Geomatik Mühendisliği Bölümü

... konulu sunumlar: "Geomatik Mühendisliği Bölümü"— Sunum transkripti:

1 Geomatik Mühendisliği Bölümü
Coğrafi Bilgi Bilimi JDF 271 Prof. Dr. Cengizhan İPBÜKER İTÜ Geomatik Mühendisliği Bölümü

2 Temel Kavramlar Veri: Veri bilginin hammaddesi olup, bilginin temsil biçimidir. Bilgi: Bilgi, basit anlamda sadece verilerin toplamından oluşan bir küme değildir. Bilgi veriye göre daha fazla şeyler sunar; etkileşimde bulunarak insanları değişik konularda bilgilendirip yönlendirebilir. Bilgi, kullanıcı tarafından anlaşılabilir formlara dönüştürülmüş verilerden oluşan bir grup olarak ta tanımlanabilir. Sistem: Fonksiyonel bir yapı veya doktrin oluşturmak, bir ya da daha fazla fonksiyonu yerine getirmek amacıyla, birbirleriyle ilişkili olarak organize edilmiş öğeler, ilkeler ve uygulamalar bütünüdür. Bilgi Sistemi: Bilgi sistemleri genel olarak “bilgi elde etmek için, verileri önceden belirlenmiş biçimlerde anlık yöntemlerle kullanılmak için saklayan bir sistem” biçiminde tanımlanmaktadır. Bilgi sistemleri karar verme işlemlerinde kullanıcının gereksinimlerini karşılayan bilgileri üretmek için veriler üzerinde çalışan işlemler topluluğudur. Bilgi sistemi terimi geniş anlamda verinin depolandığı ve kullanıldığı her şeyi kapsamaktadır. Böylece bilgi sistemi terimi bir uygulamayı, kullanılan veri dosyalarını ve bu sistemi çalıştırmak için kullanılan bilgi teknolojisini içermektedir. Coğrafi Bilgi Sistemi temelde bir bilgi sistemidir. Bu kavramlardan sonra Coğrafi Bilgi Sistemi tanımlarına bakıldığında CBS ile ilgili ne kadar disiplin varsa en az o kadar farklı sayıda tanımının var olduğu görülmektedir. Bu CBS’nin bütünleşik bir teknoloji olmasından kaynaklanmaktadır.

3 Coğrafi Bilgi Sistemleri
Mekansal verilerin; toplanması, depolanması, bu verilerin veri tabanı işlemleri, sorgulamalar, dönüşümler ve coğrafi analizler ile coğrafi bilgiye dönüştürülmesi ve coğrafi bilgilerin gösterimi için kullanılan gelişmiş bilgi sistemleridir.

4 Coğrafi Bilgi Sistemi Bileşenleri
Donanım Yazılım Personel Veri Donanım Yazılım Veri CBS Personel

5 Coğrafi Bilgi Sistemi Bileşenleri
Donanım Donanım Veri giriş donanımları (Sayısallaştırıcılar ve tarayıcılar, klavye...) Veri işleme ve depolama donanımları (Bilgisayar, disket, teyp, CD, DVD sürücüler veya yazıcılar, HDD... ) Veri çıkış donanımları (Çiziciler, yazıcılar, monitör, diğer veri görüntüleme üniteleri...)

6 Coğrafi Bilgi Sistemi Bileşenleri
Yazılım YAZILIM: Yazılım (software) araştırma ve ticari amaçlı olarak kullanıcı istek ve gereksinimlerini karşılamak üzere hazırlanan algoritmaların, programlama dilleri ile kodlanıp bilgisayar ortamında çalışır hale getirilmesiyle oluşmaktadır. İşletim Sistemi Yazılımları Veri Tabanı Yönetim Sistemi Yazılımları Görüntü İşleme Yazılımları Uygulama yazılımları CBS Yazılımları

7 Coğrafi Bilgi Sistemi Bileşenleri
Personel PERSONEL CBS personelinin en temel özelliği konumsal bilgi ve geometrik doğruluk alanlarında eğitim almış olmalarıdır. Genel olarak CBS personeli: Proje Yöneticisi, Sistem Yöneticisi, CBS Uzmanları, Operatörler, Veri Toplama Sorumlularıdır. Personel Tanımı Personel Görevleri Proje Yöneticisi Projenin yürütülmesini sağlar. Sistem Yöneticisi Yazılımın ve Donanımın işletilmesini sağlayan kişidir CBS Uzmanları CBS’ ye veri akışını sağlayan ve yöneten kişi Operatörler Sisteme veri girişi yapabilen kişilerdir. Veri Toplama Sorumluları Çalışmaları gereği veri değişimine neden olan kurumlarla ilişkiyi sağlayan, güncellenecek veriyi temin eden ya da arazide toplanması konusunda rapor sunan elemandır.

8 Coğrafi Bilgi Sistemi Bileşenleri
Veri Geometrik Olmayan Geometrik Mekansal Veri Geometrik veriler, coğrafi varlıkların bir referans sistemine göre konuma bağlı özelliklerini ifade eden verilerdir. CBS’de geometrik veriler nokta (point), çizgi (line) ve alanlardan (area) oluşan geometrik elemanlar ile temsil edilmektedir. Geometrik olmayan veriler öznitelik (attribute) verileridir. Objeye ilişkin nitel ya da nicel tanımlayıcı bilgilerdir. Bir binadaki bağımsız bölüm sayısı, kat adedi, otoparkının olup olmadığı, vb verilerdir.

9 Geometrik karakterli mekansal objelerin ve bilgisayar ortamında modellenme biçimleri (CBS’nin çözünürlüğüne bağlı olarak evler ve akarsu alan olarak ta gösterilebilir) Geri

10 Veri Veri, CBS’nin en önemli bileşenidir ve maliyet bakımından en pahalısıdır. Donanım ve yazılıma yapılan yatırım, toplam yatırımın ancak %10-20’sine, personele yapılan yatırım toplam yatırımın %10’una mal olmaktadır. Buna karşılık verilerin maliyeti toplam yatırımın % ’ine ulaşmaktadır.

11 Meta Veri (Meta Data) Veri hakkındaki veriler meta veri olarak isimlendirilmiştir. Geometrik olmayan verinin özel bir türüdür ve toplanma oranı gittikçe artmaktadır. Günümüzde, alan, uzunluklar, tabakanın kapsamı, objelerin sayıları gibi bazı meta veriler CBS yazılımı tarafından otomatik olarak türetilebilmekte, diğerleri ise ayrıca toplanmaktadır. Verinin kaliteli sayılması meta verinin varlığı ile mümkündür.. Meta Verinin Yararları Meta verinin yararları şöyle sıralanabilir: Mekansal veri üreticileri, verilerinin karakterlerini belirleyecek edecek bir araca sahip olmaktadırlar. Mekansal verilerin organizasyonu ve yönetiminde kolaylık sağlanacaktır. Kullanıcılar mekansal veriler hakkında çok yönlü bilgi sahibi olacaklarından mekansal verilerden daha verimli yararlanacaklardır. Gereksinim duyulan mekansal veriler daha kolay bulunacak ve dolayısıyla mekansal verilere ulaşım zamanı önemli derecede kolaylaşacaktır.

12 Veri Toplama Yöntemleri
Analog Haritadan Sayısal Haritaya Dönüştürme Sayısallaştırma Tarama Arazide Ölçme Fotogrametrik Veri Toplama Uzaktan Algılama ve Görüntü İşleme: Uzaktan Algılama, son otuz yıldır büyük bir süratle gelişen bir teknoloji olup yeryüzüyle herhangi bir fiziksel temasta bulunmadan, bir uyduya yerleştirilmiş bir algılayıcı vasıtasıyla yeryüzü kaynaklarından veri toplayan bir teknolojidir. Arazi ölçmeleri ve uzaktan algılama ile toplanan veri, temel (absolute-base) veridir, varolan haritalardan ve kataloglardan elde edilen veri ise türetilmiş veri olarak adlandırılır. Video Kayıt Klavyeden Veri Girişi Varolan Verinin Kullanımı: Günümüzde sayısal veri üreten ve kullanıcılara sunan bir hizmet sektörü mevcuttur. Sözkonusu veriler ücret karşılığı satılabilmekte veya internet üzerinde yayınlanabilmektedir. Mevcut veri kullanılacak ise CBS’ye dahil edilmesi düşünülen verinin kaliteli veri olması sistemin tamamlanmasından sonra verimli şekilde kullanılabilmesi açısından hayati önem taşımaktadır. Verinin kaliteli olup olmadığı ise veri hakkındaki veriler yani meta veriler kavramının doğmasına neden olmuştur. Meta veriler sayesinde verinin hangi tarihte, kim tarafından, hangi yöntem ile, hangi geometrik doğrulukta vb. üretildiği bilgisine sahip olunabilmektedir. Böylece sistemimize aktaracağımız verinin güncel, tutarlı, bizim sistemimizin çözünürlüğünü ölçütünde geometrik doğruluğunu karşılayabilecek düzeyde olup olmadığı anlaşılarak gereksiz yere kaynak ve zaman israfı önlenmiş olur.

13 1. İşletim Sistemi Yazılımları
Bilgisayarın ilk açıldığı sırada belleğe yerleşen, bilgisayarın tüm temel fonksiyonlarını ve bellek, disk gibi çevre birimlerini kontrol eden, uygulama yazılımlarını işleten, giriş/çıkış operasyonlarını ve kullanıcı ile iletişimi sağlayan temel yazılımlardır. İşletim sistemi yazılımları olarak MS-DOS, PC-DOS, DR-DOS, Mac-OS gibi günümüzde pek kullanılmayan yazılımlar ve Windows, Unix, Linux, Sun, Macintosh vb. yazılımlar sayılabilir.

14 2. Veri Tabanı Yönetim Sistemi (VTYS) Yazılımları
VTYS yazılımları, veri tabanına veri girişi, veriye yeniden erişim, veri tabanında güncelleme yapma, istenen herhangi bir öznitelik değerine ulaşma, sorgulama yapma, veri seti içerisinden belli özelliğe sahip yeni alt veri setleri oluşturma veya verinin araştırılması işlevlerini yerine getiren yazılımlardır. Oracle, Informix, Sybase, IBM DB2, SQL, Microsoft SQL Server, MySQL, PostgreSQL, Microsoft Access, ACI, AskSam, Blyth, Borland, APPROX, Visual Objects, Centura, Claris Filemaker, Microsoft FoxPro / Visual FoxPro, Power Builder, Power-softly vb. yazılımlardır.

15 3. Görüntü İşleme Yazılımları
Görüntülerin çeşitli formatlarda saklanmasını, işlenmesini, analizini ve sonuç ürünlerinin hazırlanmasını gerçekleştiren programlardır. Coğrafi bilgi sistemine veri sağlayacak görüntü işleme programı, CBS yazılımı ile kesintisiz entegrasyon sağlamalıdır. Yaygın olarak kullanılan görüntü işleme programları: ERDAS (Ana Modül) (Image Essentials, Image Advantage, Image Professional) ER Mapper (Earth Resource Mapping)

16 4. Uygulama Yazılımları Uygulama yazılımları, kullanıcılar tarafından CBS yazılım paketinin makro programlama dili (örneğin MGE-MDL, Arc/Info-AML/SML, MapInfo-MapBasic) ya da desteklediği başka bir programlama dili (örneğin C/C++, Delphi, Visual Basic, Power Builder, Fortran, Pascal vb.) ile amaca ve uygulama alanına göre geliştirilmektedir. Geliştirilen bazı uygulama yazılımlarından kısaca bahsedilirse...

17 HAZUS (Hazard United States)
HAZUS, deprem, kasırga, dolu yağışı, sel gibi tehlikelerden dolayı oluşabilecek potansiyel zararları tahmin etmek için matematik formülleri, yerel jeoloji bilgilerini, potansiyel depremlerin yeri ve büyüklüğü bilgilerini kullanan bir zarar tahmini yazılımıdır. HAZUS sözkonusu zararların maliyetini tahmin etmek, haritada göstermek için iki ayrı CBS yazılımı (MapInfo ve ArcView) kullanabilme özelliğine sahiptir. Varsayıma dayanan bir depremin konumu ve büyüklüğü sisteme girildiği zaman, HAZUS depremin şiddetini, zarar görecek bina sayısını, yaralı sayısını, ulaştırma, elektrik ve su dağıtım şebekelerine gelecek zararı, evlerini terkedecek insan sayısını ve depremin diğer zararlarını telafi etmek için üretilecek projelerin maliyetini tahmin eder.

18 FEMIS (Federal Acil Durum Yönetimi Bilgi Sistemi)
Federal Acil Durum Yönetimi Bilgi Sistemi (FEMIS), planlama, koordinasyon, müdahale, eğitim ve acil durum yönetimi aşamalarının otomasyonunu sağlayan istemci-sunucu tabanlı bir karar destek sistemidir. FEMIS, acil durum yöneticisini planlamada, koordinasyonda, müdahalede, eğitimde ve tatbikatta desteklemek için tasarlanmıştır. Planlamacıya, acil durum planlarının oluşturulması, hava gözlemlerinden elde edilen gerçek zamanlı verinin toplanması ve kullanılması, potansiyel afetlerin yerinin CBS yazılımı kullanılarak görüntülenmesi, riskli alanların belirlenmesi ve görüntülenmesi, tahliye güzergahlarının oluşturulması ve görüntülenmesi, acil tahliye durumunda beklenen trafik koşullarının canlandırılması için entegre araçlar sağlar. FEMIS’te, ArcInfo CBS yazılımı, UNIX işletim sistemi yazılımı ve ORACLE veritabanı yazılımı kullanılmıştır.

19 Kullanıcı Arayüzü (GUI)
5. CBS Yazılımları CBS yazılımı CBS’nin işlem (proses) aracıdır. Coğrafi işlem fonksiyonlarını içeren bilgisayar programlarından üretilmiştir. CBS yazılımının üç katlı bir yapısı vardır. Bunlar; Kullanıcı Arayüzü (GUI) Araçlar V.T Veri Yöneticisi

20 Coğrafi İşlem Fonksiyonları
Coğrafi Analiz: Bir dizi coğrafi ilişkiden oluşan ve bazı yazarlarca Harita Cebri (Map Algebra) olarak adlandırılan ve mekansal veriyi mekansal bilgiye dönüştüren, üretilen bu bilginin yeni bilgilerin üretilmesinde kullanımı ile CBS’lere kendi içinde doğurganlık kazandıran bir bileşendir. Çizgi ve yüzey enterpolasyonları, istatistiksel analiz, tampon yaratma (buffering), üst üste çakıştırma (overlay), alan birleştirme (dissolve), ağ analizi (network analysis) gibi işlemlerden oluşan coğrafi analiz pek çok CBS projesinin temel hedefini oluşturmaktadır. Coğrafi analiz CBS’yi benzerlerinden, özellikle bilgisayar destekli tasarım (Computer Aided Design – CAD) ve bilgisayar destekli harita üretiminden ayırt eden en önemli fonksiyonel bileşendir. Enterpolasyon İşlemleri: Sayısal arazi modellerinde eşyükseklik eğrilerinin oluşturulması ve alanların ağırlık merkezlerinin bulunması, vb işlemleridir. İstatiksel Analiz İşlemleri: Ortalama almayı, histogramlar gibi çalışmaları düzenleyen ve bu amaçla gerekli verileri hazırlayan işlemlerdir. Tampon Yaratma (Buffering): Nokta tipli obje etrafında, çizgi tipli obje boyunca ya da alan tipli obje dışına ve içine doğru istenilen genişlikte şeritler oluşturmak için kullanılan işlemdir. Mekansal sorgulamalar için gereklidirler. Örneğin “bir otoyol ekseninin sağında ve solunda 100m uzaklıkta yer alan bina, orman, teknik alt yapıları göster” gibi. Üst üste Çakıştırma (Overlay): Geometrik olarak kesişen iki farklı objeye ait alanın ortak alanını bulmak amacıyla kullanılan işlemdir. Çakıştırılan alan içinde herhangi bir noktanın varlığı sorgulanabilir. Üst üste çakıştırmaya örnek olarak, “belli bir eğimdeki orman alanları kaç m2 dir” sorgulaması verilebilir. Ağ Analizleri: Geometrik referansı çizgisel obje türleri için ağ analizleri işlemleridir. Zaman bakımından en kısa yol, uzunluk bakımından en kısa yol, en uygun konum, belli noktalara uğranma zorunluluğu karşısında en uygun tur vb. sorgulamalarda kullanılabilir. Sorgulama: Sorgulama hem coğrafi analiz kapsamında, hem mekansal veri işleme kapsamında ve hem de veri sunma kapsamında yer alabilir. Bir CBS’nin uzun hesaplamalara gerek kalmaksızın cevaplayabileceği soruların toplamı o CBS’nin “sorgulama uzayı” olarak adlandırılır ve bu uzayın gerek genişliği, gerekse süre-cevap performansı büyük ölçüde verinin depolandığı mantıksal ve fiziksel coğrafi veri yapısının bir fonksiyonudur.

21 CBS Yazılımlarının Üç Katlı Yapısı
Kullanıcı, menülerin, araç çubuklarının (tool bar) ve diğer kontrollerin bir bütünü olan grafik kullanıcı arayüzü (GUI – Graphical User Interface) ile etkileşim halindedir. Kullanıcı arayüzü CBS araçlarına erişimi sağlar. Kullanıcı Arayüzü (GUI) Araçlar V.T Veri Yöneticisi Araçlar CBS yazılımının veri işleme fonksiyonlarını veya yeteneklerini belirleyen faktörlerdir. Veri, dosyalara veya veri yöneticisi olan yazılımın organize ettiği veri tabanına kaydedilir.

22 Güncel bazı CBS yazılımları...

23 1. ArcView Dünyada bir milyonun üzerinde kullanıcısı olan ESRI (Environmental Systems Research Institute) firmasının ürünlerinden biri olan ArcView yazılımı sahip olduğu ’den fazla kullanıcı ile dünya’nın en popüler CBS yazılımıdır. Ayrıca ülkemizde akademik kurumlarda, kamu ve özel sektörde en fazla kullanılan CBS yazılımıdır. Başbakanlık, DİE, İstanbul Valiliği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Ankara Büyükşehir Belediyesi, ilgili Bakanlıkların tamamı, Askeri kuruluşlar, CBS uygulaması yapan üniversitelerin %90’lık bir bölümü ArcView kullanıcısıdır.(İşlem Şirketler Topluluğu) ArcView Windows, Macintosh ve çeşitli Unix platformlarında çalışabilmekte, değişik formatlardaki (dxf, dgn, dbf, txt, tif, bmp,.. vb.) verilerin seçilmesi ve görüntülenmesine olanak sağlamaktadır. (

24 ArcView’in genel yetenekleri...
Veri Görüntüleme Haritaya metin etiketlerini ekleme, Veriyi grafik hale getirme (çubuk, pasta(pie) vb. grafikler), Harita projeksiyonlarını seçme, Haritayı düzenleme, ekran haritası veya analog olarak çıktı alma, Veri Sorgulama, Özniteliklere yakın veya kesişen diğer öznitelikleri bulma, Mekansal veriyi meydana getirme ve güncelleme, Sayısallaştırma. Raster görüntüler üzerinde çalışma(sayısallaştırma) CAD çizimleri ile çalışma ... (

25 ArcView

26 ArcView

27 2. Arc/INFO ESRI ürünüdür. Veri dönüşümü, veri tabanı yönetimi, mekansal analizler, etkileşimli görüntü ve sorgulama, grafik editleme gibi yüzlerce işlemi gerçekleştirmeye yönelik araçlara sahiptir. ESRI’nin ürettiği kullanım araçları bakımından en zengin CBS yazılımıdır. AML (Arc Macro Language) adı verilen bir makro programlama diline sahiptir. Yazılım mikrobilgisayarlarda, Windows ve NT işletim sistemlerinde çalışabilmektedir. (

28 Arc/INFO ile yapılmış olan bazı CBS projelerinden örnekler...
Kullanım Alanları... İçme suyu borularının bağlantı haritası... Polis teşkilatı için hazırlanmış suç oranı yüksek bölgeler... Afet durumu için yol, köprü vb. bilgileri... İş-ev arasında gidip gelmek için bisiklet yolu... Deprem sonrası acil onarılması gereken önemli atık su şebekeleri

29 Arc/INFO ile yapılmış olan bazı CBS projelerinden örnekler...
Yeni anten yerleri belirleme çalışması... Yeni döşenecek bir boru hattı için en az maliyetli güzergahın belirlenmesi Su kalitesinin görüntülenmesi Su havzası etrafındaki yapılaşmanın zararlarını tespit... Elektrik şebekesinin en az güç kaybı ile döşenmesi çalışması... Güçlü bir fırtınadan etkilenecek bölgelerin belirlenmesi...

30 3. MapInfo Map Info Şirketi tarafından geliştirilmiştir. Yazılımın dünyada birçok uygulaması mevcuttur ve çok sayıda kullanıcı grubu ile internetten yardım olanakları bulunmaktadır. Yazılım DOS, Windows, Macintosh ve çeşitli Unix platformlarında çalışabilmektedir. MapInfoda Map Basic Makro Programlama dili ve Visual Basic programlama dili kullanılmıştır. (

31 4. Atlas-GIS İlk geliştiren şirket Santa Clara Strategic Mapping’dir. Şu anda ESRI tarafından satılmakta ve desteklenmektedir. ATLAS-GIS’in ilk geliştirilen sürümleri DOS ortamında çalışabilmekteydi, şu an ise Windows işletim sisteminde çalışabilmektedir. (

32 5. AutoCAD Map Autodesk ürünüdür. Windows işletim sistemi ortamında çalışmaktadır. Veri Tabanı bağlantıları ve 3D gösterim yeteneği güçlü bir yazılımdır. (

33 6. GRASS Army Corps of Engineers (Kolordu Mühendisleri) tarafından geliştirilmiştir. GRASS, Unix ve Linux işletim sistemleri ortamında çalışabilmekteydi. Şu anda internetten ücretsiz olarak indirilebilen GRASS 5.0 versiyonu Windows NT 4.0 (SP3 destekli), 2000 ve XP üzerine kurulabilmektedir. Şu anda Baylor Üniversitesi tarafından da desteklenmektedir. (

34 7. IDRISI Clark Üniversitesi tarafından 1987 yılında geliştirilmiştir. PASCAL dilinde yazılmıştır. Şu anda son sürümü olan IDRISI Kilimanjaro sürümü Windows 95, NT, 98, 2000, ME ve XP işletim sistemlerinde çalışmaktadır. (

35 8. Maptitude Caliper şirketi tarafından geliştirilmiştir. Windows (Windows 98, Me, NT, 2000 ve XP) işletim sistemi ortamında çalışmaktadır. Yazılım, içinde ABD’nin tüm sokaklarının adres bilgisi, eyaleti, bölgesi, posta kodu gibi verilerin bulunduğu iki CD ile birlikte satılmaktadır. (

36 9. Microstation MGE Microstation CAD yazılımı üzerine CBS fonksiyonları ilave edilerek geliştirilmiştir. Huntsville Intergraph şirketi tarafından üretilmiştir. Windows işletim sistemi ortamında çalışabilmektedir. (

37 10. NETCAD Modüler yapıya sahip NETCAD, Harita, Planlama, Peyzaj, İnşaat, Mimarlık Firmaları, Belediye ve Kamu Kurumları, Tasarım/Çizim gereksinimi olan tüm mühendisler tarafından kullanılabilecek özelliklere sahip CAD fonksiyonlarına dayalı ana modüller ve CBS için Netinfo modülüne sahiptir.

38 11. TNTmips MicroImages şirketi tarafından geliştirilmiştir. Şu anda piyasada bulunan TNTmips 5.1 sürümü Windows ve Sun (SunOS 4.X veya Solaris 2.X) işletim sistemlerinde çalışmaktadır. (

39 12. TransCAD Caliper şirketi tarafından geliştirilmiştir. Taşımacılık ve ulaşım alanına özel olarak geliştirilmiş bir CBS yazılımıdır. (

40 13. SPANS GIS SPANS (SPatial ANalysis System) Kanada Ottawa’da bulunan TYDAC Technologies şirketi tarafından geliştirilmiştir. OS/2, Windows, UNIX, SUN (SunOS, Solaris) işletim sistemleri ortamında çalışabilmektedir. (

41 CBS yazılımlarının gelişimleri ve ilgili hizmetlere ilişkin yayın yapan bazı dergilerin ve CBS için kaynak sağlayan diğer sitelerin internet adresleri CBS için kaynak sağlayan internet adresleri ESRI tarafından yayınlanan dergiler “ArcNews” ve “ArcUser Magazine” dergileri ve internet adresleri GIS Development Pvt. Ltd. tarafından yayınlanan aylık dergi “GIS Development” dergisi ve derginin internet adresi GeoTechMedia tarafından yayınlanan aylık dergi “GeoWorld” dergisi ve derginin internet adresi.Bu şirket ayrıca “Business Geographics”, “GeoEurope” ve “GeoPacific” dergilerini de yayınlamaktadır. Advanstar Communications tarafından yayımlanan aylık dergi “GeoSpatial Solutions” dergisi ve derginin internet adresi

42 CBS Yazılımının Seçimi
En iyi yazılımı seçme süreci, yazılımın teknik yeteneklerinden çok, diğer birçok beklentiyi de kapsayan bir süreçtir. Yazılımın seçiminde çok çeşitli detaylar göz önünde bulundurulmalıdır: Öncelikle fiyatı dikkate alınmalıdır. Güncellenebilir olmalıdır. Yerel ağ desteği (network ortamı) bulunmalıdır. Kullanıcılarının eğitim ihtiyaçları düşünülmelidir. Kolay kurulumlu olmalıdır. Bakım kolaylığı ve işletiminin maliyeti dikkate alınmalıdır. Kullanım klavuzu bulunmalıdır. Satıcı ve yardım hattı (telefon veya internetten yardımıyla) bulunmalıdır. Gerektiğinde yazılıma modül veya yama ilave edilebilmelidir.

43 CBS ve ilgili disiplinler
Coğrafi Bilgi Sistemleri bilgisayar teknolojileri, veri tabanı teknolojisi, matematik, jeodezi, coğrafya ve kartografyadan gelen bilginin birleşiminden doğmuştur . Jeodezi Kartografya Veri tabanı Coğrafya CBS Matematik Bilgisayar Teknolojileri Şekil. CBS’ye Bilgi Sağlayan Disiplinler

44 Mülkiyet-İdari Yönetim
Çevre yönetimi Çevre düzeni planları, Çevre koruma alanları, ÇED raporu hazırlama, göller, göletler, sulak alanların tespiti, çevresel izleme, hava ve gürültü kirliliği, kıyı yönetimi, meteoroloji, hidroloji Doğal Kaynak yönetimi Arazi yapısı, su kaynakları, akarsular, havza analizleri, yabani hayat, yer altı ve yerüstü doğal kaynak yönetimi, madenler, petrol kaynakları Mülkiyet-İdari Yönetim Tapu-Kadastro, vergilendirme, seçmen tespiti, nüfus, kentler, beldeler, kıyı sınırları, idari sınırlar, tapu bilgileri, mücavir alan dışında kalan alanlar, uygulama imar planları Bayındırlık hizmetleri İmar faaliyetleri, otoyollar, devlet yolları, demir yolları ön etütleri, deprem alanları, afet yönetimi, bina hasar tespitleri, binaların cinslerine göre dağılımları, bölgesel kalkınma dağılımı Eğitim Araştırma-inceleme, eğitim kurumlarının kapasiteleri ve bölgesel dağılımları, okuma-yazma oranları, öğrenci ve eğitmen sayıları, planlama Sağlık yönetimi Sağlık-coğrafya ilişkisi, sağlık birimlerinin dağılımı, personel yönetimi, Hastane vb birimlerin kapasiteleri, bölgesel hastalık analizleri, sağlık tarama faaliyetleri, ambulans hizmetleri Belediye faaliyetleri Kentsel faaliyetler, imar, emlak vergisi toplama, imar düzenlemeleri, çevre, park bahçeler, fen işleri, su-kanalizasyon-doğalgaz tesis işleri, TV kablolama, uygulama imar planları, nazım imar planları, halihazır haritalar, altyapı, ulaştırma planı toplu taşımacılık, belediye yolları ve tesisleri Ulaşım planlaması Kara, hava, deniz ulaşım ağları, doğalgaz boru hatları, iletişim istasyonları, yer seçimi, enerji nakil hatları, ulaşım haritaları Turizm Turizm bölgeleri alanları ve merkezleri, turizm amaçlı uygulama imar planları, turizm tesisleri ve kapasiteleri, arkeoloji çalışmaları Orman ve Tarım Orman sınırları, peyzaj planlaması, milli parklar, orman kadastrosu, arazi örtüsü, toprak haritaları Ticaret ve Sanayi Sanayi alanları, organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, bankacılık, pazarlama, sigorta, risk yönetimi, abone, adres yönetimi Savunma, Güvenlik Askeri tesisler, tatbikat ve atış alanları, yasak bölgeler, sivil savunma, emniyet, suç analizleri, suç haritaları, araç takibi, trafik sistemleri, acil durum

45

46 İlginiz için teşekkür ederim.
Prof. Dr. Cengizhan İPBÜKER İTÜ Geomatik Mühendisliği Bölümü