Doğalgaz Petrol ve Kömür

Türkiye Türkiye, jeopolitiği itibariyle, dünyada odak olarak nitelenebilecek ve farklı açılımlara olanak verecek bir konumdadır.

TÜRKİYE’NİN ENERJİ KAYNAKLARI Petrol kömür ve doğalgaz en temel enerji kaynaklarıdır. karbon bazlı olarak adlandırabilecek kaynaklardır. Bunlar meydana gelişleri itibarıyla yenilenmeleri çok uzun bir süre aldığından yenilenmeyen kaynaklar olarak da adlandırılırlar.

Doğal gaz, kömür ve petrol fosil yakıtlardır. Fosil yakıtlar termik santrallerde elektrik enerjisi üretmek için kullanıldığı gibi işyerleri ve evlerde ısınma amacıyla da kullanılır. Günümüzde elektrik üretiminde dünyada en çok kömür kullanılmaktadır. Petrol ise dünyada en yaygın kullanım alanı olan enerji kaynağıdır, sadece enerji üretmek için kullanılmaz. Benzin, mazot, LPG (Likit Petrol Gazı), plastik, naftalin, boya, teflon ve günlük hayatta kullandığımız birçok şey petrolden yapılır. Doğal gaz ise renksiz, kokusuz, gaz hâlindeki bir fosil yakıttır.

ÜLKEMİZDE KÖMÜR Kömür yeraltı madenciliği veya açık işletme metodları kullanılarak çıkarılan fosil kaynaklı yakıttır. Genellikle hayvan fosillerinden oluşur.  Türkiye'de ilk taş kömürü madenciliği Uzun Mehmet’in 1829 yılında Ereğli’de kömürü bulmasıyla başlamıştır

ÜLKEMİZDE KÖMÜR Türkiye'de antrasit içeren kömür yatağına rastlanmamıştır. En çok rastlanan kömür çeşidi ise linyittir. Türkiye linyit bakımından oldukça zengin bir ülkedir ve toplam 8,4 milyar ton linyit rezervine sahiptir. Fakat bu rezervin %68’inin ısıl değeri az olduğundan, üretilen linyitler genellikle termik santrallerde kullanılır. Çeşitli derinliklerdeki taşkömürü yatakları ile Ereğli, Zonguldak havzası Türkiye'nin en önemli taş kömürü havzasıdır. Taşkömürü rezervi ise toplam 1,35 milyar tondur. Ayrıca her ne kadar kalori değeri düşük olsa da, elektrik enerjisi alanında Türkiye'nin en büyük linyit rezervi Afşin-Elbistan bölgesinde bulunmaktadır.

TÜRKİYE’NİN KÖMÜR MADENİ YATAKLARI HARİTASI

KAYNAKLAR BAZINDA ENERJİ

Türkiye'de doğal gaz Türkiye’de doğal gazın varlığı 1970 yılında Kırklareli Kurumlar Bölgesi'nde tespit edilerek 1976 yılında Pınarhisar Çimento Fabrikası’nda kullanılmaya başlandı. 1975 yılında Mardin Çamurlu sahasında bulunan doğal gaz, 1982 yılında Mardin Çimento Fabrikası’na verildi. Kaynaklardaki rezervlerin sınırlı olması tüketimin genişlemesini önledi. Doğal gazın sanayi ve şehir şebekelerinde kullanımı çalışmalarına, 84/8806 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 1984 yılında SSCB ile imzalanan doğal gaz sevkiyatı anlaşmasının ardından başlandı. Doğal gaz şehiriçi evsel ve ticari olarak ilk kez 1988’de Ankara’da kullanıldı. 1992 yılında Istanbul, Bursa, Eskişehir ve İzmit’te doğal gaz pazarı genişledi. Türkiye’de de sınırlı bir miktarda doğal gaz çıkmakta ve kullanıma sunulmaktadır. Türkiye doğal gazı esas olarak Rusya ve Iran’dan boru hatlarıyla, Cezayir ve Nijerya’dan sıvılaştırılmış (LNG) olarak deniz yoluyla satın almaktadır. Ayrıca Azerbaycan ve Türkmenistan ile doğal gaz temini için anlaşmalar yapmıştır.

TÜRKİYE’NİN KONVANSİYONEL REZERVLERİ

Türkiye'de petrol Önemli bir enerji kaynağı olan petrol, aynı zamanda kimya sanayisinin de ham maddesidir. Türkiye'deki petrol yatakları fazla zengin değildir. Mevcut petrol yatakları daha çokGüneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Adıyaman, Batman ve Diyarbakır'dadır. Siirt, Şanlıurfa ve Mardin'de de petrol yatakları vardır. Üretilen petrol, Türkiye'nin ihtiyacının çok az bir kısmını (1/7) karşılamaktadır. Geri kalan kısmı dışarıdan karşılanmaktadır. Türkiye'de ham petrolün arıtılması için rafineriler kurulmuştur. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen ham petrolün bir kısmı Batman Rafinerisine, bir kısmı da Batman-İskenderun boru hattı ile Dörtyol'a gönderilmektedir. Buradan da tankerlerle Ataş, İzmir ve İzmit rafinerilerinetaşınmaktadır. İskenderun Körfezi ile Kırıkkale arasındaki petrol boru hattı ile de Kırıkkale Rafinerisine ham petrol aktarılmaktadır. Ayrıca Türkiye-Irak boru hattı ile Irakpetrollerinin bir kısmı Yumurtalık Limanı'na taşınmaktadır. Bu taşımacılıktan Türkiye önemli bir gelir sağlamaktadır. Azerbaycan petrolünün de yapılacak boru hattı ile İskenderun Körfezi'ne getirilmesi planlanmaktadır. Türkiye'de petrol aramalarına hızla devam edilmektedir. son zamanlar da Karadeniz de de Doğal gaz çıkarılmaya başlanmıştır

TÜRKİYE’NİN PETROL HARİTASI

Türkiye'nin petrol ve doğalgaz rezervi Türkiye'de bin 309 kuyudan ham petrol, 235 kuyudan ise doğalgaz üretimi yapılıyor - Yılın 8 ayında ortalama günlük 46 bin 536 varil ham petrol, 1,41 milyon metreküp doğalgaz üretimi gerçekleştirildi - Yeni keşifler yapılmadığı takdirde, bu yılki aylık ortalama üretim seviyeleri ile Türkiye'de 19,3 yıllık ham petrol rezervi, 12,2 yıllık doğalgaz rezervi kaldı. Türkiye'nin 46,3 milyon ton ham petrol, 6,3 milyar metreküp doğalgaz rezervi kaldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, petrol ve doğalgaz arama faaliyetleri hız kesmeden sürüyor. Yılın 8 ayında, ruhsat sahalarında 3 bin 61 kilometresi denizlerde, 262 kilometresi karalarda olmak üzere toplam 3 bin 323 kilometre iki boyutlu sismik arama, 8 bin 933 kilometrekaresi denizlerde ve 593 kilometresi karalarda olmak üzere toplam 9 bin 526 kilometrekare üç boyutlu sismik arama çalışması gerçekleştirildi.

127 KUYU AÇILDI Bu dönemde petrol ve doğalgaz bulmak amacıyla, 65 arama ve tespit kuyusu, 62 üretim kuyusu olmak üzere toplam 127 kuyu açıldı. Açılan bu kuyularda 249 bin metraja ulaşıldı. Arama faaliyetleri kapsamında 1934'ten bu yana 2 bin 726 arama ve tespit, bin 840 üretim kuyusu olmak üzere toplam 4 bin 566 kuyu açıldı ve toplam 8 bin 497 kilometre sondaj yapıldı. Açılan kuyuların yüzde 70'i Güneydoğu AnadoluBölgesi'nde, yüzde 22'si Trakya Bölgesi'nde, yüzde 8'i ise diğer bölgelerde yer alıyor. Bu çalışmalar sonucu 130 ham petrol sahası, 56 doğalgaz sahası keşfedildi. Bu sahalarda halen bin 309 kuyudan ham petrol, 235 kuyudan ise doğalgaz üretimi yapılıyor. Bu yılın 8 aylık dönemde 1,6 milyon ton ham petrol, 343 milyon metreküp doğalgaz üretimi yapıldı. Ortalama günlük ham petrol üretimi 46 bin 536 varil, doğalgaz üretimi ise günlük 1,41 milyon metreküp olarak gerçekleşti. Türkiye'de 1934'ten bu yılın ağustos ayı sonuna kadar toplam 144,3 milyon ton ham petrol ve 13,9 milyar metreküp doğalgaz üretimi yapıldı. Ağustos sonu itibarıyla Türkiye'nin 46,3 milyon ton ham petrol, 6,3 milyar metreküp doğalgaz rezervi kaldı. Yeni keşifler yapılmadığı takdirde, bu yılki aylık ortalama üretim seviyeleri ile Türkiye'de 19,3 yıllık ham petrol rezervi, 12,2 yıllık doğalgaz rezervi kaldı. 46 PETROL ŞİRKETİ VAR Türkiye, yılın 8 ayında 1,6 milyon tonluk ham petrol üretimine karşılık, ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 10,8 milyon ton da ithalat gerçekleştirdi. Ham petrol üretimi, ithalatın yaklaşık yüzde 13'üne karşılık geldi. Aynı dönemde 343 milyon metreküp doğalgaz üretimine karşılık 32 milyar 256 milyon 700 bin metreküp doğalgaz ithal edildi. Doğalgaz üretimi ise ithalatın yaklaşık yüzde 1'inde kaldı. Türkiye'de 29 yerli, 17 yabancı olmak üzere toplam 46 petrol şirketi, 189 arama, 89 işletme ruhsatında ham petrol ve doğalgaz arama faaliyetinde bulunuyor.

Türkiye’nin Enerji Kaynakları Kaynak: WEC, 2002

Türkiye’nin Birincil Enerji Kaynaklarında Üretim ve Tüketim Durumu Taş Kömürü (Bin ton) 11.039 2.367 Linyit (Bin Ton) 64.883 Doğal Gaz ( Milyon m3) 16.339 312 Petrol (Bin Ton) 29.661 2.551 Hidrolik (GWh) 24.010 Jeotermal + Rüzgar (Elek.) (GWh) 152 Jeotermal Isı (Bin TEP) 618 Odun (Bin Ton) 16.263 Hayvan ve Bitki Artıkları (Bin Ton) 5790 Güneş (Bin TEP) 287 TOPLAM 77.044 26.266 Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Türkiye’nin 2001-2004 Yılları Arasında Enerji Kaynağı “Üretim/Tüketim” Oranları Enerji Tüketimi (x 1000 TEP) Enerji Üretimi Üretim/Tüketim (%) 2001 77.044 26.206 34,1 2002 78.711 24.727 28,4 2003 83.804 23.812 2004 87.580 24.259 27,7

NUMAN YANDIK-G1101.12303 BİLAL TEMEL-G1201.12056 BİLAL BAŞYİĞİT-G1201.12086 FATİH ADIGÜZEL-B1401.12064 BATURAY GÜLTEKİN-B1101.12063 HALİT EKŞİ-B1201.12103