Tümce (Cümle) Bilgisi Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir haberi, bir isteği tam olarak anlatan sözcük veya sözcük dizisine tümce (cümle) denir. Soru: “Okuma yazma” söz dizisi bir tümce midir? Yanıt: Hayır tümce değildir. Neden? Çünkü; bir duyguyu, bir düşünceyi, bir haberi, bir isteği tam olarak anlatmıyor.

SORU: “Yelda okuma yazma öğrendi.” söz dizisi bir tümce midir? YANIT: Evet tümcedir. Neden? Çünkü; bu söz dizisi tümcenin anlatmak istediğini tam olarak belirtiyor. Sena öğretmen olmak istiyor. Bu cümle bir düşünceyi açıklıyor. Yaz tatilinde denize gideceğiz. Bu tümce bir isteği anlatıyor. Biz okulu çok severiz. Bu tümce ise duygu anlatmaktadır.

Aşağıdaki tümceleri ve sözcük sayılarını inceleyelim. Yedim. : Bir sözcükten oluşan tümce. Peynir yedim. : İki sözcükten oluşan tümce. Dün peynir yedim. : Üç sözcükten oluşan tümce. Dün taze peynir yedim. : Dört sözcükten oluşan tümce. Bir tümcede yeteri kadar sözcük kullanabiliriz. Önemli olan anlatılmak istenenin tam olarak anlatılmasıdır.

Tümcenin (Cümlenin) Yazımı 1. Her tümcenin ilk harfi büyük harfle başlar. Elif çiçekleri suluyor. 2. Tümcenin sonuna nokta ( . ) konulur. Erkenden uyandı. 3. Soru tümcelerinin sonuna soru işareti ( ? ) konulur. Adın ne? 4. Sevinç, üzüntü, şaşma, korku ve heyecan gibi duyguları anlatan tümcelerin sonuna ünlem işareti ( ! ) konulur. Ay, ne güzel çocuk!

Kurallı Cümle/Devrik Cümle Bir cümlede yapılan işi belirten kelime, genellikle sonda bulunur. Eylemi sonda bulunan cümleye kurallı cümle denir. İş belirten kelime, cümlenin ortasında ya da başında da olabilir. Eylemi sonda bulunmayan cümleye devrik cümle denir.

Kurallı Cümle Devrik Cümle Esma okula gitti. Gitti okula Esma. Sen bu kitabı okuyacak mısın? Okuyacak mısın sen bu kitabı? Bizim Minnoş fareyi yakaladı. Bizim Minnoş yakaladı fareyi.

Sözcük (Kelime) Bilgisi Tek başına anlamı olan ya da anlamı olmasa bile tümce kurmakta işe yarayan sözlere sözcük (kelime) denir. Bazı sözcüklerin tek başına anlamı vardır. Kuş (hayvan) Ülke (devlet, memleket) Ceviz (meyve) İnek (hayvan) Bazı sözcüklerin ise tek başına anlamı yoktur. Onlar tümce kuruluşuna yardım eder. İçin, fakat, ve, ama

Anlamlarına Göre Sözcük Çeşitleri A.Eş anlamlı sözcükler B. Karşıt anlamlı sözcükler C. Eş sesli sözcükler

A. Eş anlamlı sözcükler Yazılışları ayrı; ancak anlamları aynı veya birbirine çok yakın olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir. Depremde evler yıkıldı. Depremde konutlar yıkıldı. Örnek tümcelerdeki koyu renkle yazılmış sözcüklerin yazılışı farklı olduğu halde anlamları aynıdır.

B. Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler Anlamları birbirinin karşıtı (zıttı) olan sözcükler, karşıt anlamlı sözcüklerdir. Sınıfın kapısı açıktı. Sınıfın kapısı kapalıydı. İki tümcede geçen koyu renkle yazılı sözcükler birbirinin karşıtıdır. Örnek:karanlık – aydınlık eski – yeni yıl – sene

C. Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler Yazılışları ve okunuşları aynı; anlamları farklı olan sözcüklere eş sesli (sesteş) sözcükler denir. Bu gül, çok güzel kokuyor. Hep ağlama biraz da gül.