 Fiil kök ya da gövdeleri üzerine birtakım türetme ekleri getirilerek fiillerin özne ve nesnelerine göre göstermiş oldukları durumlara “fiillerde çatı”

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Cümlenin Öğeleri Sözcüklerin cümle içerisindeki görev adlarına “cümlenin öğeleri”denir. Cümle öğelerini, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere iki.
Advertisements

CÜMLENİN ÖGELERİ Sözcüklerin cümle içerisindeki görev adlarına “cümlenin ögeleri”denir. Cümle öğelerini, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere iki.
Cümlenin Öğeleri Sözcüklerin cümle içerisindeki görev adlarına “cümlenin öğeleri”denir. Cümle öğelerini, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere iki.
1/25 Fiil Çatısı A B C D Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, işteş çatılıdır? Kalkmak üzere olan otobüse koşarak yetişti. Çocuk, annesini görünce.
ÇATILAR.
ÇATILARINA GÖRE FİİLLER
GEÇİŞLİ - GEÇİŞSİZ FİİL
ÇATILARINA GÖRE FİİLLER
HÜSEYİN OKAN EROĞLU TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ
1.Öznesine Göre Çatılar 2.Nesnesine Göre Çatılar
DİL ve ANLATIM DERSİ ÖĞRETMEN:EROL AYDIN
FİİLLERİN GRAMER KATEGORİLERİ
YA ÖĞRENİRSİNİZ Ya da….
Köylü ulusun efendisidir.
EYLEMİN ÇATISI 20 SORU.
FİİLLERDE ÇATI.
CÜMLENİN ÖGELERİ.
1- Nesnelerine göre fiiller 2- Öznelerine göre fiiller
Fiillerde Çatı Fiil kök ya da gövdeleri üzerine birtakım türetme ekleri getirilerek fiillerin özne ve nesnelerine göre göstermiş oldukları durumlara “fiillerde.
Sözcük Türleri Setenay KAYA Hazırlık-D/153
FİİLLERDE (EYLEMLERDE) ÇATI
FİİLLERDE (EYLEMLERDE) ÇATI
TÜRKÇE DERSİ FİİLLERDE ÇATI.
Fiiller çatı bakımından ikiye ayrılarak incelenir.
Serap çalIşkan akdenİz ünİversİtesİ türkçe öğretmenlİğİ
NESNESİNE GÖRE FİİLLER
CÜMLENİN ÖĞELERİ.
FİİLLERDE ÇATI Öznenin ve nesnenin yaptığı, etkilendiği, birlikte yaptığı fiillere denir. Fiilde çatı ikiye ayrılır: A) Nesnesine Göre B) Öznesine Göre.
FİİLLERDE ÇATI.
FİLLERDE ÇATI.
Özel Sevgi İlköğretim Okulu
Amacımız bu konuyu da hemen çözümleyip bilgilerimize bilgi eklemek.
Yüksek Türk!Senin için yüksekliğin sınırı yoktur.İşte parola budur.
FİİLDE ÇATI Fiillerin özne ve nesne ile olan ilişkisine çatı denir.
1 CÜMLENİN ÖGELERİ Öge: Bir cümleyi oluşturan sözcük veya sözcük gruplarına öge denir. Ögeler bulunurken önce temel ögeleri (yüklem, özne), daha sonra.
Fiillerde Çatı Fiil kök ya da gövdeleri üzerine birtakım türetme ekleri getirilerek fiillerin özne ve nesnelerine göre göstermiş oldukları durumlara “fiillerde.
Cümlenin Öğeleri Sözcüklerin cümle içerisindeki görev adlarına “cümlenin öğeleri”denir. Cümle öğelerini, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere iki.
FİİLDE ÇATI.
FİİL ÇATISI.
FİİLLER Erciyes Üniversitesi Türkçe Eğitimi
FİİLDE ÇATI HAZIRLAYAN: MUSTAFA UYSAL BİLGİSAYAR 1 DERSİ ÖDEVİDİR.
Fiillerde Kişi Fiillerde Zaman
Mustafa AKBAŞ Malatya-2014
FİİLLERDE ( EYLEMLERDE) ÇATI
TÜRKÇE / Cümlenin Ögeleri (Nesne) 1 1 ) N E S N E Öznenin yaptığı işten, hareketten etkilenen varlığı gösteren ögedir. Nesneler ek alıp almamasına göre.
A. NESNELERİNE GÖRE FİİLLER B. ÖZNELERİNE GÖRE FİİLLER
FİİL ÇATISI KONU ANLATIMI Eylem cümlelerinin nesne alıp alamama durumunu ve öznenin yapılan eylemi geçekleştirme biçimini inceler. Eylem cümlesi olmayan.
FİİLLERİN GRAMER KATEGORİLERİ. Gramer kategorisi nedir? Fiillerin üç gramer kategorisi vardır: I. Çatı; II. Çekimlilik; III. Kişi. Bu gramer kategorileri,
Cümlenin Öğeleri Sözcüklerin cümle içerisindeki görev adlarına “cümlenin öğeleri”denir. Cümle öğelerini, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere iki.
FİİLDE ÇATI *Çatı: Fiillerin öznelerine ve nesnelerine göre aldıkları durumdur. *Çatı, fiillerle ilgili bir özelliktir. *İsim cümlelerinde çatı özelliği.
SORULAR. 1.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, geçişsiz bir fiildir? a)Çocuklar elmaları soymadan yediler. b) Bir tanecik kibrit, koca ormanı yaktı.
CÜMLENİN ÖĞELERİ 1. YÜKLEM Türkçe bir cümlede, yüklem mutlaka olmalıdır. Yüklemi olmayan bir cümle olmaz. Yüklem, tümcede iş, oluş, hareket, davranış,
YAPIM EKLERİ Yapım ekleri, mevcut kelimelerden (isim ve fiil köklerinden) farklı ve yeni anlamlı kelimeler türetmeye yarayan eklerdir. Yapım ekleri, mevcut.
Mustafa DİNÇ Türkçe Öğretmeni
Öznesine GöreÖznesine Göre Etken Etken Edilgen Edilgen Dönüşlü Dönüşlü İ şteş İ şteş Nesnesine GöreNesnesine Göre Geçişli Geçişli Geçişsiz Geçişsiz Oldurgan.
FİİLLERDE ÇATI. Çocuklar ben Dedektif Gadget. Ama Siz bana kısaca Hasan Abi diyebilirsiniz. Önemli bir görev için Türkiye’ye getirildim. Burada sizinle.
Türk Dili I Hafta 10 1 TÜRK DİLİ I Okutman Vedat BALKAN Hafta 10.
 Cümlede, eylemin nesne alabilip alamamasına ya da öznenin, eylemde bildirilen işle ilgili olarak gösterdiği özelliğe eylem çatısı denir. Dolayısıyla,
GENEL TEKRAR - 07 FİİL ÇATISI FEM DERSHANELERİ TÜRKÇE.
İşlev Açısından Kelime Türleri
FİİLLER(EYLEM) İş, oluş ve hareket bildiren sözcüklere fiil denir. Bir sözcüğün fiil (eylem) olup olmadığını anlamak için o sözcüğün hem cümledeki anlamına.
ÇATILARINA GÖRE FİİLLER
FİİL ÇATISI.
CÜMLENİN ÖĞELERİ Yüklem Özne Nesne Dolaylı Tümleç Zarf Tümleci.
Fiilde Çatı Öznesine Göre Etken Edilgen Dönüşlü İşteş
Cümlenin Öğeleri Sözcüklerin cümle içerisindeki görev adlarına “cümlenin öğeleri”denir. Cümle öğelerini, temel öğeler ve yardımcı öğeler olmak üzere iki.
FİİL ÇATISI A. NESNELERİNE GÖRE FİİLLER 1. Geçişli Fiiller 2. Geçişsiz Fiiller 3. Oldurgan Fiiller 4. Ettirgen Fiiller B. ÖZNELERİNE GÖRE FİİLLER 1. Etken.
FİİLLERDE ÇATI Öznenin ve nesnenin yaptığı, etkilendiği, birlikte yaptığı fiillere denir. Fiilde çatı ikiye ayrılır: A) Nesnesine Göre B) Öznesine Göre.
Cümlenin Ögeleri İsim:EyüpCan Soy İsim :Aydemir Sınıf : 8-D No : 352.
Sunum transkripti:

 Fiil kök ya da gövdeleri üzerine birtakım türetme ekleri getirilerek fiillerin özne ve nesnelerine göre göstermiş oldukları durumlara “fiillerde çatı” denir. Fiillerde Çatı

 Öznesi belli olan ve fiilin bildirdiği işi bizzat öznenin kendisinin yaptığı fiillerdir. Örnek: Bugün imtihana çalıştım. Gizli Özne: Ben -- Etken Fiil  Ahmet yarın Antalya’ya gidecekmiş.-- Etken  Yağmur yağıyor şırıl şırıl. -- Etken  Yapraklar sarardı. -- Etken 1- Etken Fiiller

 Öznesi belli olmayan ya da nesnesi özne gibi görünen fiillerdir.Fiilin bildirdiği işi özne değil de başkası yapıyorsa, özne bu işten etkileniyorsa fiil edilgendir. Örnek: Sınıflar temizlendi.(temizleyen yani özne belli değil) -- Edilgen Fiil Edilgen fiiller birtakım eklerle yapılır. Bunlar: “-n ın,-in,-un,-ün,-ıl,-il,-ul,-ül” dür. Ağaç devrildi. Tavşan vuruldu. Sınıfın tahtası boyandı. 2- Edilgen Fiiller

 Bir fiilin, birden fazla özne tarafından birlikte veya karşılıklı olarak yapıldığını gösteren fiillerdir.  İşteş fiiller, fiillere “-ş- ” eki getirilerek türetilir.  İşteş fiiller işin yapılışına göre iki grupta incelenir. 3- İşteş Fiiller

 Fiilin, özneler tarafından karşılıklı olarak yapıldığını bildirir. Örnek: Okulda onunla hep selamlaşırım. Masadaki elmaları paylaştılar. Boş yere saatlerce tartıştılar. Boksörler çok yaman dövüştüler. a) Karşılıklı Yapma Bildirir:

 Fiilin, özneler tarafından birlikte, beraber yapıldığını gösterir. Örnek: Adama bakıp gülüştüler. Kuşlar etrafta uçuşuyor. Uyarı: İşteş fiiller aynı zamanda bir oluş bildirir. Örnek: Çocuk iyi gelişmiş. Memleketimiz iyice güzelleşti. Çamaşırlar beyazlaşmış. b) Birlikte Yapılma Bildirir:

 Bir fiili yapan öznenin yine bizzat o fiilden etkilendiği fiillere dönüşlü fiiller denir. Dönüşlü fiillerde özne, hem işi yapan hem de o işten etkilenendir. Dönüşlülük eki “-n ın,-in,-un,-ün,-ıl,-il, - ul,-ül ”dür. Örnek: Hasan yatmadan önce yıkandı. Kedi yemeğe bakıp yalanıyordu. Askerler ileriye atıldı. Aynanın karşısına geçip tarandı. 4- Dönüşlü Fiiller

 Dönüşlü fiillerde öznenin, fiilde belirtilen işi yapabilecek kuvvette olması gerekir.  Örneğin “Bebek güzelce yıkandı.” cümlesine bakıldığında bebek tek başına yıkanamaz. Dolayısıyla işi yapan bebek değildir. Yani bu dönüşlü bir fiil değildir. Uyarı:

 Fiiller nesne alıp almamalarına göre değişik şekillerde adlandırılır. B) Nesnesine Göre Fiil Çatıları

 Nesne alan veya alabilen, nesne ile birlikte kullanılabilen fiillere “geçişli fiiller” denir. Bu fiillere “ ne?, neyi?, kimi? ” sorularını yöneltiriz. Mantıklı bir cevap alıyorsak fiil, geçişlidir. Örnek: Akşam olunca lambayı yaktı.-- Geçişli Ona güzel bir hediye aldım. Bahçedeki kurumuş ağaçları kestiler. Kitaplarımı evde unutmuşum. 1- Geçişli Fiiller

 Fiilin geçişli olması için cümlede mutlaka nesnenin bulunması gerekmez. Bazen fiil, geçişli olduğu halde cümlede nesne kullanılmamış olabilir. Örneğin “Mustafa mutlaka senden öğrenmiştir.” cümlesinde “öğrenmiştir” fiiline “neyi öğrenmiştir?” diye sorduğumuzda cümlede herhangi bir öğenin cevap vermediğini görüyoruz. Ancak biz, cümleye “onu” gibi bir nesne ekleyebiliriz. Öyleyse bu cümlenin fiili geçişlidir, ancak cümlede nesne yoktur. Uyarı:

 Nesne alamayan, nesnesiz kullanılan fiillere “geçişsiz fiiller” denir. Bu fiillere “ne?, neyi?, kimi?” sorularını yöneltiriz. Bir cevap alamazsak fiil geçişsizdir. Örnek: Bugün okula erken gittim. Ayağı kayınca yere düştü. Onun bu sözlerine çok güldüm. 2- Geçişsiz Fiiller

 Geçişsiz olan bir fiilin ettirgenlik eklerini alarak geçişli fiil haline dönüşmesine oldurganlık, bu haldeki fiillere ise “oldurgan fiiller” denir. Oldurgan fiillerin hiçbiri kök halinde değildir. Bu fiiller türemiş, yani gövde halindeki fiillerdir. 3-Oldurgan Fiiller

 Oldurgan fiillerde işi bizzat öznenin kendi yapar. Oldurgan fiiller, geçişsiz fiillere “-t,-it,-r,-ir,-dir ” ekleri getirilerek yapılır. Böylece geçişsiz durumundaki fiil geçişli hale gelmiş olur. Örnek : gülmek (geçişsiz) --- güldürmek(oldurgan) ağlamak (geçişsiz) --- ağlatmak (oldurgan) Milli değerlerimizi yaşatmalıyız. (oldurgan fiil) Oldurgan Fiiller

 Geçişli bir fiilin ettirgenlik ekleriyle geçişlilik derecesinin arttırılmış olduğu fiillere “ettirgen fiiller” denir. Bir fiilin ettirgen olabilmesi için ilk şart, o fiilin geçişli olmasıdır. Ettirgen fiiller geçişli fiiller üzerine “-t-,-r-, -dır-” ekleri getirilerek yapılır. 4- Ettirgen Fiiller

 Ettirgen Fiil = Geçişli fiil + -t, -r, -dır yazmak (geçişli fiil) --- yazdırmak (ettirgen fiil) okumak (geçişli fiil) --- okutmak (ettirgen fiil)  Masayı bir güzel yıkattı.  Masayı ablasına çözdürdü. Ettirgen Fiiller

 1- Fiil çatı ekleri üst üste getirilebilir. Ancak bu işlemde bir sıralama kuralı vardır. Eğer farklı çatı ekleri üst üste getirilecekse edilgenlik eki en sonda bulunmalıdır. Edilgenlik eki diğer çatı eklerinden önce getirilemez. Örnek : sev-in-dir-il- sev-il-in-dir- (Doğru) (Yanlış) Fiil Çatılarıyla İlgili Bazı Hususlar:

 2- Dönüşlülük, edilgenlik fiillerinin hiçbiri, işteş fiillerin ise pek çoğu nesne almaz. Yani geçişsizdir. Örnek : Ali eve gider gitmez yıkandı. (Geçişsiz) Masalar temizlendi. (Geçişsiz) Kuzular bahçede meleşiyordu. (Geçişsiz) Fiil Çatılarıyla İlgili Bazı Husular