TÜRK GİRİŞİMCİLER İÇİN POLONYA

... konulu sunumlar: "TÜRK GİRİŞİMCİLER İÇİN POLONYA"— Sunum transkripti:

1 TÜRK GİRİŞİMCİLER İÇİN POLONYA
Michal Mierzwa Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Ticaret ve Yatırımı Geliştirme Bölümü Müsteşarı dddghfhfhfjfty

2 NEDEN POLONYA İlustrasyon: PAIiIZ

3 İÇERİK Anahtar gerçekler & rakamlar Pazar araştırmaları
Piyasa giriş stratejileri Yabancı yatırım Finans planlaması bvghjgjygkgkkuk

4 Neden Şirketler kıyı lokasyonlarını tercih ediyorlar
1. Pazar araştırması 2. Etkili araştırma 3. Mali ve kanuni nedenler 4. Bulunduğu yerin ekonomik çevreleri

5 Anahtar gerçekler & rakamlar 2009
Yüzölçümü (km2) GSYİH (milyar USD) GSYİH kişi başı (bin USD) GSYİH Pazar payı (% yıllık) Özel tüketim (%) Özel yatırımı (%) GSYIH/sektörler (%): TARIM SANAYİ HİZMET UEAutumn economic forecast: UE 2007 growth:2,9%, 2008: 2,4%, 2009: 2,4% Real GDP growth is therefore expected to decelerate Deceleration of growth from 2.9% this year to 2.4% in both 2008 and 2009 in the EU (and in the euro area from 2.6% in 2007 to 2.2% in 2008 and 2.1% in 2009), close to potential growth. This constitutes a downward revision of 0.3 pp. in 2008 for both areas compared to the spring forecast. OECD Directorate for Science, Technology and Industry: ICT data, Turk Telekom (Foreign Investors’ guide for Turkey. Investment Support and Promotion Agency) CIA World Factbook A region's gross domestic product, or GDP, is one of the ways of measuring the size of its economy. The GDP of a country is defined as the total market value of all final goods and services produced within a country in a given period of time (usually a calendar year). It is also considered the sum of value added at every stage of production (the intermediate stages) of all final goods and services produced within a country in a given period of time. The most common approach to measuring and understanding GDP is the expenditure method: GDP = consumption + investment + (government spending) + (exports − imports), or, GDP = C + I + G + (X-M) "Gross" means depreciation of capital stock is not included. With depreciation, with net investment instead of gross investment, it is the net domestic product. Consumption and investment in this equation are the expenditure on final goods and services. The exports minus imports part of the equation (often called net exports) then adjusts this by subtracting the part of this expenditure not produced domestically (the imports), and adding back in domestic area (the exports). Economists (since Keynes) have preferred to split the general consumption term into two parts; private consumption, and public sector (or government) spending. Two advantages of dividing total consumption this way in theoretical macroeconomics are: Private consumption is a central concern of welfare economics. The private investment and trade portions of the economy are ultimately directed (in mainstream economic models) to increases in long-term private consumption. If separated from endogenous private consumption, government consumption can be treated as exogenous, so that different government spending levels can be considered within a meaningful macroeconomic framework. Contents [hide] 1 GDP vs GNP 2 Measuring GDP 2.1 The components of GDP 2.2 Examples of GDP component variables 2.3 Types of GDP and GDP growth 2.4 The GDP income account 3 Measurement 3.1 International standards 3.2 National measurement 3.3 Interest rates 4 Cross-border comparison 5 GDP and the health of an economy 5.1 GDP and standard of living 6 Criticisms and limitations 7 Lists of countries by their GDP 8 See also 9 References 10 External links 10.1 Global 10.2 Data 10.3 Articles and books [edit] GDP vs GNP GDP can be contrasted with GNP or gross national product, which the United States used in its national accounts until The difference is that GNP includes net foreign income (the current account) rather than net exports (the balance of trade). Simplified, GNP adds net foreign investment income compared to GDP. GDP (or GDI - Gross Domestic Income) being concerned with the region in which income is generated. That is, what is the market value of all the output produced in a nation in one year. GDP thus concerns itself with where the output is produced and not who produced it. Meanwhile, GNP (or GNI - Gross National Income) is a measure of the accrual of income or the value of the output, produced by the "nationals" of a region. GNP concerns itself with who "owns" the production. For example, in the United States, GNP measures the value of output produced by American firms, regardless of where the firms are located. By contrast, GDP is concerned with where the production takes place and not if the company is an American firm or not. [edit] Measuring GDP [edit] The components of GDP Each of the variables C, I, G and NX (where GDP = C + I + G + (X-M) as above): (Note: * GDP is sometimes also referred to as Y in reference to a GDP graph) C is private consumption in the economy. This includes most personal expenditures of households such as food, rent, medical expenses and so on but does not include new housing. I is defined as business investments in capital. Examples of investment by a business include construction of a new mine, purchase of software, or purchase of machinery and equipment for a factory. Spending by households on new houses is also included in Investment. Unlike general meaning, 'Investment' in GDP is meant very specifically as non-financial product purchases. Buying financial products is classed as 'saving', as opposed to investment. The distinction is (in theory) clear: if money is converted into goods or services, it is investment; but, if you buy a bond or a share of stock, this transfer payment is excluded from the GDP sum. Although such purchases would be called investments in normal speech, from the total-economy point of view, this is simply swapping of deeds, and not part of the real economy or the GDP formula. G is the sum of government expenditures on final goods and services. It includes salaries of public servants, purchase of weapons for the military, and any investment expenditure by a government. It does not include any transfer payments, such as social security or unemployment benefits. X is gross exports. GDP captures the amount a country produces, including goods and services produced for overseas consumption, therefore exports are added. M is gross imports. Imports are subtracted since imported goods will be included in the terms G, I, or C, and must be deducted to avoid counting foreign supply as domestic. It is important to understand the meaning of each variable precisely in order to: Read national accounts. Understand Keynesian or neo-classical macroeconomics. [edit] Examples of GDP component variables Examples of C, I, G, & NX: If you spend money to renovate your hotel so that occupancy rates increase, that is private investment, but if you buy shares in a consortium to do the same thing it is saving. The former is included when measuring GDP (in I), the latter is not. However, when the consortium conducted its own expenditure on renovation, that expenditure would be included in GDP. If the hotel is your private home your renovation spending would be measured as Consumption, but if a government agency is converting the hotel into an office for civil servants the renovation spending would be measured as part of public sector spending (G). If the renovation involves the purchase of a chandelier from abroad, that spending would also be counted as an increase in imports, so that NX would fall and the total GDP is unaffected by the purchase. (This highlights the fact that GDP is intended to measure domestic production rather than total consumption or spending. Spending is really a convenient means of estimating production.) If you are paid to manufacture the chandelier to hang in a foreign hotel the situation would be reversed, and the payment you receive would be counted in NX (positively, as an export). Again, we see that GDP is attempting to measure production through the means of expenditure; if the chandelier you produced had been bought domestically it would have been included in the GDP figures (in C or I) when purchased by a consumer or a business, but because it was exported it is necessary to 'correct' the amount consumed domestically to give the amount produced domestically. (As in Gross Domestic Product.) [edit] Types of GDP and GDP growth Current GDP is GDP expressed in the current prices of the period being measured Nominal GDP growth is GDP growth in nominal prices (unadjusted for price changes). Real GDP growth' is GDP growth adjusted for price changes. Calculating real prices allows economists to determine if production increased or decreased, regardless of changes in the purchasing power of the currency. [edit] The GDP income account Another way of measuring GDP is to measure the total income payable in the GDP income accounts. In this situation, one will sometimes hear of Gross Domestic Income (GDI), rather than Gross Domestic Product. This should provide the same figure as the expenditure method described above. (By definition, GDI=GDP. In practice, however, measurement errors will make the two figures slightly off when reported by national statistical agencies.) The formula for GDP measured using the income approach, called GDP(I), is: GDP = Compensation of employees + Gross operating surplus + Gross mixed income + Taxes less subsidies on production and imports Compensation of employees (COE) measures the total remuneration to employees for work done. It includes wages and salaries, as well as employer contributions to social security and other such programs. Gross operating surplus (GOS) is the surplus due to owners of incorporated businesses. Often called profits, although only a subset of total costs are subtracted from gross output to calculate GOS. Gross mixed income (GMI) is the same measure as GOS, but for unincorporated businesses. This often includes most small businesses. The sum of COE, GOS and GMI is called total factor income, and measures the value of GDP at factor (basic) prices.The difference between basic prices and final prices (those used in the expenditure calculation) is the total taxes and subsidies that the Government has levied or paid on that production. So adding taxes less subsidies on production and imports converts GDP at factor cost to GDP(I). Another formula can be written as this: GDP = R + I + P + SA + W where R = rents I = interests P = profits SA = statistical adjustments (corporate income taxes, dividends, undistributed corporate profits) W = wages [edit] Measurement [edit] International standards The international standard for measuring GDP is contained in the book System of National Accounts (1993), which was prepared by representatives of the International Monetary Fund, European Union, Organization for Economic Co-operation and Development, United Nations and World Bank. The publication is normally referred to as SNA93, to distinguish it from the previous edition published in 1968 (called SNA68). SNA93 provides a set of rules and procedures for the measurement of national accounts. The standards are designed to be flexible, to allow for differences in local statistical needs and conditions. [edit] National measurement All or part of this article may be confusing or unclear. Please help clarify the article. Suggestions may be on the talk page. (September 2007)Within each country GDP is normally measured by a national government statistical agency, as private sector organizations normally do not have access to the information required (especially information on expenditure and production by governments). Argentina: Instituto Nacional de Estadística y Censos (INDEC) Australia: Australian Bureau of Statistics (ABS), Reserve Bank of Australia (RBA). Austria: Statistik Austria. Bangladesh: Bangladesh Bureau of Statistics Belgium: Directorate-general Statistics Belgium Bosnia and Herzegovina: Federal office of statistics (FBIH) and Republika Srpska institute of statistics (RS) Brazil: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE). Bulgaria: Национален статистически институт, National Statistical Institute (NSI). Chile: Instituto Nacional de Estadísticas (INE). Colombia: Departamento Administrativo Nacional de Estadistica (DANE). Croatia: Central Bureau of Statistics (CROSTAT). Canada: Statistics Canada (StatCan). Cyprus: Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας (CYSTAT). Czech Republic: Český statistický úřad (ČSÚ). Denmark: Danmarks Statistik. Dominican Republic: Central Bank of the Dominican Republic Estonia: Eesti Statistikaamet Finland: Tilastokeskus. France: Institut National de la Statistique et des Etudes Economiques (INSEE). Germany: Statistisches Bundesamt Greece: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (ΕΣΥΕ). Hong Kong:Census and Statistics Department Hungary: Hungarian Central Statistical Office Iceland: Statistics Iceland. Ireland Príomhoifig Staidrimh na hÉireann/Central Statistics Office Ireland India: Government of India Ministry of Statistics and Programme Implementation. Indonesia: Badan Pusat Statistik (BPS). Israel: Israel Central Bureau of Statistics Italy: Istituto Nazionale di Statistica (ISTAT). Japan: Ministry of Economy, Trade and Industry (METI) . Jamaica: Statistical Institute of Jamaica (STATIN) Korea (South): National Stastical Office, Republic of Korea (NSO). Latvia: Centrālā statistikas pārvalde Lithuania: Lietuvos Statistikos Departamentas (Department of Statistics, Lithuania). Luxembourg: Service central de la statistique et des études économiques (Luxembourg Statistics). Macedonia: [2] (Zavod za Statistika na Makedonija). Malaysia: Jabatan Perangkaan Malaysia (Department of Statistics, Malaysia) Macau: Direcção dos Serviços de Estatística e Censos (DSEC). Mexico: Instituto Nacional de Estadística, Geografía e Informática (INEGI). The Netherlands: Centraal Bureau voor de Statistiek (Statistics Netherlands). New Zealand: Statistics New Zealand (Statistics New Zealand - Tatauranga Aotearoa). Norway: Statistisk Sentralbyrå Pakistan: Federal Bureau of Statistics. Peru: Instituto Nacional de Estadística e Informática (INEI). Philippines: Philippine National Statistical Coordination Board Poland: Central Statistical Office (Główny Urząd Statystyczny; GUS) Portugal: Instituto nacional de Estatística (National Statistics Office). Romania: Institutul National de Statistica Russia: Federal Service of State Statistics (Rosstat). Saudi Arabia: (وزارة الاقتصاد والتخطيط) Serbia: Republički zavod za statistiku Singapore: Statistics Singapore Slovakia: Štatistický úrad SR. Slovenia: Statistični urad Republike Slovenije (SURS). South Africa: Statistics South Africa (STATSSA). Spain: Instituto Nacional de Estadística (INE). Sweden: Statistiska Centralbyrån (SCB). Switzerland: Swiss Statistics. Qatar: Qatar Statistics Auothority; The plannong councle[ ] Taiwan(Republic of China): Directorate-General of Budget, Accounting and Statistics. Turkey: Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). Ukraine: State Statistics Committee of Ukraine (Derzhkomstat; SSC) United Kingdom: Office for National Statistics (ONS). United States: Bureau of Economic Analysis (BEA). Uruguay: Instituto Nacional de Estadística (INE). Venezuela: Instituto Nacional de Estadística (INE). Vietnam: General Statistics Office (GSO). GDP can measure spending on all goods and services. GDP can also measure all income earned. [edit] Interest rates Net interest expense is a transfer payment in all sectors except the financial sector. Net interest expenses in the financial sector is seen as production and value added and is added to GDP. [edit] Cross-border comparison The level of GDP in different countries may be compared by converting their value in national currency according to either current currency exchange rate: GDP calculated by exchange rates prevailing on international currency markets purchasing power parity exchange rate: GDP calculated by purchasing power parity (PPP) of each currency relative to a selected standard (usually the United States dollar). The relative ranking of countries may differ dramatically between the two approaches. The current exchange rate method converts the value of goods and services using global currency exchange rates. This can offer better indications of a country's international purchasing power and relative economic strength. For instance, if 10% of GDP is being spent on buying hi-tech foreign arms, the number of weapons purchased is entirely governed by current exchange rates, since arms are a traded product bought on the international market (there is no meaningful 'local' price distinct from the international price for high technology goods). The purchasing power parity method accounts for the relative effective domestic purchasing power of the average producer or consumer within an economy. This can be a better indicator of the living standards of less-developed countries because it compensates for the weakness of local currencies in world markets. (For example, India ranks 13th by GDP but 4th by PPP). The PPP method of GDP conversion is most relevant to non-traded goods and services. There is a clear pattern of the purchasing power parity method decreasing the disparity in GDP between high and low income (GDP) countries, as compared to the current exchange rate method. This finding is called the Penn effect. For more information see Measures of national income and output. [edit] GDP and the health of an economy [edit] GDP and standard of living Image:World GDP Capita A.D.png World GDP per capita changed very little for most of human history before the industrial revolution. (Note the empty areas mean no data, not very low levels. There are data for the years 1, 1000, 1500, 1600, 1700, 1820, 1900, and 2007.) GDP per capita is often used as an indicator of standard of living in an economy. While this approach has advantages, many criticisms of GDP focus on its use as a sole indicator of standard of living. The major advantages to using GDP per capita as an indicator of standard of living are that it is measured frequently, widely and consistently; frequently in that most countries provide information on GDP on a quarterly basis (which allows a user to spot trends more quickly), widely in that some measure of GDP is available for practically every country in the world (allowing crude comparisons between the standard of living in different countries), and consistently in that the technical definitions used within GDP are relatively consistent between countries, and so there can be confidence that the same thing is being measured in each country. The major disadvantage of using GDP as an indicator of standard of living is that it is not, strictly speaking, a measure of standard of living. GDP is intended to be a measure of particular types of economic activity within a country. Nothing about the definition of GDP suggests that it is necessarily a measure of standard of living. For instance, in an extreme example, a country which exported 100 per cent of its production and imported nothing would still have a high GDP, but a very poor standard of living. The argument in favour of using GDP is not that it is a good indicator of standard of living, but rather that (all other things being equal) standard of living tends to increase when GDP per capita increases. This makes GDP a proxy for standard of living, rather than a direct measure of it. GDP per capita can also be seen as a proxy of labor productivity. As the productivity of the workers increases, employers must compete for them by paying higher wages. Conversely, if productivity is low, then wages must be low or the businesses will not be able to make a profit. There are a number of controversies about this use of GDP. [edit] Criticisms and limitations All or part of this article may be confusing or unclear. Please help clarify the article. Suggestions may be on the talk page. (September 2007)GDP is widely used by economists to gauge the health of an economy, as its variations are relatively quickly identified. However, its value as an indicator for the standard of living is considered to be limited. An alternative for this purpose is the United Nations' Human Development Index in which the GDP is a contributing factor in its calculation. Criticisms of how the GDP is used include: One main problem in estimating GDP growth over time is that the purchasing power of money varies in different proportion for different goods, so when the GDP figure is deflated over time, GDP growth can vary greatly depending on the basket of goods used and the relative proportions used to deflate the GDP figure. For example, in the past 80 years the GDP per capita of the United States if measured by purchasing power of potatoes, did not grow significantly. But if it is measured by the purchasing power of eggs, it grew several times. Official GDP estimates may not take into account the black market, where the money spent is not registered, and the non-monetary economy, where no money comes into play at all, resulting in inaccurate or abnormally low GDP figures. For example, in countries with major business transactions occurring informally, portions of local economy are not easily registered. Bartering may be more prominent than the use of money, even extending to services (I helped you build your house ten years ago, so now you help me). This mainstream economic analysis ignores externalities such as the environment, subsistence production and domestic work. The current system counts oil spills and wars as contributors to economic growth, while child-rearing and housekeeping are deemed valueless. The work of New Zealand economist, Marilyn Waring, has highlighted that if a concerted attempt to factor in unpaid work were made, then it would in part, undo the injustices of unpaid (and in some cases, slave) labour, and also provide the political transparency and accountability necessary for democracy. Also, when GDP is used as a measure of success over time, the amount of housework that was done 50 years ago compared to the present time is much greater. Thus, comparing GDP over time cannot take into account the changes in society and lifestyle. It ignores volunteer, unpaid work. For example, Linux contributes nothing to GDP, but it was estimated that it would have cost more than a billion US dollars for a commercial company to develop. Wikipedia, a free content online encyclopedia, is another good example. Very often different calculations of GDP are confused among each other. For cross-border comparisons one should especially regard whether it is calculated by purchasing power parity (PPP) method or current exchange rate method. Using the latter method to compare living standards is problematic, since it does not always reflect the real wealth of the citizens, ie. how much they are able purchase locally in relation to their income (see Penn effect). Cross-border comparisons of GDP can be inaccurate as they do not take into account local differences in the quality of goods, even when adjusted for purchasing power parity. This type of adjustment to an exchange rate is controversial because of the difficulties of finding comparable baskets of goods to compare purchasing power across countries. For instance, people in country A may consume the same number of locally produced apples as in country B, but apples in country A are of a more tasty variety. This difference in material well being will not show up in GDP statistics. This is especially true for goods that are not traded globally, such as housing. GDP counts work that produces no net change or that results from repairing harm. For example, rebuilding after a natural disaster or war may produce a considerable amount of economic activity and thus boost GDP, but it would have been far better if the disaster had never occurred in the first place. The economic value of health care is another classic example—it may raise GDP if many people are sick and they are receiving expensive treatment, but it is not a desirable situation. Alternative economic measures, such as the standard of living or discretionary income per capita better measure the human utility of economic activity. See uneconomic growth. Quality of life—human happiness—is determined by many other things than physical goods and services. Even the alternative economic measures of standard of living and discretionary income do not take these factors into account. Cross border trade within companies distorts the GDP and is done frequently to escape high taxation. Examples include the German Ebay that evades German tax by doing business in Switzerland, and American companies that have founded holdings in Ireland to "buy" their own products for cheap from their continental factories (without shipping) and selling them for profit via Ireland - thereby reducing their taxes and increasing Irish GDP.[citation needed] People may buy cheap, low-durability goods over and over again, or they may buy high-durability goods less often. It is possible that the monetary value of the items sold in the first case is higher than that in the second case, in which case a higher GDP is simply the result of greater inefficiency and waste. (This is not always the case; durable goods are often more difficult to produce than flimsy goods, and consumers have a financial incentive to find the cheapest long-term option. With goods that are undergoing rapid change, such as in fashion or high technology, the short lifespan may increase customer satisfaction by allowing them to have newer products.) GDP does not measure the sustainability of growth. A country may achieve a temporarily high GDP by over-exploiting natural resources or by misallocating investment. For example, the large deposits of phosphates gave the people of Nauru one of the highest per capita incomes on earth, but since 1989 their standard of living has declined sharply as the supply has run out. Oil-rich states can sustain high GDPs without industrializing, but this high level would no longer be sustainable if the oil runs out. Economies experiencing an economic bubble, such as a housing bubble or stock bubble, or a low private-saving rate tend to appear to grow faster due to higher consumption, mortgaging their futures for present growth. Economic growth at the expense of environmental degradation can end up costing dearly to clean up; GDP does not account for this. As a measure of actual sale prices, GDP does not capture the economic surplus between the price paid and subjective value received, and can therefore underestimate aggregate utility. The annual growth of real GDP is adjusted by using the "GDP deflator", which tends to underestimate the objective differences in the quality of manufactured output over time. (The deflator is explicitly based on subjective experience when measuring such things as the consumer benefit received from computer-power improvements since the early 1980s). Therefore the GDP figure may underestimate the degree to which improving technology and quality-level are increasing the real standard of living. GDP does not take disparity in incomes between the rich and poor into account. See income inequality metrics for discussion of a variety of complementary economic measures. GDP is often incorrectly used in (often unscientific and unrealistic) comparisons where net national worth (or national wealth) would be a more correct point of reference. For example, "person X could buy country Y, because his/her wealth is more than the GDP of that country". Net national worth is often equal to several years cumulative GDP [1] [2]. The limits of GDP (or GNP, a slightly different notion) can be summed up in the words of two critics. Robert Kennedy said[3]: The gross national product includes air pollution and advertising for cigarettes and ambulances to clear our highways of carnage. It counts special locks for our doors and jails for the people who break them. GNP includes the destruction of the redwoods and the death of Lake Superior. It grows with the production of napalm, and missiles and nuclear warheads... it does not allow for the health of our families, the quality of their education, or the joy of their play. It is indifferent to the decency of our factories and the safety of our streets alike. It does not include the beauty of our poetry or the strength of our marriages, or the intelligence of our public debate or the integrity of our public officials. It measures everything, in short, except that which makes life worthwhile. The second critic, Simon Kuznets the inventor of the GDP, in his very first report to the US Congress in 1934 said[4]: ...the welfare of a nation [can] scarcely be inferred from a measure of national income... In 1962, Kuznets stated[5]: Distinctions must be kept in mind between quantity and quality of growth, between costs and returns, and between the short and long run. Goals for more growth should specify more growth of what and for what. Some economists have attempted to create a replacement for GDP called the Genuine Progress Indicator (GPI), which attempts to address many of the above criticisms. Many nations calculate a national wealth, a sum of all assets in a nation, but this again does not account for future obligations such as environmental degradation, asset bubbles, and debt. Other nations such as Bhutan have advocated gross national happiness as a standard of living. (Bhutan claims to be the world's happiest nation.) Social insurance schemes are compulsory for both employees and the self-employed Turkish nationals. The social insurance schemes for the self-employed and employees are Bag-Kur and SSK, respectively. These schemes cover the following risks: Old-age, invalidity, sickness, maternity, work injuries & occupational diseases, mortality. Thus, having paid social insurance contributions on behalf of the employees, employers are not to pay for any costs associated with the compensation of those risks confronted by employees. In addition, for foreign nationals working in Turkey, only short-term risks (maternity leave, sickness, work injuries and occupational diseases) are covered by the associated scheme. On the other hand, foreign citizens can voluntarily register to social insurance institutions for the long-term risk coverage (invalidity, old-age, mortality). However, citizens of the countries with which reciprocity agreements in the power of law have been made are to be fully covered (compulsory) by the relevant social insurance scheme. These countries are UK, Germany, Netherlands, Belgium, Austria, Switzerland, France, Sweden, Libya, Denmark, Norway, and Turkish Republic of Northern Cyprus.  SSK (employees’ scheme)Bag-Kur (the self-employed’s scheme) Risks covered by the schemeOld-age, invalidity, sickness, maternity, work injuries & occupational diseases, mortality Old-age, invalidity, sickness, mortalityContribution rate (in percent of contribution base)Employer*: 19.5%Employee: 14%Total: 33.5% Self-employed: 40% Monthly contribution base**Minimum: YTL *** (approximately £ 200)Maximum: YTL 3,656.4*** (approximately £ 1,315)Minimum: YTL (approximately £ 116)Maximum: YTL 1, (approximately £ 539) (*)For workplaces of type ‘high risk, the rate may increase by up to 5.5 percentage points. (**) If the actual monthly salary/income of the person exceeds the maximum, then the contribution is calculated out of the maximum, instead of actual wage. (***) For (For YTL 585 and YTL 3,802.5 respectively) SOCIAL INSURANCE ACT No. 506 The Unemployment Insurance SchemeEmployees covered by SSK are also to be covered by the Unemployment Insurance. The Unemployment Insurance contribution rates (in percent of the contribution base for an employee) are as follows: Employer: 2%Employee:1%State: 1% Ranking for 179 out of 185 current IMF member states; IMF, WB, Deutsche Bank Research (for 2008 forecasts) and UN data The Gini coefficient (data from )is a measure of statistical dispersion most prominently used as a measure of inequality of (family) income distribution or inequality of wealth distribution. A Gini index of 0 represents perfect economic equality, and 100 perfect inequality (where one person has all the income, while everyone else has zero income). The Gini coefficient requires that no one have a negative net income or wealth. While most developed European nations tend to have Gini coefficients between 0.24 and 0.36, the United States Gini coefficient is above 0.4, indicating that the United States has greater inequality. Using the Gini can help quantify differences in welfare and compensation policies and philosophies. However it should be borne in mind that the Gini coefficient can be misleading when used to make political comparisons between large and small countries (see criticisms section). The Gini coefficient for the entire world has been estimated by various parties to be between 0.56 and 0.66. The Human Development Index (HDI for 2005 published in 2007) is a comparative measure of life expectancy, literacy, education, and standards of living for countries worldwide. It is a standard means of measuring well-being, especially child welfare. It is used to distinguish whether the country is a developed, a developing, or an under-developed country, and also to measure the impact of economic policies on quality of life HDI covers 175 out of 192 UN member countries Countries fall into three broad categories based on their HDI: high (>0,800) , medium, and low human development. Listopad 2007 r. był kolejnym miesiącem, w którym odnotowano spadek liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia, zarówno w ujęciu rocznym, jak i miesięcznym.W porównaniu z listopadem ub. roku spadła liczba bezrobotnych nowo zarejestrowanych oraz zmniejszyła się liczba bezrobotnych wyrejestrowanych z ewidencji urzędów pracy.W listopadzie 2007 r. do urzędów pracy zgłoszono mniej ofert pracy niż w poprzednim miesiącu br. oraz  więcej niż w analogicznym okresie ub. roku. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu listopada 2007 r. wyniosła 1719,4 tys. osób (w tym 1011,9 tys. kobiet) i była niższa niż przed miesiącem o 1,5 tys. osób (tj. o 0,1%). W ujęciu rocznym obniżyła się ona o 567,8 tys. (przed rokiem notowano jej spadek o 435,6 tys.).Z ogólnej liczby bezrobotnych 44,5% mieszkało na wsi. W stosunku do października 2007 r. spadek liczby bezrobotnych odnotowano w dziewięciu województwach, najbardziej znaczący w opolskim (o 2,0%),  pomorskim  (o 1,6%), śląskim (o 1,2%) oraz łódzkim (o 1,0%). W siedmiu województwach odnotowano wzrost liczby bezrobotnych najbardziej znaczący w woj. podkarpackim (o 2,3%), lubelskim (o 1,5%) oraz małopolskim i podlaskim (po 1,2%).W  porównaniu z listopadem ub. roku bezrobocie zmniejszyło się we wszystkich województwach, najbardziej istotny spadek wystąpił   w województwach: wielkopolskim (o 33,3%), dolnośląskim (o 32,3%),  pomorskim (o 31,0%) oraz opolskim  (o 29,1%). Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy w końcu listopada 2007 r. stanowili 11,2%[1]cywilnej ludności aktywnej zawodowo(w październiku 2007 r. – 11,3%;  w listopadzie 2006 r. – 14,8%). Najwyższa stopa bezrobocia utrzymywała się nadal w województwach: warmińsko-mazurskim (18,7%), zachodniopomorskim (16,3%),  kujawsko-pomorskim (14,9%) oraz świętokrzyskim (14,6%). Najniższą stopą bezrobocia charakteryzowały się województwa: wielkopolskie (7,9%), małopolskie (8,8%) oraz mazowieckie (9,1%). W stosunku do listopada ubiegłego roku stopa bezrobocia obniżyła się we wszystkich województwach. Najwyższą stopę napływu[2] bezrobotnych do urzędów pracy w listopadzie 2007 r. zanotowano w województwach: lubuskim i warmińsko-mazurskim (po 2,4%) oraz zachodniopomorskim (2,2%), zaś najniższą - w mazowieckim (1,0%) i małopolskim (1,2%). Do urzędów pracy w ciągu miesiąca zgłosiło się 227,9 tys. osób poszukujących zatrudnienia (o 9,8 tys. mniej niż w październiku  2007 r. i o 5,6 tys. mniej niż przed rokiem). Wśród bezrobotnych nowo zarejestrowanych 189,3 tys. osób, tj. 83,1% stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny (przed miesiącem – 80,1%, przed rokiem – 81,7%). Spośród osób nowo zarejestrowanych 27,5% stanowiły osoby dotychczas niepracujące (przed miesiącem 30,1%  i 26,6% przed rokiem). Osoby do 24 roku życia stanowiły 34,3% ogólnej liczby nowo zarejestrowanych (przed miesiącem – 36,9%, przed rokiem – 34,1%). Odsetek nowo zarejestrowanych osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wyniósł 10,6% (przed miesiącem –13,7%, przed rokiem – 10,9%); w tej grupie 35,3% stanowiły osoby, które ukończyły szkołę wyższą do 27 – go roku życia (w październiku br. – 32,0%, w listopadzie 2006 r. –  34,9%). Udział osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w ogólnej liczbie nowych rejestracji wyniósł 1,4% (1,5% w  październiku br. i 1,6%  w listopadzie  2006 r.). Spośród osób nowo zarejestrowanych 41,5% mieszkało na wsi (przed miesiącem 39,9%, przed rokiem 39,8%). W listopadzie 2007 r. stosunkowo wysoką stopę odpływu[3] bezrobotnych z urzędów pracy odnotowano w województwie lubuskim (18,4%), wielkopolskim (17,7%), opolskim (17,6%) oraz dolnośląskim (16,0%), zaś najniższy wskaźnik w woj. podkarpackim (9,1%) oraz lubelskim (10,6%). Ogółem wyłączono z ewidencji  229,4 tys. osób, tj. 13,3% ogółu bezrobotnych z końca  ubiegłego miesiąca (w październiku 2007 r.- 294,6 tys., tj. 16,6%, w listopadzie  2006 r. – 248,1 tys. osób, tj. 10,8%). Z ogólnej liczby wyre­jestrowanych 93,3 tys. (40,7%) bezrobotnych podjęło pracę oferowaną przez urzędy pracy (w poprzednim miesiącu 115,2 tys. osób, tj. 39,1%, przed rokiem 105,4 tys. osób, tj. 42,5%), z tego 15,6 tys. osób podjęło prace subsydiowane, m.in. interwencyjne,  roboty publiczne (w październiku br. – 17,6 tys., w  listopadzie   2006 r. – 11,7 tys.),  a   77,7 tys. -  niesubsydiowane,  w  tym  sezonowe (w październiku br. – 97,6 tys., w listopadzie 2006 r. – 93,7 tys.). W związku z rozpoczęciem szkolenia i stażu wyłączono z rejestru bezrobotnych 30,0 tys. osób. Z pozostałych osób wykreślonych z ewidencji 73,0 tys. utraciło status bezrobotnego w wyniku nie potwierdzenia gotowości do pracy, zaś 8,5 tys. osób dobrowolnie z niego zrezygnowało. Ponadto 1,5 tys. osób nabyło prawa emerytalne lub rentowe. W omawianym miesiącu w wyniku pomocy urzędów pracy – 3,7 tys. osób podjęło prace interwencyjne (przed rokiem 3,8 tys.), przy robotach publicznych zatrudniono 2,7 tys. osób (przed rokiem  2,0 tys.). Większość  bezrobotnych  pozostających  w  ewidencji  urzędów  pracy  to osoby, które wcześniej pracowały zawodowo. W końcu listopada 2007 r. zbiorowość ta liczyła 1316,5 tys. (tj. 76,6% ogółu zarejestrowanych), wobec 1313,2 tys. (76,3%) w  październiku br. i 1737,1 tys. (75,9%) w listopadzie  2006 r. W tej grupie 55,7 tys. osób, tj. 4,2% utraciło pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy (w poprzednim miesiącu 57,4 tys., tj. 4,4%, przed rokiem 83,9 tys., tj. 4,8%). Bez prawa do zasiłku pozostawało tys. 1480,2 tys. osób (tj. 86,1% ogółu zarejestrowanych  bezrobotnych), wobec 1490,0 tys. osób (86,6%) w październiku  2007 r. i 1985,7 tys. (86,8%)  w  listopadzie  2006 r. W tej grupie bezrobotnych 44,7% to mieszkańcy wsi. W listopadzie  2007 r. pracodawcy zgłosili do urzędów pracy 85,6 tys. ofert pracy (przed miesiącem 112,4 tys., przed rokiem 79,4 tys.). W końcu omawianego miesiąca urzędy pracy dysponowały ofertami pracy dla 62,0 tys. osób (w tym 24,6 tys. to oferty niewykorzystane dłużej niż 1 miesiąc); osobom niepełnosprawnym urzędy oferowały 1,7 tys. wolnych miejsc pracy. Z danych na koniec listopada 2007 r. wynika, że 162 zakłady pracy zadeklarowały zwolnienie w najbliższym czasie 12,3 tys. pracowników, w tym z sektora publicznego – 4,9 tys. osób (przed rokiem odpowiednio 223 zakłady, 14,4 tys. pracowników, w tym z sektora publicznego 1,5 tys. osób). [1] Stopa bezrobocia została obliczona jako procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo. [2] Stosunek liczby bezrobotnych wyrejestrowanych w miesiącu sprawozdawczym do liczby bezrobotnych na  koniec poprzedniego miesiąca. [3] Stosunek liczby bezrobotnych nowo zarejestrowanych do liczby aktywnych zawodowo w danym miesiącu. Główny Urząd Statystyczny opublikował wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, za III kwartał 2006 r. Według obliczeń GUS populacja osób pracujących zwiększyła się 567 tys. tj. o 3,9 proc. Najwięcej pracujących przybyło w miastach – 407 tys. Mniejszy wzrost odnotowano na wsi – o 161 tys. Niestety w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku, liczba osób aktywnych zawodowo zmniejszyła się o 213 tys. i wynosi obecnie 54,5 proc. ludności. Unijny standard to 70 procentowa stopa zatrudnienia. Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności, zostało opracowane pod koniec stycznia 2007 r., przez Główny Urząd Statystyczny. Autorzy badania wskazują na dalszą poprawę sytuacji na rynku pracy. Na podstawie porównania z III kwartałem 2005 r. można zauważyć pozytywne tendencje zachodzące na rynku pracy. Mniej bezrobotnych za to więcej biernych zawodowo W III kwartale 2006 r. zmniejszyła się liczba osób bezrobotnych. Bezrobocie spadło zarówno wśród mieszkańców miast jak i wsi. Dane wskazują także, że ubyło zarówno bezrobotnych kobiet jak i mężczyzn. Spadła także stopa bezrobocia wśród absolwentów i osób w wieku 15 – 24 lat, jednak nadal była ona ponad 2 – krotnie wyższa niż dla całej populacji. Dane wskazują także na zmniejszanie się liczby osób długotrwale bezrobotnych – pozostających bez pracy 13 miesięcy i więcej. Negatywną tendencją pozostaje jednak wzrastanie liczby osób biernych zawodowo. Wciąż połowa tej populacji to osoby w wieku produkcyjnym. Najczęstsze przyczyny bierności to niezmiennie: renta lub wcześniejsza emerytura oraz choroba lub niepełnosprawność. A także sprawowanie obowiązków rodzinnych oraz zniechęcenie bezskutecznością wysiłków w poszukiwaniu pracy. Część osób biernych zawodowo nie podejmuje pracy, ze względu na pobieranie nauki lub podnoszenie kwalifikacji – co jest w odniesieniu do poprzednich czynników bierności – zjawiskiem pozytywnym. Bierność zawodowa to wciąż poważny problem polskiego rynku pracy, o którym się nie mówi – zauważa Ilona Gosk, manager programu „Bezrobocie --> co robić?” – media zwracają tylko uwagę na liczbę bezrobotnych, zapominając o równie ważnym wskaźniku jakim jest stopa zatrudnienia. Wskaźnik ten pokazuje, ile osób rzeczywiście pracuje, a ile pozostaje poza rynkiem pracy, niezależnie od tego, czy ma status osoby bezrobotnej, czy nie. W Polsce zatrudnienie jest wciąż około 10% niższe niż w całej Unii Europejskiej. A pamiętać należy, że większość niepracujących osób jest na utrzymaniu państwa, a nie należymy do najbogatszych krajów Unijnych – dodaje ekspertka. Szczegółowe dane dotyczące aktywności ekonomicznej ludności w wieku 15 lat i więcej Aktywność i bierność zawodowa W III kwartale 2006 r. liczba osób aktywnych zawodowo wyniosła 17,2 mln osób. Natomiast zbiorowość osób biernych zawodowo liczyła sobie 14,3 mln osób. W porównaniu z III kwartałem 2005 roku, liczba osób aktywnych zawodowo zmniejszyła się o 213 tys. osób, a populacja osób biernych zawodowo wzrosła o 478 tys. (tj. o 3,5 proc.). Nieco większy wzrost był na wsi, gdzie wyniósł 223 tys. osób (tj. o 4,5 proc.), niż w miastach gdzie przybyło 254 tys. osób (ale był to wzrost tylko o 2,9 proc.). W większym stopniu wzrost ten dotyczył kobiet niż mężczyzn – odpowiednio o 314 tys. (tj. o 3,7 proc.) i o 164 tys. (tj. o 3,0 proc.). Pozytywnym zjawiskiem jest dalszy spadek liczby bezrobotnych wśród aktywnych zawodowo i wzrost osób pracujących wśród tej grupy. W odniesieniu do II kwartału 2006 r. wzrosła liczba osób aktywnych zawodowo o 338 tys. (tj. o 2,0 proc.). Natomiast populacja biernych zawodowo zmniejszyła się o 218 tys. (tj. o 1,5 proc.). Liczba osób bezrobotnych spadła o 128 tys. (tj. o 5,4 proc.), a populacja pracujących zwiększyła się o 467 tys. (tj. o 3,2 proc.) Wzrost pracujących zanotowano zarówno na wsi, o 295 tys. (tj. o 5,3 proc.), jak i wśród ludności miast, o 173 tys. (tj. o 1,9 proc.). W III kwartale 2006 r. ludność aktywna zawodowo stanowiła 54,5 proc. ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. W miastach liczba ta ukształtowała się na poziomie 53,7 i 55,8 proc. na wsi. Utrzymała się tendencja obserwowana w poprzednich kwartałach – wyraźnie wyższy współczynnik aktywności zawodowej odnotowano w populacji mężczyzn (62,6 proc.) niż kobiet (47,1 proc.). Bezrobotni III kwartał 2006 r. przyniósł największe zmiany wśród populacji bezrobotnych, która zmniejszyła się aż o 780 tys. (tj. o 25,9 proc.). Liczba bezrobotnych spadła zarówno wśród mieszkańców miast o 556 tys. (tj. o 27,2 proc.) jak i wsi o 225 tys. (tj. o 23,1 proc.). Liczba bezrobotnych w III kwartale 2006 r. wyniosła tysięcy osób. Z czego tysiące stanowili mężczyźni, a tysiące  kobiety.  Odnotowano zmniejszenie się liczby bezrobotnych kobiet o 400 tys. (tj. o 26,4 proc.), a bezrobotnych mężczyzn o 381 tys. (tj. o 25,3 proc.). W miastach bezrobotnych było tysięcy, a na terenach wiejskich 751 tysięcy osób. Ogółem stopa bezrobocia w III kwartale 2006 r. wyniosła 13 procent. Pracujący W III kwartale 2006 r. liczba osób pracujących ukształtowała się na poziomie tysięcy osób. Z czego tysięcy pracowało w sektorze prywatnym. Pozytywną tendencją zaobserwowaną w III kwartale 2006 r. było zwiększanie się populacji osób pracujących, która wzrosła o 567 tys. (tj. o 3,9 proc.). Wzrost ten w większym stopniu dotyczył miast o 407 tys. (tj. o 4,7 proc.) niż wsi o 161 tys. (tj. o 2,8 proc.). Liczba pracujących mężczyzn wzrosła o 330 tys. (tj. o 4,2 proc.) a kobiet o 238 tys. (tj. o 3,7 proc.). Porównanie: Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności - II kwartał 2006 r. --> Metodologia – jak przeprowadza się BAEL? Badanie aktywności ekonomicznej ludności zostało opracowane na podstawie uogólnionych wyników z próby badawczej, metodą reprezentacyjną, co umożliwia uogólnienie wyników badania na populację generalną. Zawiera dane z kwartału roku . Populacja objęta badaniem obserwowana jest poprzez gospodarstwo domowe. Próbę dobiera się w sposób ciągły tzn.  ankieterzy odwiedzają określoną liczbę gospodarstw domowych (aktualnie 1900) w każdy z 13 tygodni kwartału. Podczas takiego badania zbierają oni informację o aktywności ekonomicznej mieszkańców w poprzednim tygodniu. Badane mieszkania zmieniane są z tygodnia na tydzień. Próba kwartalna wynosi więc mieszkań. Badanie przeprowadzone w III kwartale 2006 r. objęło swoim zasięgiem 17,9 tys. gospodarstw domowych, w tym 10,9 tys. gospodarstw w miastach. W wylosowanych gospodarstwach badano osoby w wieku od 15 lat i więcej. Końcowa próba wynosiła 44,2 tys. osób, w tym 24,7 tys. mieszkańców miast. Źródło: Główny Urząd Statystyczny - Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności, III kwartał 2006 r

6 Anahtar gerçekler& rakamlar Nüfus 2009
NÜFUS (milyon) Orta yaş (yıl, toplam) Yaş yapısı (%):0-15 yaş 15-64 yaş İş gücü (mn) Işgücü sektörü (%): tarım sanayi işsizlik (%) Ortalama kazanç USD TL 1406 Asgari ücret USD TL 638 İşgücü maliyeti USD TL 775

7 Anahtar gerçekler & mali rakamlar 2009
Repo oranları (%) Gelir vergisi (%) (32) (20, 27, 35) Kurum vergisi (%) düz (15 - withholding taxes) KDV oranları (%) (3, 7) 18 (1, 8) Enflasyon (%)

8 Anahtar gerçekler & rakamlar Dış Ticaret 2007/2008/2009
İhracat (milyar USD) /188/ /132/141 İhracat (% yıllık) /29/ /28/7 İthalat (milyar USD) /213/ /206/198 İthalat (% yıllık ) /32/ /33/-4 Gümrük vergisi tarım vergisi(% ortalama) (EU) 56 National Bank of Poland: reference rate 5.00% on an annual basis; lombard rate 6.50% on an annual basis; deposit rate 3.50% on an annual basis; rediscount rate 5.25% on an annual basis. Central Bank of Turkey: The Central Bank of Turkey has decided to cut short-term interest rates (policy rates) applied at the Central Bank Interbank Money Market and at the Istanbul Stock Exchange Repo-Reverse Repo Market. The Central Bank of Turkey cut its overnight rates by a quarter-point bringing its borrowing rate to per cent from per cent and the lending rate to per cent from per cent, as a result of the evaluations made at the meeting of Monetary Policy Board held on 13 September (13/09/2007)rediscount rate 27% and advance rate 29% as of end 2006Stopa lombardowa (kredyt lombardowy) określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Kwota kredytu nie może przekroczyć równowartości 80% papierów wartościowych obciążonych zastawem. W Polsce stopę kredytu lombardowego określa Rada Polityki Pieniężnej (organ Narodowego Banku Polskiego). Stopa lombardowa na dzień 29 sierpnia 2007 wynosi 6,25%. Stopa redyskontowa (stopa redyskontowa weksli, s.r.w.) określa cenę, po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym (kupuje weksle od banków komercyjnych). Wpływa na podaż pieniądza: podwyższenie stopy redyskontowej - zmniejsza kreację pieniądza obniżenie - podwyższa kreację pieniądza w gospodarce Advance Rate A percentage of collateral that determines the loan amount that a lender will issue a company. Notes: If a lender's advance rate is 85%, and a company has an asset of $1,000,000 that it could use as security on a loan, the lender would issue a loan of up to only $850,000. Lombard RateThe rate charged to banks by the German central bank for collateralized loan obligations. The rate of interest charged to member banks when they borrow from the Federal Reserve System. Also called Discount Rate. Example: The First and Citizens Bank borrows funds from the Federal Reserve for one day and is charged interest at the rediscount rate. Reduced VAT- basic foodstuff and medical materials and services and deliveries of goods and servicesSkładki Procent Emerytalne 19,52 % (9,76+9,76), Rentowe 10 % (6,5 pracod+3,5 prac)Chorobowe 2,45 % Wypadkowe 1,8 % (pd) , FP 2,25% (pd), Fund Gwarant Świdaczeń Pracowniczych (0,1% pd)Ubezpieczenia zdrowotne [od ] 9 % (pr) Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w listopadzie 2007 r. w stosunku do ubiegłego miesiąca o 0,3 proc. i wyniosło 5233,4 tys. osób. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w sektorze przedsiębiorstw wyniosło w tym samym miesiącu 3092,01 zł i było o 12 proc. wyższe niż w listopadzie ubiegłego roku – podał GUS 17 grudnia br. Pomimo że dynamika zatrudnienia w listopadzie uległa nieznacznemu spowolnieniu w stosunku do października br., trend systematycznego wzrostu zatrudnienia, który jest efektem dobrej kondycji przedsiębiorstw oraz rosnącej konsumpcji, powinien się utrzymać. Najwyższy od lat 5-proc. wzrost zatrudnienia w skali roku był równy wzrostowi osiągniętemu w październiku, co świadczy o utrzymującym się wysokim popycie na pracę. Jednak w najbliższych miesiącach należy spodziewać się jego spowolnienia, co będzie efektem czynników koniunkturalnych oraz sezonowych. 12 proc. wzrost przeciętnych wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw w stosunku do listopada ubiegłego roku był najwyższy od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Przekroczył też rekordowy dotychczas wynik osiągnięty w październiku br., kiedy średni miesięczny wzrost wynagrodzeń wyniósł 11 proc. To wynik braku pracowników na rynku, a także, w ujęciu długookresowym, procesu konwergencji wysokości płac z poziomami obowiązującymi w krajach Unii Europejskiej. Analitycy MG szacują, że w stosunku rocznym wzrost realnych wynagrodzeń w listopadzie br. wyniesie około 8,4 proc. To więcej niż w październiku br. i to pomimo wyższego wzrostu wskaźnika inflacji. W stosunku do miesiąca ubiegłego wzrost przeciętnego wynagrodzenia w listopadzie br. wyniósł 4,8 proc. i był o 1,6 pkt proc. wyższy od wyniku notowanego w październiku br. Tak znaczny wzrost płac w skali miesiąca wynikał z rozpoczęcia wypłat dodatkowych świadczeń pieniężnych, szczególnie w górnictwie i energetyce. Jednak kumulacja tych wypłat przypadnie na grudzień br. Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 7% Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 3% Wykaz towarów zaliczanych do nowych środków transportu Wykaz towarów i usług, od których dostawy przysługuje zryczałtowany zwrot podatku od towarów i usług Wykaz usług zwolnionych od podatku Wykaz krajów (terytoriów), w przypadku których podatek z tytułu importu usług nie obniża kwoty podatku należnego lub nie uprawnia do zwrotu różnicy podatku należnego Wykaz towarów, do których ma zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 74 ust. 1 pkt 17 Wykaz towarów, których dostawa jest opodatkowana stawką 0% na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 26 Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 7% 1.Zboża, ziemniaki, rośliny przemysłowe i produkty roślinne rolnictwa pozostałe - z wyłączeniem: 1) arachidów (orzeszków ziemnych), 2) bawełny i odziarnionych produktów roślinnych dla przemysłu włókienniczego, 3) kauczuku naturalnego, 4) ziół suszonych sortowanych całych, 5) roślin dla przemysłu perfumeryjnego i farmacji itp Warzywa, specjalne rośliny ogrodnicze; produkty szkółkarskie 3. Winogrona 4. Owoce pozostałe; ziarna chleba świętojańskiego - z wyłączeniem ziarna chleba świętojańskiego i chleba świętojańskiego, papai, owoców kiwi i owoców południowych pozostałych osobno nie wymienionych 5. Orzechy laskowe 6. Orzechy włoskie 7. Rośliny przyprawowe pozostałe - wyłącznie surowce roślin zielarskich oraz nasiona roślin przyprawowych 8. Zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego, z wyłączeniem: 1) wełny i sierści zwierzęcej cienkiej lub grubej, 2) zwierząt żywych pozostałych 3) wosków owadzich i spermacetów, 4) skór futerkowych oraz skór pozostałych, niejadalnych 9. Króliki, pszczoły, jedwabniki i przeszkolone psy przewodniki dla ociemniałych 10.Drewno opałowe 11.Ryby i inne produkty rybołówstwa i rybactwa, z wyłączeniem: produktów połowów pozostałych i pereł 12.Surowiec i półfabrykaty do produkcji torfu dla celów rolniczych 13.Wyroby torfowe dla celów rolniczych Kreda mielona, pastewna Kreda mielona, nawozowa Mączka dolomitowa Surowce mineralne plastyczne pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane (w tym ziemia ogrodnicza i ziemia humus) - wyłącznie ziemia ogrodnicza i ziemia humus Mięso i produkty mięsne, z wyłączeniem: 1) tłuszczów technicznych, 2) produktów ubocznych garbarń, 3) skór i skórek, niejadalnych, 4) usług związanych z wytwarzaniem produktów mięsnych Ryby i produkty rybne przetworzone i zakonserwowane Owoce i warzywa przetworzone i zakonserwowane, z wyłączeniem: 1) produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, 2) usług związanych z przetwórstwem i konserwowaniem warzyw i owoców Oleje, tłuszcze zwierzęce i roślinne - wyłącznie jadalne Produkty mleczarskie, z wyłączeniem kazeiny do produkcji regenerowanych włókien tekstylnych oraz kazeiny do stosowania w przemyśle innym niż produkujący żywność, pasze lub w przemyśle włókienniczym Produkty przemiału zbóż, skrobie i produkty skrobiowe Pasza dla zwierząt Pieczywo, wyroby piekarskie i ciastkarskie, świeże Cukier - z wyłączeniem cukru zawierającego dodatek środków aromatyzujących lub barwiących Owoce, orzechy, skórki z owoców i inne części roślin, konserwowane cukrem Makarony, kluski i podobne produkty mączne Cykoria palona, pozostałe palone namiastki kawy oraz ich ekstrakty, esencje i koncentraty Sosy, mieszanki przyprawowe, mąka i grysik z gorczycy oraz gotowa musztarda - z wyłączeniem musztardy gotowej (PKWiU ) Przetwory homogenizowane oraz żywność dietetyczna Zupy i buliony oraz przetwory z nich Zupy i buliony oraz przetwory z nich Jaja bez skorupek oraz żółtka jaj, świeże lub zakonserwowane; białka jajek Produkty spożywcze pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane - z wyłączeniem ekstraktów słodowych Substancje pektynowe, pektyniany i pektyny Śluzy i zagęszczacze pochodzące z produktów roślinnych, w tym modyfikowane Wywar Lód naturalny Lód sztuczny Napoje owocowe Napoje owocowo-warzywne Nektary Napoje warzywne Napoje bezalkoholowe zawierające tłuszcz mlekowy, pozostałe Odzież i dodatki odzieżowe dla niemowląt Odpady ze skór wyprawionych, pył, proszek i mączka skórzana - z wyłączeniem odpadków skór garbowanych (bezwłosowych) Obuwie dziecięce Książki (oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN), nuty, mapy - wytwarzane metodami poligraficznymi, z wyłączeniem: książek adresowych o zasięgu krajowym, regionalnym, lokalnym; książek telefonicznych, teleksów i telefaksów i ulotek 49.Gazety, mraz nawozów naturalnych Nawozy wapniowe i wapniowo - magnezowe Związki fosforowe do mieszanek paszowych Pestycydy i inne środki agrochemiczne, z wyłączeniem wyrobów chemii gospodarczej Albumina techniczna Albumina mleka Żelatyna i jej pochodne (z wyjątkiem klejów kazeinowych) Wapno Żelatyna nieutwardzona, obrobiona oraz wyroby z żelatyny nieutwardzonej, obrobionej Woda naturalna Sznurek do maszyn rolniczych Towary związane z ochroną zdrowia Soki i ekstrakty roślinne - z opium Wata z materiałów włókienniczych i wyroby z tego rodzaju waty, kłaczki włókiennicze, puch włókienniczy, resztki włókien z przemiału - z wyłączeniem waty konfekcyjnej, kosmyków włókienniczych i proszku oraz rozdrobnionych resztek włókien Elementy składowe i wymienne do wyrobów ortopedycznych, rehabilitacyjnych i protetycznych drewniane Podpaski higieniczne z papieru, waty celulozowej lub bibułki tissue Tampony higieniczne z papieru, waty celulozowej lub bibułki tissue Wata celulozowa paczkowana Pieluszki, wkładki do pieluch i podobne artykuły sanitarne dla niemowląt Pieluszki i podobne artykuły sanitarne dla dorosłych Cysteina, cystyna i ich pochodne Produkty lecznicze wpisane do Rejestru Produktów Leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w przepisach o Prawie farmaceutycznym Film i płyty fotograficzne płaskie do promieni rentgenowskich, do stosowania w medycynie, stomatologii i weterynarii Film fotograficzny w rolkach do promieni rentgenowskich, do zastosowań nieprzemysłowych - wyłącznie medyczny Błony rentgenowskie diagnostyczne Testy i odczynniki diagnostyczne, medyczne Materiały formierskie dentystyczne na bazie wosku, w opakowaniach do sprzedaży detalicznej Materiały formierskie dentystyczne na bazie gipsu Pasty modelarskie i pozostałe preparaty; preparaty do stosowania w dentystyce na bazie gipsu, pozostałe Gotowe pożywki do hodowli mikroorganizmów - wyłącznie dla farmacji Produkty i preparaty do użytku farmaceutycznego i chirurgicznego, z wyłączeniem wyrobów z ceramiki szlachetnej Przewody, rury i węże z gumy (z wyjątkiem ebonitowych) - wyłącznie węże medyczne Rękawice chirurgiczne Wyroby higieniczne i farmaceutyczne (w tym odciągacze do mleka), z kauczuku wulkanizowanego, innego niż ebonit Nity ze stali do wyrobów ortopedycznych, rehabilitacyjnych i protetycznych Części do narzędzi, przyrządów, aparatów i urządzeń medycyny ogólnej (do sterylizacji narzędzi, dezynfekcji, wyjaławiania, itp.) Maszyny poligraficzne do pisma Braille'a Maszyny do pisania dla niewidomych Urządzenia komputerowe do pisma Braille'a (dla ociemniałych) Strzykawki używane w lecznictwie, chirurgii, stomatologii lub weterynarii - z wyłączeniem strzykawek weterynaryjnych Igły metalowe do zastrzyków stosowane w lecznictwie - z wyłączeniem igieł weterynaryjnych Igły (z wyjątkiem metalowych igieł do zastrzyków lub zakładania szwów) - z wyłączeniem igieł weterynaryjnych 99.Przyrządy i aparatura do pomiaru ciśnienia krwi Aparatura do transfuzji Sztuczne stawy; przyrządy, aparaty i protezy ortopedyczne; sztuczne zęby; protezy dentystyczne; protezy innych części ciała, gdzie indziej nie sklasyfikowane Aparaty słuchowe; stymulatory serca; ich części; części i akcesoria protez i przyrządów ortopedycznych, gdzie indziej nie sklasyfikowane Soczewki kontaktowe; soczewki okularowe ze szkła; soczewki okularowe z innych materiałów Wózki inwalidzkie Produkty uzdrowisk (bez napojów mineralnych) - wyłącznie: 1) środki do kąpieli leczniczych: sól jodobromowa, szlam i ług, 2) środki do okładów leczniczych, w tym kostki borowinowe, 3) środki skoncentrowane do kuracji pitnej, w tym tabletki “ZUBER” Wyroby medyczne, w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, inne niż wymienione w pozostałych pozycjach załącznika Preparaty odkażające o właściwościach bakteriobójczych, grzybobójczych i wirusobójczych, mające zastosowanie wyłącznie w ochronie zdrowia, na które zostało wydane pozwolenie tymczasowe albo dokonany wpis do rejestru produktów biobójczych w rozumieniu przepisów ustawy o produktach biobójczych Publikacje w alfabecie Braille'a, jeżeli z uwagi na formę w całości przeznaczone są dla użytku osób niewidomych i słabowidzących, oraz urządzenia do zapisywania i odczytywania tekstów w alfabecie Braille'a Foteliki do przewozu dzieci w samochodach Wyroby sztuki ludowej oraz rękodzieła i rzemiosła ludowego i artystycznego, które posiadają atest Krajowej Komisji Artystycznej i Etnograficznej Wyroby kowalstwa artystycznego Wyroby garncarskie użytkowo-dekoracyjne Wyroby bednarskie Formy drewniane użytkowe Wyroby ze słomy Wyroby z rogożyny Wyroby z trzciny Lalki Wyroby z łuby Wyroby tkackie Wyroby koronkowe (szydełkowe, klockowe, frywolitkowe, drutowe, igliczkowe) Wyroby rękodzieła ludowego i artystycznego - odzieżowe Bielizna stołowa z tkanin haftowana Wyroby rymarskie Instrumenty muzyczne tłumnice, bosaki, szafki hydrantowe. 10) węże pożarnicze (ssawne i tłoczne) oraz armatura wodna: łączniki, zbieracze, zasysacze, stojaki hydrantowe, rozdzielacze, zwijadła, zbiorniki wolno stojące. 11) drabiny pożarnicze przenośne: przystawne, wysuwane i zestawiane. 12) sprężarki, ładowarki i przetłaczarki do butli gazowych wysokociśnieniowych. 13) sprzęt ratowniczy: aparaty, skokochrony, wory, rękawy, linki ratownicze, ratowniczy sprzęt wysokogórski i dla płetwonurków. 14) chemiczne środki gaśnicze, sorbenty, neutralizatory i odkażacze, środki zwilżające i modyfikujące. 15) sprzęt kontrolno-pomiarowy stanowisk badawczych. 16) pompy i autopompy pożarnicze. 17) agregaty prądotwórcze i oświetleniowe oraz siłownie energetyczne. 18) sprzęt i środki do uszczelniania i ograniczania przemieszczania się materiałów niebezpiecznych Wyposażenie zabezpieczające 1) pojazdy i samochody specjalistyczne: kasyna polowe, chłodnie, piece piekarskie polowe, urządzenia dezynfekcyjno-kąpielowe, łaźnie polowe, przyczepy, naczepy i kontenery pożarnicze wraz z wyposażeniem. 2) polowe wyposażenie gastronomiczne: kuchnie polowe, termosy polowe, polowe podgrzewacze i rozdzielacze wody, namioty sypialne, techniczne i do kuchni polowych, kasyna polowe, garnki, menażki, niezbędniki. 3) wyposażenie samochodów sanitarnych Materiały pędne i smary paliwa i smary z wyłączeniem wyrobów objętych podatkiem akcyzowym Pozostałe towary 1) urządzenia szkolno-treningowe: trenażery, ścieżki biegowe, urządzenia wydolnościowe i do pomiaru masy ciała, drobny sprzęt sportowy oraz przeszkody i urządzenia torów ćwiczeń sportowo-pożarniczych. 2) umundurowanie, odzież specjalna i ochronna, wyekwipowanie osobiste strażaka państwowej straży pożarnej według obowiązujących norm i wyposażenie specjalistyczne strażaka oraz odznaki, odznaczenia i dystynkcje. 3) wyposażenie stacji diagnostycznych, stacji przeciwdymowych - przeciwgazowych, warsztatów łączności i ćwiczebnych komór gazowych. 4) urządzenia sygnalizacyjno-ostrzegawcze do oznakowania pojazdów uprzywilejowanych w ruchu i terenów akcji ratowniczo-gaśniczych. 5) podwozia oraz nadwozia samochodowe i przyczepy pod zabudowę na pojazdy dla straży pożarnej. Usługi Usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyjątkiem usług weterynaryjnych, podkuwania koni i schronisk dla zwierząt Usługi związane z leśnictwem i pozyskiwaniem drewna, z wyłączeniem patrolowania lasów Usługi związane z rybołówstwem i rybactwem, z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim Usługi w zakresie rozprowadzania wody Usługi hoteli Usługi świadczone przez obiekty noclegowe turystyki oraz inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania, z wyłączeniem usług zakwaterowania w bursach, internatach i domach studenckich Usługi w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich międzymiastowych Usługi pasażerskiego transportu rozkładowego lądowego pozostałe Usługi taksówkowe oraz wynajmowania samochodów osobowych z kierowcą Usługi pasażerskiego transportu lądowego pozostałe Usługi morskiego i przybrzeżnego transportu pasażerskiego Usługi wodnego śródlądowego transportu pasażerskiego Usługi w zakresie wynajmowania statków żeglugi śródlądowej z załogą do przewozu pasażerów Przewozy lotnicze rozkładowe pasażerskie Przewozy lotnicze pozarozkładowe pasażerskie Usługi wynajmowania środków transportu lotniczego z załogą - wyłącznie usługi wynajmowania pasażerskich środków transportu lotniczego Usługi radia i telewizji kablowej, z wyłączeniem: 1) usług związanych z taśmami wideo oraz z wszelkimi filmami reklamowymi i promocyjnymi; 2) działalności agencji informacyjnych Usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej - wyłącznie świadczone przez instytucje, których usługi te nie są zwolnione od podatku Usługi w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usługi sanitarne i pokrewne Usługi związane z wyświetlaniem filmów i taśm wideo oraz z wyświetlaniem filmów na innych nośnikach - z wyłączeniem filmów reklamowych i promocyjnych Usługi radia i telewizji, inne niż określone w poz. 12 zał. nr 4, z wyłączeniem: 1) usług związanych z taśmami wideo oraz z wszelkimi filmami reklamowymi i promocyjnymi; 2) działalności agencji informacyjnych Usługi rozrywkowe pozostałe - wyłącznie wstęp na spektakle, koncerty, przedstawienia i imprezy: 1) w zakresie twórczości i wykonawstwa artystycznego i literackiego 2) związane z funkcjonowaniem obiektów kulturalnych 3) świadczone przez wesołe miasteczka, parki rozrywki i cyrki Usługi świadczone przez biblioteki, archiwa, muzea i inne usługi związane z kulturą - wyłącznie w zakresie wstępu oraz wypożyczania wydawnictw, wymienionych w pozycji 48 i Usługi w zakresie działalności stadionów i innych obiektów sportowych Wstęp na imprezy sportowe Usługi pogrzebowe i pokrewne, wraz z dostawą trumien, urn i utensylii pogrzebowych dostarczanych łącznie z trumną lub urną Dostawa, budowa, remont lub przebudowa budynków mieszkalnych (PKOB 11) i ich części, z wyjątkiem lokali użytkowych, realizowanych w ramach budownictwa społecznego Usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania Usługi napraw i konserwacji wyrobów z pozycji 72, 91, Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 3% (stawka 3% obowiązuje do roku, stawka zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników wynosi 5%) 1. Zboża, ziemniaki, rośliny przemysłowe i produkty roślinne rolnictwa pozostałe - z wyłączeniem; 1) arachidów (orzeszków ziemnych), 2) bawełny i odziarnionych produktów roślinnych dla przemysłu włókienniczego, 3) kauczuku naturalnego, 4) ziół suszonych sortowanych całych 2. Warzywa, specjalne rośliny ogrodnicze; produkty szkółkarskie 3. Winogrona 4. Owoce pozostałe; ziarna chleba świętojańskiego - z wyłączeniem ziarna chleba świętojańskiego i chleba świętojańskiego, papai , owoców kiwi i owoców południowych pozostałych osobno nie wymienionych 5. Orzechy laskowe 6. Orzechy włoskie 7. Rośliny przyprawowe pozostałe - wyłącznie surowce roślin zielarskich oraz nasiona roślin przyprawowych 8. Zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego - z wyłączeniem: 1) wełny (sierści) pranej i włosia surowego pogarbarskiego oraz preparowanego 2) sierści zwierzęcej cienkiej lub grubej, niezgrzeblonej i nieczesanej pozostałej 3) zwierząt żywych pozostałych, z zastrzeżeniem pozycji 9, 4) skór surowych świńskich półgarbowanych oraz poubojowych i zakonserwowanych dla przemysłu garbarskiego, 5) spermacetu 9. Króliki, pszczoły i jedwabniki Produkty gospodarki leśnej - z wyłączeniem drewna surowego nieobrobionego, bambusa, faszyny wiklinowej i materiałów roślinnych do produkcji mioteł lub szczotek Ryby i inne produkty rybołówstwa i rybactwa, z wyłączeniem produktów połowów pozostałych i pereł Kreda mielona, nawozowa Surowce mineralne plastyczne pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane (w tym ziemia ogrodnicza i ziemia humus) - wyłącznie ziemia ogrodnicza i ziemia humus Mięso i podroby jadalne wołowe, wieprzowe, baranie, kozie, końskie, z osłów i mułów Wełna szarpana Tłuszcz wołowy, barani, kozi, wieprzowy i z drobiu - z wyłączeniem tłuszczy technicznych oraz tłuszczy solonych, wędzonych i suszonych wymienionych w załączniku nr Odpady zwierzęce, niejadalne, z wyłączeniem produktów ubocznych garbarń Mięso pozostałe (w tym drobiowe i królicze), świeże, konserwowane chłodzone lub mrożone oraz produkty uboczne uboju Mączki, grysiki i granulki z mięsa i podrobów, nienadające się do spożycia przez człowieka - wyłącznie mączki pastewne mięsno- kostne Ryby i produkty rybne przetworzone i zakonserwowane (łącznie z marynatami) - z wyłączeniem ryb przyrządzonych i zakonserwowanych w inny sposób i kawioru, skorupiaków, mięczaków i innych wodnych bezkręgowców, przetworzonych lub zakonserwowanych oraz mączek, grysików i granulek z ryb, skorupiaków, mięczaków i innych wodnych bezkręgowców, nie nadających się do spożycia przez ludzi Mączki, grysiki i granulki z ryb, skorupiaków, mięczaków i innych wodnych bezkręgowców, nienadające się do spożycia przez ludzi, z wyłączeniem produktów ubocznych (surowców i przetworów) z ryb oraz innych zwierząt wodnych pozostałych Obierki, liście i strużyny z warzyw - wyłącznie liście i odpady roślin okopowych i warzyw Odpady - słoma roślin strączkowych, motylkowych i oleistych (z wyłączeniem lnu i konopi) Żołędzie i kasztany Odpady z roślin pozostałych przeznaczone do spożycia przez zwierzęta, gdzie indziej nie wymienione, pozostałe-wyłącznie odpady użytkowe paszowe Oleje i tłuszcze zwierzęce, surowe i rafinowane, z wyjątkiem tłuszczy wołowych, owczych, kozich, wieprzowych i drobiowych - z wyłączeniem stearyny smalcowej do zastosowań przemysłowych, stearyny smalcowej pozostałej, oleiny, tłuszczy i olejów zwierzęcych wraz z frakcjami, niemodyfikowanych chemicznie pozostałych, rafinowanych, technicznych, tłuszczy i olejów zwierzęcych innych wraz z frakcjami, niemodyfikowanych chemicznie pozostałych, nierafinowanych, technicznych Tłuszcze i oleje zwierzęce wraz z frakcjami, utwardzone, itp Mleko płynne przetworzone Ziarno jęczmienia obrobione wyłącznie przez śrutowanie Ziarno owsa obrobione wyłącznie przez śrutowanie Ziarno pszenicy łuszczone, krojone lub śrutowane Ziarno pszenicy obrobione wyłącznie przez śrutowanie Ziarno żyta łuszczone (łuskane lub obierane), krojone, śrutowane Ziarno żyta obrobione wyłącznie przez śrutowanie Ziarno kukurydzy - miażdżone i płatkowane Ziarno kukurydzy - obrobione wyłącznie przez śrutowanie Ziarno zbóż pozostałe obrobione wyłącznie przez śrutowanie Śruty kukurydziane Śruty ryżowe Śruta pszenna Śruty zbóż Otręby, śruta i inne pozostałości odsiewu, przemiału lub innej obróbki roślin strączkowych - wyłącznie śruty zbożowe i roślin strączkowych Otręby paszowe kukurydziane Otręby paszowe ryżowe Otręby paszowe pszenne Otręby paszowe zbóż oprócz kukurydzy, ryżu, pszenicy Pasza dla zwierząt - z wyłączeniem: roztworów z ryb i z ssaków morskich, karmy dla psów i kotów Jaja bez skorupek oraz żółtka jaj, świeże lub zakonserwowane; białka jajek Podpuszczka i jej koncentraty Amoniak ciekły nawozowy Woda amoniakalna nawozowa Nawozy azotowe, mineralne lub chemiczne, z wyłączeniem amidów kwasów alifatycznych i ich pochodnych, związków azotu oraz cyjanamidu wapniowego (azotniaku technicznego) Nawozy fosforowe, mineralne lub chemiczne Nawozy potasowe, mineralne lub chemiczne, z wyłączeniem chlorku potasowego Nawozy zwierzęce lub roślinne, gdzie indziej nie sklasyfikowane Saletra sodowa nawozowa Nawozy, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem związków azotu oraz nawozów naturalnych Nawozy wapniowe i wapniowo - magnezowe Związki fosforowe do mieszanek paszowych Pestycydy i inne środki agrochemiczne, z wyłączeniem wyrobów chemii gospodarczej Albumina techniczna Albumina mleka Taninian żelatyny Bromotaninian żelatyny Sznurek do maszyn rolniczych Usługi Usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyjątkiem usług weterynaryjnych, podkuwania koni i schronisk dla zwierząt Usługi związane z leśnictwem i pozyskiwaniem drewna, z wyłączeniem patrolowania lasów Usługi związane z rybołówstwem i rybactwem, z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim Podstawa prawna: Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz.U nr 54 poz. 535. Składki Procent Emerytalne 19,52 % Rentowe 10 % Chorobowe 2,45 % Wypadkowe 0,67 - 3,6 % Ubezpieczenia zdrowotne [od ] 9 %

9 İhracat mallarının dağılımı 1.8 milyar USD

10 İhracatın bölgesel dağılımı
2008 ana pazar AV=%77

11 İTHALAT MALLARININ DAĞILIMI 2.5 milyard USD

12 İthalatın bölgesel dağılımı
2008 ana pazar AV=62% Ministerstwo Gospodarki Departament Analiz i Prognoz Warszawa grudzień 2007 Syntetyczna informacja o obrotach towarowych za 10 miesięcy 2007 r. 1. Zmiany skali obrotów ogółem Eksport za 10 miesięcy 2007 r. wyniósł ponad 83 mld EUR i był wyższy o 14,2% niż w analogicznym okresie ub.r. Tempo jego wzrostu okazało się o 9 pkt. proc. niższe niż w całym 2006 r., a zarazem o 0,8 pkt. proc. wyższe niż po trzech kwartałach br. Import za 10 miesięcy wyniósł 96,2 mld EUR i wzrósł o 16,4% w stosunku do analogicznego okresu ub.r. Tempo jego wzrostu było o 2,2 pkt. proc. szybsze niż po stronie eksportu. Jednocześnie było ono o niespełna 8 pkt. niższe niż za cały rok 2006, chociaż nieco (o 0,3 pkt. proc.) wyższe niż za 9 miesięcy br. W rezultacie deficyt obrotów towarowych pogłębił się do blisko 13,2 mld EUR, chociaż jego przyrost w październiku można oceniać jako relatywnie niewielki, zaledwie o ponad 300 mln EUR, wobec średniomiesięcznego przyrostu w okresie 10 miesięcy o ponad 1,3 mld EUR). Powyższe dane wskazują, że w październiku br. nastąpiło przyspieszenie wzrostu eksportu w stosunku do importu, a tym samym pewne spowolnienie tendencji do pogłębiania się deficytu obrotów towarowych. 2. Ważniejsze zmiany obrotów w przekroju geograficznym Eksport do UE wyniósł ponad 65,5 mld EUR i wzrósł o 13,3%, czyli nieco (o 0,4 pkt.) wolniej niż przeciętnie, podczas gdy w całym roku ubiegłym tempo jego wzrostu na rynek unijny sięgało 23,5% i było o 0,4 pkt. szybsze niż eksportu ogółem. Eksport na rynki WNP wzrósł o 25,1%, czyli o blisko 11 pkt. szybciej niż eksport ogółem, jednak równocześnie wzrost ten okazał się o 7,8 pkt. wolniejszy niż w całym roku ubiegłym. Natomiast import do tego ugrupowania osiągnął poziom 10,8 mld EUR, czyli o 4,3% wyższy niż w analogicznym okresie ub.r. Tempo wzrostu okazało się tu niewspółmiernie (6-krotnie) niższe niż po stronie eksportu i 7-krotnie wolniejsze niż w roku ubiegłym. W rezultacie deficyt wymiany z tym ugrupowaniem został zredukowany do ok. 2,4 mld EUR (z 3,7 mld EUR w analogicznym okresie ub.r.) Na zmiany w obrotach z WNP wpłynęły decydująco korzystne zmiany w obrotach z Rosją. Eksport do Rosji za 10 miesięcy wyniósł ponad 3,8 mld EUR i wzrósł o 26,3% w stosunku do analogicznego okresu ub.r. Tempo jego wzrostu okazało się o blisko 8 pkt. szybsze niż w roku Równocześnie import z Rosji zwiększył się zaledwie o 2,5% czyli 10-krotnie wolniej niż eksport na ten rynek. W rezultacie deficyt wymiany z Rosją za 10 miesięcy br. udało się zredukować do 4,5 mld EUR (z 5,1 mld EUR przed rokiem) Korzystne zmiany w bilansie obrotów z tym rynkiem były rezultatem z jednej strony dynamicznego wzrostu eksportu oraz z drugiej - względnej stabilizacji cen importowanych surowców energetycznych. Eksport do krajów rozwijających się wyniósł 4,8 mld EUR i wzrósł o 10%, czyli o 4,2 pkt. wolniej niż przeciętnie, a zarazem o 7 pkt. wolniej niż w roku Jednocześnie import z tych rynków wzrósł do poziomu 17,7 mld EUR, czyli o 26,7%. Takie tempo jego wzrostu okazało się o ponad 10 pkt. szybsze od przeciętnego tempa wzrostu polskiego importu ogółem, chociaż równocześnie o 15,7 pkt. wolniejsze niż w roku W rezultacie, tradycyjnie głęboki deficyt z tą grupa rynków sięgnął po 10 miesiącach br. 12,9 mld EUR i pogłębił się w porównaniu z analogicznym okresem ub.r. o 3,3 mld EUR. Deficyt ten stanowił zatem blisko 100% ogólnego deficytu w polskim handlu towarowym w analizowanym okresie. Na tak głęboką nierównowagę w wymianie towarowej z rynkami rozwijającymi się zarzutowała głównie systematycznie narastająca dysproporcja między wysokim importem i eksportem w obrotach z Chinami. Polski eksport do Chin za 10 miesięcy br. mimo relatywnie dynamicznego wzrostu (o 29,4%) osiągnął poziom zaledwie niespełna 0,6 mld EUR, podczas gdy import wzrósł o 10 pkt. szybciej i osiągnął poziom 6,8 mld EUR czyli ponad 11-krotnie wyższy od eksportu. Zmiany struktury geograficznej obrotów towarowych w latach 2000, 2006 i po 10 miesiącach 2007 przedstawiają poniższe: tabela i wykres Tabela 1 Struktura geograficzna obrotów towarowych Polski w % Źródło: DAP MG na podstawie danych GUS Wykres 1 Struktura geograficzna obrotów towarowych Polski w % 3. Obroty handlu zagranicznego Polski w przekroju towarowym W okresie 10 miesięcy br. najbardziej dynamicznie rosły obroty w sekcji wyrobów metalurgicznych. Eksport tych towarów zwiększył się o 19,4% do poziomu 11,4 mld EUR. Wzrost ten był jednak aż o 15,5 pkt. proc. niższy niż w roku 2006, jednak o 5,2 pkt. proc. wyższy niż przeciętny w tym okresie. Import wyrobów metalurgicznych rósł jeszcze szybciej. W pierwszych 10 miesiącach zwiększył się o 28,3%, tj. prawie dwukrotnie szybciej niż import ogółem (wzrost o 16,4%) i osiągnął poziom 12,5 mld EUR. W roku ubiegłym import wyrobów metalurgicznych rósł znacznie szybciej, bo w tempie 34,9%. W rezultacie po 10 miesiącach 2007 r. nastąpiło pogłębienie deficytu obrotów tymi wyrobami o 0,9 mld EUR do –1,1 mld EUR. Drugą grupą towarową z największą dynamiką eksportu w pierwszych 10 miesiącach br. były wyroby przemysłu chemicznego. W stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego ich eksport zwiększył się o 18,7%, tj. o 4,5 pkt. proc. szybciej niż eksport ogółem, i osiągnął 9,7 mld EUR. W roku ubiegłym dynamika eksportu wyrobów przemysłu chemicznego wyniosła 28,4% i była o 5,3 pkt. proc. wyższa niż eksportu ogółem. Po 10 miesiącach br. w tej sekcji wyrobów import zwiększył się o 13,4%, a więc o 3,0 pkt. proc. wolniej niż import ogółem oraz o ponad 5 pkt. proc. wolniej od eksportu. Jednak ze względu na dużą wyjściową skalę importu w stosunku do eksportu (import o wielkości ponad 16 mld EUR o 65,4% przekracza eksport) nastąpiło dalsze pogłębienie deficytu wymiany o 364,7 mln EUR do poziomu –6,3 mld EUR. Kolejną dynamicznie rozwijającą się pod względem eksportu grupą towarową są artykuły rolno-spożywcze. W omawianym okresie eksport tych towarów przekroczył 8,2 mld EUR i wzrósł o 16,6%, tj. o 2,4 pkt. proc. szybciej niż eksport ogółem, lecz o 3,3 pkt. proc. wolniej niż w całym 2006 r. Jednak znacznie szybciej, bo aż o 23,2%, wzrósł import tych wyrobów, co spowodowało pewne zmniejszenie nadwyżki w obrotach wyrobami tej grupy o 39,8 mln EUR do 1,8 mld EUR. Eksport wyrobów przemysłu elektromaszynowego, od lat stanowiących największy udział w polskim eksporcie (41,5% po 10 miesiącach 2007 r.), zwiększył się o 14,1% do poziomu 34,4 mld EUR. Wspomniany wzrost eksportu w tej grupie okazał się prawie o połowę wolniejszy niż w roku 2006 i zbliżony do przeciętnego tempa wzrostu eksportu. Po 10 miesiącach br. w tej grupie towarowej najbardziej dynamicznie rósł eksport maszyn i urządzeń mechanicznych oraz sprzętu elektrycznego (o 17,9% do poziomu 20,2 mld EUR). Po 10 miesiącach 2007 r. import w tej grupie zwiększył się o prawie 4,8 mld EUR do poziomu 36,2 mld EUR, tj. o 15,2% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wyprzedzające tempo wzrostu importu w stosunku do eksportu (o 1 pkt. proc.) spowodowało, że po 10 miesiącach 2007 r. doszło do pogłębienia deficytu wymiany handlowej wyrobów elektromaszynowych o 515,6 mln EUR do poziomu –1,8 mld EUR. Złożyło się na to zmniejszenie nadwyżki w handlu pojazdami oraz ich częściami (o 0,9 mld EUR do 2,3 mld EUR) i pogłębienie deficytu w handlu przyrządami i aparatami optycznymi, pomiarowymi, etc. (o 0,4 mld EUR do –1,3 mld EUR) przy znaczącym zmniejszeniu deficytu w wymianie urządzeniami mechanicznymi i elektrycznymi (o 0,8 mld EUR do –2,8 mld EUR). Na uwagę zasługuje spadek eksportu w sekcji produktów mineralnych. Ich eksport w analizowanym okresie wyniósł 3,4 mld EUR i obniżył się o 4,7%, tj. o 170 mln EUR w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku (w 2006 r. eksport w tej sekcji wzrósł o blisko 7%). Zaciążył na tym spadek eksportu węgla aż o blisko 24%, tj. o 208 mln EUR, oraz energii elektrycznej o 7,3%, tj. o 81 mln EUR (przy równoczesnym wzroście eksportu koksu o 11%, tj. o 84 mln EUR). Negatywne przełożenie tego spadku na saldo obrotów w tej sekcji zostało nieco złagodzone dzięki wyraźnemu osłabieniu dynamiki importu produktów mineralnych. O ile w całym 2006 r. wartość importu tych wyrobów zwiększyła się o 35,6%, to po 10 miesiącach br. zanotowano tu wzrost rzędu 5,8% (do poziomu 12,0 mld EUR), co było w głównej mierze wynikiem względnej stabilizacji cen ropy naftowej i gazu ziemnego na rynkach światowych. Pomimo osłabienia dynamiki importu produktów mineralnych, bezwzględny jego przyrost był nadal znaczący, co przy równoczesnym spadku eksportu przełożyło się na pogłębienie deficytu wymiany w tej sekcji towarowej o ponad 0,8 mld EUR do poziomu –8,5 mld EUR. Zmiany struktury towarowej polskiego handlu zagranicznego w latach 2000, 2006 i po 10 miesiącach 2007 przedstawiono na poniższych wykresach. Tabela 2 Struktura towarowa obrotów towarowych z zagranicą w % Wykres 2 Struktura towarowa polskiego eksportu w % Wykres 3 Struktura towarowa polskiego importu w % 4. Prognoza obrotów na 2007 r. Biorąc pod uwagę realizacje obrotów towarowych z zagranicą za 10 miesięcy br. oraz cykliczne uwarunkowania ich zmian w ostatnich miesiącach roku przewiduje się następujący poziom obrotów za cały rok 2007: eksport w wysokości 99,2 mld EUR czyli o 12,8% wyższy niż w roku ubiegłym, import na poziomie 115 mld EUR czyli o 14,1% wyższy niż w roku ubiegłym, deficyt obrotów w wysokości –15,8 mld EUR czyli o niemal 3 mld EUR głębszy niż w r Opracowano w Zespole Analiz Handlu Zagranicznego Departamentu Analiz i Prognoz

13 Ticari açıklama (milyon USD)
ihracat ithalat Balans Toplam 2007: Toplam 2008 : Toplam ticari hacim 2007: 3 645 Toplam ticari hacim 2008: 4 275 Hacim büyüme oranı: 17%

14 Türkiye ile Polonya'nın Genel Ürün Alışverişi
Tanımlanmış hakim firmaların ticaret yapısı: 20 Polonyalı ihracatçı Toplam 67% Türkiye ile Polonya'nın Genel Ürün Alışverişi MOTORLU TAŞITLAR VE TOPLU HALDE YOLCU TAŞIMACILIĞINA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR (DİĞER) SIKIŞTIRMAYLA ATEŞLEMELİ İÇTEN YANMALI PİSTONLU MOTORLAR (DİZEL VE YARI DİZEL MOTORLAR) 'DEN 8705'E KADARKİ POZİSYONLARI KAPSAYAN MOTORLU TAŞIT AKSAM, PARÇA, AKSESUARLARI 'DEN 8528'E KADAR Kİ POZİSYONLARI İÇEREN PLANGA, GEMİ VİNCİ VB. KALDIRMA TERTİBATLI DİĞER ARAÇLARIN AKSAM, PARÇASI TELEVİZYON ALICILARI, VİDEO MONİTÖRLERİ VE PROJEKTÖRLER İZOLE EDİLMİŞ TEL,KABLO;DİĞER İZOLELİ ELEKTRİK İLETKENLERİ KATOTLU ELEKTRONIK VALFLER, TÜP VE LAMBALAR ASİKLİK ALKOLLER VB.HALOJENLENMİŞ,SÜLFOLAN.,NİTROLANMIŞ/NİTROZALANMIŞ TÜREVLERİ KAUÇUKTAN YENI DIS LASTIKLER EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR TÜTÜN İÇEREN PUROLAR, UÇLARI AÇIK OUROLAR VE SİGARİLLOLAR DEMİR- ÇELİK DÖKÜNTÜ VE HURDALARI, KÜLÇELERİ TIRAŞ MAKİNALARI VE JİLETLER (BIÇAKLARI DEĞİŞTİRİLEMEYEN) TrRAKTÖRLER (8709 POZİSYONUNUN İÇERDİĞİ TRAKTÖRLERDEN FARKLI) ÇİKOLATA VE KAKAO İÇEREN GIDA MÜSTEHZARLARI PETROL YAĞLARI VE BİTÜMENLKİ MİNERALLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLAR ( HAMYAĞLAR HARİÇ) YOLCU GEMİLERİ, GEZİNTİ GEMİLERİ, FERİBOTLAR, YÜK GEMİLERİ, MAVNALAR YIKAMA, TEMİZLEME, KURUTMA, DOLDURMA VB. İŞLER İÇİN MAKİNA GÜZELLİK VE MAKYAJ PREPARATLARI VE CİLT BAKIMI PREPARATLARI (DERMATOLOJİK HARİÇ) YÜZEYAKTİF ORGANİK MADDELER (SABUNLAR HARİÇ) YÜZEYAKTİF MÜSTAHZARLAR, YIKAMA MÜSTAHZARLARI, TEMİZLEME MÜSTAHZARLARI "FIAT AUTO POLONYA" S.A., Bielsko Biała 2. VOLKSWAGEN POZNAŃ Sp. z o.o., Poznań 3. TDP Sp. z o.o., Piaseczno 4. GENERAL MOTORS MANUFACTURING POLAND Sp. z o.o., Gliwice 5. KGHM POLSKA MIEDŹ S.A., Lubiń 6. AVON KURULUŞU POLONYA Sp. z o.o., Garwolin 7. "SEWS-POLONYA" Sp. z o.o., Leszno 8. ZAKŁADY AZOTOWE KĘDZIERZYN S.A., Kędzierzyn-Koźle 9. "PHILIPS ELEKTRİK POLONYA" S.A., Piła 10. MITTAL ÇELİK POLONYA S. A. Oddział w Dąbrowie Górniczej 11. "ALTADIS POLONYA" S.A., Radom 12. "MICHELIN POLONYA" S.A., Olsztyn 13. "VOLVO POLONYA" Sp. z o.o., Wrocław 14. KUUSAKOSKI Sp. z o.o., Gdynia 15. FIRMA OPONIARSKA "DĘBICA" S.A., Dębica 16. LG ELEKTRONİK MŁAWA Sp. z o.o., Mława 17. FERRERO POLONYA Sp. z o.o., Warszawa 18. "CNH POLONYA" Sp. z o.o., Płock 19. AUTOLIV POLONYA Sp. z o.o., Oława 20. STOCZNIA MARYNARKI WOJENNEJ S.A., Gdynia

15 Türkiye ile Polonya'nın Genel Ürün Alışverişi
Tanımlanmış hakim firmaların ticaret yapısı: 20 Polonyalı ithalatçı Toplam 56% Türkiye ile Polonya'nın Genel Ürün Alışverişi MOTORLU TAŞITLAR VE TOPLU HALDE YOLCU TAŞIMACILIĞINA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR (DİĞER) VEYA 8408 POZİSYONLARINI İÇEREN İÇTEN YANMALI PİSTONLU (DİZEL - YARI DİZEL) MOTORLARI AKSAMLARI VE PARÇALARI 'DEN 8705'E KADARKİ POZİSYONLARI KAPSAYAN MOTORLU TAŞIT AKSAM, PARÇA, AKSESUARLARI EŞYA TAŞIMAYA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR SENTETİK FİLAMENTTEN MENSUCAT (YALNIZ GİYİM İÇİN KULLANILANLAR) PAMUKLU MENSUCAT ( AĞILIĞI İTİBARİYLE %85 VEYA DAHA FAZLA PAMUK İÇEREN VE M2 AĞIRLIĞI 200GR. GEÇENLER) MEYVELER, FINDIKLAR VE YENİLEBİLİR DİĞER ÜRÜNLER TISÖRT, FANILA, DIGER IÇ GIYIM ESYASI (ÖRME) VEYA 5806 POZİSYONLARINI İÇEREN KADİFE, PELÜŞ VE HALKALI (TIRTIL MENSUCAT) DİĞER KABUKLU MEYVALAR. (TAZE,KURU,KABUKLU,KABUKSUZ) KIYMETLI METALLER VE KAPLAMALARINDAN. MÜCEVHERCI ESYASI KADIN VE KIZ ÇOCUKLARI İÇİN TAKIM, CEKET , ELBİSE, ETEK, PANTOLON ERKEK VE ERKEK ÇOCUKLARI İÇİN TAKIM ELBİSELER, TAKIMLAR, CEKETLER BLAZERLER, PANTOLONLAR, TULUMLAR, ŞORTLAR VÜLKANİZE KAUÇUKTAN DİĞER EŞYA DETERJANLA YIKAMA YAPAN PROFESYONEL YADA EV TİPİ ÇAMAŞIR MAKİNALARI İZOLE EDİLMİŞ TEL,KABLO;DİĞER İZOLELİ ELEKTRİK İLETKENLERİ KAUÇUKTAN YENI DIS LASTIKLER TELEVİZYON ALICILARI, VİDEO MONİTÖRLERİ VE PROJEKTÖRLER TOPLU HALDE YOLCU TAŞIMACILIĞINA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR, SOĞUTUCULAR, ISI POMPALARI 1. "FIAT-GM POWERTRAIN POLSKA" Sp. z o.o., Bielsko Biała 2. FERRERO POLSKA Sp. z o.o., Warszawa 3. "RENAULT POLSKA" Sp. z o.o., Warszawa 4. "FIAT AUTO POLAND" S.A., Bielsko Biała 5. FORD POLSKA Sp. z o.o.,Warszawa 6. "HONDA POLAND" Sp. z o.o.,Warszawa 7. TOYOTA MOTOR POLAND COMPANY LIMITED Sp. z o.o., Warszawa 8."DAIMLERCHRYSLER AUTOMOTIVE POLSKA" Sp. z o.o., Warszawa 9. DELPHI POLAND S.A., Kraków 10. LEVI STRAUSS POLAND Sp. z o.o, Płock 11. BEKO SPÓŁKA AKCYJNA , Warszawa 12. BSH SPRZĘT GOSPODARSTWA DOMOWEGO Sp. z o.o., Warszawa 13. PROCTER AND GAMBLE OPERATIONS POLSKA Sp. z o.o., Warszawa 14. H & M HENNES & MAURITZ Sp. z o.o.,Warszawa 15 "GOODYEAR DUNLOP TIRES POLSKA" Sp. z o.o., Warszawa 16. IKEA HANIM POLAND S.A., Janki 17. THYSSENKRUPP ENERGOSTAL S.A., Toruń 18. FEDERAL - MOGUL GORZYCE S.A., Gorzyce 19. GRUNDIG POLSKA Sp. z o.o., Warszawa 20. "EUROFIRANY"CHOCZYŃSKI BOGUSŁAW, Żywiec

16 Anahtar gerçekler & rakamlar DIŞ YATIRIM 2008 (MİLYAR USD)
TOPLAM DIŞ YATIRIM Toplam ülke dış yatırımı

17 Polonya’daki Türk tüccarlar
1. BOGAZICI Investment Group, Real estate, renting and business activities;Architectural and engineering activities and related technical consultancy;25%-stake in 8 Star Sp. z o. o. (Warsaw) 2. YENIGUN Group of Companies, Real estate...; 25%-stake in 8 Star Sp. z o. o. (Warsaw) 3. USLUEL Energy Installations, Real estate...; 25%-stake in 8 Star Sp. z o. o. (Warsaw) 4. CAN Group, Real estate...; 25%-stake in 8 STAR Sp. z o. o. (Warsaw) 5. Dallas International, Manufacture of fabrics and textiles; Manufacture of other wearing apparel and accessories; Dallas International – Wałbrzych SEZ 6. Mesa Mesken A.S., Real estate, renting and business activities; Real estate activities with own property; 37%-stake in Euro Power Centrum Sp. z o. o. – Maximus investment in Nadarzyn 7. Reform Company, Real estate, renting and business activities; Real estate activities with own property; Reform Company Sp. z o. o. – Warsaw 8. Rumeli Group, Manufacture of other non-metal goods; Manufacture of cement, lime and plaster; 55% of shares in Cementownia Nowa Huta S.A. – Activity in Kraków 9. Saspol, Real estate, renting and business activities; Real estate activities with own property; Centrum Handlowe SASPOL – Łódź Toplam.... Kaynak: Polonya Enformasyon ve Yabancı Yatırım Ajansı

18 Türkiye’deki Polonyalı Yatırımcılar >100 000YTL
1.POLYFOAM-YALITIM SAN.VE TIC.LTD.ŞTİ. (imalat sanayii) 2.SMYK ÇOCUK GİYİM OYUNCAK VE AKSESUARLARI TİC.LTD.ŞTİ. (Toptan ve perakende) 3. HCS KABLOLAMA SİS. TİC. VE DAN. A.Ş. (imalat sanayii) 4. POL TURYA İNŞ.TUR.TİC.VE SAN.LTD.ŞTİ. (Antalya, medres beleni) 5. EUROPEAN STAFFING SOLUTIONS EML.TUR. İTH.İHR.LTD.ŞTİ. (Mugla, hoteller ve lokantlar) 6. KEYSTONES TURİZM İNŞ.EMLK.SEYH.GIDA TEKS.KUYUM.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ (Aydin, hoteller ve lokantlar) 7. AGATA TEKSTİL İTH. İHR. SAN. TİC. LTD.ŞTİ. (toptan ve perakende) 8. CAN-PACK AMBALAJ TİCARET LTD.ŞTİ. (Toptan ve perakende) 9. BİO DELTA NATUREL SAĞ.GIDA VE KOZ. ÜRÜNLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİ. (Toptan ve perakende) 10. ENMA TEKSTİL TUR.İTH.İHR.PAZ.LTD.ŞTİ. (Toptan ve perakende)

19 Neden Polonya Yatırım Potansiyeli
GSYİH ‘ İn Batı Avrupa’ya göre 2-3 kat fazla artması Mükemmel üretilebilirlik İnsan Kaynakları olanağı 20 milyon genç ve iyi eğitimli çok dilli insan Stratejik Bölge Avrupa kıtasının kalbinde 1000 kilometrekare yarıçapında 250 milyon insan nüfusu Avrupa taşımacılık ağının bir parçası Bölgesel avantajlar ve makul fiyatlar Gelişen Pazar payı 38 milyon tüketici Yatırım yardımları 90 milyar euro ‘luk gelişim, altyapı ve insan kaynakları teşvikleri 14 özel ekonomik alan endüstriyel hizmetler ağı 30 milyar euro taşımacılık sektör Pazar payı 2012 Avrupa futbol şampiyonası

20 Yeni Şirket Kaydı – Ticari faaliyete başlama prosedürü On Adım
1. Şirket sözleşmesi yada diğer gerekli belgelerin hazırlanması (beyan, avukat yetkisi gibi) 2. Yeni şirketin, şirket sözleşmesinin noter tarafından tasdik edilmesi 3. Şirketin resmi adresinin belirlenmesi (en azından ofis kira kontratının sunulması) 4. İstatistik Kimlik Numarası (REGON) için Merkez İstatistik Ofisine başvuru (Główny Urząd Statystyczny –GUS) 5. Bir Polonya bankasında hesap oluşturuluması 6. Yeni firma kaydının adli sicil tarafından yürütülen Polonya Adli Sicili’ne(Krajowy Rejestr Sądowy) girişi 7. Yeni şirket oluşumunun Resmi Gazete (monitor Sądowy i Gospodarczy) Ticari Sicili’ne ilanı 8. Vergi kimlik numarası (NIP) için başvuru formu doldurulması ve yeni şirketin vergi mükellefi olarak kaydedilmesi ve vergi dairesindeki işlemlerin takip edilmesi 9. Sosyal Sigorta Kurumu’nun (Zakład Upezpieczeń Społecznych) bilgilendirilmesi (Bu zorunluluk ilk işçinin çalışmaya başlamasıyla ortaya çıkar) 10. Ulusal İş Teftiş Kurulu’nun bilgilendirilmesi (Kişisel Verilerin Korunması Teftiş Kurulu)

21 FDI incentives Investment incentives:
Multiannual investment support programmes for large investment projects Investment incentives in Special Economic Zones and local districts Availability of EU structural funds Access to a complex database of brownfield and greenfield locations Industrial and technology parks Sectors with huge potential Cooperation networks of investors already present in Poland Excellent cost effectiveness  Incentive forms: cash grants CIT exemption available for companies operating within Special Economic Zones (SEZ) Multi-Annual Support Programmes; technological loan real estate tax exemptions. Aid notification As a rule, the European Commission should be notified of any public aid to be individually granted in excess of € unless the aid is to be granted based on the notified aid programme (procedure takes up to 5 months)

22 Multiannual support programmes
Type of aid designed to attract investment of special importance to Poland Preference for sectors such as automotive,electronic, biotechnology, shared services centres (BPO),R&D Centres, etc. One of the following conditions is to be met: Required minimum level of new jobs: 250, or value of investment at least: €40 mn Incentives usually comprise initial investment support, job creation grant, training grant, preferential land purchase price, CIT exemption in SEZ, real estate tax exemption, financing of the commuting costs, assistance in facilitating interlinkages with academic community, etc. Also, creating jobs in a location with unemployment rate exceeding national average allows for applying for a 10% higher-than-usual amount of support. Final financial support depends on the outcome of negotiations with authorities: Polish Information anf Foreign Investment Agency and Ministry of Economy. The process of negotiations usually takes several months is concluded in form of an agreement. Prior notification of the proposed state aid to the European Commission for approval (another 5 months or more).

23 NEREDE YATIRIM YAPILIR?
İlustrasyon: PAIiIZ

24 Özel Ekonomik Alan Özel Ekonomik Alan Nedir?
Özel Ekonomik Alan üretim ve dağıtım hususlarının yapıldığı bölgelerdir bölgesel gelişimi destekler. Polonya ekonomisinde modern teknolojik çözümleri destekler Ürün ve hizmetlerin rekabet payını arttırır Üretimcilere yeni kaynaklar sağlar ve altyapı oluşturur. Yeni iş kollarının bulunmasını destekler Toplam l4 Özel Ekonomik Alan bölgeleri 20,000 hektardır. Özel Ekonomik Alan girişimcilerinin faydalanabileceği durumlar Nakit ödenek yardımları Teknolojiyi geliştirme amaçlı krediler. Yatırımcının şirketi makul ve rekabetçi fiyatlar ile kurabilmesi Resmi formalitelerin tamamlanmasında ücretsiz danışmanlık hizmeti. Gayrimenkul vergilerinden muafiyet (bazı bölgelerde) Yeni işler kurulmasında verilen krediler Çalışanı eğitme hususundaki masraflar için krediler SEZ management presents to a potential investor possible locations for industrial facilities and also provides free assistance to investors by, among other things, facilitating their contacts with local or state authorities in matters such as the purchase of land for investment. At a later stage SEZ management collects fee for administering the SEZ. The most significant incentive offered in SEZ is CIT exemption available for enterprises operating in SEZ. Maximum permissible aid for one investment project performed within the SEZ equals maximum aid intensity for a given region multiplied by investment costs (or two-year employment costs of new employees if this amount is higher than the amount of investment costs). The so-calculated amount of available CIT exemption can be utilized by the investor till the end of the given SEZ existence in relation to the income generated on the business activity specified in the SEZ permit. CIT exemption is granted by virtue of law for the companies, which obtained an SEZ permit. Each permit specifies the conditions levied on the investor. In particular, the value of the planned investment, the intended level of employment, date of commencing the business activity (e.g. production) and deadlines for fulfilling all the obligations are mentioned in the permit. The permit is usually valid until the SEZ ceases to exist. If the permit is based on investment value criterion the minimum value of an investment project in SEZ is €. Generally, list of activities that cannot be performed within the SEZ and the construction of the CIT exemption results in the fact that locating the company in the SEZ is beneficial mainly for production companies. However, shared services centres may also be located in the SEZs which makes it a perfect incentive for companies operating in the outsourcing services sector or BPOs (business process offshoring). Investment maintenance conditions: n business activity related to a particular investment should be conducted for at least 5 years from the investment completion date, or 3 years in the case of Small and Medium Enterprises. 16 Doing Business in Poland n the newly created jobs should be maintained for at least 5 years from the investment completion date. It takes minimum 2–3 months to complete all the formal requirements needed to enter the SEZ and obtain an SEZ permit. However, the entire process may take up to 4–5 months, depending on the particular case.

25 Özel Ekonomik Alan Polonya’da 14 adet Özel Ekonomik Alan bulunmaktadır. Özel Ekonomik Alan müdürlükleri Yatırımcıların Resmi prosedürlerini, arazi alım işlerini etkili bir şekilde yapabilmek için danışmanlık yardımı yapmaktadır. Kamienna Góra Katowice Kostrzyn-Słubice Kraków - Technology Park Legnica Łódź Mielec Pomeranian (Sopot) Słupsk Starachowice Suwałki Tarnobrzeg - Euro-Park Wisłosan Wałbrzych - INVEST-PARK Warmia-Mazury (Olsztyn) n business activity related to a particular investment should be conducted for at least 5 years from the investment completion date, or 3 years in the case of Small and Medium Enterprises. 16 Doing Business in Poland n the newly created jobs should be maintained for at least 5 years from the investment completion date.It takes minimum 2–3 months to complete all the formal requirements needed to enter the SEZ and obtain an SEZ permit. However, the entire process may take up to 4–5 months, depending on the particular case.

26 Bölgesel Yatırım tesvikleri
2007eligibility for income tax exemption in SEZ– a form of regional aid Bölgesel Yatırım olanakları girişimcinin Bulunduğu bölgeye bağlıdır: Yatırımın yeri Anapara girişi seviyesi ve işçi alım masrafları İşletmelerin büyüklüğü Kural olarak bu tür Yardımlar Küçük işletmeler için (%20) ve orta Büyüklükteki işletmeler için (%10) kadardır. Bu yardımlar Taşımacılık sektörünü kapsamaz Kaynak: PAIiIZ Investment incentives in SEZ Tax incentives in the SEZ Special Economic Zone (SEZ) is part of Polish territory which is administered separately, allocated for the running of businesses on preferential terms. The SEZ is a place which is subject to special treatment and tax exemptions where an entrepreneur can establish a business on a specially prepared site and run it without paying income tax. If a company decides to invest in one of the SEZ’s, the income which it receives from business carried out on its terrain will be exempt from income tax (CIT - from legal persons or PIT – on physical persons, depending on the legal form used to run the business).In an SEZ the entrepreneur can obtain the following privileges: tax exemption (CIT or PIT) a site fully prepared for development by the investor at a competitive price free assistance in dealing with formalities in connection with the investment exemption from property tax (on the territory of certain Gminas) Exemption from income tax granted in the SEZ is regarded as publicly funded regional aid, which serves to speed up the development of  the most poorly developed EU regions; by supporting new investments and creating new workplaces linked to these new investments.New investment: Investment in fixed stock and also intangible or legal costs, involved with the formation of anew or the expansion of an existing business, the diversification of a firm’s production or the introduction of new additional products, or in the fundamental change of a complete production process of an existing business. The acquisition of an existing business which is in receivership or would have been wound up, if it had not been acquired by a new and independent investor - is also deemed a new investment.   The creation of new jobs in connection with new investments: The net growth in jobs of a given enterprise in connection with the realisation of a new investment, is in relation to the average employment in the firm, during the 12 months prior to the day that acceptance was granted. New employees are those employed after the day on which acceptance of the new investment is granted, however, no later than three years from that time. The number of employees are those employed full time, together with those employed part time and also seasonal workers, calculated on a full time basis.The administrative-legal basis for being able to receive public assistance in a SEZ, is acceptance to set up a business in the SEZ, which is granted by the SEZ board. The maximum permitted level of aid in each Polish region is shown on the map of regional aid. From the 1st January 2007 a new map of regional aid is in force for the years 2007 – In accordance with the map, the basic maximum level of regional public aid is expressed in percentages of the amount of aid which qualifies for the receipt of assistance, amounting to: 50% - in areas belonging to the regions of: Lublin, Lower-Carpathia, Warminsk-Mazury, Podlasie, Swietokrzyski, Opole, Malopolska, Lubuski, Lodz and Kujawy-Pomorski, 40% - in the area belonging to the Pomeranian region, 30% - in the area belonging to the capital city: Warsaw, and also during the period: 1st January 2011 till 31st December 2013, in the area belonging to the Mazowsze region. Due to the relatively low GDP in Poland the permitted ceiling for regional aid is higher than in most EU countries. The costs qualifying for cover under regional aid in a SEZ, i.e. costs forming the basis for calculating the maximum amount to be exempted from tax, can be: costs of new investment, or costs of work of newly employed workers depending on whether the tax exemption is in the form of aid for a new investment or as aid for new workplaces. There is also the possibility of utilising both forms of aid simultaneously, on a condition that the joint amount of aid does not exceed the permitted maximum in a given investment; so that the maximum aid level is determined by the ratio of  the aid’s intensity to the highest level of costs: the new investment, or two year costs of the newly employed staff. Costs of new investment: - expenditure which make up the costs of realising a new investment, reduced by the addition of taxes on goods and services and by excise duties, when  the possibility for the deduction is based on separate provisions, costs incurred in the area of the zone whilst under binding authority, for: purchase of land or the right to its permanent use, purchase or acquisition within their own scope of fixed assets on condition of  their deductibility – in accordance with separate provisions – to the estate of the taxpayer, development or modernisation of existing fixed assets, purchase of intangible values or legal services connected with the acquisition of patents, operating licenses or patented licenses i.e. know-how or unpatented know how. Costs linked to the acquisition of assets that are hired or leased, other than land or buildings, can only be taken into consideration, when the hire or lease is in the form of a financial lease and includes the obligation to acquire the assets at the end of the period of hire or leasing. Fixed assets acquired by entrepreneurs - that are not for small or medium sized businesses - should be new. The minimal level of investment enabling a firm to utilise the public aid under a SEZ is 100 thousand EUR. The cost of work of newly employed staff is the gross cost over a two year period, increased by the mandatory payments linked with their employment by the employer from their first day of employment. The maximum level of regional aid which can be granted for the realisaion of a large investment project is limited in relation to its basic scope and is calculated by the following formula:                                              I = R x ( 50 million EUR x B x C), Where the given symbols are: I – the maximum amount of aid for a large investment project, R – intensity of aid (depending on the area in which the investment is to be located) B – size of the costs qualifying for the allocation of aid, over the equivalent of 50,000,000 EUR – but not exceeding 100,000,000 EUR, C – size of costs qualifying for the allocation of aid over the amount of 100,000,000 EUR. A large investment project – is a new investment, undertaken over a period of  three years by one or more investors, in the case where fixed assets are linked together, which are economically indivisible and where the qualifying costs for aid are jointly valued at over 50 million EUR, as calculated according to the prices and exchange rates, on the day permission is granted. In the case of investment projects which do not exceed 50 million EUR, the aid ceiling for small businesses may be raised by 20 percentage points, medium sized businesses may receive aid increased by 10 percentage points. Small businesses are defined as - A business which employs fewer than 50 workers, the annual turnover of which and/or the annual balance does not exceed 10 million EUR. Medium sized businesses – those which are not small businesses, which employ fewer than 250 workers, whose annual turnover does not exceed 50 million EUR, and/or whose annual balance does not exceed 43 million EUR. Note: The method of ascertaining whether a business qualifies in the category of  SB or MSB is more complicated. The European Commission has issued a special booklet defining SB& MSB. Not every kind of  enterprise is eligible for tax exemptions in the special economic zones. Here you can find additional information on the subject. The right of access to tax exemptions under the terms of a new investment in an SEZ, may be granted to an entrepreneur, on condition that: there can be no transfer of any kind in the ownership of fixed assets, which are connected to investment expenditure – for a period of 5 years from the date of their entry into the inventory of fixed assets and of intangible and or legal expenses, under the interpretation of the rules for income tax, in the case of small and medium sized businesses for a period of  3 years; the business will be conducted for a period of no less than 5 years, whilst in the case of small and medium sized businesses no less than 3 years; new workplaces will be maintained for no less than 5 years, 3 years in the case of small and medium sized businesses. To gain more detailed information relating to Special Economic Zones, please check the page: Special Economic Zones.      

27 Industrial and technology parks
Industrial and technology parks are becoming more and more popular in Poland as facilities for supporting regional development. They offer many advantages for both foreign and Polish investors. A technology park is a group of designated areas of real estate along with a technology infrastructure, created to facilitate the exchange of knowledge and technologies between scientific institutes and business entities. High-tech companies are offered the following services: Establishment and development of a company Transfer of technologies Use of scientific research and development projects in technological innovations Creation of favourable business conditions The Poznań Science and Technology Park, created in May 1995, was the first of its kind in Poland. The further creation of technology parks in Poland is supported by the Polish Business and Innovation Centres Association ( An industrial park is a group of selected areas of real estate along with the remaining infrastructure from restructured or closed enterprises. This type of park is created in cooperation with local government in order to provide the preferential conditions for business activities, especially for small and medium-sized enterprises. The main goals of industrial and technology parks are: Offering the available space to existing companies using new technologies Attracting investors Creation of new jobs Even though industrial and technology parks have similar goals, these facilities are very diverse. Each park has its own unique character stemming from its regional, cultural and economic conditions as well as the available growth potential. There is no single universal model, but each entity works out its own management system. Technology and industrial parks are yet another encouraging gesture towards potential investors. Industrial and Technology Parks: "Crystal" Industrial Park in Tarnów Boruta Zgierz Industrial Park Bukowice Industrial Park Bydgoszcz Industrial Park Częstochowa Industrial Park Gdańsk Science and Technology Park Goleniów Industrial Park Goleszów Industrial Park Grudziądz Industrial Park Industrial Park in Stargard Industry and Technology Park Bełchatów Kleszczów Jaworzno Industrial Park Kalisz Technological Incubator Kędzierzyn-Koźle Industrial Park Kraków Technology Park Kutno Agro-Industrial Park LOTOS Industrial Park Ltd Mielec Industrial Park Nickel Technology Park Poznań Nowa Ruda Industrial Park Opole Science and Technology Park Płock Industry and Technology Park Podkarpackie Scientific-Technological Park "AEROPOLIS" Police Industrial Park - INFRAPARK Police Pomeranian Science and Technology Park Poznań Science and Technology Park Puławy Production Park Ruda Śląska Business Incubator Science and Technology Park "Technopark Gliwice" Science and Technology Park Poland-East in Suwałki Silesian Industrial Park Sosnowiec Science and Technology Park Szczecin Science and Technology Park Śrem Investment Park Świdnik Regional Industrial Park TechnoPort Warsaw Technology Park Toruń Technology Park Upper Silesian Industrial Park Vistula Park Warsaw Industrial Park Wrocław Technology Park

28 AB Fonları Polonya muazzam bir rekabet ve bilgi temeline dayanan ekonomik gelişme ile yüzyüzedir. Bu sürdürülebilir büyümenin sağlanması; Avrupa Birliği’ne uyum stratejisi kapsamında Avrupa Birliği üyesi 15 ülkenin hızla yakalanmasında saklıdır dönemi içerisinde bu hedefler için Polonya’ya AB fonundan 67,3 milyar Avro tahsis edilmiştir. Buna ilave olarak, Polonya’nın birlik giderlerine hibesi 18,3 milyar Avro’dur (11,9 milyar Avro devlet kaynaklı, 6,4 milyar Avro özel kaynaklı). Toplam miktar 85,6 milyar Avro yapar ki; bu da  7 yıllık bir periyotta senelik 12 milyar Avro’nun üzerinde bir rakama denk gelir. Bu fondan fiilen faydalanmak için ulusal kuruluş ve firmaların taahütlerine gereksinim vardır. Bu konuda, Türk firmalarının da kendi rekabet potansiyellerine dayanarak önemli ve karşılıklı fayda sağlayacak bir rol üstlenebileceklerini düşünüyorum. Benim fikrime göre, Türk kurumları ve firmaları ulusal seviyedeki Avrupa Birliği uyum kurallarına göre bu operasyon programının altında yatan potansiyeli de yakından incelemelidirler. Faaliyet kategorisindeki her operasyonel programın muhasebesi kendini finanse ettiği gibi kendine potansiyel lehdarlarda sağlar. Aşağıdaki operasyon programları çerçevesinde mali destekler sağlanmaktadır: Altyapı ve Çevre Operasyonel Programı (Birlik hibesi 27,9 milyar Avro) Ekonominin Inovasyonu Operasyonel Programı (Birlik hibesi 8,3 milyar Avro) Beşeri sermaye Operasyonel Programı (Birlik hibesi 9,7 milyar Avro) Doğu Polonya’nın Kalkınması Operasyonel Programı (Birlik hibesi 23 milyar Avro) Teknik Yardım Operasyonel Programı (Birlik hibesi 0,5 milyar Avro) Bununla birlikte yukarıda belirtilen programların haricinde Polonya’nın 16 eyaletinin herbiri, sözkonusu eyaletlerdeki firmaların AB hibesi için başvuruda bulunabilecekleri, kendi bölgesel kalkınma programına sahip bulunmaktadır (Toplam hibe miktarı 16,6 milyar Avro). Operasyonel programlar finansmanın önceliklerine önem verir ki; bunlarda belirli özellikleri gerektirir: Ulaşım ve çevre altyapı inşaası ve modernizasyonu Enerji Güvenliği Ürün oluşturma ve geliştirme Bilişim ve bioteknoloji gibi yeni teknolojilerin tanıtımı Ar-Ge çalışmaları sonuçlarının ticarileştirilmesi Yüksek kaliteli iş yerlerinin kurulması İnsan kaynaklarının desteklenmesi Halk yararına elektronik ortak kullanım platformlarının kurulması Polonya Cumhuriyeti toprakları içerisinde isyeri çalıştıran ve ticari faaliyette bulunan şirketlere finansman desteği sağlanacağını da belirtmek gerekir. Özellikle de Polonya’da faaliyette bulunan: İş grupları: küçük ve orta ölçekli üretim zincirleri, büyük firmalar, küçük ve orta ölçekli teknolojik networklar ve araştırma birimleri Bilimadamları ve bilimsel kuruluşlar, bilimsel ve endüstriyel konsorsiyumlar, teknolojik platformlar İş geliştirme kuruluşları ve iş çevresi inovasyon kuruluşları (bilimsel ve teknolojik parklar, teknolojik inkübatörler ve akseleratörler, yüksek teknoloji ve inovasyon transfer merkezleri, iş melekleri gibi potensiyel yatırımları biraraya toplayan organizasyonlar) Girişim sermayeleri Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgilerin Polonya Bölgesel Kalkınma Bakanlığı internet sayfasından ( edinilmesini ve Türk firmalarının, Polonya’daki iş ve yatırım faaliyetlerine katılma imkanlarını analiz etmelerini öneririm.

29 YENİ TEKNOLOJİ SİSTEM 2007-2013:EU contribution of €8,3bn
8 prioritites: Research and development of new technologies R&D infrastructure Capital for innovation Investments in innovative undertakings Diffusion of innovations Polish economy on the international market Fuelling creation and growth of information society Technical assistance İlustrasyon: PAIiIZ

30 ULAŞIM ENERJİ VE ÇEVRE 2007-2013: € 36 bn (€ 28bn from EU)
Transport,energy, environment)and social infrastructure in an integrated way. Cohesion Fund investment is worth € billion and the European Regional Development Fund will contribute € 5.74 billion. Poland will complement the EU investment with € 9.65 billion High expectations • Modernisation or construction of motorways, expressways and railway lines: 636 km of motorways and over 2219 km of expressways will be constructed, 1566 km of railway lines will be modernised and eight main airports will be expanded. In addition to railway the programme will also support • Environment: building or modernisation of waste-water treatment plants and waste-management plants, sewerage network Energy: renewable energy sources and ensure security of supply in the energy sector (for instance, through the construction of 1000 km of gas transfer pipelines and support for strategic cross-border electricity connections). • Social infrastructure: develop and modernise education institutions and 160 healthcare centres. • Cultural heritage: protection or restoration of cultural monuments Possibly: construction of the European Solidarity Centre in Gdansk, the extension of the national museum in Warsaw, and the construction of a museum of modern art, also in Warsaw Fotoğraf : Rzeczpospolita

31 Teşekkür ederim ve hoşçakalın
Tekrar görüşmek dileğiyle Bunları biliyor muydunuz? Gezegenlerle ilgili şu anda kullandığımız sistemin dışındaki ilk sistem Polonyalı astronom Aleksander Wolszczan tarafından bulunmuştur İlustrasyon: PAIiIZ