AİLE İÇİ İHMAL VE İSTİSMAR

... konulu sunumlar: "AİLE İÇİ İHMAL VE İSTİSMAR"— Sunum transkripti:

1 AİLE İÇİ İHMAL VE İSTİSMAR

2 Şiddet , insanların bedensel veya ruhsal açıdan zarar görmesine, yaralanmasına ve sakat kalmalarına neden olan bireysel veya toplu hareketlerin tümüdür. Aile içi şiddet ise bu tür bir hareketin aile içinde gerçekleşmesi durumunu ifade eder. Aile içi şiddet büyük bir oranla kadına ve çocuklara yöneliktir ve bu şiddeti gerçekleştiren kişi de çoğunlukla erkektir. Psikiyatrik hastalar tarafından bildirilen fiziksel ve cinsel şiddet eylemlerinin % 90’ı aile bireyleri tarafından yapılmıştır.

3 ŞİDDETİN NEDENLERİ Şiddet nedenleri çok çeşitli ve karmaşıktır. Kolay anlaşılabilmesi açısında olmak üzere üç ana başlık altında toplamak mümkündür. genel anlamıyla şiddetin, özel anlamıyla ise aile içi şiddetin nedenlerini, biyolojik nedenler, psikolojik nedenler ve sosyal nedenler

4 1-Aile İçi Şiddetin Biyolojik Nedenleri:
Biyolojik nedenler arasında, şizofreni, paranoid şizofreni gibi bazı akıl hastalıkları ile antisosyal kişilik bozukluğu gibi bazı ruhsal bozukluklar sayılabilir.

5 2-Aile İçi Şiddetin Psikolojik Nedenleri:
Sürekli olarak, aile içi şiddete maruz kalan yani eşlerinden dayak yiyen kadınlar, böyle olmayı seçmemişlerdir. Şiddet uygulayan çoğu eş, aile birliğinin ilk dönemlerinde bunu uygulamaz. Arada derin ruhsal bağlar kurulmaya başladıktan sonra şiddet eğilimleri kendini gösterir. İlk şiddet atağı, şiddete uğrayan eş için bir sürpriz olur ve hiç bir şekilde şiddet eğilimi olarak yorumlanmaz. Ancak gerçek, şiddetin doğasının zaman içinde artmaya meyilli olduğudur. Erkekler için eşlerini dövmenin kazançları; duygusal baskıları ortadan kaldırmak, hayal kırıklıkları için bir çıkış yolu bulmak ve kendi isteklerinin gerçekleşmesini garanti altına almaktır. Buna karşılık maliyet oldukça düşüktür. Çünkü: Kadınlar gerek fiziksel, gerekse ekonomik açıdan yetersiz olduklarından buna karşı koyamazlar, toplum bu olguya aile içi özel mesele gözüyle bakar ve koruyucu toplumsal örgütlerin çabası sınırlıdır.

6 AİLE İÇİ ŞİDDETİN TİPLERİ
Aile içi şiddet, uygulanışı ve şiddetin uygulandığı kişiler dikkate alındığında farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Uygulanışına göre : Fiziksel, duygusal (psikolojik) ve ekonomik şiddetten söz edilebilir.

7 1- Fiziksel Şiddet Aile içi şiddetin en sık olarak uygulanan biçimidir. Sarsma, hırpalama, tokat atma, dayak atma, bireye cisimler atma, duvarlara vurma, saçından tutup yerlerde sürükleme, itme, sopa ve odun ile dövme, ellerini kollarını bağlama, zorla cinsel ilişkide bulunma, kesici delici aletlerle üzerine yürüme ve bunları kullanarak kişiyi yaralama, ateşli silahlar kullanma, kişileri öldürme gibi durumlar fiziksel şiddet uygulamalarıdır.

8 2- Duygusal Şiddet Kişiye bağırma, başkaları önünde küçük düşürme, gururunu incitme, kişiyi fiziksel şiddet uygulamakla tehdit etme, kişinin duygu ve düşüncelerini açıkça ifade özgürlüğünü elinden alma, kendi gibi düşünüp davranmaya zorlama, kişinin hareket özgürlüğünü kısıtlama, kendi aile bireyleriyle veya arkadaşlarıyla iletişimin yasaklama, kişinin istediği gibi giyinme özgürlüğünü kısıtlama gibi fiziksel bir baskı olmaksızın uygulanan ve ruh sağlığını bozucu eylemlerin tümü duygusal şiddet kapsamındadır.

9 3- Ekonomik Şiddet Kişilerin çalışma ve gelir sağlama özgürlüklerinin ellerinden alınması, mal alıp satmalarının engellenmesi, gelirlerine el konulması, gelir sağlamak üzere çalıştırılmaya zorlanması gibi eylemlerdir.

10 FİZİKSEL ŞİDDET(DAYAK)
1- Çocuk bir yaramazlık yaptığı zaman dayak yerse bunun karşılığını ödemiş demektir. Yaptığını düzeltmek için başka bir şey yapmasına gerek kalmadığını düşünür. 2- Dayak yiyen çocukta ana- babaya karşı kızgınlık oluşur. Kendi yaptığının kötü bir şey olduğunu öğrenip kendini suçlu göreceğine, kendisini döveni suçlar.

11 3- Çocuğun ana babadan daha güçsüz ve aciz olduğunu bu şekilde yüzüne vurmak çocuğu utandırır ve kendine olan güvenini sarsar. 4- Çocuk ana babasının davranışını taklit edip problemlerini saldırganlıkla çözmeyi öğrenir, kızdığı zaman oda bir başkasını döver. Dayağa alışan çocuk başkalarıyla sürtüşmelerini konuşarak halledemez, o da şiddete başvurur.

12 ÇOCUĞU SÖZLE HOR GÖRMEK
1-Korku ve Tehdit 2- Alay, küçümseme 3- Bağırma Beddua Etme

13 Çocukla konuşmamak, küsmek, ona aldırmaz bir şekilde
SEVGİ ESİRGEME Çocukla konuşmamak, küsmek, ona aldırmaz bir şekilde davranmak, onu artık sevmediğini söylemek ! Sevgi esirgemenin de vicdan gelişimi üzerinde olumsuz etkileri vardır, Cezasını çeken çocuk burada da yaptığı yaramazlığın karşılığını ödemiş demektir. Pişmanlık duyarak yanlışını düzeltmek için bir şey düşünmesine gerek yoktur.

14 İHMAL Çocuğa, barınak, yiyecek, giyecek, eğitim, denetim, tıbbibakım, fiziksel, bilişsel ve duygusal yetilerinin gelişimi için gerekli olan gereksinimlerinin karşılanmasında yaşa uygun olan bakımın verilmemesi……. olarak tanımlanır. En yaygın kötüye kullanım şeklidir.

15 İhmalin Göstergeleri-I
Tıbbi bakım ve hijyen koşullarının yerine getirilmemesi Eksik ya da kötü beslenme Büyüme geriliği ( Bu gerilik organik bir nedene bağlanamıyorsa) Sık sık kazaya uğruyorsa, ailesi çocuk hakkında soruları yanıtlayamıyorsa yada bilmiyorsa

16 İhmalin Göstergeleri-II
İletişim kurmada güçlüğü var ise . Zihinsel gelişme geriliği ve öğrenme güçlüğü var ise……. Yetersiz beslenme ve uyaran eksikliğine bağlı olarak Sağlık kurumuna başvurmakta gecikiliyor ya da baş vurulmuyorsa Tedavi, bakım ve koruma önerilerine uyulmuyorsa Yeterli derecede denetlenmiyorsa Terkedilmiş ve evden kovulmuş ise

17 Fiziksel İstismar Fiziksel istismar-İstismarın en iyi tanınan şeklidir. ‘Bir kaza olmaksızın, fiziksel travma ya da yaralanmalarla sonuçlana herhangi bir davranış biçimi’ olarak tanımlanır.

18

19 Fiziksel istismar yaralanmaları:
Çimdikleme, ısırma, vurma, tekmeleme, yakma Herhangi başka bir şekilde çocuğun bedenine zarar vermektir. Bu yaralanmaların bir kısmı, çocuk oyun oynarken, kaza ile olmuş olabilr, ancak yaraların yeri, yaralanmanın sıklığı istismardan şüphelenmeye yönlendirmelidir.

20 Fiziksel İstismarın Sonuçları
KISA DÖNEMDE GÖRÜLENLER: Morluklar, yaralar, kırıklar.

21 UZUN DÖNEMDE GÖRÜLENLER:
Düşük benlik saygısı Saldırganlık Bazen yasal olmayan davranışlar Öfke ve intikam duyguları Kendine yönelik zarar verici davranışlar Kaygı, korku Okul sorunları ve başarısızlık Mutsuzluk ya da depresyonun diğer belirtileri Madde bağımlılığı Evden kaçma

22 Duygusal İstismar Duygusal istismar sistemli bir şekilde çocuğun aşağılanması ya da görmezlikten gelinmesi gibi , onun sağlıklı gelişmesini ciddi bir biçimde etkileyen davranış kalıpları olarak kabul edilir. En sık görülen ancak en zor anlaşılan istismar biçimidir. Duygusal istismar, ihmal, fiziksel, istismar ve cinsel istismar gibi tüm istismar türlerine eşlik eder.

23 Duygusal İstismarın Türleri
Reddetme Umursamama…… Aldırmazlık Yıldırma Yoksun bırakma Sözel olarak saldırganlık Aşırı baskı Davranış bozukluklarına göz yumma

24 Duygusal istismarın derecesi
Kasıt ve verilen zararla ilişkilidir. Eğer bir davranışın altında kasıt/niyet var ise bu zarar verme amacını da beraberinde getirir ve ileri düzeyde istismara girer (Sen doğmasan her şey daha iyi olacaktı). Duygusal istismar değerlendirmesinde, çocuğun, anababanın ve aile dinamiklerinin çok iyi irdelenmesi gerekmektedir.

25 Duygusal İstismarın Etkileri
Saklı yaralar bırakan istismar Güvensizlik Zayıf benlik saygısı İçe kapanma Temel becerilerin gelişmemesi Alkol ya da madde bağımlılığı İntihar ve ilişki kurama zorluk Yıkıcı davranışlar

26 Cinsel İstismar Çocuğun, bir erişkinin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır.

27 Çimdikleme, okşama, sıkıştırma, öpme, el ile sarkıntılık etme, laf atma, uygunsuz sözcüklerle rahatsız etme, cinsel ilişkiye teşebbüs, tecavüz cinsel istismar kapsamına girer.

28 Ensest Çocuğun, ailesinin birey ya da bireyleri tarafından cinsel amaçlar uğruna kötüye kullanılmasıdır.

29 Cinsel İstismara Uğrayan Çocuklarda Ortaya Çıkabilecek Belirtiler
Cinsel içerikli konulara aşırı ilgi ya da bunlardan aşırı kaçınma Uyku sorunları, kabuslar Depresyon ya da aile/arkadaş ilişkilerinde içe kapanma Tahrik edici davranışlar Bedeninin kirli ya da zarar gördüğü şeklindeki söylemler, ya da genital organlarında bir sorun olduğu düşünceleri Okul devamsızlığı ya da kurallara uymama Aşırı ketum tavırlar Çizim ve oyunlarında cinsel saldırganlık öğeleri Aşırı sinirlilik İntihar düşünceleri / girişimleri

30 Cinsel kötüye kullanımın olası sonuçları
1. Cinsellik üzerine etkiler 2. Duygusal etkiler 3. Depresif duygu durum üzerine etkiler 4. Anksiyete şeklindeki etkiler 5. Davranışsal etkiler 6. Kişilik gelişimi üzerine etkiler 7. Diğer etkiler

31 Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk Neler Hisseder?
Shergold (1990), cinsel istimarın çocuğun üzerindeki etkisini ‘ruhun ölümü’ olarak tanımlamıştır. İstismara uğramış bazı çocuklar sanki içlerinde - ta derinlerde birşeylerin bozulduğunu, parcalandığını hissettiklerini dile getirmektedirler.

32 Cinsel İstismarın Etkileri
Cinsel istismar, çocuk ve gencin hem yakın hem de uzak gelecekteki, ruhsal ve sosyal uyumunu etkileyen çok önemli bir sorundur.

33 Cinsel İstismarın Etkisinin Derecesi
İstismarın, SIKLIĞINA, SÜREKLİLİĞİNE, TÜRÜNE ve İSTİSMARCININ KURBANA YAKINLIK DERECESİNE bağlı olarak değişmektedir.

34 Cinsel İstismarın Belirtileri
DUYGUSAL DAVRANIŞSAL SOSYAL sorunlar bağlamında ortaya çıkar.

35 Neden Bazı Çocuklarda Belirti Görülmez ?
Deneyim belirti çıkaracak düzeyde olmayabilir. Bu çocuklar istirmara ilişkin güçlüklerle başedebilecek güçte, korunma düzeyi yüksek çocuklar olabilir. Henüz klinisyenler ve araştırmacılar istismarın neden olabileceği sorunları nasıl ortaya çıkarabileceklerini tam olarak bilmiyor olabilirler. Çocuklar ‘ kaçınma savunma düzeyini’ kullanarak, istismara ilişkin çatışma ve sıkıntılarını başarılı bir şekilde bastırabilir ve bu yol kısa süreli de olsa işlevsel olmuş olabilir.

36 Etkilenme Derecesini Etkileyen Ara Değişkenler
Bireysel özellikler Aile çevresi Toplumun özellikleri Çocuğun olaya ilişkin düşünceleri

37 Yeniden İstismara Uğrama Olasılığı
Araştırmalar, cinsel istismara uğramış bireylerin daha sonra yeniden istismara uğrama olasılıklarının yüksek olduğunu göstermektedir. Bunun nedenleri; Bireylerin yaşadıkları cinsel davranış o zaman diliminde, kendi davranış repertuarına uymayan bir davranışdır Yeterlilik duygusunun azalması ve kendini değersiz hissetmesi, Çaresizliğin öğrenilmesi (Khahe ve ark. 1999)

38 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk ve Genç
İstismar edenden, Sorun çıkardıkları için, Kendileri için önemli kişileri kaybetmekten, Farklı Olmaktan KORKARLAR

39 Çocuk ve Genç; Kendilerinde birşeylerin değiştiğini hissettikleri için, Başlarından geçen deneyimde yalnız kaldıkları için, İstismara ilişkin konuşmakta güçlük çektikleri için YALNIZLIĞA YÖNELİRLER

40 Çocuk ve Genç; İstismarcıya, Kendilerini koruyamayan yetişkinlere,
Kendilerine ÖFKE duyarlar.

41 Çocuk ve Genç; Kendilerinden birşeyler alındığı için,
Bedenlerinden birşeyler kaybettikleri için Çok çabuk büyüdükleri için Güvendikleri kişi ya da kişiler tarafından aldatıldıkları için ÜZGÜNDÜR.

42 Çocuk ve Genç; İstismarı durduramadıkları için,
Böyle bir deneyime katıldıkları için, Bedenlerinin verdiği tepki için SUÇLULUK DUYARLAR.

43 Çocuk ve Genç; Her şeye karşın hala istismarcıyı seviyor olmaktan dolayı, Duygularının sürekli değişiyor olmasından dolayı KARMASIK DUYGULAR YAŞAR.

44 AÇILMA ORTAYA ÇIKMA TESADÜFEN Başka ruhsal belirtiler
Çocuğun yaşca küçük çocuklarla ya da yaşıtlarıyla oynadığı tekrarlayıcı cinsel içerikli oyunlar Görülme….. İhbar Gebelik Çocuğun yaşına uygun olmayan bir biçimde cinsel bilgi ve davranışlar sergilemesi Fiziksel yaralanma

45 ÖRT BAS ETME Namus kavramı Olaydan toplumun haberdar olması
Tedavi girişiminin engellenmesi Sistemin kendini koruması Çevre baskısından korunma Çocuğun başına gelen olayın inkarı

46 Çocuğun suçlanması Çocuğun sistem içinde izole edilmesi Çocuğun verdiği ifadenin güvenirliğinin azalması Davanın düşürülmesi yönünde girişim

47 Risk Etmenleri İstismarın türü
İstismarın özellikleri (süresi, sıklığı, zorlama / tehdit ...) Yaş İstismarcı ile yakınlığı İstismarcı sayısı / kurban sayısı Diğer aile üyelerinin tutumları İstismarcının tepkisi

48 Çocukların Tepkileri Özetle; Aldatılmışlık Kızgınlık, suçluluk, utanç
Ne olduğuna ilişkin karmaşık duygular İstirmarcıya ilişkin duyguların karmaşıklığı Bütün bu olanların ne anlama geldiğni merak etme Kirlenmişlik hissetme Kaygılı olma Utanç ve güvensizlik

49 Kendini suçlama Düşük benlik saygısı İyiymiş gibi görünmek Anne, baba, kardeşler ve diğer kişilere yönelik öfke Başına gelenlerden gizlice hoşlandığı için endişe duyma

50 Anne ve Babaların Duyguları
Kızgınlık Suçluluk, öfke Şok, inanamama Çocuktan uzaklaşma Çaresizlik Yas ve aldatılmışlık İntikam

51 Anne ve Babalarda Ortaya Çıkan Davranışlar
Çocuğa ve diğer çocuklara karşı aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumlar Utanç Olayın inkarı Evlilik sorunları

52 İstismarı Önleme Adımları
Öğretin (Bedeninin özel olduğunu) Dinleyin (özellikle bir şeyleri anlatmakta zorlanıyorsa) Zaman ayırın ve ilgilenin Tanıyın (Arkadaşlarını, bakıcıları, oynadığı alanları....) İzleyin (İstismarı önleme programlarını)(başlatın) Konuşun (İstismar hakkında) Danışın (Çocuğunuzun ya da başka çocukların istismarından şüpheleniyorsanız)

53 Neler Yapılabilir Çocuklar size bir şey söylemek istediğinde, ONLARI DİNLEYİN. Çocukların başkaları hakkında anlattıklarını CİDDİYE ALIN. Çocuğunuz okulda başka çocuklar tarafından hırpalanıyor ,alay ediliyor ya da farklı davranılıyor ise bunu DİKKATE ALIN.

54 Çocuğunuzun etrafındaki güvenebileceğiniz büyüklerin çocuğunuzla ilgilenmesini İSTEYİN,
Çocuğunuzu güvenmediğiniz akraba, yetişkin ya da arkadaşlarla yalnız BIRAKMAYIN. Aşırı tepki vermeyin. Sakin ve durumu tepkisel olmadan ele alın. Çocuklar böylece sizin geri bildiriminize GÜVENEBİLSİN. Cezalandırmayın, Bağırmayın, Bilgilendirin.

55 Eğer cinsel istismardan şüpheleniyorsanız;
AŞAĞIDAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLARA ÖZEN GÖSTERİN, Onunla konuşurken bulunduğu bilişsel düzeyi hep hatırda tutun. Çok hızlı gitmeyin, ardı ardına soru sormayın, onu ürkütebilirsiniz. Sakın ve rahat bir yer seçin, hiç bir koşulda rahatsız edilmeyeceğinizden emin olun. Odanızda oyuncaklar ve boyama kitapları bulundurun. Göz teması kurun. Kendini daha rahat hissedecektir.

56 Anne – Babalara Öneriler
Olağan davranın Çocuğunuza inanın Çocuğu suçlamayın Suçlanacak olan yetişkindir Doğru yerden yardım isteyin Çocuğunuza güvende olduğu duygusu verin Meraklı olmayın Olanları tamamen unutmaya çalışmayın Olayların iyi taraflarını anlatma fırsatı verin Aşırı koruyucu olmayın, kısıtlamayın Eskisi gibi sevgi gösterin Cinsel istismar konusunda eğitin Diğer çocuklarınızı ihmal etmeyin

57 Yapılmayacaklar – Yapılacaklar
Öğüt verin Konuyu değiştirin Önemsiz detayları sorun Sorunu entellektüelize edin Duygusal davranın Onun yerine karar verin Kaçamak baştansavıcı olun. Herşeyi kendiniz halledin. İlişki oluşturun Dikkatli dinleyin Duygularla başa çıkın Konuşmaya teşvik edin Sakin olun Kendi kararlarını vermesine yardım edin Güvenilir ve doğal olun Kendi karar vermesine yardım edin.

58 Yapılmayacaklar - Yapılacaklar
“Neden-Niçin” soruları Ona acıyın Espirilerle şımartın Resmi, soğuk duyarsız olun Sözünü kesin Yargılayın Görüşmeyi kısa kesin “Nasıl-Ne” soruları Onunla birlikte hissedin Espiriyi uygun kullanın Sıcak, duyarlı, doğal olun İletişimi açık bırakın Birey olduğunu unutmayın Kapınızın her zaman açık olduğunu hissettirin.

59 Çok Önemli***** Çocuğun çeşitli kişiler tarafından tekrar tekrar sorgulanmasını azaltın. İstismarın bir başka türüne aracı olmayın.

60 Ailelerin Çocuklarını Cinsel İstismardan Korumaları İçin Yapılması Gerekenler

61 Anne baba olarak, cinsel istismar konusunda bilgili ve bilinçli olmak
Çocuğun, anne baba tarafından cinsel istismar konusunda bilgilendirilmesi Çocuğun cinsel gelişiminin yakından takip edilmesi Çocukla açık iletişim kurulması Çocuğa ilgi ve şefkat gösterilmesi, güven ve sevginin belirtilmesinden kaçınılmaması,

62 Çocuğu severken sevgi göstermenin yolu ellemek, sağını solunu çimdiklemek, ısırmak değildir. Böyle sevilen çocuklar sevgiyi göstermenin yolunun “dokunmak” olduğu yargısına sahip olurlar. Bu da istismar ile sevgi göstermeyi ayırt edememelerine neden olur.

63 Yabancı insanlarla öpüşmemesi, yanına fazla yaklaşmalarına izin vermemesi ve kuşkulu davranışların neler olduğu öğretilmelidir. Sevmek sadece dokunmak, öpmek değildir. Bazen tatlı bir bakış, bir söz bile bunun için yeterli olabileceği anlatılmalıdır. Hayır deme becerisi öğretilmelidir. Günlük yaşamda hayır diyemeyen çocuk böyle bir durumda da “HAYIR” diyemeyebilir.

64 HAYIR ! ! Bu beden senindir ve senin iznin olmadan bedenine kimse dokunamaz. Hiç kimsenin seni, kendine dokundurtmaya da hakkı yoktur. Anlatmama sözü vermiş olsan bile, anlatırsan başına çok kötü şeyler geleceği söylenmiş olsa bile, böyle bir şey olursa anlatmalısın. Mutlaka söylemelisin. Sır saklaman gerektiği doğrudur. Ama bu bir sır değildir. Çünkü bu sana yapılan çok kötü bir davranıştır.

65

66 Sizinde sorunlarınız olabilir..
Ama ben bu sorunları tek başına çözme yeteneğine henüz sahip değilim.. Ancak siz benim sorunlarımı çözme gücüne sahipsiniz. çocuk