İLK YARDIM ilk yardım,yaşamı tehlikeye düşüren herhangi bir durumda,sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar,kaza geçiren kişiye olay yerindeki malzemelerden yararlanarak yapılan geçici bakım ve ilaçsız uygulamardır.

İLK YARDIMIN AMAÇLARI 1. Yaşam kurtarmak, 2. Durumun iyileşmesini sağlamak.

İLK YARDIMIN TEMEL İLKELERİ 1. Tedbir almak, 2. Tanı koymak, 3. Tedavi etmek, 4. Telekomünikasyon(iletişim kurmak), 5. Triaj(yaralıları taşımadaki öncelik sırasına göre ayarlamak), 6. Transportasyon(yaralıları uygun pozisyonda taşımak).

İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI 1. Yaralıyı emniyetli yere alma, 2. Yaralıyı solunum,kalp,kanama,şok ve ağır yaralanma yönünden değerlendirme, 3. Gerekli ilk yardımı uygulama ve geçici bakım verme, 4. Haberleşmeyi sağlama, 5. Yaralıları taşımadaki öncelik sırasına göre ayırma, 6. Yaralıları uygun taşıma, 7. Durumu kayıt etme.

YANIKLARDA İLK YARDIM YANIK:Yumuşak(deri,mukoza,kas,damar, sinir, lenf) ve kemik dokuların; ısı, ışın, elektrik, radyasyon(fiziksel), asit, baz(kimyasal)gibi etkenlerle yanması sonucu oluşan yaralanmalara yanık denir.

Isı;aşırı sıcak veya soğuk şekilleriyle yanığa neden olabilir.Alev,kor,ateş,elektrik ısıtıcıları vücuda sürtündüğü ya da yakacak uzaklıkta olduğu anda yanık ve yarayı birlikte geliştirir.bu gibi yüksek ısılar,kuru yanıkları meydana getirir.Buhar,kaynar su,kızgın yağ ise haşlanmalara neden olur.

Güneş ışınları(ultraviyole),doğruca veya parlak zeminlerden yansımalarıyla(kar ve deniz) yanık oluşturabilir ve gözde,deride yanıklara neden olur.radyoaktif maddeler de yanık etkenleri arasında bulunur.Elektrik akımı,yıldırım diğer yanık etkenleridir. Küçük kızarıklıklardan,doku yıkımına kadar karşılaşılan yanık yaraları vardır.

YANIĞIN DERİNLİĞİ VE YERİ DERİNLİĞİ Yanığın derinliği,yaranın kabuk bağlama süresini belirler.deri,deri altı yumuşak doku ve kemiğe doğru yanığın derecelendirilerek sınıflaması yapılır. YERİ Baş(yüz,saçlı deri)gövde,kol ve bacaklar,solunum ve sindirim sistemi organları yanıkları içinde en çok el ve ayak gibi uç yerlerde daha ciddi yaralanma meydana gelmektedir.

YANIKLARIN DERECELERİ YANIKLARIN DERECELERİ Birinci derece yanıklar:Deride kızarıklık görülür,ağrı ve yanma hissi vardır.derinin bütünlüğü bozulmamıştır,iz bırakmadan tamamen iyileşir. İkinci derece yanıklar:Deri ileri derecede kızarıktır.Bu kızarık bölgede içi su dolu kabarcıklar(büller) vardır.Bunların içindeki su,damarlardan sızan kan serumudur.Su dolu kabarcıkların patlatılması,bilinçli olarak enfeksiyon kapısı açılması demektir ve çok tehlikelidir.

Üçüncü derece yanıklar:Deri,derialtı,yumuşak dokular(kas,damar,sinir)kemiğe kadar yanığa katılır ve yıkıma uğrar.Deri bütünlüğü bozularak açık yanık yarası oluşur.Enfeksiyon kaynağı olma olasılığı yüksektir. Dördüncü derece yanıklar:Kemik doku da yanığa katılmıştır.Yanan vücut bölümleri kömürleşmiştir.

YANIKLARDA UYGULANACAK İLK YARDIM Yanık etkeninin ne olduğunu belirlemek ve ona göre ilk yardım uygulamak önemlidir. 1.Isı ile oluşan yanıklarda ilk yardım; Yanan kişi ateş veya alevden uzaklaştırılır, Yanan kişi hemen yere yatırılmaya çalışılır, Ateş veya alevin hava ile teması kesilir,

Yanan bölgede ateşin veya alevin etkisini azaltmak için soğutma soğuk su ile dakika yapılır, Yanan bölge temiz ve ıslak bir bezle kapatılır, 3.derece yanıklar su ile soğutulmaz,ütülenmiş geniş örtülerle örtülür, Yanan kişinin kendisi sıcak tutulur. Yaşamsal bulgular kontrol edilir.

1.Kimyasal etkenler ile oluşan yanıkta ilk yardım; Kimyasal madde bulaşmış her şey hastadan çıkarılır, Kimyasal madde bol su ile yıkanır, Yıkanmış yanık bölge üstüne ıslatılmış temiz bez örtülür.

1.Yanık vakalarındaki yanlış uygulamalar; Yanık olan bölge 9-10 dakikadan fazla soğutulmamalıdır. Yanık olan bölgeye diş macunu,yoğurt,gibi maddeler sürülmemelidir. Yanık bölgeye doğrudan pamuk,gazlı bez ve bez sarılmamalıdır. Yanık sonrası oluşan içi su dolu kabarcıklar patlatılmamalıdır. Mikrop öldürücü solüsyonlar,oksijenli su vrya ilaçlar yanık olan bölgede kıllanılmamalıdır.

GÖZ,KULAK VE BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMASINDA İLK YARDIM Kulakta yabancı cisim; Kulakta yabancı cisim; Dış kulak;kulak kepçesi ve kulak kanalından meydana gelir.Kulak kanalı,yatık S şeklinde olup,yönleri dışa doğru olan kıllarla örtülüdür.Kıllar ve yağ,yabancı cisimlerin girmesine mani olurlar.Buna karşın canlı ve mekanik cisimler kulak zarına kadar gidebilirler.

BELİRTİLER Kulağa kaçan cisim ne olursa olsun önce incelenmeli ve özellikleri saptanmalıdır.ilk yardım,cimin çeşidine göre değişir.Cisim tanınmaya çalışılır.Kulak kanalının iyi görünmesi için,büyüklerde kulak kepçesi yukarı ve geriye;çocuklarda aşağı ve geriye doğru çekilir.Bu tutuşla kanalın iyice görünmesi sağlanır.Kulağa özel ışıkla bakılmalıdır.Işık kaynağından gelen ışık başa takılan yansıtıcı ayna yardımıyla kulak kanalını aydınlatır.

İLK YARDIM Kulak kanalındaki yabancı cisimlerin,sivri uçlu ve batıcı aletlerle çıkarılmasına çalışmak,kulak yolunun ve zarın zedelenmesi yönünden sakıncalıdır.Vak’a en yakın sağlık kuruluşuna iletilir,orada kulak için yapılmış antiseptik solüsyon içinde bulundurulan özeler yardımıyla alınmaya çalışılır.Kulağa hububat taneleri kaçmışsa su veya gliserin kullanmak tanelerin şişmesi bakımından doğru olmaz.Şişen tanelerin çıkarılması güçleşir.

Bogazda yabancı cisim; Solunum sistemi burundan başlayıp alveollerde sonlanır.Boğaz sindirim kanalı ile ortak yapıda olduğundan,yabancı cisimlerin kaçma olasılığı kuvvetlidir.Yemek esnasında konuşma,gülme ve ani ani nefes almada epiglotun açık kalmasına neden olarak gıda maddelerinin soluk yoluna kaymasını kolaylaştırır.Refleksle cisim dışarı atılırsa da bazen atılamayıp boğulmalara yol açar.

BELIRTILER Göğüs hareketleri yavaşlar, Boğulma korkusu bilinçsiz hareketlere neden olur, Ölüm korkusu ve oksijen açlığı hissedilir, Konuşma güçlüğü vardır, Morarama başlar, Solunum sesleri alınmaz, Nabız hızlanır, Bayılma, Dolaşım yetmezliği, Ölüm.

ILK YARDIM Yabancı cisim yutakta ise,işaret parmağı çengel gibi bükülerek çıkarılabilir. Yabancı cisim soluk yolunda ise,kişi yan yatırılarak sırtına birkaç kez kuvvetli vurulur.bu esnada ani nefes verme meydana geleceğinden yabancı cisim dışarı atılabilir.bu işlem kişinin arkasında durarak ve ters V şeklinde yere doğru eğilmesine yardım ederek,karnından tutularak yabancı cismin çıkması sağlanabilir.bebeklerde diz üzerinde yüz üstü pozisyonda aynı işlem yapılır. Yukarıda uygulanan işlemlerle sonuç alınamaz ise kişiye acil bakım gerekir.

 Burunda yabancı cisim; Buruna toz,sıvı,katı veya gaz şeklinde yabancı cisimler kaza sonucu veya solunum yaparken kaçabilir.böyle durumlarda; 1.Kaçan sert bir cisim ise;  Burun sıkılmaz,  Burun bükülmez,  Cisim çıkarılmaya uğraşılmaz,  Buruna tampon konur.

2.Kaçan cisim toz ve sıvı halde ise;  Burun bol su yıkanır,  Buruna tampon konur, 3.Buruna kaçan yabancı cisim ani bir nefes alma ile soluk borusuna kaçabilir.Bu durum dikkate alınmalıdır.

Göze yabancı cisim kaçması; Göze yabancı cisim kaçması; göze toz,sıvı ve gaz formunda herhangi bir yabancı cisim kaçarsa zarar verebilir.göze uygulana ilk yardım; Gözün ovulmasına asla izin verilmez, Gözün ovulmasına asla izin verilmez, Göz hemen bol su ile yıkanır, Göz hemen bol su ile yıkanır, Göz temiz bir şekilde örtülerek korunur, Göz temiz bir şekilde örtülerek korunur, Göze sert bir cisim kaçtı ise,göz kapağı çevrilerek temiz bir bezin ucuyla cisim alınır. Göze sert bir cisim kaçtı ise,göz kapağı çevrilerek temiz bir bezin ucuyla cisim alınır.