Sunum İçeriği Ülkemizde İçme Suyu Kaynaklarının Korunması ile İlgili; –Yasal Çerçeve –Kurumsal Yapı –Özel Hüküm Belirleme Çalışmaları

Yasal Çerçeve ve Kurumsal Yapı Su Kaynaklarının Korunması ve Geliştirilmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kuruluş Kanunu sayılı İSKİ Kanunu Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik İçme Suyu Kaynaklarının Korunması ve Planlama Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Özel Hüküm Tebliği-2009 İçme Suyu Kaynağı Su Kalitesinin ve Uygun Arıtma Tipinin Belirlenmesi, İzlenmesi İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik Kullanıcıya ulaşan sudaki kalite ile ilgili izleme ve kontrol çalışmaları İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Orman ve Su İşleri Bakanlığı Büyükşehir Belediyeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Sağlık Bakanlığı

YASAL DAYANAK Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Havza Sınırı Özel Hükümlerin Belirlenmesi Tebliği ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI KURULUŞ KANUNU

“İçme ve kullanma suyu rezervuarları ve benzeri su kaynaklarının korunmasında, kaynağın ve havzasının özellikleri bilimsel çalışmalar ile değerlendirilerek, koruma alanlarının tanımı ve koruma esasları ile ilgili olarak her kaynak ve havzasına ilişkin özel hükümler getirilinceye kadar”; SKKY 16 ıncı – 20 inci maddelerinde belirlenen genel ilkeler ve koruma alanları geçerlidir. SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

Özel Hüküm Nedir? Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği yerine Havzanın Fiziki Ve Teknik Özelliklerinin Bilimsel Çalışmalar İle Değerlendirilmesi -Havza Özelinde Uygulanabilir, Anlaşılabilir -Mevcut bilimsel verilerle su kalitesini koruyacak ve iyileştirecek, -En uygun arazi kullanımı -Havza Koruma Uygulama Programı Özel Hüküm Çalışması İçme ve kullanma suyu kaynağı olarak ilan edilen yüzeysel ve yer altı sularının, içme suyu kalitesinde kalmasını sağlamak, su toplama havzasında havzaya özel koruma- kullanma dengesi oluşturmak Koruma – Kullanma Dengesi

Neden İhtiyaç Var? Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Maddeleri içme suyu havzalarında alınacak tedbirleri, Türkiye’de yer alan bütün içme ve kullanma suyu havzalarına şamil hazırlanmıştır. Türkiye’de her bir havza, su miktarı ve su kalitesi açısından çok farklılıklar gösterdiği için aynı hükümleri farklı havzalarda uygulamaya kalkmak mümkün olmamaktadır.

Özel Hüküm Belirleme Çalışması Nerelerde Yapılır? Özel Hüküm belirleme çalışmasının içme ve kullanma suyu temin maksadıyla kullanılan veya kullanılması planlanan tüm kıta içi yüzeysel su kaynaklarının havzasında yapılması gerekmektedir. Ancak bugün içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su kaynağının havzasında mevzuatlarda yer alan hükümler uygulandığı halde su kalitesinin olumsuz yönde değiştiği havzalarda öncelikle yapılmaktadır.

Özel Hüküm Belirleme Çalışması Kimler Tarafından Yapılır/Yaptırılır? Özel hükümler, Bakanlıkça veya Bakanlıkla koordineli olarak Valiliklerce, Büyükşehir Belediyeleri’ne içme ve kullanma suyu temin edilen havzalarda Bakanlıkça veya Bakanlığın koordinasyonunda Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlükleri’nce yapılır/yaptırılır.

ÖZEL HÜKÜM BELİRLEME ÇALIŞMASI NASIL YAPILIR? Özel Hüküm Belirleme çalışmasının ana başlıkları: –Havzadaki Mevcut Durumun (Sosyolojik ve ekonomik, Nüfus, jeolojik, hidrolojik, hidrojeolojik, özel kanunlarla korunan alanlar, sanayi, tarım ve mevcut arazi kullanımları vb) belirlenmesi –Havzada Yapılacak Projeksiyonlar sonucunda mevcut durumdaki değişimlerin belirlenmesi –Havza ve rezervuardaki su kalitesi ile noktasal ve yayılı kirliliklerin belirlenmesi, –Havzada ve rezervuarda belirlenen su kalitesinin arazi kullanım şekil ve çeşitliliği ile su kalitesindeki değişimler belirlenerek en uygun arazi kullanım şekil ve çeşitliliğinin belirlenmesi –Özel Hükümlerin oluşturulması ve yayımlanması –Özel Hükümlerin uygulanması ve takibi

11 1.Mevcut Durumun Belirlenmesi 5. Havza Koruma Kuşaklarının Belirlenmesi 6. Yasal ve İdari Yapı 7. İzleme ve Devam Çalışmaları 8. Coğrafi Bilgi Sistemi Çalışmaları 9. Özel Hükümler ÖZEL HÜKÜM ÇALIŞMALARININ AŞAMALARI 2. Su Kalitesini Etkileyen Kirletici Kaynakların Değerlendirilmesi 3. Su Kalitesinin Belirlenmesi 4. Havza Koruma Planı ve Plan Alternatifleri

MEVCUT DURUMUN TESPİTİ 12

KİRLETİCİ KAYNAKLARIN BELİRLENMESİ 13

SU KALİTESİNİN BELİRLENMESİ VE MODEL ÇALIŞMASI 14

HAVZA KORUMA PLANI VE ALTERNATİFLERİ 15

COGRAFİ BİLGİ SİSTEMİ ÇALIŞMALARI 16

KORUMA KUŞAKLARININ BELİRLENMESİ 17 Havzaya Özgü Koşullar ve Senaryo Sonuçlarına göre Önceliklerin Belirlenmesi Kritik Çalışma Alanlarının ve Faaliyetlerin Belirlenmesi Havzaya Özgü Koruma Kuşaklarının Belirlenmesi Mevcut Koruma Kuşakları Alternatiflerin Geliştirilmesi

ÖZEL HÜKÜMLERİN YAYIMLANMA SÜRECİ Oluşturulan özel hükümler, halkın bilgilendirilmesi ve görüşlerinin alınması için bir ay süreyle askıya çıkartılır. Askı sürecinin tamamlanmasından sonra belirlenen özel hükümler Bakanlık uygun görüşü alınarak onaylanır. Bakanlık onayından sonra yerel bir gazetede yayımlanır ve yürürlüğe girer.

ÖZEL HÜKÜMLERİN UYGULANMASI VE TAKİBİ Belirlenen özel hükümler, ilgili imar planları, çevre düzeni planları ve plan hükümlerinde aynen yer alacaktır. Belirlenen özel hükümler Bakanlık onayından sonra yürürlüğe girecektir. Özel hükümler, suyu kullanan idare tarafından uygulanacak ve havza koruma uygulama programı dahilinde izlenecektir. Uygulamaya ilişkin raporlar Bakanlığa yıllık olarak sunulacaktır. 19

ÖZEL HÜKÜM ÇALIŞMALARI Tamamlanan Özel Hüküm Çalışmaları  Birecik Baraj Gölü  Kartalkaya Baraj Gölü  Gökçe Baraj Gölü  Eğirdir Gölü  Atatürk Baraj Gölü  Porsuk Baraj Gölü Devam eden Özel Hüküm Çalışmaları  Beyşehir Gölü, Karacaören I-II Baraj Gölü  Sapanca Gölü, Namazgah, Yuvacık, Akçay Baraj Gölleri  Gördes Baraj Gölü  Mamasın Baraj Gölü

Proje AdıGüncel Durum Beyşehir Gölü ve Karacaören I&II Baraj Gölü Havza Koruma Planı ve Özel Hüküm Belirleme Projesi tarihinde Genel Müdürlüğümüz ile TÜBİTAK arasında imzalanan bir protokolle başlamıştır. Karacaören I&II Baraj Gölleri için Çalışma Programı Aralık 2011’de, Başlangıç raporu Ekim 2012’de, Gelişme Raporu Mayıs 2013’te, Taslak Nihai Rapor ise Ağustos 2013’te Bakanlığımıza iletilmiştir. Beyşehir Gölü için Çalışma Programı Aralık 2011’de, Başlangıç raporu Aralık 2012’de, Gelişme Raporu Haziran 2013’te, Taslak Nihai Rapor ise Ağustos 2013’te Bakanlığımıza iletilmiştir. Temmuz 2014’de Özel Hükümler teslim edilmiş, Ekim 2014 itibarıyla askı ilan süreci tamamlanmıştır. Gelen görüş ve öneriler doğrultusunda Hükümler revize edilmektedir. Projenin 2014 yılında tamamlanması planlanmaktadır. 21

22 BEYŞEHİR : 4702 km² KARACAÖREN I ve II:2402 km²

Proje AdıGüncel Durum Gördes Baraj Gölü Özel Hüküm Belirleme ve Havza Koruma Planı Bütçesi TL’dir. Yüklenici firma ile tarihinde Sözleşme imzalanarak tarihinde işe başlanılmıştır. Projeye ait Çalışma Programı Ağustos 2013’te Bakanlığımıza iletilmiştir. Şubat 2014’de Ara Rapor Genel müdürlüğümüze sunulmuştur. Gördes Baraj Havzasındaki arazi çalışmaları yüklenici firma, DSİ, İZSU, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve Genel Müdürlüğümüz personelinin katılımıyla yürütülmüştür Ağustos 2013 tarihleri arasında numune alım noktalarının belirlenmiş; 3-6 Eylül 2013 tarihleri arasında yerleşim yerlerinin mevcut durumunun tespiti, kurum ziyaretleri, rezervuar ve derelerden numune alımı; 4-8 Kasım 2013 tarihleri arasında sanayi tesislerinin mevcut durumunun tespiti; rezervuar, dereler ve kuyulardan numune alımı; sediman alımı; 5-8 Ocak 2014 tarihleri arasında rezervuar ve derelerden numune alımı, debi ölçümü, jeolojik ve hidrojeolojik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ekim 2014 tarihinde ise Taslak Nihai Rapor Bakanlığımıza teslim edilmiştir. Taslak Rapor ve Özel Hükümlerin kontrolünü müteakip Ekim 2014 ayı içerisinde askı ilan süreçleri başlatılacaktır. Özel Hükümlerin 2014 sonuna kadar nihai hale getirilmesi hedeflenmektedir. 23

km²

25

Proje AdıGüncel Durum Sapanca Gölü Özel Hüküm Belirleme Projesi Kocaeli (İSU) ve Sakarya (SASKİ) Büyükşehir Belediyeleri ile Bakanlığımız arasında ikili işbirliği protokolleri tarihinde imzalanmıştır tarihinde Sapanca’da açılış toplantısı düzenlenmiş olup; teknik çalışma grubu oluşturulmuştur. İlgili kurumların gerekli verileri zamanında iletmemesi nedeniyle özel hükümler oluşturulamamış olup, Ocak 2014’de Protokol sona ermiştir. Bakanlığımızca özel hükümlerin oluşturulabilmesi amacıyla Sapanca Gölü için "Model (hidrolojik, kalite ve ekolojik) Kurulması ve Çalıştırılması" Projesi ihalesi ve Sözleşme Temmuz 2014’de yapılmış olup, Ekim 2014’de teslim edilmiştir. İSU ve SASKİ tarafından taslak raporlar Mayıs 2013’te Genel Müdürlüğümüze sunulmuştur. Havzada İSU, SASKİ, DSİ ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve Genel Müdürlüğümüz personelinin katılımıyla 4 adet arazi çalışması yürütülmüştür: Haziran 2013 tarihleri arasında havzanın imar durumunun tespiti, Haziran 2013 tarihleri arasında havzanın jeoloji, hidrojeoloji, hidroloji yapısının incelenmesi ve CBS verilerinin yerinde tespiti, Haziran 2013 tarihleri arasında numune alma noktalarının belirlenmesi ve gölü besleyen derelerden numune alımı, 30 Eylül - 1 Ekim 2013 tarihleri arasında rezervuardan numune alımı İSU ve SASKİ tarafından arazi çalışmaları tamamlandıktan sonra eksiksiz hazırlanacak rapor Bakanlığımıza sunulduktan sonra 6 ay içerisinde özel hükümler belirlenecek, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak nihai hale getirilecektir yılı içinde projelerin tamamlanması planlanmaktadır. Akçay Barajı Özel Hüküm Belirleme Projesi Namazgah Barajı Özel Hüküm Belirleme Projesi Yuvacık Barajı Özel Hüküm Belirleme Projesi 26

km²

28 Proje AdıGüncel Durum Sapanca Gölü Eylem Planı Sayın Bakanımızın talimatıyla hazırlanan Sapanca Gölü Havza Koruma Eylem Planı çerçevesinde 16 tane iş paketi oluşturulmuştur: 1- Su bütçesinin hazırlanması 2- Su tahsislerinin yeniden değerlendirilmesi 3- Su verimliliği ve su tasarrufu çalışmalarının yapılması 4- Su kalitesinin belirlenmesi, izlenmesi ile kirliliğin önlenmesi 5- Sapanca Gölü Sulak Alanı Havzasında Biyolojik Çeşitlilik Araştırmasının Yapılması, Havza ekolojisinin ayrıntılı olarak ele alınarak sulak alan ekosisteminin ortaya konması 6- Atıksu Yönetimi 7- Atık Yönetimi 8- Maden alanlarından kaynaklanan kirliliğin kontrolü 9- Yayılı Kaynaklı Kirliliğin Kontrolü 10- Acil Müdahale Eylem Planlarının Hazırlanması 11- Dere Yatağının Temizlenmesi ve Islahı 12- Erozyonla Mücadele ve Ağaçlandırma 13- Havza Bilgi Sistemi Kurulması 14- Denetim 15- İçme Suyu Havza Koruma Planı Hazırlanması (Özel Hüküm) 16- Sapanca Gölüne Alternatif İçme Suyu Baraj Çalışmaları

29

MAMASIN BARAJ HAVZASI YERLEŞİM YERLERİ İLİLÇEYERLEŞİM SAYISI AKSARAYMerkez6 Gülağaç9 Güzelyurt12 NEVŞEHİRAcıgöl2 NİĞDEMerkez1 Çiftlik12 Altunhisar- TOPLAM km²

31 PROJENİN AMACI VE İŞ ADIMLARI Projenin amacı, Mamasın Baraj Gölünün sürdürülebilir bir şekilde korunması ve kullanımının sağlanması için havzadaki gerekli hukuki ve teknik esasları oluşturmaktır. Havzanın Genel Özelliklerinin Belirlenmesi İŞ ADIMI-1 Su Kalitesini Etkileyen Kirletici Kaynakların Belirlenmesi İzleme Faaliyetlerinin Yürütülmesi Su Kalitesinin Belirlenmesi ve Model Çalışmaları İŞ ADIMI-2 Havza Koruma Planı ve Alternatiflerin Hazırlanması Havza Koruma Kuşaklarının Belirlenmesi Özel Hükümlerin Belirlenmesi İŞ ADIMI- 3

32 Sözleşmenin İmzalanması: 21 Ağustos 2014 Çalışmaya Başlanması: 24 Ağustos 2014 Çalışma Raporunun Sunulması: 08 Eylül 2014 Ara Raporun Sunulması: 12 Mart 2015 Taslak Nihai Raporun Sunulması: 06 Ocak 2016 Nihai Raporun Sunulması: 04 Mayıs 2016 İş Bitirme Tarihi: 04 Haziran 2016 İŞ TAKVİMİ

33 Teşekkürler