MADDE DÖNGÜLERİ Yaşama birliğindeki maddeler, canlı ve cansız ortamda yer değiştirirler. Maddelerin bu şekilde yer değiştirmesine modde döngüsü adı verilir. Canlıların kullandığı veya yapılarına katılan tüm maddeler ekosistemlerde yer alan canlı ve cansız çevre arasındaki madde döngülerine katılır. Canlıların yapısına katılan maddeler, metabolizma sonucu ya da ölüm olaylarıyla cansız çevreye geçer. Cansız çevredeki maddeler de doğrudan ya da dolaylı yollarla tekrar canlı yapısına alınır. Ekosistemlerin dengesi madde döngülerinin düzenli bir şekilde gerçekleşmesine bağlıdır. Doğada yaşamın sürekliliği için Özellikle karbon, su ve azot gibi maddeler devirli olarak kullanılır ve sonra tekrar ortama geri verilir. 10FL

KARBON DÖNGÜSÜ Karbonun büyük çoğunluğu atmosferde karbondioksit (CO2) gazı hâlinde bulunur. Bir kısmı da fotosentez ile kemosentez olayları sonucu üretilen organik bileşiklerin yapısını oluşturur. Suda yaşayan fitoplanktonlar, suda çözünmüş olarak bulunan karbondioksiti fotosentezde kullanır. Karalarda ise bitkiler atmosferdeki karbondioksit gazını kullanır.  Üreticilerin sentezledikleri besinler, hayvanlar ve diğer tüketiciler tarafından oksijenli solunumda yıkılarak karbondioksit ve suya dönüştürülür. Hücresel solunum sonucu atmosfere verilen (CO2) miktarı, fotosentez ve kemosentez tepkimeleri için yeterli gelmez. Çünkü (CO2) bir kısmı ölü hayvan ve bitki dokuları ile bunların atık maddeleri yoluyla toprağa verilir. Toprağa geçen organik maddeler, ayrıştırıcıların metabolizmalarıyla (CO2) şeklinde atmosfere geri verilir. Ölen hayvan ve bitkilerin tamamı ayrıştırıcılar tarafından yıkıma uğratılamaz. Çünkü bir kısmı bataklık, deniz veya toprak altında kalarak yüzlerce yıl sonunda kömür, petrol, doğal gaz gibi fosil yakıtlara dönüşür. Bu fosil yakıtlarla yer üstündeki maddelerin yanması sonucunda,açığa çıkan karbon, (CO2) şeklinde atmosfere verilir.

KARBON DÖNGÜSÜ

SU DÖNGÜSÜ Hayvanlar tarafından tüketilen su, bitkilerin topraktan aldıkları sular, terleme ve solunum tepkimeleriyle tekrar atmosfere kazandırılır. Karasal ekosistemde döngüye katılan suyun %90'ının kaynağı,bitkilerin terleme olayıyla atmosfere verdiği sudur. Karasal ve sucul ekosistemlerde fotosentez yapan canlıların çoğu, fotosentez için gerekli hidrojenleri sudan sağlar. Bu amaçla kullanılacak su, iyonlarına ayrılırken serbest oksijen oluşur. Bu oksijen fotosentezde üretilen organik besinleri yıkıma uğrattığında karbondioksit ve su açığa çıkar.

SU DÖNGÜSÜ

AZOT DÖNGÜSÜ 10FL

AZOT DÖNGÜSÜ