Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı LEJYONER HASTALIĞI KONTROL PROGRAMI EĞİTİMİNİN AMACI

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Amaç Konaklama birimlerinde (hastane ve otel) su sistemlerine Legionella spp. bakterilerinin yerleşmesini önlemek için alınması gereken rutin kontrol önlemleri ve bu uygulamaların yürütülmesini sağlayacak kişilerin görev ve sorumlulukları bu eğitimin amacını oluşturur.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı LEJYONER HASTALIĞI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 3

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Öğrenim Hedefleri-1 Katılımcılar bu oturumun sonunda; Lejyoner hastalığının nasıl bir hastalık olduğunu tanımlayabilmeli Lejyoner hastalığına özgü bulaşma yollarını söyleyebilmeli Bakterinin üremesi için uygun ısı koşullarını söyleyebilmeli

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Öğrenim Hedefleri-2 Mikroorganizmanın üremesini kolaylaştıran faktörleri sıralayabilmeli Lejyoner hastalığında risk gruplarının ikisini sayabilmeli Lejyoner hastalığının kaynaklandığı yere göre tiplerini söyleyebilmeli Lejyoner hastalığının tedavisi olduğunu söyleyebilmeli Lejyoner hastalığına dair korunma ve önleme kriterlerini sayabilmeli

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Lejyoner Hastalığı Lejyonelloz; Legionella bakterileri ile olan tüm enfeksiyonları kapsayan bir terimdir. Hastalıklar ara sıra ya da belli bir bölgede sıklıkla görülebilir. Hafif hastalık tablosundan, çok ağır enfeksiyonlara hatta ölüme kadar giden farklı seyir gösterebilir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Lejyoner Hastalığı  Tarihçe-1 Hastalık ilk olarak 1976 yılında Philadephia’da Amerikan Lejyonerlerinin katıldığı bir kongrede otelde kalan katılımcılar arasında zatürre ile seyreden bir salgınla tanımlanmıştır. Kongreye katılan katılımcılardan 189’u etkilenmiştir. Katılımcılardan 29’u yaşamını kaybetmiştir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Lejyoner Hastalığı  Tarihçe-2 Salgından beş ay sonra, ölenlerden birinin akciğer otopsi materyalinden hiçbir bakteri türüne ait olmayan bir bakteri izole edilmiştir. Hastalığa; salgından etkilenenlerin anısına Lejyoner hastalığı; etken bakteriye de akciğerleri tutması nedeniyle Legionella pneumophila denilmiştir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Lejyoner Hastalığı Genel Bilgiler  Etken bakteri Hücre içi bir bakteridir. 40’tan fazla türü vardır En sık hastalık etkeni L.pneumophila (%85-90), – En fazla serogrup 1 (%75-80), – Serogrup 2-6 %10 17 tür daha insanlarda hastalık etkeni olarak tespit edilir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mikrobiyal Ekoloji-1 Doğada, dünyanın her yerinde bulunur. – Doğal yerleşim yerleri su – Göl, dere, nehirler, termal sular, çamurlar ve kaynak suları v.b. – Doğal sularda az miktarda bulunur. – Saksı topraklarında bile olabilir. – Gübrelerde, kanalizasyon içeriğinde olabilir. İnsan yapımı su kaynaklarında daha fazladır.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mikrobiyal Ekoloji-2 Mikrooorganizmanın üremesini ve çoğalmasını kolaylaştıran faktörler ; – Isı (25- 42ºC) – 0-63ºC’de yaşayabilir. Durgunluk pH; 5-8,5 Diğer komensal mikroorganizmaların varlığı

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mikrobiyal Kolonizasyon-1 Legionella türleri suyun normal klorlama düzeyine dirençlidir. Doğada ve yapay sistemde biyofilm katmanlarında yerleşip çoğalabilir. Doğadaki sulardan şehir şebeke sularına düşük konsantrasyonlarda geçebilir Büyük binaların su sistemlerine yerleşir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Mikrobiyal Kolonizasyon-2 Sıcak su tanklarında ve borularda oluşan sedimentte, biyofilm tabakasında, Air-condition sistemi, soğutma kulelerinde Duş başlıkları ve sıcak su muslukları, Hastanelerde solunum terapi ekipmanları, diş ünitelerinin su boruları, Suyun durgun olduğu alanlarda, ölü boşluklarda dış etkenlerden korunarak çoğalır.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Legionella Bakterilerinin Üreme Isıları 70⁰C dezenfeksiyon ısısıdır; ısıtıcı bu ısıya çıkabilmelidir. 66⁰C’de Legionella 2 dk.da ölür. 60⁰C’de Legionella 32 dk.da ölür. Yanık riski başlar. 55⁰Cde Legionella 5-6 saat içinde ölür >50⁰C Legionella yaşar, üreyemez. Legionella bakterileri 20-50⁰C arasında üreyebilirse de ideal üreme aralığı 35-46⁰C’dır. <20⁰C Legionella canlı kalır ama üreyemez.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Legionella Bakterilerinin Sıcaklığa Duyarlılığı

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Lejyonella Bakterilerinin Neden Olduğu Hastalıklar Pontiac ateşi Lejyoner hastalığı Akciğer dışı hastalıklar

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Lejyoner Hastalığı - Pontiac Ateşi Lejyoner Hastalığı Yüksek ateş, baş ağrısı, pnömoni ile seyreden hastalık, Kuluçka süresi: 2-10 gün, Mortalitesi toplum kaynaklı enfeksiyonda %10-20, hastane kaynaklı enfeksiyonda %10-40 Bildirimi zorunlu Tedavi gerektirir. Yüksek ateş, baş ağrısı, pnömoni ile seyreden hastalık, Kuluçka süresi: 2-10 gün, Mortalitesi toplum kaynaklı enfeksiyonda %10-20, hastane kaynaklı enfeksiyonda %10-40 Bildirimi zorunlu Tedavi gerektirir. Pontiac Ateşi Soğuk algınlığı benzeri hastalık, pnömonisiz form, Kuluçka süresi: 1-2 gün, Mortalitesi % 0, Sürveyansı zorunlu değildir. Tedavi gerektirmez. Soğuk algınlığı benzeri hastalık, pnömonisiz form, Kuluçka süresi: 1-2 gün, Mortalitesi % 0, Sürveyansı zorunlu değildir. Tedavi gerektirmez. 17

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Akciğer Dışı Hastalıklar Miyokardit Perikardit Endokardit Selülit Sinüzit Septik artrit Perirektal apse Pankreatit Peritonit Piyelonefrit Cerrahi alan infeksiyonu

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Bulaşma Yolları Toplum Kaynaklı Lejyoner Hastalığı - Kontamine aerosolün inhalasyonu Seyahat İlişkili Leyjoner Hastalığı - Kontamine aerosolün inhalasyonu Hastane Kaynaklı Lejyoner Hastalığı - Kontamine aerosolün inhalasyonu, aspirasyon, yara enfeksiyonu

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Hastalığın Önemi Lejyoner hastalığının görülme sıklığı ’de 1.15’dir. Diğer pnömonilerden ayrıldığı nokta, çevresel kaynak olmasıdır. Çoğu kez salgın şeklinde görülür. Toplum kökenli pnömonilerin %5-20’sinden sorumludur. -Hastaneye yatış ve başvuruların önemli nedenidir. -Yoğun bakıma yatışların önemli nedenidir. (%5-25)

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı İnsanlara Geçiş-1 1- Aerosol inhalasyonu Suyun çok küçük partiküller (aerosol) halinde havaya saçılması; Saksı vb toprak inhalasyonu veya yutulması Kişiden kişiye geçiş gösterilmemiştir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı İnsanlara Geçiş-2 2- Kontamine su aspirasyonu Nazogastrik tüp Yenidoğan banyo suyu Orofaringeyal kolonizasyon??? Direkt akciğere alınması

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı İnsanlara Geçiş-1 Bakterinin aerosoller aracılığıyla solunum havasına girmesi  Solunum tedavileri  Sis makineleri  Yüksek basınçlı su ile temizlik  Jakuzi  Soğutma kuleleri fanları  Sprey nemlendirme sistemleri  Duş başlıkları ve jakuziler

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Risk Grupları Lejyoner hastalığı “fırsatçı” bir enfeksiyon olarak değerlendirilir; çünkü belirgin bir şekilde altta yatan bir hastalığı olan veya immün sistemi zayıf bireyler hasta olmaktadır. Normal bağışıklık sistemine sahip sağlıklı bireyler etkene maruz kalsalar bile çoğu kez enfeksiyon gelişmemektedir. Hastalığın gelişebilmesi için birey bazı risk faktörlerini taşıyor olmalıdır.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Risk Grupları-1 Kronik akciğer hastalığı olması Sigara içiciliği İleri yaş (>50 yaş) Erkek cinsiyet Alkol bağımlılığı İmmün sistemini baskılayan herhangi bir hastalığı olması veya immunsupresyona neden olacak ilaç kullanılması (organ transplantasyonu, kortikosteroid ve benzeri ilaçların kullanımı, maligniteler, diabetes mellitus vb)

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Risk Grupları-2 Hematolojik malignansi Tumor nekrozis faktör (TNF)-alfa inhibitor kullananlar – infliximab, etanercept, adalimumab v.b. Cerrahi uygulananlar Yeni doğanlar, bebekler

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Epidemiyolojik Formlar Lejyoner hastalığının iki önemli epidemiyolojik formu vardır. Toplum-kaynaklı Lejyoner hastalığı – Seyahat-ilişkili – Diğer yaşam alanlarından kaynaklanan Lejyoner hastalığı Hastane-kaynaklı Lejyoner hastalığı

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Hastalığın Seyri  Hastalığın seyri, konağın savunma mekanizmalarının durumuna bağlıdır.  Altta yatan hastalığa veya bağışıklık sisteminin durumuna göre fatalite hızı değişmektedir.  Toplum-kaynaklı vakaların %10-20’sinde,  Hastane-kaynaklı vakaların ise %10-40’ında ölüm gözlenebilmektedir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hastalığın klasik tedavi yöntemi antibiyotik tedavisidir Hücre içine geçen antibiyotikler etkilidir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Önleme-Korunma Aşısı yoktur. Daha önce hastalığı geçirmiş olmak koruyucu değildir. Hastaların erken tanı ve tedavisi önemlidir. Hasta izolasyonuna gerek yoktur.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Önleme-Korunma Mimari-mühendislik olarak düzenlemeler gereklidir. Su sistemlerinin kontrolü ve dezenfeksiyonu sağlanmalıdır. İçme suyu kontrol edilmelidir. Şehir sularının kontrolü gereklidir.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı Teşekkür ederim.