ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ SEMİNERİ

EĞİTİM HAKKI

Özel gereksinimi ve/veya engeli olan ya da olmayan tüm çocuklar eğitim hakkından yararlanma özgürlüğüne sahiptir. Tüm çocuklar akranlarıyla birlikte aynı ortamda sürekli bir eğitimden yararlanmalıdır. Eğitim hakkı bütün bireyler için dünya çapında önemi vurgulanan, ulusal ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınan haklardan biridir.

BÜTÜNLEŞTİRMEYE TEMEL TEŞKİL EDEN YASAL DÜZENLEMELER  ULUSAL YASAL DÜZENLEMELER  ULUSLAR ARASI YASAL DÜZENLEMELER

ULUSAL YASAL DÜZENLEMELER  TC Anayasası Madde 42 “… Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır.”  1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu Madde 7 “Eğitim Hakkı”-İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. Madde 8 “Fırsat ve İmkan Eşitliği”-Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır.

 5378 Sayılı özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Madde 15 “Hiçbir gerekçeyle özürlülerin eğitim alması engellenemez. Özürlü çocuklara, gençlere ve yetişkinlere özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak bütünleştirilmiş ortamlarda ve özürlü olmayanlarla eşit eğitim imkanı sağlanır.”  573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında K.H.K Madde 24 “Resmi ve özel okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim okulları ile yaygın eğitim kurumları; kendi çevrelerindeki özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel eğitim hizmetleri sağlamakla yükümlüdür.”

ULUSLARARASI YASAL DÜZENLEMELER  1948 İnsan Hakları evrensel Bildirgesi 26 Madde “Herkes eğitim hakkına sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim aşamasında parasızdır. İlköğretim zorunludur. Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır. Yükseköğretim, yeteneklerine göre herkese tam bir eşitlikle açık olmalıdır.  1971 BM Zihinsel Engelli Bireylerin Hakları bildirisi 2 Madde “Zihinsel engelli bireyin yetenek ve potansiyelini en üst düzeyde geliştirebileceği uygun tıbbi bakım ve fizyoterapi ile eğitim, öğretim, rehabilitasyon ve rehberlik alma hakkı vardır.”

 1981 Malaga Eğitim, Önleme ve Katılım Faaliyetleri Dünya Konferansı ve Sundberg Bildirgesi Ülkelerin, ulusal ve uluslar arası organizasyonların engelli bireylerin erişimlerini kolaylaştırma yönünde gerekli tedbirleri alması Eğitim ortamlarının ve materyallerinin engelli bireylerin ihtiyacına göre düzenlenmesi  1989 Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Madde 23 “… Engelli çocuğun eğitimi, mesleki eğitimi, tıbbi bakım hizmetleri, rehabilitasyon hizmetleri, bir işte çalışabilecek düzeye getirme hazırlık programları ve dinlenme/eğlenme olanaklarından etkin olarak yararlanmasını sağlamak üzere” tedbirler alınması

 2006 BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme Madde 24 “… Engelli bireylerin genel eğitim sisteminde yer alması, parasız ve zorunlu ilk ve ortaöğretim olanaklarından yararlanması, yaşadıkları çevrede eğitime eşit olarak erişimlerinin sağlanması, ihtiyaçlarına uygun düzenlemeler yapılması ve eğitim sistemi içinde ihtiyaç duydukları desteğin sağlanması… ifade edilmektedir. Her çocuk, kendine özgü özelliklere, ilgi, yetenek ve öğrenme ihtiyaçlarına sahiptir. Bu özellik ve ihtiyaç çeşitliliğini dikkate alarak eğitim ortamları düzenlenmeli ve eğitim programları gerçekleştirilmelidir.

EVRENSEL TASARIM Bir tasarım herkesin ihtiyacına cevap verebiliyorsa bu tasarıma Evrensel Tasarım denir. Örneğin: Kapı kollarının farklı yüksekliklerde olması her zaman herkes için uygun olmayabilir ancak otomatik açılan kapılar herkes tarafından kullanılabilir.

Evrensel Tasarım İlkeleri Eşit Kullanım Kullanımda Esneklik Algılanabilir Bilgi Hata Toleransı Asgari Fiziksel Çaba Basit ve Sezgisel Kullanım

Öğrenme Sürecinde Evrensel Tasarım İçin Öğrencinin:  Özelliklerine ve ihtiyaçlarına uygun amaçlar belirlemeyi  Kendisini tanıması için fırsatlar sunmayı  Sorun çözme ve strateji geliştirme becerilerini desteklemeyi  Bildiklerini sergilemeleri için çeşitli seçenekler sunmayı Göz önünde bulundurmamız yararlı olacaktır.

BÜTÜNLEŞTİRME NEDİR? Her birey için farklılıkları ne olursa olsun, sosyal, kültürel, eğitimsel, yaşamsal, aktivite ve fırsatlardan tüm toplum üyelerinin eşit düzeyde yararlanmasını öngören bir kavramdır.

Eğitimde Bütünleştirme  Temel amacımız: Öğrencimizi özel gereksiniminden veya engelinden dolayı ayrıştırmak yerine yapacağımız düzenleme ve uygulamalarla okula, sınıfa ve topluma bütünleştirmek olmalıdır.

BÜTÜNLEŞTİRME İLKELERİ 1.Tüm öğrencilerin okullara kaydolma, erişme ve katılma hakkına sahip olması 2.Sistemin tüm düzeylerinde farklılıklara değer verilmesi 3.Erişim, katılım ve başarı sağlamak üzere etkili ve uygun bir dizi değişikliğin yapılması 4.Düzenlemelerin gereksinimler temelinde yapılması ve adaletli bir şekilde kaynak ayrılması

5. Sistem, bireysel öğrenci ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik pedagojinin gelişimini destekler 6. Program ve hizmetlerin öğrenci gereksinimlerine göre çeşitlendirilerek sunulması ve esnek olması 7. Kişiler ve kurumlar arası işbirliği

PEKİ KAYNAŞTIRMADAN FARKI NE? Kaynaştırma Okulun eğitsel uygulamaları çok küçük düzeyde değiştirilir. Sadece engel seviyesi hafif olarak tanılanmış öğrenciler Bütünleştirme Okul uygulamaları öğrencinin engel durumuna göre uyarlanır ve düzenlenir. Orta ve ağır düzeydeki öğrencilerinde akranlarıyla beraber eğitim alabilmeleri

Bütünleştirme Kimleri Kapsar Çocuğun özel gereksinimi veya engeli olsun ya da olmasın, sosyal, kültürel, eğitimsel, yaşamsal aktivite ve fırsatlara tüm toplum üyeleri ile eşit düzeyde erişimde güçlük yaşayan bütün çocukları kapsar.

Bütünleştirmenin Paydaşları Öğrenci ve Akranları Okul Düzeyindeki Temsilcileri 1- Okul Yöneticileri 2- Öğretmenler 3- Yardımcı Personel Toplum Düzeyindeki Temsilcileri 1-Veliler 2-RAM’lar 3-Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri 4-İl Milli Eğitim Müdürlükleri 5-STK’lar 6-Özel Eğitim Kurumları 7-Üniversiteler

Bütünleştirmenin Yararları  Özel Gereksinimli veya engeli olan çocuklar açısından Kendine güvenir Olumsuz tutum ve davranışları azalırken olumlu tutum ve davranışları artar Ortak yaşam alanlarında birlikte yaşamayı öğrenirler. Sosyal uyum ve akademik başarısı artar  Normal Gelişim Gösteren akranlar açısından Ön yargıları azalır. Farklı özellikleri olan bireyleri tanıma olanakları artar Ortak yaşam alanlarında birlikte yaşamayı öğrenirler.

 Öğretmenler açısından Engelli çocuklara ve ailelerine nasıl yaklaşacağını bilir Sınıf ortamını ve öğretim programını çocuğun ihtiyacına göre düzenler  Aileler açısından Eğitime Aktif olarak katılırlar Çocuklarına nasıl yardımcı olacakları konusunda yeni yöntemler öğrenirler Diğer ailelerle iletişime geçerek, deneyimlerini, bilgilerini paylaşma olanağı bulurlar Yasal hak ve sorumluluklarını öğrenirler.  Toplum açısından Toplumda farklılıklara saygı ve hoşgörü artar. Engelli vatandaşlara yönelik farkındalık oluşur Engelli bireyler üretime katılarak ekonomiye katkı sağlar

Uygulama Evrensel Tasarım ilkelerini ve Bütünleştirme kavramını düşünerek; Özel gereksinimli veya engelli öğrencilerimiz için hangi alanlarda ne tür uygulamalar ve düzenlemeler yapabiliriz.