiyle yakından ilişkilidir? Gelişim bir bütündür. Gelişim süreklidir. Gelişim çevre ve kalıtımın etkisiyle gerçekleşir. Gelişim içten dışa doğrudur. Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. 2. Aşağıdakilerden hangisinin amacı öğrencide kasıtlı ve istendik davranış değişiklikleri oluşturmaktır? Eğitim Psikoloji Eğitim psikolojisi Öğrenme psikolojisi Öğretim
DEĞERLENDİRME SORULARI 3. Bir öğrencinin çarpma ve bölme işlemini yapabilmesi için öncelikle toplama ve çıkarma işlemini bilmesi gerektiği hangi gelişim kavramıyla açıklanabilir? Öğrenme Olgunlaşma Kritik dönem Hazırbulunuşluk Gelişim görevi 4. 4 yaşındaki Selin’ in annesine psik. dan. «bu yaşlarda tüm sorularına anlayabileceği şekilde yanıtlayın. Bu onun merak duygusunu geliştirecektir» demiştir. Psik. dan hangi kavramı vurgulamıştır?
DEĞERLENDİRME SORULARI 5. Aşağıdakilerden hangisi büyümeye örnektir? a. Elleriyle nesne yakalama b. Kemiklerin uzaması c. Konuşma d. Tuvalet kontrolü e. Yürüme 6. Aynı zeka bölümüne sahip aynı yaştaki iki öğrencinin farklı zamanlarda okumaya başladığı görülmüştür. Bu durum gelişimin hangi ilkesini destekler? Gelişim belli aşamalar içinde bir evrim gösterir. Gelişim kalıtım ve çevrenin bir ürünüdür. Gelişimde kritik dönemler vardır. Gelişim hızı her yaşta aynı değildir. Gelişim alanları birbirini etkiler.
DEĞERLENDİRME SORULARI 7. Aşağıdakilerden hangisi öğrenmeden çok olgunlaşmanın bir sonucudur? Çocuğun kalemle yazı yazması Çocuğun elindeki kitabı okuması Çocuğun çantasını eliyle taşıması Çocuğun tuvaletini tuvalete yapması Çocuğun bir müzik aleti çalması 8. Bireyin yaşam sürecinde fiziksel gelişimin en hızlı olduğu dönemler hangi şıkta doğru sıralanmıştır? Ergenlik, doğum öncesi, bebeklik Doğum öncesi, bebeklik, ergenlik Doğum öncesi, ergenlik, bebeklik Bebeklik, ergenlik, doğum öncesi Bebeklik, doğum öncesi, ergenlik
FİZİKSEL GELİŞİM İnsan gelişiminin temel alanlarından olan a) Bedensel gelişim, b) Psiko-motor (devinsel) gelişim olmak üzere iki alanı kapsar.
FİZİKSEL GELİŞİM Bedensel gelişim, genel olarak beden oranı ve fiziksel görünümde meydana gelen değişimle birlikte bedeni oluşturan alt sistemlerin büyüme ve gelişimini ifade eder. Bedensel gelişim incelenirken boy, ağırlık, iskelet, kas, sinir, sindirim, kan ve dolaşım sistemleri ele alınır. Gözlenebilir ve doğrudan ölçülebilirdir.
BEDENSEL GELİŞİM
FİZİKSEL GELİŞİM Psiko-motor (devimsel) gelişim, beden ve sinir sistemi arasındaki organizasyona bağlı olarak ortaya çıkan organizmanın istemli hareketlerinin gelişimini kapsar ve iki grupta toplanmaktadır. *Kaba motor beceriler büyük kas gruplarının hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkan davranışları tanımlarken; ince motor beceriler, bedendeki küçük kas gruplarının kullanılması sonucu ortaya çıkan davranışları tanımlamaktadır.
PSİKO-MOTOR GELİŞİM DÖNEMLERİ
PSİKO-MOTOR GELİŞİMİN İLKELERİ *Motor gelişim kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür. *Gelişimi meydana getiren değişiklikler bazen hızlı bazen de yavaş olmak üzere ömür boyu devam eder. *Motor gelişim sıralı aşamalar izler. Bu aşamalar basit ve ilkelden zor ve karmaşığa doğru bir evrim gösterir.
PSİKO-MOTOR GELİŞİMİN İLKELERİ * Zihinsel, duygusal ve motor gelişim birbirinden soyutlanamaz. *Gelişim bütün halinde gerçekleşen hareketten spesifik olarak gerçekleşen harekete geçer. Bebeğin ilk hareketleri büyük kasları ile gerçekleşir. Zamanla daha küçük kas yapıları harekette bulunmak için kullanılır.
PSİKO-MOTOR GELİŞİMİN İLKELERİ *Motor gelişim baştan ayağa doğru olur. Kasların gelişimi başa en yakın kaslarla başlar ve kol ve bacak gibi uzuvlarla devam eder. *Motor gelişim içten dışa doğru olur. Bedenin gövdesine en yakın kaslarla başlar ve bedenin dış çevresine doğru ilerler. Bebekler önce kolunu omuzdan kullanma becerisini daha sonra bileklerini ve parmaklarının kontrolünü sağlar.
Psiko-motor Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim/0-2 yaş) Psiko-motor gelişim için duyu organları, kas ve sinir sistemleri koordineli olarak çalışmak durumundadır. Devimsel gelişimin temelinde doğumla birlikte getirilen refleksler vardır. Refleks, insanın belli bir uyarıcıya istemsiz, belli, yalın ve kurulu tepkide bulunmasıdır. Refleksler ilkel beyin ve omurilik tarafından yönetilir; beyin kabuğunca denetlenirler.
Psiko-motor Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim/0-2 yaş) Refleksler yaşamsal ve ilkel olarak ikiye ayrılmaktadır. Solumak, emmek, yutkunmak, göz kırpmak, öksürmek, esnemek, hapşırmak gibi refleksler yaşamamıza yardım ederler. İlkel refleksler (moro, izleme, yakalama, yürüme, yüzme, babinski, kavrama) doğumla beraber çevreyi tanımaya yardımcı olurken özellikle sinir sisteminin gelişmesi sonucu kaybolup, yerini istemli hareketlere bırakırlar.
Bebeklik döneminde sinir sisteminin gelişiminde ön planda önem taşıyan refleksler
Psiko-motor Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim/0-2 yaş) Moro Refleks
Psiko-motor Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim/0-2 yaş) Babinski Refleksi
PSİKO-MOTOR GELİŞİM
Bedensel Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim) Beden yapısı: Yetişkinlerde baş bölgesi, boy uzunluğunun 1/8'i kadarken yeni doğan bebeklerde bu oran 1/4'tür. Doğumdan önce ve ilk aylarda en hızlı büyüyen bölüm baştır. Boy: Bebekler ortalama 45-50 cm uzunluğa sahip olarak dünyaya gelirler. Bir yaşına geldiklerinde ise doğum boylarının %50 si kadar uzamaları beklenir.
Bedensel Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim) Ağırlık: Bebeklerde normal doğum ağırlığı 2500-4000 gr arasında değişir. Beş aylık olduklarında doğum ağırlıklarının iki katına, birinci yaşın sonuna geldiklerinde üç katına, ikinci yaşın sonunda doğum ağırlıklarının dört katma ulaşırlar.
Bedensel Gelişim (Bebeklik Döneminde Fiziksel Gelişim/0-2 yaş)
Bedensel Gelişim (İlk Çocukluk Döneminde Fiziksel Gelişim/2-6 yaş) Beden yapısı: Bu dönem çocuğunun beden yapısı bebeklik dönemine göre daha ince uzun görünümlüdür. Kilo: Tipik olarak 3 yaşındaki bir çocuk 14,5-16 kg ağırlığındadır. Çocuklar 5 yaşına ulaştıklarında ise ortalama kilolarının 18-20 kg arasında olması beklenir. Boy: 3 yaşındaki bir çocuğun ortalama boy uzunluğu 92.5 cm ile 97.5 cm arasında değişmektedir. 5 yaşındaki bir çocuğun boy uzunluğu ise 107 cm ile 112 cm arasında olur.
Psiko-motor Gelişim (İlk Çocukluk Döneminde Fiziksel Gelişim/2-6 yaş) Bu dönemde hem kaba hem de ince motor beceriler gelişmeye devam eder. Kaba motor beceriler, takla atmak, atlamak, tahterevalliye binmek gibi bedenin büyük kısımlarının koordinasyonunu gerektiren hareketleri içerir. İnce motor beceriler ise özellikle eller olmak üzere bedenin küçük parçalarının koordinasyonunu gerektiren hareketlerdir. Kitabın sayfalarını çevirmek, makas kullanmak, puzzle yapmak ince motor becerilerdendir.
Psiko-motor Gelişim (İlk Çocukluk Döneminde Fiziksel Gelişim/2-6 yaş) Çocuğun büyüklerin davranışlarını test ve taklit ettiği dönemdir. Bu dönemde bedensel becerilerin kazanılması ile birlikte bağımsız hareket etme söylenenlerin tersini yapma, dikkat çekici davranışlarda bulunma, inatçılık dikkat çekmektedir.
Psiko-motor Gelişim (İlk Çocukluk Döneminde Fiziksel Gelişim/2-6 yaş) 2-5 Yaş Arasındaki Çocukların Psiko-motor Gelişimi
Bedensel Gelişim (Okul Döneminde Fiziksel Gelişim/ 6-12 yaş) Bedensel gelişimin hızında da bu dönemde de yavaşlama görülür. Temel eğitime başlayan çocukların bilek, parmak kemikleri ve kasları ince işleri yapabilecek olgunluğa henüz ulaşmamıştır. 1.sınıf öğrencileri incelik isteyen küçük el işlerini yapmada zorluk çekerler. Bu yaşlarda çocukların el, kol ve bacak kemikleri ağır işlere dayanıklı değildir. Öğrencilerin ağır yükleri uzun süre taşıması kemiklerin çarpılmasına yol açar
Bedensel Gelişim (Okul Döneminde Fiziksel Gelişim/ 6-12 yaş) Beden yapısı: Çocuklar 6 yaşlarına geldiklerinde gövdelerinin uzunluğu doğdukları dönemin iki katı olur. göğüs kafesi genişlerken ve yassılaşırken kaburgaları da eğik bir pozisyondan daha dik bir pozisyona geçer. Kilo: Kızların doğum kiloları erkeklerden daha az olmasına rağmen 8 yaşına geldiklerinde erkeklerle aynı kiloya ulaşırlar, 9 yaşında ise erkeklerden daha ağır olurlar. Boy: 6-8 yaş döneminde erkek çocuklar kızlardan daha uzundur, ancak 9 yaşından sonra kızlar erkeklere göre daha uzun bir yapıya sahip olurlar ve bu durum ergenlik yıllarına kadar devam eder.
Psiko-motor Gelişim (Okul Döneminde Fiziksel Gelişim/ 6-12 yaş) Bu yaş çocuklarının bireysel farklılıklar gösterdikleri bilinmektedir. Erkeklerin beden gücüne dayalı aktiviteleri kızlara oranla daha fazladır. Kızlar ince motor becerilerde okula başladığı yıllarda erkeklere oranla daha ileridirler.
6-12 Yaş Arasındaki Çocukların Psiko-motor Gelişimi
Birlikte Düşünelim Ergenlik döneminde yaşadığınız değişimlerden sizi en çok şaşırtan/endişelendiren hangisiydi?
Bedensel Gelişim (Ergenlik Döneminde Fiziksel Gelişim) Ergenliğe hazırlık, geçiş olarak kabul edilen erinlikte(puberte) kısa süren fizyolojik değişiklikler olmaktadır. İkincil cinsiyet özelliklerinin (Kızlarda kalçaların, erkeklerde omuzların genişlemesi, ses tonu, sivilceler, bedende tüylenmeler) ortaya çıkmasıyla bedenine uyum sağlamakta ve bedenini algılamakta zorluk yaşamaktadır
Bedensel Gelişim (Ergenlik Döneminde Fiziksel Gelişim) Ergenlik, fiziksel (biyolojik), bilişsel ve sosyo-duygusal değişimleri içeren çocukluktan yetişkinliğe geçişin gerçekleştiği gelişim dönemidir. Ergenliğin yaş aralığı ırk, iklim, beslenme şartları, kültürel ve tarihsel koşullara göre değişkenlik göstermesine rağmen, ergenlik bugün yaklaşık olarak 10-13 yaşlarında başlamakta ve 20'li yaşlara kadar devam etmektedir.
Bedensel Gelişim (Ergenlik Döneminde Fiziksel Gelişim) Doğumdan sonra fiziksel gelişimin en hızlı ve göze çarpıcı bir şekilde gerçekleştiği ikinci dönem (birinci dönem bebeklik dönemidir) ergenlik dönemidir. Erkekler ve kızlar için büyüme farklı zamanlarda başlamaktadır. Ortalama olarak kızlar büyümeye erkeklerden 2 yıl önce başlarlar ve büyüme sürecini erkeklerden daha önce tamamlarlar.
Kızlarda ve Erkeklerde Ortak Görülen Değişiklikler: Boy uzaması Kilo artışı Koltuk altı ve cinsel bölgede kıllanma Deride yağlanma Sivilce çıkması Ter salgısının artması Kasların gelişimi Kızlarda görülen değişiklikler: Dişi üreme organlarının olgunlaşması Yumurta oluşması Adet görme Göğüslerin belirginleşmesi Erkeklerde görülen değişiklikler: Erkek üreme organlarının olgunlaşması Sperm oluşması Ses kalınlaşması Sakal ve bıyık çıkması
Psikomotor Gelişim (Ergenlik Döneminde Fiziksel Gelişim) Bedensel değişikliklerin psiko-motor beceriler üzerinde doğrudan etkisi vardır. Ergenlik döneminin başlamasıyla beraber iskelet-kas gelişim hızının artması, el ve ayakların kollara ve bacaklara göre deha çok büyümesi bedenin denge ve koordinasyonunu bozmaktadır. Bu durum çocuğun davranışlarında sakarlık, acemilik şeklinde görülmektedir
Ergenlik Dönemine İlişkin Sorunlar 1.Pubertenin Zamanı: Erken ya da Geç Olgunlaşmanın Sonuçları 2.Beslenme, Yemek Yeme ve Yeme Bozuklukları 3.Sivilceler 4.Büyüme Süreci ve Eğitimsel Problemler
Duyuların Gelişimi Çevremizi hatta kendi bedenimizi tanımamız duyu organları aracılığı ile olur. Duyu organları, canlı varlığın çevreye açılmış pencereleri gibidir. Bunlar hem beden içinden hem de dış çevreden gelen etkilerin alıcı organlarıdır. İlk ayda, bebek her iki gözünü tek bir objeye yöneltebilir, kımıldanan bir nesneyi izleyebilir, kimi renkleri ayırt edebilir ve insan yüzüne ilgi gösterebilir İki aylık bir bebek annesini yüzünü öteki insanları yüzünden ayırabilir.
Duyuların Gelişimi İki gözün eşgüdümü ise; 8.-9. aylarda oluşur. Göz yuvarlağı yaklaşık 7 yaşında normal büyüklüğüne ulaştığında, çocuklar ilkokula başladıklarında, görme duyuları onların öğrenmelerini sağlayabilecek durumdadır Göz aracılığı ile çevreyi tanımaya çalışan çocukların özellikle renkli ve hareketli nesneleri dikkatle takip ettikleri görülmektedir.
Duyuların Gelişimi Yeni doğan bebeğin işitme duyu organı oldukça gelişmiştir. İnsan sesindeki perde ve şiddet değişikliklerinin farkına varabilen bebek, tanıdık ve yabancı olan sesi ayırt edebilir. *İki yaşıma doğru ses ayırımında hızlı bir değişme göstererek sözcüklerin ve hecelerin ses farklarını oldukça doğru anlar
Duyuların Gelişimi Yeni doğmuş bebekler dört temel tat (tatlı, acı, ekşi, tuzlu) arasındaki farkları ayırt edebilirler. Özellikle tatlı yiyecekleri tercih ederler. *Örneğin, bebeklerin emzikleri bal gibi tatlı bir sıvıyla kaplandığında, emme hareketlerinde artış gözlenmektedir. *Yeni doğmuş bebekler tatlı bir sıvı verildiğinde gülümsemeye benzer bir yüz ifadesi göstermekte, ekşi bir sıvı verildiğinde ise dudaklarını büzmektedirler
Duyuların Gelişimi Bebek için anne kokusu anneyi tanımada diğer bireylerden ayırmada çok önemli bir özellik olarak görülmektedir. *17 aylık bebek, bazı çiçeklerden hoşlanır. 1 yaşından sonra bebeğin bazı keskin kokuları birbirinden ayırabildiği, bunlardan hoşlandığı ya da hoşlanmadığı görülebilir. * Yeni doğan döneminde dokunma duyusu tam olarak gelişmiş olmadığı için birtakım dokunsal uyarıcılara refleksleri ile tepki verirler 5.aydan itibaren dudak ve dil bölgesindeki dokunma duyuları gelişir
Fiziksel Gelişimi Etkileyen Faktörler *GENETİK FAKTÖRLER *PSİKOLOJİK SORUNLAR *BESLENME *SOSYO-EKONOMİK STATÜ *HORMONAL FAKTÖRLER *EVRENSEL DEĞİŞİMLER *HASTALIKLAR *FİZİKSEL AKTİVİTE *KAZALAR
ÖZET
Ergenlik Dönemi Değişiklikleri Ergenlik Dönemine İlişkin Sorunlar Duyuların Gelişimi Fiziksel Gelişimi Etkileyen Faktörler
DEĞERLENDİRME SORULARI 1- İkincil cinsiyet özelliklerinin ortaya çıkışı gelişimin hangi dönemindedir? a- Doğum öncesi b- Bebeklik c- İlk çocukluk d- Son çocukluk e- Ergenlik 2- Çocuklarda çevrenin dikkatini çeken davranışlarda bulunma ilk defa hangi yaşlar arasındadır? a- 0-2 yaş b- 3-6 yaş c- 7-11 yaş d- 12-18 yaş e- Hepsi
DEĞERLENDİRME SORULARI 3- Bedensel gelişim konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a- Boy ve ağırlık ile sinir kas sistemi bu gelişim içerisinde incelenir. b- Bedenin organları arasında gelişim yönünden paralellik yoktur. c- Bedensel gelişimde, gelişimin yukarıdan aşağıya ilkesi geçerlidir. d- Bedensel gelişimde kalıtsal değil çevresel faktörler etkilidir. e- Bebeklikte gelişim hızlıdır 4- Aşağıdakilerden hangisinde gelişim dönemleriyle yaş aralıkları yanlış olarak verilmiştir? a- 0-2 yaş-bebeklik b- 3-6 yaş-ilk çocukluk c- 7-18 yaş-son çocukluk d- 12-18 yaş- ergenlik e- 20 yaş ve sonrası-yetişkinlik
DEĞERLENDİRME SORULARI 5- Kalıtım özelliklerinin en çok etkili olduğu gelişim alanı aşağıdakilerden hangisidir? a- Cinsel gelişim b- Sosyal gelişim c- Heyecan gelişimi d- Fiziksel gelişim e- Zihinsel gelişim 6- Aşağıdakilerden hangisi fiziksel gelişimi etkileyen doğum sonrası faktörlerden değildir? a- Kalıtım b- Kazalar c- Ana-baba tutumları d- Arkadaş grupları e- İletişim araçları
DEĞERLENDİRME SORULARI 7- İnsanın doğuştan getirdiği, öğrenmeye dayanmayan, uyarıcılarla ortaya çıkarılan tepkilerini aşağıdaki kavramlardan hangisi açıklar? a- Beyin kabuğu b- Duyu organları c- Refleksler d- Omurilik e- İlkel beyin 8- Çocukların yaşına uygun devimsel becerileri kazanamamasından ilk ve önemli faktör hangisidir? a- Öğrenme b- Olgunlaşma c- Hazır bulunuşluk d- Çevre koşulları e- Ana-baba tutumları
DEĞERLENDİRME SORULARI 9- Bireyler arasındaki algısal farklılığa aşağıdakilerden hangisi neden olur? a- Duyu organları b- Duyum c- Uyaranlar d- Sinirler e- Kaslar 10- Aşağıdakilerden hangisi ergenlik dönemi özelliklerinden değildir? a- Hızlı bir fiziksel gelişim görülür b- Bunalım ve çatışmalar yaşanmaktadır c- Sakarlık ve acemice davranışlar görülür d- Hormonal dengesizlikler bedene uyumu zorlaştırır e- Küçük kas becerileri gelişmeye başlamıştır.
DEĞERLENDİRME SORULARI 11- İlköğretim 1.sınıfına başlayan Ali diğer arkadaşları gibi defterine kalemiyle çizgi çekemediği için sinirlenmekte her defasında defter sayfasını yırtmaktadır. Bu nedenle de okula gitmek istememektedir. Ali’nin çizgi çekememesini aşağıdakilerden hangisi açıklar? a- Sinir sistemi yeterince gelişmemiştir b- Okulu ve öğretmenini sevememiştir c- Anne ve babası okula iyi hazırlayamamıştır d- Parmak kasları yeterince olgunlaşmamıştır e- çizgi çalışmalarını öğretmen takdir etmemiştir
DEĞERLENDİRME SORULARI 12- Bedensel ve devimsel gelişimin bireysel farklılıklar şeklinde belirgin olarak ortaya çıktığı dönem aşağıdakilerden hangisidir? a- Bebeklik b- İlk çocukluk c- Son çocukluk d- Ergenlik e- ilk yetişkinlik 13- Aşağıdakilerden hangisi ergenlik döneminin gelişim ödevlerindendir? a- Dili kullanmayı öğrenmek b- Cinsel rolleri öğrenmek c- Vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirmek d- Androjen kişilik özelliklerine sahip olmak e- Kendine karşı olumlu tutum geliştirme