Türkiye’de Sağlık Hukuku

... konulu sunumlar: "Türkiye’de Sağlık Hukuku"— Sunum transkripti:

1 Türkiye’de Sağlık Hukuku
“CEZA SORUMLULUĞU ve BİLİRKİŞİLİK” Dr. A. Coşkun Yorulmaz İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Adli Tıp AD

2 Tıp uygulanırken yaşanan medikolegal sorunlar, yeni ortaya çıkmış değildir.
Modern tıbbın olanakları ile sayıları artmış ve keskinleşmiştir. Tıbbi uygulama Hataları? Aydınlanmış Onam İhbar yükümlülüğü Sır saklama Yeni olan, TCK , Hasta/Hekim hakları kavramlarına olan kamuoyunun ilgisi Tedaviyi sonlandırma kararları Genetik tanı→gebeliği sonlandırma Ölmeye yardım ( Pasif-aktif ötanazi...) Adli Olgular Beyin ölümü (beyin ölümlü gebenin bedenindeki canlı fetüs) Organ ve doku nakilleri istismar

3 Malpractice iddiası ve yol haritası
Tedaviye Ulaşım Hizmetin Kalitesi Malpractice iddiası ve yol haritası Tıbbi Hata İddiası Hekimin Savunması Lets take a trip through time as though we were a patient and explore the medical malpractice process, from the initial patient-physician encounter, to medical error, to pursuit of litigation, and finally, legal outcomes. We will also focus on the malpractice situation in California and briefly discuss strategies in effect now and proposed solutions and where they fit into this difficult journey. Yargılanma Hüküm Tazminat SONRASI

4 Hekimler Sigortacılar Hastalar Avukatlar 4

5 Fibrinojen konsantrelerinin etkileri düşük, Hepatit-C infeksiyonuna yol açma riskleri ise yüksekti.→1977’de ABD’de FDA, piyasadan çekti.  ÖLÜM NEDENLERİ Kalp hastalıkları   726,974 Kanser    539,577 Serebrovasküler hastalık  159,791 KOAH (COPD)   109,029 TIBBİ HATALAR    44,000-98,000 Kazalar    95,644 Pneumonia/influenza   86,449 Diabetes    62,636 İntihar    30,535 Böbrek hastalıkları   25,331 Karaciğer hastalıkları   25, (CDC-97, IOM-2000)

6 Tıbbi uygulama hatası (malpractice); doktorun tedavi sırasında standart uygulamayı yapmaması, beceri eksikliği veya hastaya tedavi vermemesi ile oluşan “zarardır”. “Sanat Hatalarında Hekim Sorumluluğu/Medical -Malpractice Statement” Dünya Hekimler Birliği (World Medical Association-WMA), 1992 Hastalık sürecinden bağımsız tıbbi yönetimden kaynaklanan yaralanmalar

7 Hekimlerin görev ve sorumlukları ile ilgili önemli belgeler
tarih, 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun (TŞSTİK) tarih ; 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu tarih; 4/12578 sayılı Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi tarihli TTB Hekimlik Meslek Etiği Kuralları tarih ; 224 sayılı Sosyalleştirme Kanunu tarih ; 6023 sayılı Türk Tabipleri Birliği(TTB) Kanunu tarih, sayılı TTB Disiplin Yönetmeliği TCK

8 H. Dokgöz Kayıt Tutma Yükümlülüğü: Sır Saklama Yükümlülüğü:
Tedaviyi Sürdürme Yükümlülüğü: İçten bağlılık H. Dokgöz

9 Yasal düzenlemelerde yer alan mesleki etik kurallar gereğince hekim, ilgili yasalardaki genel tanımlar çerçevesinde cezai ve hukuki açıdan sorumlu hale gelmektedir. Hekim sorumluluğunun yasal anlamda koşulları şunlardır: Fiilin hukuka aykırı olması Zararın doğmuş olması Kusurlu bir davranışın bulunması Zarar ile sonuç arasında uygun nedensellik bağı bulunması Böylece, haksız fiiller tazminat davalarının, meydana gelen suçlar ceza davalarının konusunu oluşturmaktadır.

10 Standart tıbbi beceri uygulanabilmiş mi?
Standartlar Standart tıbbi beceri uygulanabilmiş mi? İddia edilen ihmal konusu, bu standartlara giriyor mu? Uygulama sonunda bir zarar oluşmuş mu? Yaralanma ile ihmal konusu arasında nedensellik bağı var mı Zarar Nedensellik

11 İstenmeyen Sonuç: İzin verilen risk Malpraktis STANDART BAKIMDAN SAPMA
STANDART BAKIMDAN SAPMA YOK Öngörülemeyecek durumlar Öngörülebilir, önlemi yok Öngörülebilir, önlemi alınmış Malpraktis STANDART BAKIMDAN SAPMA Öngörülebilir, yeterli önlem alınmamış durumlar KUSUR Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık

12 Malpraktis İddialarında Adli Tıp Uzmanının Rolü
Malpraktis iddiası sabit görülüp ceza alan olguların yaklaşık %20’sinde olayın ölümle sonuçlandığı belirlendi. Bove ve ark yılları OTOPSİ

13 “Bu benim avukatımdan”
Tıbbi bilirkişiler hastalar üzerinde meydana gelen travmaları veya aile fertlerinin iddialarını mahkemelerde anlaşılabilir şikâyetlere çevirirler “Bu benim avukatımdan”

14 BİLİRKİŞİLİK KURUMLARI
I.Yüksek Sağlık Şurası II. Adli Tıp Kurumu III. Yüksek Öğretim Kurumu

15 YSŞ ile ATK İhtisas Kurulları ve Adli Tıp Genel Kurulu arasında, %73
YSŞ ile ATK İhtisas Kurulları ve Adli Tıp Genel Kurulu arasında, %73.7–78.9 İhtisas Kurulları ile %18 uyumsuzluk saptanmış Bilimsel dayanaklar yerine seçilen bilirkişilerin kişisel görüşleri ön planda Güzel S, Yavuz M S, Aşırdizer M. Adli Tıp Bülteni, 2002; 7 (1): Özdemir,M.H, Cekin, N.: Adli Tıp Bülteni, 1998;3 (3): Gündoğmuş Ü.N, Bilge Y, Kendi ., Hancı İH. Adli Tıp Bülteni, 1997; 2 (3),

16 J Am Coll Dent. 1997 Summer;64(2):25-8. Expert witness or "hired gun?
Clin Infect Dis Feb;24(2): The standard of care is not so standard. J Am Coll Dent Summer;64(2):25-8. Expert witness or "hired gun? Bilirkişiler olayla ilgili delilleri bilimsel teknik ve diğer uzmanlık gerektiren alanlarda süzgeçten geçirerek mahkemeye sunan kişilerdir. Dava Süreleri

17

18 Tıbbi hataların 13% üne dava açılıyor
Bütün Komplikasyonlar 1000 Tıbbi Hatalar 280 However, this is still an over estimation because this assumes that all claims involve a negligent injury 36 Dava Açılan %13 %13 Tıbbi hataların 13% üne dava açılıyor

19

20

21 “Bilirkişilik sisteminin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için her şeyden önce “doğru” bilirkişinin seçilmesi gerekmektedir. Hukuk sistemimizde yer verilen “uzman mütalaası” müessesesinin işler hâle getirilmesi ile bilirkişilerin mahkemede sözlü olarak beyanda bulunmalarının (çapraz sorguya tabi tutulmalarının) sağlanması hâlinde, yeterli düzeyde uzmanlığı bulunmayan kişilerin bilirkişilik sisteminin dışına çıkarılmalarının sağlanabileceği” değerlendirilmektedir.

22 “TÜRK CEZA YARGILAMASI HUKUKU’NDA ÇAPRAZ SORGULAMA”

23 5271 SAYILI C.M.K.’DA ÇAPRAZ SORGULAMA
5271 sayılı C.M.K.’nın “Doğrudan Soru Yöneltme” başlığını taşıyan m.201 Özbek, C.M.K. m. 201 hükmünü “doğrudan soru sorma,” C.M.K. m. 216 hükmünü ise “çapraz sorgu” olarak nitelendirmiştir.

24 C.M.K. m.68/1 ile getirilen düzenleme, mahkemenin her zaman bilirkişinin duruşmada dinlenmesine karar verebileceğini düzenlemiştir. Tarafların istemi üzerine bilimsel mütalaa hazırlayan uzman da, bilirkişiye ilişkin hükümlere tabi tutulmuştur.(C.M.K. m.68/3) Dolayısıyla teknik müşavir olarak isimlendirilen uzman da mahkemenin re’sen veya ilgililerden birinin talebi üzerine verdiği karar doğrultusunda duruşmada hazır bulunacak ve çapraz sorgulamaya tabi tutulacaktır.

25 Küresel ısınmanın pozitif kanıtları

26 Olgu Hekim Yüksek Sağlık Şurası raporunda; “yatışı yaptıktan sonra hastayı yeterli dikkat ve özenle değerlendirmeyen, NST takibini yapmayan ve kısa sürede evine gönderen Asistan Dr……… 3/8 (sekizde üç) oranında suçlu olduğuna”

27 Delay in the diagnosis of breast cancer: medico-legal implications
B. T. Andrews and T. Bates The Breast Unit, The William Harvey Hospital, Ashford, Kent, UK Sonuç: 36 aya kadar olan gecikmelerin üzücü prognostik faktörlerle korelasyonu yok Doubling Time(büyüme Hızı)

28 Taze trombüs Organize olmuş trombüs

29 5237 Sayılı TCK 83/2 a-3 Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi
MADDE (1) Kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıyla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticenin oluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olması gerekir. (2) İhmali ve icrai davranışın eşdeğer kabul edilebilmesi için, kişinin; a) Belli bir icrai davranışta bulunmak hususunda kanunî düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğünün bulunması, b) Önceden gerçekleştirdiği davranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması, Gerekir. (3) Belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hâllerde ise on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.

30 Olgu 1 Ebe …… tarafından yaptırılan doğum sonrası; uterus atoni kanaması ve gelişen komplikasyonlar sonucu öldüğü bildirilen …….’ nun ölümü olayında; Dr. ……….’ ın tıbbi uygulamalarının tıp kuralları içinde olup olmadığı.

31 Eyleminde özensiz ve eksiklik olduğu,
Telefonla vermiş olduğu tedavinin tıp kurallarına uygun olduğu, ancak hastaneye acil olarak intikal edip kanamanın devam ettiğini tespit etmesi durumunda histrektomi işlemini uygulayarak hastanın hayatını kurtarma yoluna gitmesi gerektiği, Eyleminde özensiz ve eksiklik olduğu, Uterus atonisi kanamalarında gerekli işlemler yapılmış olsa bile ölümün gerçekleşebileceği

32 Ölümünün doğum sonrası uterus atoni kanaması ve buna bağlı gelişen komplikasyonlar sonucu meydana gelmiş olduğu, uterus atonisi kanamalarında; en uygun koşullarda dahi olayın ölümle sonuçlanabileceği, Görece sık rastlanılan doğum sonrası uterus atonisine bağlı kanama komplikasyonunun; anne ölümlerinin en önemli nedenlerinden biri olduğu, Ölüm sıklığındaki yüksekliğin, eğitimli hekim sayısındaki yetersizlikler, kan bankası gibi, kan verilebilmesinin etkili olarak sağlanabileceği birimlerin yokluğu, anestezi ve reaminasyon merkezlerinin bulunmayışı ve sağlık biriminin operasyon kapasitesinin yetersizliği ile doğrudan ilişkili olduğu,

33 hastaneye ulaşıp duruma müdahil olmasından sonra yapılan medikal tedaviler ve gerekli rahim toparlayıcı manevra yaklaşımlarına rağmen, durumun ciddiyetini koruduğu gerekçesi ile acil ameliyat ve olası kan kaybı sonuçlarının yoğun bakım gerektireceğinin tespit edilmesi üzerine; hastanın hemşire ve anestezi teknisyeni refakatinde gerekli kan, serum ve ilaç tedavisi altında, 30 dakikalık mesafedeki tam teşekküllü üniversite hastanesine sevk edilmesi; tıp kuralları dahilinde olup yanlış bir karar olmadığı,

34 TEŞEKKÜRLER