Yrd. Doç. Dr. Muharrem Aktaş 2009-Bahar Bölüm 3 Yrd. Doç. Dr. Muharrem Aktaş 2009-Bahar Yapı elemanları Yüklemeler Yük akışı Çekme elemanları Net kesit Efektif alan

Çekme elemanları eksenel yüklü olup çekme gerilmelerine karşı koyan elemanlardır. Kafes sistemlerinin elemanı olarak, askı elemanı olarak ve gergi elemanı olarak kullanılabilirler. Yanal yüklere karşı oluşturulan çapraz elemanlarında ve moment birleşimlerinde ek olarak da kullanılabilirler.

Çekme elemanlarının tasarımında temel amaç uygulanan çekme kuvvetine karşı yeterli kesit alanını hesaplamaktır. Bir denge sorunu yoktur. Bir denge sorunu olmamasına rağmen TS648 çekme elemanlarının narinliği ile ilgili bir üst sınır getirmiştir. Buna göre narinlik 250 yi geçmemelidir. Bunun nedeni çok narin çekme elemanlarında kendi ağırlığından dolayı oluşabilecek deplasmanlar ve titreşimlerdir. Çekme gerilmesi kesit alanının bir fonksiyonu olduğu için kesit alanında oluşturulacak cıvata delikleri dikkate alınmalıdır. Üzerinde bağlantı için delik açılmış bir plaka düşünüldüğünde deliğin çevresinde gerilme yığılmaları olacaktır. Yani deliğin çevresinde daha büyük çekme gerilmeleri oluşacaktır. Bundan dolayı kopma deliğin çevresinden başlayacak ve tüm kesit boyunca ilerleyecektir. Hesaplarda ortalama çekme gerilmeleri kullanılmaktadır.

dcivata ddelik (TS648) P: Çubuğa etki eden eksenel çekme kuvveti Gerilme dağılımı dcivata ddelik (TS648) Net Alan Kesit alanı Civata Plaka Dikdörtgen profil P: Çubuğa etki eden eksenel çekme kuvveti Fn: Çubuk net en kesit alanı

Net Alan p Şaşırtma (p) uzunluğu, köşebentlerin her bir ayağının ağırlık merkezlerinden ölçülür. Köşebent düz hale getirilir ve ayakların birleşim noktasında bir t miktarı kadar eksiltme yapılır. TS648’e göre; delikler gözönüne alınarak elde olunan net alan hiçbir durumda alanın %85 inden fazla olamaz.

Örnek -2 Aşağıdaki çekme plakası için TS 648’ e göre minimum en kesiti hesaplayınız. Levhanın kalınlığını t=12 mm alınız. Delik çapını 21 mm. 50 48 64 64 306 102 76

Tasarlanacak olan gergi Örnek -3 75 kg/m2 Tasarlanacak olan gergi çubuğu Çatı aşıklarını destekleyen gergi çubukları, aşıkların 1/3 noktalarından geçmektedir. Çatı örtüsünün ağırlığı: 20 kg/m2 Aşıkların ağırlığı: 10 kg/m2 St37-H yüklemesi Çatı Örtüsü 7620 Çatı makası Bir Gergi çubuğunun yükleme alanı:2.45 mx 7.62 m Zati ağırlık: 20+10=30 kg/m2 :30 kg/m2x 7.62 m x 2.45 m=560 kg Kar Yükü :75 kg/m2 kar yükü de çatı düzlemine dönüştürülerek hesaplanır; 75 kg/m2x (7.62 m x cos 25)x2.45 m=1269 kg Bir gergi çubuğunun taşıyacağı toplam Düşey Yük: 1269+560.07=1829 kg Gergi çubuğuna etkiyen eksenel çekme yükü:1829xsin25=773 kg Çatı merkezi 2450 2450 2450 Çatı makası Hesaplanacak olan gergiye gelen yük (trigonometri yardımıyla):773 kg/cos25=853kg. 773 25o Seçilecek daire kesitli gergi çubuğunun minimum çapı 86 mm olmalıdır.

Örnek -4 Aşağıdaki çekme elemanı olarak kullanılan köşebentte net alanı hesaplayınız. L150x100x12 55 55 55 75 55 98 75 75 * 98=55+55-12

Örnek 5: Aşağıdaki çekme plakası için TS 648’ e göre minimum en kesiti hesaplayınız. Levhanın kalınlığını t=15 mm alınız. Delik çapını 21 mm.

Örnek 6: Aşağıdaki çekme plakası için TS 648’ e göre minimum en kesiti hesaplayınız. Levhanın kalınlığını t=15 mm alınız. Delik çapını 21 mm.