Yenidoğan ve küçük bebeklerde sık karşılaşılan sorunlar Prof. Dr. Saadet Arsan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Neonatoloji Bilim Dalı

Alt başlıklar: Emziremeyen anne/Ememeyen bebek Çok ağlayan gazlı bebek (İnfantil Kolik) Kusan bebek Kabız bebek Yeşil kaka/kanlı kaka

“Emzirememe” Olgu1: 5 günlük yenidoğan Zamanında, NVD, DA: 3600 g “Topuk kanı” aldırmak için gelmiş Sarılık (+) Dışkısı sarıya dönmemiş Bezleri fazla ağır değil VA: 3060 g (%15 kayıp) (Olması gereken: %10) Anne yorgun ve kaygılı Memelerde kurumuş kanlı çatlaklar (+) Pompa ile sağılmış, bakılmış: AZ! Eşlik eden bir sürü kadın (Bolca laf, söz, yorum!)

“Emzirememe” nedenleri: Uygun olmayan emzirme tekniği, yanlış tutma Meme başı sorunları Emzirme sıklığının ve süresinin uygun olmaması Annenin açlık, susuzluk ve yorgunluğu Annenin akut hastalık durumu Hastanedekiler, aile, arkadaşlar, sanal alem, “pompa”

Gerçek “emzirememe” nedenleri: AAP 2012 Anneye ait faktörler: Bebek ile ilişkili faktörler: HIV-1 enfeksiyonu Tedavi edilmemiş Brucella Aktif tüberküloz : Süt sağılarak verilebilir Memede HSV : Su çiçeği enfeksiyonu: Annenin aldığı ilaçlar: Radyoaktif bileşikler Kemoterapötik ilaçlar Madde kullanımı: Kokain, esrar Klasik galaktozemi Diğer metabolik hastalıklar: LCFA –OD Laktaz eksikliği PKU (?)

Bebeklerdeki devamlı emme isteği: Bebekler 3 amaç için emerler: Açlık Susuzluk Haz alma EMZİK: İlk 1-2 haftada önerilmez Ağrıyı azaltır Oral-motor fonksiyonları geliştirir Ani bebek ölüm sendromu sıklığını azaltır “Haz” verir AS’nü engellemez Cochrane Database of Systematic Reviews, 2012

Emzirmeye başarıyla başlayamayan annelere yaklaşım: “Emzirme süreci” muayenesi Bebeği ve memeyi tutuş, pozisyon verme Emzirme sırasında olumlama-destek Emzirme sonrası memedeki süt Meme sorunları Meme başı sorunlarının giderilmesi Dolgun, sert memenin rahatlatılması Yeterli “out-put” kontrolü

Emzirmeye başarıyla başlayamayan annelere yaklaşım: Büyümenin ve gelişmenin yeterliliği Aşırı emme isteğinin/ağlamanın nedenleri Yorgunluk, uykusuzluk, açlık ve susuzluğun giderilmesi Destek verenlerle işbirliği

Çok ağlayan gazlı bebek Olgu 2: Hepatit B aşısının 2. dozu için gelmiş, zamanında, 3200 gr doğmuş 1 aylık bebek Son 1 hafta-10 gündür dizlerini karnına çekerek “durmadan” ağlıyor, memeden ayrılmak istemiyor, “karnı çok gazlı” FM: 4100 g Bezinde bol sarı kaka Tüm sistemleri normal Muayene masasında ağlıyor, memede-kucakta susuyor

İnfantil Kolik-Tanım: Başlangıç: En geç 3. hafta Bitiş: 3. ay Haftada en az 3 gün 3 saate kadar AĞLAMA

Ebeveynler üzerindeki olumsuz etkileri Bunalma, kaygı AS yetersizliği hissi Postpartum depresyon Evlilik ilişkisinde gerginlik Çocuk suistimali Sarsılmış bebek sendromu

İK dışında bir neden düşündüren durumlar: Büyüyememe Episodik olmayan, sürekli huzursuzluk ve ağlama 3-4 aydan daha uzun süren huzursuzluk ve ağlama Kusma, ishal, kabızlık Dışkıda açık veya gizli kan Dismorfik görünüm özellikleri Anal fissür Ekstremite-eklem duyarlılığı Solunum sıkıntısı

Neden? GER Gaz İnfantil Kolik Annelik kaygısı 4. Trimester İmmatür sinir sistemi Süt Allerjisi İnfantil Kolik Annelik kaygısı Laktoz intoleransı 4. Trimester Besin allerjisi

İK-Sindirim sistemi ilişkisi: Ağlayarak yutulan hava İnek sütü allerjisi/Laktoz intoleransı (%10) GER (<%5 ve genellikle >3 ay) Annenin aşırı kahve, çay, kola, çikolata tüketimi

Yaklaşım/Tedavi: Kağıt-kalem ve “ağlama eğrileri” “İnsan gebeliğinin evrimi”

Yaklaşım/Tedavi: “Normal” in tedavisi olur mu? İlaçlar ? Sedasyon etkisi olan bitkiseller Probiyotikler (L. Reuteri) Rahatlatma refleksleri: Kundak Mide pozisyonu “Piş piş” Sallama Emzirme: Meme Emzik

Kusan Bebek Olgu 3: 3 aylık bebek Emerek besleniyor DA: 3300 gr Sürekli kusuyor: Bazen süt, bazen “peynirimsi” Günde 2-3 kez sarı “anne-sütü” kakası var FM: VA: 5400 gr Sistem bulguları normal Gelişimi ayına uygun Muayene sırasında da “çıkarıyor”

Gastro esofageal reflü (GER) Fizyolojik regürjitasyon 1. ayda başlar, 4. ayda “peak” yapar 12-24. aylarda (% 88 ve %100) biter Ösofajit, büyüme-gelişme geriliği çok nadir Tedavi endikasyonu “GERD”: Gastro esofageal reflü hastalığı

Yaklaşım/Tedavi: Kağıt-kalem ve “mide çizimleri” Önlemlerin anlatılması Emme sonrası az girişim Gaz çıkarma Yatma pozisyonu Pekiştirme: “Yeterli büyüme-gelişme” ve “sürekli izlem”in vurgulanması

İlk 3 ayda fışkırır tarzda kusmalar: “Pilor stenozu” Büyüme-gelişme geriliği FM: “Zeytin” Dehidratasyon Hipokloremik metabolik alkaloz Üst abdominal USG Direkt ve kontrastlı pasaj grafileri Tedavi: “Piloroplasti”

İstemli kusmalar: >6 ay Tamamlayıcı gıdalar başlandıktan sonra Zorlayıcı tutum İhmal gören bebek-çocuk Yaklaşım önerisi: “Pekiştirmeme”

Kabız Bebek: Olgu (lar) 4: 2-3 gündür kaka yapmayan <6 ay bebek 3-4 günde bir kaka yapan >6 ay bebek Olgu (lar) 4: Kabızlık tanımı dışkının kıvamına göre yapılır Normal kıvamda dışkı, 2-3 günde bir, uyarısız yapılıyorsa ve bolsa: Kabızlık değildir Yenidoğan döneminde DİKKAT: Hirschprung hastalığı İntestinal pseudo-obstrüksiyon Hipotiroidi

Yeşil kaka/kanlı kaka Olgu 5: 3 aylık bebek Emerek besleniyor DA: 3000 gr Gece-gündüz devamlı ağlıyor Günde 5-6 kez yeşil-mukuslu kaka yapıyor veya Kakasında “kan”, yanaklarında kızarıklık FM: VA: 4500 gr BS’leri artmış, karın palpasyonu ağrılı Kucakta-memede susmuyor

Laktoz intoleransı olabilir! Dışkı incelemesi: pH<5 Redüktan madde: + (Polivitamin alımına dikkat!) Laktaz enzimi preparatları ile emzirmeye devam Tamamlayıcı gıda döneminde fazla sorun yok <1 yaş: %50, <2 yaş %90 düzelir

Kakada kan Annenin İS ürünleri almayarak emzirmeye devam etmesi veya: 1-2 sefer: Önemli değil Persistan, çizgi şeklinde, ağrılı dışkılama: Fissür Parlak mukusla birlikte, persistan, atopik dermatit: Proktatit/İnek sütü allerjisi (?) Annenin İS ürünleri almayarak emzirmeye devam etmesi veya: