MEMBRAN FİLTRASYON CİHAZLARINDA SANİTASYON SÜRELERİNİN MİKROBİYAL KONSANTRASYON İLE KARŞILAŞTIRILMASI BÜŞRA SARIM* , BURCU ASLANER*, FATİH SULTAN KAZDAL*, ÖZGE GÜNDOĞDU GÜNGÖR* , AYFER KINA*, NECLA ERDİ**, GÜLCAN TURAN***, GANİ ORHAN**** * Biyolog , ** Laboratuvar Teknikeri, *** Gıda Mühendisi, **** Mikrobiyoloji Ve Klinik Mikrobiyolojisi Uzmanı SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI KURUMU İSTANBUL 3 NOLU HALK SAĞLIĞI LABORATUVARI   GİRİŞ VE AMAÇ Tablo-1 SÜRE   KONSANTRASYON 10 sn 20 sn 40 sn 60sn Alkol ile Yakma 102 (E.coli) 103 (Pseudomonas) 2 104 (E.coli) 9 7 105 (Pseudomonas) 16 12 8 106 (E.coli) 26 20 13 10 107 (Pseudomonas) 30 29 28 Halk Sağlığı Kurumunun temel amaçlarından biri tüketime sunulan suların sağlığa uygunluğunun tespit edilmesidir. Yapılan su mikrobiyolojisi analizleri, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe göre istenmeyen mikroorganizmaların suda varlığının belirlenmesi ya da belirtilen miktarlarda olup olmadığının kontrol edilmesi esasına dayanmaktadır. Bu amaçla yapılan mikrobiyolojik analizlerde, membran filtrasyon yöntemi kullanılır. Bu yöntem; farklı µm çaplı membran filtreler kullanılarak sularda çeşitli mikroorganizmaların tespit ve sayımı esasına dayanır. Su mikrobiyolojisi laboratuvarlarında membran filtrasyon cihazı parçalarının sanitasyonu büyük önem taşımaktadır. Farklı yöntemlerle sanitasyon gerçekleştirilebilir. Bunlar; alevden geçirerek yakma, alkol yardımıyla yakma, kullanılan paslanmaz çelik filtre tutucu ve hunilerin otoklavlanması ve tek kullanımlık steril hunilerin kullanılmasıdır. Yaptığımız bu çalışmada; farklı konsantrasyon ve sürelerde alevden geçirilerek yapılan sterilizasyon ile alkolle yakma tekniği kullanılarak yapılan sanitasyonun etkin olup olmadığını göstermek amaçlanmıştır. Grafik -1 Grafik-2 YÖNTEM TS EN ISO 16266 ve ISO 9308-1:2014(E) standart metotları kullanarak yapılan çalışmalarda sayısı belli mikroorganizma ile kirletilmiş su kullanıldı. Sayısı belli olan mikroorganizma içeren numune hazırlamak için 0,5 Mc-farland kullanıldı. Çalışmada, E.coli ve Pseudomonas aeruginosa bakterileri kullanıldı. Çalışmalara üç ayrı analist katılıp, her bir analist için farklı konsantrasyonlarda (102,103,104,105,106,107) kirletilmiş numuneler hazırlanarak, her bir konsantrasyon için belirlenen zamanlarda, 10 ar adet 100 ml ekim yapılması sağlandı. E.coli için 102,104,106 Pseudomonas aeruginosa için 103,105,107 konsantrasyonlar kullanıldı. Hazırlanan numunelerden, 100 ml kirli su, filtre kullanılmadan membran filtre cihazının her bir godesinden süzdürülerek kirletildi. 10, 20, 40 ,60 saniye (sn) sürelerde membran filtre cihazı bek alevinden geçirildi, soğuması beklendikten sonra 0,45 µm çaplı membran filtre konularak 100 ml steril distile su süzdürüldü. Uygun besiyerine ekim yapılıp uygun sıcaklık ve sürede inkübasyona bırakıldı. İnkübasyon sonrasında ekimler değerlendirilip sterilizasyon süreleri arasında anlamlı bir ilişki saptanmaya çalışıldı. Ayrıca her bir konsantrasyon için aynı işlem, alkolle yakılarak da gerçekleştirildi. Grafik -3 Grafik -4 Grafik -5 Grafik- 6 BULGULAR 3 Farklı analistin, farklı konsantrasyonlarda her bir zaman dilimi için yaptığı ekimlerin sonuçları Tablo-1’de belirtilmiştir. Her bir konsantrasyon için toplam 30 çalışma yapılmıştır. 6 farklı konsantrasyonda, 4 farklı zaman diliminde çalışılmıştır. 102 konsantrasyonda; Bütün zaman dilimlerinde ( 10sn, 20sn, 40sn, 60 sn ) üreme görülmemiştir. Alkol ile yakarak çalışılan 30 petrinin tamamında üreme görülmemiştir. 102 konsantrasyonda belirlenen zamanlardaki yapılan ekimlerdeki üreme yüzdesi Grafik-1 de gösterilmiştir. 103 konsantrasyonda; 10 sn de 30 petriden 2’ sinde üreme görülmüştür. ( 2/30 ; % 6.66 ) Diğer zaman dilimlerinde (20sn, 40sn, 60sn) üreme görülmemiştir. 103 konsantrasyonda belirlenen zamanlardaki yapılan ekimlerdeki üreme yüzdesi Grafik -2 de gösterilmiştir. 104 konsantrasyonda ; 10 sn de 30 petriden 9 unda üreme görülmüştür. ( 9/30 = % 30 ) 20 sn de 30 petriden 7 sinde üreme görülmüştür. ( 7/30 = % 23.3 ) Diğer zaman dilimlerinde ( 40sn, 60sn ) üreme görülmemiştir. 104 konsantrasyonda belirlenen zamanlardaki yapılan ekimlerdeki üreme yüzdesi Grafik -3 de gösterilmiştir. 105 konsantrasyonda ; 10 sn de 30 petriden 16 sında üreme görülmüştür. ( 16/30=% 53.3 ) 20 sn de 30 petriden 12 sinde üreme görülmüştür. ( 12/30=% 40 ) 40 sn de 30 petriden 8 inde üreme görülmüştür. ( 8/30= % 26.6 ) 60 sn de 30 petriden 7 sinde üreme görülmüştür. ( 7/30= % 23.3 ) 105 konsantrasyonda belirlenen zamanlardaki yapılan ekimlerdeki üreme yüzdesi Grafik -4 de gösterilmiştir 106 konsantrasyonda ; 10 sn de 30 petride 26 sında üreme görülmüştür. ( 26/30 = % 86.6 ) 20 sn de 30 petriden 20 sinde üreme görülmüştür. ( 20/30= % 66.6 ) 40 sn de 30 petriden 13 ünde üreme görülmüştür. ( 13/30= % 43.3 ) 60 sn de 30 petriden 10 unda üreme görülmüştür. ( 7/30= % 23.3 ) 106 konsantrasyonda belirlenen zamanlardaki yapılan ekimlerdeki üreme yüzdesi Grafik -5 de gösterilmiştir 107 konsantrasyonda ; 10 sn de 30 petrinin 30unda üreme görülmüştür. ( 30/30 % 100 ) 20 sn de 30 petriden 29 unda üreme görülmüştür. ( 29/30= % 96.6 ) 40 sn de 30 petriden 28 inde üreme görülmüştür. ( 28/30= % 93.3 ) 60 sn de 30 petriden 28 inde üreme görülmüştür. ( 28/30= % 93.3 ) 107 konsantrasyonda belirlenen zamanlardaki yapılan ekimlerdeki üreme yüzdesi Grafik -6 da gösterilmiştir   SONUÇ Yapılan çalışmada; Membran Filtrasyon Cihazlarının, düşük mikrobiyal konsantrasyonlarda ve sürelerde bek alevi ile etkin sterilizasyonun sağlanabildiği, yüksek mikrobiyal konsantrasyonlarda ise 1 dakikaya kadar olan sürelerde bek alevi ile sterilizasyonun sağlanamadığı, alkol ile yakma işlemiyle etkin sterilizasyonun sağlanabildiği tespit edilmiştir. Kirli olduğu düşünülen sular için ekim yapılmadan önce Membran Filtrasyon Cihazının alkol ile sanitasyonun sağlanması önerilmektedir. TEŞEKKÜR Sartonet Seperasyon Teknolojileri Ltd.Şti.’ne teşekkür ederiz. KAYNAKÇA İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik. TS EN ISO 16266 Su Kalitesi-Pseudomonas aeruginosa Tayini Ve Sayımı-membranla Filtrasyon Metodu TS EN ISO 9308-1 Su Kalitesi - Escherichia coli ve Koliform Bakterilerin Tespiti Ve Sayımı - Bölüm 1: Düşük Bakterili Zemin Floralı Sular İçin Membranla Süzme Yöntemi Gıda, İçecek Ve İlaçlarda Mikrobiyolojik Analizlerin Kolay Ve Güvenilir Yolu ; Membran Filtrasyon- Sartorius Atölye