AİLE MODELLERİ VE ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

AİLE MODELLERİ VE ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ OTORİTER AİLE İLGİSİZ VE KAYITSIZ AİLE KORUYUCU AİLE TUTARSIZ AİLE DEMOKRATİK

OTORİTER AİLE YAKLAŞIMI KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ: Çocuk her kurala uymak zorundadır. Katı ve sert bir disiplin uygulanır. Çocuğun hata yapmasına fırsat verilmez. Aile mutlaka çocuğun hareketlerinde kusur bulur. Çocuğun her işine karışan bir tavır sergilerler.

ÇOCUK ÜZERİNDE ETKİSİ Çocuğun özgüveni gelişmez. Pasif,silik,çekingen ve kolay etki altında kalan bir yapıya bürünür. Sürekli eleştirilme veya dayak çocuğun ruhsal yapısını bozar. Çocuk kolayca ağlamaya başlar. Arkadaşları ile uyumsuz ve kavgacı olabilir. İleri yaşlarda sıkıntılar karşısında dayanaksız ve çaresiz kalır.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Çocuk alacağı ağır cezalardan kaçmak için yalan söyleyebilir. İnsanlar tarafından kolay kandırılabilir, yanlış hareketler yapmaya eğilimlidir. Aşırı hassas, kırılgan ve hastalıklı bir kişilik yapısı görülebilir. Sürekli eleştirildiği için aşağılık duygusuna kapılabilir.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Bu çocuklar kötü muameleye maruz kalmaktan korktukları için anne ve babaya karşı uysal olmaktadır, fakat içten içe anne babaya karşı düşmanlık duyguları geliştirirler. Sürekli kusurları aranan çocuk streslidir, ve stresliyken hata yapma olasılığı artar. Hata yapan kişilere hoşgörüsüzdürler.

İLGİSİZ VE KAYITSIZ AİLE YAKLAŞIMI KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ: Aile aşırı rahattır. Çocuğun sorumluluklarından kaçma vardır. Ana baba çocuğa örnek bir model olamaz. Çok çocuklu ailelerde rastlanma ihtimali daha fazladır. Çocuğun dünyasına girmek gibi bir kaygıları yoktur.

İlgisiz ve Duyarsız Tutum Çocuğa karşı denetim, çocuğun ilgi ve gereksinimlerine verilen tepki çok düşüktür. Sadece anne, sadece baba ya da anne- baba duyarsızdır. Çocuklarına yeteri kadar zaman ayırmazlar. Çocukları için hiçbir konuda gerekli çabayı harcamazlar. Ruhsal durum ve okul başarısıyla ilgilenilmez.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Okula ilgisizlik Zamanı iyi değerlendirememe Yanlış arkadaşlıklar kurma İçki, sigara gibi zararlı alışkanlıklara başlama eğilimi Kural tanımama Suç işlemeye eğilimli olma Uzun vadeli planlar yapamama Başına buyruk yaşama ve evden ayrılma Yanlış davranışlara yönelme Okulu bırakıp, erken yaşta çalışmaya başlama görülebilir.

ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Çocuk bencil ve şımarık olur. Anne babasının dikkatini çekmek için alışılmadık davranışlar sergiler. Aile çocuğa model olamadığı için çocuk kendine başka modeller seçer. Çocuk vaktinin tümünü arkadaşlarıyla geçirir. Genç yaşta çocuk zararlı alışkanlıklar edinmeye meyilli olur.

KORUYUCU AİLE YAKLAŞIMI KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ: Otoriter aile tipine çok benzer. Aralarındaki fark bu aile tipinde şefkat, koruma güdüsü disiplinin önünde gelir. Çocuğa gereğinden fazla özen ve kontrol gösterilir Özellikle anneler bu tip tavır sergiler. Çocuğun kendi yapması gereken işler bile koruyucu anne babalar tarafından yapılır.

Aşırı Koruyucu Tutum Çocuklarına hayat tecrübesi yaşama fırsatı tanımazlar. Geç kavuşulan, aşırı istenilen, tek çocuk, tek erkek veya kız çocuk gibi çocuklar genellikle abartılmış sevginin odak noktası olurlar. Çocuklarının büyüdüğünü fark etmeyip bebekmiş gibi davranırlar. Çocuklarına hiçbir iş ve sorumluluk vermezler, her şeyi kendileri yaparlar Bu tür ailelerde doğal yaşam hakkı verilmez. Onu ilgilendiren kararlarda yaşı kaç olursa olsun fikri sorulmaz.

ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Çocuk aşırı duygusal olur. İleri yaşlarda bile etrafına bağımlı olur. Toplum içinde kendi başına iş yapma cesaretini bulamaz. Çocuk anne babasından ayrı kalamaz ileri yaşlarda bile sürekli anne babasının yanında olmak ister.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Ailenin aşırı koruyucu yapısı, çocuğu bencil yapar. Daima dikkat çekmeye, çevresindeki kişilerin ona hizmet etmesini beklemeye başlar. Toplumsal yaşamda ayakta durma yarışında çocuk başarısız ve mutsuz olabilir. Ailesinden gördüğü sevgi ve himayeyi ileride eşinden de bekler. Hiç büyümeyen “yetişkin çocuk” olarak kalır. Davranış bozukluğu (tırnak yeme, kekemelik, alt ıslatma, okul fobisi, yalan, ...vb.) görülür.

TUTARSIZ AİLE YAKLAŞIMI KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ: Genellikle genç ebeveynlerde ve ilk çocuğun yetiştirilmesinde görülür. Eşlerin çocuk yetiştirmeye farklı bakmaları ve bunu çocuğa yansıtmaları temel sebeptir. Baba otoriter ve baskıcı iken anne koruyucu bir tavır sergilerse bu da çocuğa yansırsa tutarsız aile oluşur.

ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Çocuk inatçı, asi ve hırçın olabileceği gibi içine kapalı ve pısırıkta olabilir. Çocukta dikkat eksikliği olabilir. Çocukta yalan söyleme gibi hastalıklar başlayabilir. Çocuk anne veya babadan birisine çok yaklaşırken diğerinden uzaklaşabilir.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Çocuk hangi davranışı, nerede?, nasıl?, ne zaman? yapacağı konusunda bocalar.      “Bu davranışı yaparak nasıl cezadan kurtulurum?” şeklinde bir teknik geliştirir. Çocuk nasıl davranacağını bilmez. İç çatışmalar, huzursuzluk ve öncelikle anne babaya sonra da insanlara karşı güvensizlik oluşur. Doğru kararlar alamaz.

Demokratik hoşgörülü AİLE YAKLAŞIMI KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ: Mükemmele en yakın aile tipidir. Belirli kurallar ve kısıtlamalar mutlaka vardır. Evde herkesin söz hakkı vardır. Çocukta kendini ifade edebilir. Duygu ve görüşlere saygı vardır. Yanlışları sebebiyle çocuğa yaptırım uygulanır ama koyulan kurallar çocuğun anlama seviyesine inilerek mantıklıca izah edilir. En zor ve sabır isteyen yöntemdir.

Demokratik Anne- Baba Tutumu Cezalandırıcı olmayan (özellikle fiziksel şiddet), Soru sorma ve düşüncelerini ifade etmenin teşvik edildiği, Sonuçtan çok süreçle ilgilenilen, Merak ve keşif duygularının beslendiği,

Demokratik Anne- Baba Tutumu Gereksiz kısıtlama ve baskıların olmadığı, Kendi kendine yeterli olma ve kendi problemlerini çözmenin cesaretlendirildiği, Sıradan hataların hoş görüldüğü, Yergi yerine övgüye odaklanılan, Israr ve zorlamanın olmadığı bir ortamdır.

ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Özgüven sahibi bireyler yetişir. Kendini rahat ve kolayca ifade edebilir. Çocukta asilik ve kavgacılık görülmez. İleriki yaşlarda kendi ayakları üzerinde rahatça durabilir. Farklı hobilere yönelmesi daha sık görülür.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Yaratıcıdırlar. Dengeli ve uyumludurlar. Karar alma becerileri gelişmiştir. Seçenekli düşünmeyi bilirler, yeni durumlara uymada zorluk yaşamazlar. Kendilerine güvenirler. Başkalarının özgürlüklerine saygılıdırlar, kendi özgürlüklerinin sınırlarını bilirler.

ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Kendi haklarını korurlar,başkalarının haklarına saygı gösterirler. Arkadaş gruplarına rahatlıkla uyum sağlarlar. Bir gruba dahil olmada, grup içinde aldıkları görev ve sorumlulukları yerine getirmede zorlanmazlar. Çevrelerindeki akran ve yetişkinlerle sağlıklı iletişim kururlar.

ÇOCUK NEYİ ÖĞRENİR? EĞER BİR ÇOCUK KINANARAK YAŞARSA, SUÇLAMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK DÜŞMANCA DAVRANIŞLAR İÇİNDE YAŞARSA, KAVGA ETMEYİ ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK ALAY EDİLEREK YAŞARSA, SIKILGANLIĞI ÖĞRENİR.

ÇOCUK NEYİ ÖĞRENİR? EĞER BİR ÇOCUK UTANÇ İÇİNDE YAŞARSA, SUÇLULUK DUYMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK DÜŞMANLIKLAR İÇİNDE BÜYÜRSE, SALDIRGANLIĞI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK HOŞGÖRÜYLE YAŞARSA, SABIRLI OLMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK TEŞVİK EDİLEREK YAŞARSA, ÖZGÜVENİ ÖĞRENİR.

ÇOCUK NEYİ ÖĞRENİR? EĞER BİR ÇOCUK DEĞER VERİLEREK YAŞARSA, SAYGI DUYMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK EŞİTLİK ORTAMINDA YAŞARSA, ADALETİ ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK GÜVEN DUYGUSU İÇİNDE YAŞARSA, İNANMAYI ÖĞRENİR.

ÇOCUK NEYİ ÖĞRENİR? EĞER BİR ÇOCUK BEĞENİLEREK YAŞARSA, KENDİSİNDEN HOŞLANMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK DOSTLUK İÇİNDE YAŞARSA, DÜNYADA SEVGİ ARAMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK SEVGİ İÇİNDE BÜYÜRSE GÜVENMEYİ ÖĞRENİR.

LÜTFEN DİKKAT ÖĞRENCİLERİMİZİN OKULA DEVAMINA ÖNEM GÖSTERELİM; ÖĞRENCİYİ ÇOK ÖNEMLİ BİR DURUM SÖZ KONUSU OLMADIKÇA OKULDAN ALMAYALIM; ÖĞRENCİ OKULA GELMEYECEĞİ ZAMAN OKUL İDARESİNE ÖNCEDEN BİLDİRELİM.

Seminerimiz Sona Ermiştir FEHMİ CERRAHOĞLU İLKÖĞRETİM OKULU TEŞEKKÜR EDERİZ Füruzan Fatma Uzun FEHMİ CERRAHOĞLU İLKÖĞRETİM OKULU Rehber Öğretmeni