Madde ve Özellikleri

Simya Saf Madde ve Karışımlar Maddenin Ortak ve Ayırt edici Özellikleri Fiziksel Hal değişimi

Simya Eski çağlardan beri insanoğlu hayatta kalabilmek ve hayatı kolaylaştırmak için yiyecek, barınak ve savunma araçlarına ihtiyaç duymuştur. Bunun için tesadüfen veya deneme yanılma yöntemleriyle simyacılar önemli aygıt ve yöntemler bulmuşlar, Orta Çağ simyacıları sülfürik asit, hidroklorik asit, nitrik asit, amonyak, alkaliler, sayısız metal bileşikleri, şarap ruhu (alkol), eter, fosfor, boyar madde, yemek tuzu, kil, şarap, kıbrıs taşı(demir (II)sülfat), Berlin mavisi, kükürt, altın, bakır, cam gibi –bugün kimyasal denilen- maddeleri keşfettiler. Arap simyacıları da damıtmada kullanılan imbiği geliştirip esans damıtılmasında kullanmışlardır. Ayrıca, barut, madenlerin işlenmesi, metaller üzerindeki çalışmalar, mürekkep, kozmetik, boya üretimi, deri boyanması, seramik, cam, esans üretimi simyacılar tarafından bulunmuştur.

Simyanın Amacı Değersiz madenleri altına çevirme Bütün hastalıkları iyileştirme Hayatı sonsuz biçimde uzatacak ölümsüzlük iksiri bulma (felsefe taşı) – Harry Potter

Simya neden bir bilim değildir? Simya, kimya gibi bir bilim dalı kabul edilmemektedir çünkü, Teorik temelleri yoktur Deneme yanılmaya dayanan çalışmalar içerir Sistematik bir bilgi birikimi sağlayamaz

Önemli Simyacılar ve Çalışmaları 350- 420 arasında İskenderiye'de yaşayan Zosimos, simya öğretisinin en önemli temsilcisidir ve 28 ciltlik bir simya ansiklopedisi yazmıştır.

Aristotales (MÖ. 384-328) Bütünü ile düşünceye dayalı olup hiçbir denel gerçeklik temeline oturmayan antik dönem element kavramını verir. 4 element kavramını ortaya koymuştur. Buna göre madde ‘’toprak, ateş, hava, su’’ olmak üzere 4 ana elementten oluşmaktadır. Maddelerin tüm özellikleri sıcak, soğuk, kuru veya ıslak tır Tüm maddeler 4 ana elementin değişik şekillerde birleşmesi sonucu oluşur. Tüm maddeler sıcak-ıslak, soğuk-ıslak, sıcak-kuru, soğuk-kuru gruplarından birine dahildir. Örneğin, sıcak-ıslak: hava (gaz) soğuk-ıslak: su (sıvı) sıcak-kuru: ateş (yanıcı) soğuk-kuru: toprağı (katı) oluşturur. Evrende herşey topraktan doğup toprağa döner.

Johan Joachim Becher (1635-1682) Filojiston kavramını ortaya attı. Yanabilen maddeler filojiston maddesi içerir. Yanma sırasında filojiston maddeyi terk eder. Filojistonlu maddeler iyi yanar, filojistonsuz maddeler yanmaz. Maddenin ruhu filojiston denen bu maddedir.

Ebu Musa Cabir Bin Hayyan (721-815) Aristotales’ den sonra 4 element (ateş, su, hava, toprak) kavramını ve elementlerin dönüşümüne ilişkin düşünceleri geliştiren islam alimlerindendir. Birçok deney araçları keşfetmiştir. Damıtma (destilasyon) metodunu bulmuştur. Metal ve minerallerin zaman içinde olgunlaşıp kıvama geleceklerini savunmuştur.

Ebu Bekir El Razi (864-923) Aristotales’ den sonra 4 element (ateş, su, hava, toprak) kavramını ve elementlerin dönüşümüne ilişkin düşünceleri geliştiren islam alimlerindendir. Simyacıların değerli metalleri elde etme uğraşlarına karşı çıkmıştır. Rengin değişmesiyle hiçbir maddenin özünün değişmeyeceğini savunmuştur. Etil alkolü elde etmiştir.

İbni Sina (980-1037)(Avicenna) Aristotales’ den sonra 4 element (ateş, su, hava, toprak) kavramını ve elementlerin dönüşümüne ilişkin düşünceleri geliştiren islam alimlerindendir. Geometri, mantık, fıkıh, tıp ve doğa bilimi üstüne çalışmalar yapmıştır. Buhara prensini iyileştirdi. Yunan ve Anadolu filozoflarının yapıtlarını inceledi. En önemli eserleri Kitabü’l Necat ve Kitab’ül Şifa’dır.

Roger Bucon (1214-1294) Yazdığı Opus Major adlı kitabında çağının hemen hemen tüm bilgilerini özetlemiştir. Kimyayı spekülatif ve pratik olmak üzere ikiye ayırmıştır.

Robert Boyle (1627-1691) İngiliz bilim adamı Robert Boyle 1661'de yayımladığı The Sceptical Chymist (Kuşkucu Kimyacı) adlı yapıtıyla Aristotelesçi görüşleri çürüttü. Simyadan kimyaya geçişi sağlamıştır. Kimyasal elementleri maddenin parçalanmayan yapıtaşları olarak açıkça tanımladı, İlk kez kimyasal bileşikler ile basit karışımlar arasında ayrım yaptı, İlk kez elementlerin ve bileşiklerin doğru tanımını yaptı. Bileşiklerle karışımlar arasındaki ayrımı yaptı. Kimyasal bileşiklerde elementlerin özelliklerinin tamamen değiştiğini, karışımlarda ise elementlerin kendi özelliklerini koruduklarını açıkladı. Gazlarda basınç-hacim arasındaki ilişkiyi belirleyen kanunu buldu.

A) SAF MADDELER Aynı cins atom ya da moleküllerden oluşmuş maddelere, saf madde denir. Örneğin Elementler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins atomlardan oluşmuşlardır. Bileşikler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins moleküllerden oluşmuşlardır.

Saf maddelerin özellikleri 1. Saftırlar. 2. Aynı tür taneciklerden oluşurlar. 3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 4. Homojendir. 5. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. 6.Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler.

1) Element 1. Aynı tür atomlardan oluşurlar. 2. Saf ve homojendirler. 3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 4. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar. 5. Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler. 6. Metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere 4 ana bölümde incelenirler. 7. Sembollerle gösterilirler.

Atomik Element Modeli Moleküler Element Modeli

2) Bileşik 1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar. 2. Belli oranda birleşirler. 3. Kimyasal olarak birleşirler. 4.Kendini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımazlar. 5.Kendini oluşturan maddelere ancak kimyasal yöntemlerle ayrıştırıla bilirler. 6. Saf ve homojendirler. 7. Belli erime ve kaynama noktaları vardır. 8. Kendi özelliğini taşıyan en küçük birimleri MOLEKÜLLER dir.

Moleküler Bileşik Modeli İyonik Bileşik Modeli Moleküler Bileşik Modeli

B) KARIŞIMLAR KARIŞIMLARIN ÖZELLİKLERİ 1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar. 2. İstenilen oranda karıştırılırlar. 3. Fiziksel olarak karışırlar. 4.Kendini oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar. 5.Kendini oluşturan maddelere fiziksel yöntemlerle ayrıştırıla bilirler. 6. Saf değildirler. 7. Belli erime ve kaynama noktaları yoktur. 8.yapı taşları element yada moleküllerdir. 9. Belli bir formülleri yoktur.

1) Homojen Karışım (=ÇÖZELTİ) Özellikleri her yerinde aynı olan karışımlara denir.

ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN ÇÖZELTİ SIVI KATI TUZLUSU ALKO-SU GAZ GAZOZ ALAŞIMLAR AMALGAM YOK NEM TEM. HAVA

Elektrolit Çözelti NaCl(k)   Na+ (suda) + Cl-(suda) CaCl2 Ca+2 + 2Cl- AlCl3 Al+3 + 3Cl- Elektrolit Olmayan Çözelti C6H12O6(k) C6H12O6(suda)

Aşağıda verilen maddelerin ait olduğu, madde sınıfını işaretleyiniz? ELEMENT BİLEŞİK KARIŞIM Yemek tuzu Naftalin Lehim Kalay Tuzlu su Kurşun Ham petrol Sirke Kolonya Şeker Zeytinyağlı su Çelik Limonata Nemli hava

Nişasta Gümüş Alkol Sulu benzin Katı iyot Sıvı NaCl Şerbet Asetik asit Gazoz Benzen Eter

2) Heterojen Karışım Özellikleri her yerinde aynı olmayan karışımlara denir. ÖR: Süspansiyon, Emülsiyon, Aeresoller, Kolloit karışımlar, adi karışımlar.

SÜSPANSİYON: Tebeşir tozu- su, Su-talaş, Ayran EMÜLSİYON: Zeytinyağı - su

KOLLOİDAL KARIŞIMLAR: Çıplak özle bakıldığında heterojen olduğu anlaşılmayan katı-sıvı karışımlara denir. ÖR: Kan, Boya, süt, krema.

AERESOLLER : Katı-gaz yada Sıvı-gaz heterojen karışımlara denir. ÖR: Duman, Sis, Spreyli parfümler, Spreyli böcek ilaçları…gibi.   ADİ KARIŞIMLAR: Süspansiyon ve emülsiyon özelliği göstermeyen karışımlara denir. ÖR: Salata, Kuru fasulye gibi.

Bileşikler Atomlar (maddeler), kendi özelliklerini yani kimliklerini kaybederler.  Maddeler belirli oranlarda birleşirler. Yeni madde oluşur. Atomlar arasında kimyasal bağlar bulunur. Kimyasal değişmeler sonucu oluşur.  Formüllerle gösterilirler. Saf maddelerdir. Homojen maddelerdir. Erime, kaynama, donma ve yoğunlaşma sıcaklıkları sabittir. Kimyasal yollarla ayrılırlar. Öz kütleleri sabittir. Karışımlar Atomlar (maddeler), kendi özelliklerini yani kimliklerini kaybetmezler. Maddeler istenilen her oranda birleşirler. Yeni madde oluşmaz. Atomlar arasında kimyasal bağlar bulunmaz. Fiziksel değişmeler sonucu oluşur. Formüllerle gösterilmezler. Saf madde değillerdir. Homojen ya da heterojen olabilirler. Erime, kaynama, donma ve yoğunlaşma sıcaklıkları sabit değildir. Fiziksel yollarla ayrılırlar. Öz kütleleri sabit değildir.

Bileşiklerle karışımlar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar nelerdir?  Bileşikler ve karışımların benzerliği farklı cins atomlardan oluşmalıdır. Bileşikler ve karışımların farklılığı bileşiklerin kendinden başka maddeye ayrılamaması ve bileşiği oluşturan elementlerin özelliklerini kaybetmesidir. Karışımlarda elementler özelliklerini kaybetmezler. – Bileşiklerin elementleri kendi özelliklerini yitirirler. Karışımlarda atomlar kendi özelliklerini yitirmezler. – Bileşiklerde elementler belli oranlarda birleşirler. Karışımlarda elementler her oranda birleşebilir. – Bileşikte, birleşen elementler yeni özellikli bir madde oluşturur. Karışım ile yeni madde meydana gelmez. – Bileşiklerin atomları birbirine kimyasal bağlar ile bağlanmıştır. Karışımda ise atomlar arasında kimyasal bağ yoktur. – Bileşikler, kimyasal değişimler sonucu, karışımlar fiziksel değişimler sonucu oluşur. – Bileşikler, atomları ve yapıları formül ile gösterilir. Karışımları göstermek için ise formül kullanılmaz. – Bileşikler, saf madde durumundadır. Karışımlar ise saf madde değil adı üzerinde karışımdır. – Bileşikler homojen maddedir. Karışımlar ise homojen olabileceği gibi heterojen de olabilir. – Bileşiklerin, kaynama, donma, erime, yoğunlaşma sıcaklıkları sabitken, karışımlarda bu donma, erime, kaynama, yoğunlaşma sıcaklıkları sabit değildir. – Bileşikler kimyasal yol ile, karışım fiziksel yol ile ayrılırlar.

Maddenin Ortak Özellikleri Kütle Hacim Eylemsizlik Tanecikli yapıda olma

Maddenin Ayırt edici Özellikleri Katı Sıvı Gaz Özkütle (veya Özhacim) + Erime noktası - Donma noktası Kaynama noktası Yoğunlaşma noktası Çözünürlük Genleşme Esneklik Elektrik iletkenliği

Alkol, Şeker gibi kovalent bileşikler elektriği iletmez 1) İletkenlik Metaller Grafit Elektron hareketi ile Tuzların Sıvı ve sulu çözeltileri Asit ve Bazların sulu çözeltileri İyon hareketi ile elektriği iletir. Alkol, Şeker gibi kovalent bileşikler elektriği iletmez

2) Hal Değişim Sıcaklıkları Düzensizlik Artar Moleküller arası çekim kuvveti Azalır Özkütle Azalır Molekül yapısı Değişmez

Maddedeki Hal Değişimleri Gaz Buharlaşma Yoğunlaşma SIVI Erime Donma Katı

Kaynama ve Buharlaşma Sıvı yüzeyindeki yüksek kinetik enerjiye sahip moleküllerin, moleküller arası çekim kuvvetlerini yenerek gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Sıcaklık belli bir değere ulaşınca sadece yüzeydeki değil sıvının her yerindeki moleküllerin kinetik enerjileri çekim kuvvetlerini yenecek hale gelir. Bu durumda sıvının her yerinde buharlaşma başlar. Buna da kaynama denir. Saf bir sıvı belirli bir sıcaklıkta kaynar ve kaynarken sıcaklığı sabit kalır. Çünkü bu arada verilen ısı, taneciklerin potansiyel enerjisini artırır. Kaynamanın tersi yoğunlaşmadır, saf bir sıvı kaynadığı sıcaklıkta yoğunlaşır. Sıvılar ancak belirli bir sıcaklıkta kaynarken, her sıcaklıkta buharlaşabilir.

Kaynama Belirli sıcaklıkta olur (dış basınç sabitken). Hızlıdır. Gözlemlenir. Sıvının her tarafında olur. Buharlaşma Her sıcaklıkta olur. Yavaştır. Gözlemlenemeyebilir. Yüzeyde olur.

Buhar Basıncı ve Kaynama Noktası Her sıvının üzerinde her sıcaklıkta bir miktar buhar bulunur. Birbirleriyle ve kabın çeperiyle yaptıkları çarpışmalar sonucu enerjilerini kaybeden moleküller tekrar yoğunlaşarak sıvı hale geçer. Böylece belirli bir süre sonra birim zamanda buharlaşan molekül sayısı (Buharlaşma hızı) birim zamanda yoğunlaşan molekül sayısına (yoğunlaşma hızı) eşit olur. İşte buharın belirli bir sıcaklıkta sıvısıyla denge halindeyken yaptığı basınca o sıcaklıkta ki buhar basıncı ya da denge buhar basıncı denir.

Sıvının denge buhar basıncı; Sıvının Cinsine (moleküller arası çekim kuvveti, uçuculuk) Sıvının Arılığı Sıvının Sıcaklığına bağlıdır. AMA Kabın şekline Kabın hacmine Kabın yüzey alanına Dış basınca bağlı DEĞİLDİR!

Moleküller arası çekim kuvveti büyük olan sıvılarda buharlaşma daha zor olur buhar basıncı düşüktür Uçuculuğu fazla olan sıvıların buhar basınçlarıda yüksektir. Arı sıvıların buhar basıncı uçucu olmayan katı çözünmüş çözeltilerin buhar basıncından yüksektir. Çünkü yüzeyde çözünmüş katılar buharlaşmayı zorlaştırır. Sıcaklık arttıkça daha çok molekül buharlaşır buhar basıncı artar.

Buhar basıncı sıvı üzerine etkiyen dış basınca eşit olduğu zaman kaynama başlar. Sıvının buhar basıncının dış basınca eşit olduğu sıcaklığa o sıvının kaynama noktası denir. Aynı ortamda aynı sıcaklıkta kaynayan arı olsun olmasın tüm sıvıların buhar basınçları birbirine ve dış basınca eşit olup değişmez. Örneğin tuzlu su kaynarken sıcaklığı artmasına rağmen buhar basıncı değişmez.

Düdüklü tencere örneğinde ise Basınç Arttıkça Kaynama Noktası artar Düdüklü tencere örneğinde ise Basınç Arttıkça Kaynama Noktası artar. Yemek yüksek sıcaklıkta kaynıyorsa daha çabuk pişer.

Örnek: Moleküller arası çekim kuvvetleri A>B>C olan 3 sıvımız olsun, Bunların Aynı sıcaklıkta buhar basınçlarını (b.b.) Aynı dış basınçta kaynama noktalarını (KN) karşılaştırınız. A<B<C A>B>C

a)A<B b) A=B c) A>B Örnek: A ve B şeklinde 2 sıvımız olsun. Bunların Moleküller arası çekim kuvvetleri A>B diyelim. a) Bu sıvıların aynı sıcaklıkta buhar basınçlarını (bb) b) Aynı ortamda kaynamaları sırasındaki bb ‘nı c) Kaynama noktalarını (KN) karşılaştıralım. a)A<B b) A=B c) A>B

Sıvının buharlaşma hızı; Sıcaklık Yüzey alanı Ortamın bağıl nemi Rüzgar Sıvı içinden gaz geçirme Dış basınç Sıvının cinsi (moleküller arası çekim kuvvetleri) ne bağlıdır.

Örnek: I II A Sıvısı A Sıvısı T 0C T 0C Şekildeki I ve II. Kaplarda bulunan A sıvısının Buhar basınçlarını (bb) Buharlaşma hızlarını karşılaştırınız. a) I=II b) I>II

Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı artar Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı artar. (Yaz aylarında çamaşırlar kışa göre daha çabuk kurur.) Yüzey alanı büyüdükçe buharlaşma hızı artar. (kasedeki su bardaktakine göre daha çabuk buharlaşır.) Bağıl nem, havanın su buharına doymuşluğunun bir ölçüsü olduğundan; bağıl nem yüksek ise, hava başka kaynaklardan gelecek buharı kabul etmek istemez. Bu durumda buharlaşma zorlaşır. Nemin yüksek olduğu ortamlarda vücut terleyerek ısı kaybedemediği için hissedilen sıcaklık gerçek sıcaklıktan daha yüksek olur. Kısaca bağıl nem yüksekse buharlaşma hızı azalır. Rüzgar buharlaşmayı hızlandırır çünkü yüzeydeki buhar moleküllerini uzaklaştırarak sürekli yeni buhar moleküllerine yer açılır. (Terli bir insan rüzgarlı havada daha çok üşür.) Sıvı içinden gaz geçirildiğinde buharlaşma hızlanır. Çünkü gaz molekülleri sıvı haldeki molekülleri bağlayarak sıvıyı terk etmelerini kolaylaştırır. Dış basınç azaldıkça buharlaşma hızı artar.(Ağrı dağında çamaşırlar Fethiye den daha hızlı kurur.) Moleküller arası çekim kuvvetleri büyük olan sıvıların buharlaşma hızı düşüktür.

Sıvının kaynama noktası Kabın şekline Kabın hacmine Kabın yüzey alanına Sıcaklığa bağlı DEĞİLDİR! Dış basınca Sıvının cinsine (moleküller arası çekim kuvveti, uçuculuk) Sıvının arılığına Sıvının buhar basıncına bağlıdır.

Dış basınç arttıkça kaynama noktası artar. Moleküller arası çekim kuvveti büyük (uçuculuğu az) sıvılarda molekülleri birbirinden koparmak daha büyük enerji ister. Dolayısıyla moleküller arası çekim kuvveti arttıkça kaynama noktası artar. Uçucu olmayan katı çözünmüş çözeltilerin kaynama noktası saf sıvıların kaynama noktasından yüksektir. (safsızlık buhar basıncını azaltır dolayısıyla kaynama noktasını yükseltir, donma noktasını düşürür!) Aynı sıcaklıkta buhar basıncı yüksek olan sıvının kaynama noktası düşüktür.

Erime Noktası Katıların Erime Noktası (EN) Moleküller arası çekim kuvvetlerine Dış basınca Safsızlığa (katı madde ilavesi) bağlıdır. - Moleküllerarası çekim kuvvetleri fazla olan bir maddenin EN sı yüksektir. Dış basınç arttıkça Buzun EN sı azalırken, diğer katıların EN sı artar (Karda arabaların geçtiği yerde buzlanma olmaması) Katı madde ilavesi de EN sını düşürür. (Kışın yollara tuz dökülmesi)

Özkütle (d) Bir maddenin birim hacminin kütlesine o maddenin özkütlesi denir. Şekildeki grafiklere göre, katı ve sıvı maddelerin sıcaklığı sabit kalmak şartı ile kütle ile hacmi doğru orantılıdır. Kütle – hacim grafiğinde doğrunun eğimi özkütleyi verir.

Kütle ile hacim doğru orantılı değil de şekildeki gibi değişiyorsa, eğim dolayısıyla da özkütle artıyor demektir. Bu da kütle ile hacim artarken aynı zamanda sıcaklık azalıyor demektir. Eğer kütle hacim grafiği şekildeki gibi değişiyorsa, kütle ve hacim artarken sıcaklık da artıyor, dolayısıyla özkütle azalıyor demektir.

a) Katı ve Sıvılarda Özkütle Sabit sıcaklıkta kütle artarsa hacim de artar özkütle değişmez Kütle sabitken sıcaklık artırılırsa hacim artar, özkütle artar

Şekilde I. Bölgede m artmış, t0C sabit kalmıştır. II. Bölgede m sabit kalmış t0C artmıştır.

b) Gazlarda Özkütle 1- Aşağıdaki kaplara He(g) ekleyelim: I. Kapta kütle ve hacim aynı oranda artar özkütle değişmez. I. Kaba MA sı He(g) dan daha küçük bir gaz (örneğin H2) eklenirse kütle de hacimde artar ancak kütle artış oranı daha az olacağı için özkütle azalır. I. Kaba MA sı He(g) dan daha büyük bir gaz (örneğin O2) eklenirse kütle de hacimde artar ancak bu kez kütle artış oranı daha fazla olacağı için özkütle azalır. II. Kapta Kütle artar hacim değişmez özkütle artar.

2) Aşağıdaki kapların sıcaklığını artıralım. I. Kapta hacim artar, kütle değişmez, özkütle azalır. II. Kapta Kütle de, hacim de değişmez, özkütle değişmez.

Karışımların Özkütlesi Birbirine türdeş olarak karışabilen aynı sıcaklıktaki sıvıların karıştırılmasıyla, karışan sıvıların özkütlelerinden farklı özkütleli bir karışım elde edilir. Karışımın özkütlesi, birbirine karışan sıvıların özkütlelerine ve karışma oranlarına bağlıdır. İki ya da daha fazla sıvının karıştırılmasıyla meydana gelen karışımın özkütlesi,

Suyun Özel Durumları Buz erirken hacmi azalır, özkütlesi artar. Yine su donarken hacmi artar özkütlesi azalır. Hacim ile özkütle ters orantılı olduğunda suyun özkütle-sıcaklık grafiği aşağıdaki gibi olur.

Isı- Sıcaklık Grafikleri

Bir A katısına ait grafik deniyorsa, t1=EN veya DN sıdır Bir A sıvısına ait grafik deniyorsa, t1=KN veya YN sıdır

Bu grafik için olasılıklar, Bir katıya ait olabilir (2 hal değişim noktası var) Sıvı-Sıvı homojen karışıma ait olabilir. (alkol-su gibi)

Bu grafik katı-sıvı homojen karışıma aittir Bu grafik katı-sıvı homojen karışıma aittir. (tuzlu su, şekerli su gibi) A noktası kaynamaya başlama (Hal değişim) anı I. ve II. Bölgede Ekinetik artar I. Bölgede buhar basıncı (bb) artar (bb α C, A, S) II. Bölgede bb sabit çünkü sıvı kaynamaktadır.

Faz Diyagramları Şekilde suyun faz diyagramı görülmektedir. M de madde Katı, Sıvı, Gaz 3 halde de bulunur. M-K eğrisi üzerinde su kaynama/buharlaşma M-X eğrisi üzerinde donma/erime M-L eğrisi üzerinde süblimleşme/kırağılaşma gerçekleşmektedir. Bu grafikte X-M eğrisinin sola yatık olduğuna dikkat ediniz! Çünkü basınç buzun EN sını düşürmektedir.

SORULAR 1- Ebu Musa Cabir ibn-i Hayyan , Ebubekir Muhammed bin Zekeriya el Razi, İbni Sina, Abdurrahman el Hazeni Yukarıdakilerden hangileri İslam dünyasından önemli simyacılardandır? A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III D) I ve II E)I, II ve III

2-Aristo’ya göre maddeyi özellikleri belirler 2-Aristo’ya göre maddeyi özellikleri belirler. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hanisi yanlıştır? Soğuk ve ıslak: (su) sıvı, Soğuk ve kuru: (toprak) katı, Kuru ve sıcak: (oksijen) gaz Islak ve sıcak: (hava) gaz, Kuru ve sıcak: (ateş) ateşi

CO bir element Co bir bileşiktir. CO bir bileşik Co bir elementtir 3- CO bir element Co bir bileşiktir. CO bir bileşik Co bir elementtir P bir element P4 bir bileşiktir Verilen ifadelerden hangilerinde doğrudur? A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III D) I ve II E)I, II ve III

4-

5-

6-

7-

8-

9-

10-

11-

12-

13-

14-

15-