PROTİSTA ALEMİ TEK HÜCRELİDİRLER FAKAT ÖKARYOT OLMALARI YÖNÜYLE MONERADAN AYRILIRLAR. BİTKİ VE HAYVANLARA BENZER YÖNLERİ VARDIR AMA TAM ANLAMIYLA BİTKİ.

... konulu sunumlar: "PROTİSTA ALEMİ TEK HÜCRELİDİRLER FAKAT ÖKARYOT OLMALARI YÖNÜYLE MONERADAN AYRILIRLAR. BİTKİ VE HAYVANLARA BENZER YÖNLERİ VARDIR AMA TAM ANLAMIYLA BİTKİ."— Sunum transkripti:

1 PROTİSTA ALEMİ TEK HÜCRELİDİRLER FAKAT ÖKARYOT OLMALARI YÖNÜYLE MONERADAN AYRILIRLAR. BİTKİ VE HAYVANLARA BENZER YÖNLERİ VARDIR AMA TAM ANLAMIYLA BİTKİ YADA HAYVAN DEĞİLDİR. TATLI SUDA YAŞAYANLARIN ÇOĞUNDA FAZLA SUYU DIŞARI ATAN KONTRAKTİL KOFUL BULUNUR. AMİTOZLA BÖLÜNÜRLER. SAİD CERYAN 2015

2 1-KAMÇILILAR: KAMÇILARIYLA HAREKET ETTİKLERİ İÇİN HAYVANSAL, KLOROPLASTLARI OLDUĞU İÇİN BİTKİSEL KABUL EDİLİRLER. KONTRAKTİL KOFULLARI VARDIR. KAMÇININ KAİDESİNE YAKIN BİR YERDE GÖZ LEKESİ (STİGMA) VARDIR. IŞIĞA DUYARLIDIR. ÖRNEK OLARAK ÖGLENA VE TRYPANASOMA (AFRİKA UYKU HASTALIĞINA SEBEP OLUR.) VERİLEBİLİR. 2-KÖK AYAKLILAR: YALANCI AYAKLARIYLA HAREKET EDERLER. KONTRAKTİL KOFULLARI VARDIR. BESİNLERİNİ FAGOSİTOZLA ALIRLAR. ÖRNEK OLARAK PARAMESYUM VE AMOEBA (AMİPLİ DİZANTERİ HASTALIĞINA SEBEP OLUR.) VERİLEBİLİR. 3-SPORLULAR: BU GRUP PARAZİTTİR VE HAREKET EDEMEZ. .Sporla çoğalIrlar. Eşeylİ üremelerİnİ sİvrİsİnekte, eşeysİz üremelerİnİ İse İnsanda tamamlarlar. (Metagenez: Döl almaşI). ÖRNEK: PLASMODIUM MALARIA (SITMA MİKROBU) SAİD CERYAN 2015

3 4-SİLLİLER: EN İYİ ÖRNEK PARAMESYUMDUR. ÇİFT ÇEKİRDEKLİDİR
4-SİLLİLER: EN İYİ ÖRNEK PARAMESYUMDUR. ÇİFT ÇEKİRDEKLİDİR. KÜÇÜK ÇEKİRDEK ÜREME VE BÖLÜNMEYİ, BÜYÜK ÇEKİRDEK DİĞER METABOLİK FAALİYETLERİ KONTROL EDER. BÖLÜNEREK VE KONJUGASYONLA ÜRERLER. HÜCRE ZARINI ÇEVRELEYEN PELİKULA VE HAREKETİ SAĞLAYAN TRİKOSİSTLER BULUNUR. 5-ALGLER: KLOROPLAST VE ÇEPERLERİ VARDIR. ÇOĞU KAMÇILIDIR. SUDAKİ ÜRETİCİLERDİR. ÖRNEK: CHLAMYDOMANAS, ULOTHRIX (SU YOSUNU). SU EKOSİSTEMLERİNDE BESİN VE OKSİJEN KAYNAĞIDIR. 6-CIVIK MANTARLAR: Belİrlİ bir hücre şeklİ yoktur. SİtoplazmalarINda birden çok çekİrdek vardIr. Amİp'e benzerler. Üremelerİ sporla olur. Çoğu saprofİt bazIlarI İse parazİt olarak beslenirler. SAİD CERYAN 2015

4 MANTARLAR ALEMİ Klorofilleri VE PLASTİTLERİ yoktur, fotosentez yapamazlar. TAMAMI Heterotrofturlar. Parazit veya çürükçül yaşarlar. Sporla ürerler. Hücre dışı sindirim yaparlar. (ÇOĞU ÇÜRÜKÇÜL=SAPROFİT) Hareketsizdirler. Çeperleri vardır. (KİTİNDEN YAPILMIŞ) Kök, gövde ve yaprak gibi organlara sahip değillerdir. Glikojen bulundururlar. Besin ve ilaç yapımında kullanılabilirler. HİFLERDEN OLUŞUR. HİFLER DE MİSELYUMU OLUŞTURUR. NİŞASTA BULUNMAZ ILIK VE NEMLİ ORTAMLARDA HIZLI GELİŞİRLER. Örnek: Maya mantarları, küf mantarları, şapkalı mantarlar. SAİD CERYAN 2015

5 MANTARLARIN KULLANIM ALANLARI **BESİN **ANTİBİYOTİK
1-MAYA MANTARLARI: FERMANTASYON (MAYALANMA) ÖZELLİKLERİYLE HAMUR, ŞARAP, TURŞU VB GIDALARDA KULLANILIRLAR. TOMURCUKLANARAK ÜRERLER. 2-ŞAPKALI MANTARLAR: BESİN OLARAK KULLANILIRLAR. ZEHİRLİ OLANLARI DA VARDIR. ZEHİRLERİNE MİKOTOKSİN DENİR 3-KÜF MANTARLARI: İPLİKSİ YAPILARI VARDIR. SPORLA ÜRERLER. Penicillium GİBİ BAZI TÜRLERDEN ANTİBİYOTİK ELDE EDİLİR. EKMEK KÜFÜ EN İYİ ÖRNEKTİR. SAPROFİTTİRLER. HÜCRE DIŞI SİNDİRİM YAPARLAR. KÜF MANTARLARINA BENZER BİR GRUPTA PAS MANTARLARIDIR. BİTKİ PARAZİTİDİRLER. MISIR VE BUĞDAY TARLALARINA ZARAR VERİRLER. MANTARLARIN KULLANIM ALANLARI **BESİN **ANTİBİYOTİK **MADDE DÖNGÜSÜ (ÇÜRÜKÇÜLLER) **TOPRAK OLUŞUMU SAİD CERYAN 2015

6 BİTKİLER ALEMİ Klorofilleri VE PLASTİTLERİ VARDIR fotosentez
yapaBİLİRLER. OTOTROFTURLAR. Sporla VEYA TOHUMLA ÜRERLER. Çeperleri vardır. BESİNİNİ NİŞASTA OLARAK DEPOLARLAR. ÇOK HÜCRELİ VE ÖKARYOTTURLAR ENDOSİTOZ YAPAMAZ AMA EKZOSİTOZLA SALGI ÜRETEBİLİRLER ÜREME VE İLETİM DEMETİ VARLIĞINA GÖRE ŞÖYLE SINIFLANDIRILIR. SAİD CERYAN 2015

7 DAMARSIZ BİTKİLER DAMARLI BİTKİLER
DAHA BASİT DAHA GELİŞMİŞ İLETİM DEMETİ YOK İLETİM DEMETİ VAR BOYCA KISA OLURLAR UZAYABİLİRLER. SU İÇİNDE, KENARINDA YADA NEMLİ YERLERDE YAŞAMAK ZORUNDADIRLAR KURAK YERLERDE DE YAŞAYABİLİRLER. BİTKİLERDE BASİTTEN GELİŞMİŞE DOĞRU GİDİLDİKÇE BİTKİNİN HAYAT DÖNGÜSÜNDEKİ HAPLOİD EVRE (n KROMOZOMLU) AZALIR DİPLOİD EVRE (2n KROMOZOMLU) ARTAR DAMARSIZ BİTKİLER: Madde taşınmasında görevli iletim demetleri olmayan bitkilerdir. Bu nedenle madde taşınması difüzyon ve osmozla yapılır. Üremeleri: Sporla ya da eşeysiz ve eşeyli üremenin birbirini takip ettiği döl almaşı (METAGENEZ) ile gerçekleştirirler. Kara yosunları: Kök, gövde ve yaprakları bulunmaz. Nemli yerlerde yaşarlar. İletim demetleri yoktur. Döl almasıyla ürerler. SAİD CERYAN 2015

8 DAMARLI BİTKİLER: Bunların iletim demetleri vardır. Spor veya tohum oluşturmalarına göre iki gruba ayrılır. Damarlı Sporlu Bitkiler: Gerçek kök ve yaprakları yoktur. İletim demeti bulundururlar. Üremeleri karayosununa benzer. Eğreltiler, at kuyrukları, kibrit otları örnek gösterilebilir. Tohumlu (Çiçekli) Bitkiler: Eşeyli üremelerini çiçek ile ger­ çekleştirirler. Döllenme sonucu tohum oluşur. Bu bitkilere tohumlu bitkiler denir. İletim demetleri gelişmiştir. Gerçek kök, gövde ve yaprakları bulunur, birçok türü çeşitli yollarla eşeysiz olarak üreyebilirler=VEJETATİF ÜREME (Gül, çilek, patates gibi). AÇIK TOHUMLULAR KAPALI TOHUMLULAR TAMAMI ODUNSU VE ÇOK YILLIK OTSU, ODUNSU, TEK YILLIK, ÇOK YILLIK TOHUM ÖRTÜLMEMİŞ (AÇIKTA) TOHUM MEYVE İLE ÖRTÜLMÜŞ (KAPALI) KOZALAKLI ÇİÇEKLİ TEK DÖLLENME VAR ÇİFT DÖLLENME VAR ENDOSPERM (besi doku) n KROMOZOMLU ENDOSPERM (besi doku) 3n KROMOZOMLU MEYVE OLUŞUMU GÖZLENMEZ YUMURTALIK GELİŞEREK MEYVEYİ OLUŞTURUR ÇAM, ARDIÇ, KÖKNAR, LADİN ELMA, GÜL, DUT, ÇINAR, LALE, BUĞDAY SAİD CERYAN 2015

9 KAPALI TOHUMLU (ÇİÇEKLİ) BİTKİLER 2 SINIFA AYRILIR.
1-TEK ÇENEKLİLER (MONOKOTİLEDONLAR) 2-ÇİFT ÇENEKLİLER (DİKOTİLEDONLAR) TEK ÇENEKLİ ÇİFT ÇENEKLİ ÇENEK SAYISI 1 2 KÖK YAPISI SAÇAK KAZIK KAMBİYUM YOK VAR İLETİM DEMETLERİ DÜZENSİZ DÜZENLİ YAPRAK SAPI DAMARLANMA PARALEL AĞSI ÇİÇEK PARÇALARI 3’LÜ 4’LÜ-5’Lİ SAİD CERYAN 2015

10 HAYVANLAR ALEMİ *TAMAMI HETEROTROFTUR. *ÖKARYOT VE ÇOK HÜCRELİDİR.
*PLASTİT VE KLOROFİL YOKTUR. *SENTROZOMLARI BULUNUR. *FAZLA BESİNİ GLİKOJEN OLARAK DEPOLANIR. SAİD CERYAN 2015

11 OMURGASIZLAR Süngerler: Tatlı su ve denizlerde bulunan en basit omurgasız canlılardır. Kas ve sinir sistemi bulunmaz. 2 hücre tabakasından oluşmuş vücutları vardır. Sölenterler: Vücutları 2 hücre tabakasından oluşmuştur. İç deri kıvrılarak sindirim boşluğunu meydana getirir. Bu boşluk ağız ve anüs görevi yapar. Bu boşluk dış ortamla irtibatlıdır. Hidra, mercan, deniz anası örnek olarak verilebilir. Yassı solucanlar: Tek açıklığa sahip solucanlardır. Vücutları yassı, oval ve uzundur. Çoğu parazit yaşar. Aynı açıklık hem anüs hem de ağız görevi yapar. Hermofrodit yaşayanları vardır. Planarya, Tenya karaciğer kelebeği örnek olarak verilebilir. Yuvarlak solucanlar: Çift açıklığa sahiptir. Vücutları yuvarlaktır. Parazit olarak yaşarlar. Vücut boşluğu vardır. Bağırsak solucanı, kancalı kurt en çok bilinen örnekleridir. Halkalı solucanlar: Çift açıklığa sahiptirler. Deniz, tatlı su ve nemli yerlerde yaşarlar. Vücutları segmentlidir. Sindirim sistemleri özel bölmelere ayrılmıştır. Kapalı dolaşım sistemine sahiptirler. Toprak solucanı, sülük bu gruba dahildir. SAİD CERYAN 2015

12 Yumuşakçalar: Vücutları yumuşak, segmentsiz ve bazıları kabukludur
Yumuşakçalar: Vücutları yumuşak, segmentsiz ve bazıları kabukludur. Solungaç solunumu yaparlar. Solungaçlar, iç organları örten manto, manto boşluğu ve karın kısmında kaslı ayak bulunur. Örnek: Salyangoz, midye, mürekkep balıkları ve ahtapotlar bu gruba dahildir. Eklembacaklılar: Vücutları segmentli bir yapı gösteren vücudu dışarıdan saran kitin kabuk bulunur. Açık dolaşıma sahiptirler. Solunum organları solungaç ve ya trakelerdir. Eklembacaklılar 4'e ayrılır; Araknidler: Antenleri yoktur. Eklemli dört çift ayağa sahiptir. Örümcek, akrep, kene gibi. Böcekler: Kitinden yapılmış dış iskelet bulunur. Vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç kısımda incelenir. Genellikle 3 çift bacak, 2 çift kanat, 1 çift anten bulunur. Arı, kelebek, karınca gibi. Kabuklular: Eklemli üyelere sahiptir. Dış iskelet bulunur. Karides, yengeç, İstakoz gibi. Çok ayaklılar: Vücutları bölmelidir ve her bölmeden bir ayak çıkar. Kırkayak, çiyan gibi. Derisidikenliler: Tamamı denizlerde yaşar. Vücutları dikenlidir. Dolaşım sistemi açıktır. Solunum deri, solungaç veya vücut boşluğuna bağlı dış keselerle gerçekleşir. Deniz yıldızı, deniz hıyarı, deniz kestanesi SAİD CERYAN 2015

13 OMURGASIZLAR OMURGALILAR
KIKIRDAK VEYA KEMİK DOKUDAN YAPILMIŞ İÇ İSKELET YOK KIKIRDAK VEYA KEMİK DOKUDAN YAPILMIŞ İÇ İSKELET BULUNUR. SİNİR ŞERİDİ KARIN KISMINDAN GEÇER SİNİR ŞERİDİ SIRT KISMINDAN GEÇER SİNİR SİSTEMİ BASİT SİNİR SİSTEMİ GELİŞMİŞ YUTAK SADECE SİNDİRİM SİSTEMİNİN PARÇASI YUTAK HEM SİNDİRİM SİSTEMİNE HEM DE SOLUNUM SİSTEMİNE AÇILIR. EMBRYONİK GELİŞİMDE YUTAK BÖLGESİNDE SOLUNGAÇ YARIKLARI GÖRÜLMEZ EMBRYONİK GELİŞİMDE YUTAK BÖLGESİNDE SOLUNGAÇ YARIKLARI GÖRÜLÜR KAN DOLAŞIMI A-YOK B-AÇIK DOLAŞIM (ÇOĞUNDA) C-KAPALI DOLAŞIM TAMANIDA KAPALI DOLAŞIM GÖRÜLÜR. HERMAFRODİT VE AYRI EŞEYLİ OLANLARI VAR TAMAMI AYRI EŞEYLİDİR. SAİD CERYAN 2015

14 İLKEL KORDALILAR BİR HAYVANIN KORDALI OLARAK KABUL EDİLMESİ İÇİN EN AZINDAN ŞU 4 ÖZELLİĞE SAHİP OLMASI GEREKİR: 1-SIRT BÖLÜMÜNDE YER ALAN İÇİ BOŞ BİR SİNİR KORDONU 2-NOTOKORD ADI VERİLEN DESTEKLEYİCİ YAPI 3-KUYRUK 4-SOLUNGAÇ YARIKLARI OLARAK ADLANDIRILAN YUTAK YARIKLARI NOTOKORD: SIRT İPLİĞİ=İSKELET YAPISI (KIKIRDAK VEYA KEMİK). NOTOKORD KORDALILARIN BAZILARINDA TÜM YAŞAMI BOYUNCA, BAZILARINDA İSE YAVRU İKEN GÖRÜLÜR. SAİD CERYAN 2015

15 SAİD CERYAN 2015

16 OMURGALILAR OMURGALILAR 7 SINIFTAN OLUŞUR.
1-ÇENESİZ BALIKLAR (YUVARLAK AĞIZLILAR): AĞIZLARI VANTUZ ŞEKLİNDE ÖZELLEŞMİŞTİR. BALIKLARA BENZERLER. ÇENE VE DİŞLERİ YOKTUR. YUVARLAK OLAN AĞIZLARIYLA BALIKLARA YAPIŞIR VE KANINI VE DİĞER DOKULARINI EMER. METAMORFOZ GÖRÜLÜR. ÖRNEK=PETROMYZON 2-KIKIRDAKLI BALIKLAR: İÇ İSKELET KIKIRDAK DOKUDAN OLUŞUR. YÜZME KESELERİ BULUNMAZ. ÖRNEK: KÖPEK BALIĞI VE VATOZ 3-KEMİKLİ BALIKLAR: KALPLERİ 2 ODACIKLIDIR. KALPLERİNDE DAİMA KİRLİ KAN BULUNUR. AMA VÜCUTTA TEMİZ KAN DOLAŞIR. YÜZME KESELERİ VARDIR. TÜR SAYISI BAKIMINDAN OMURGALILARIN EN ZENGİN GRUBUDUR. SAİD CERYAN 2015

17 4-İKİ YAŞAMLILAR (KURBAĞALAR):
SUDA VE KARADA YAŞAMAYA UYUMLUDUR. METAMORFOZ GÖRÜLÜR. LARVA DÖNEMİNDE KUYRUKLU VE TAMAMEN SUDA YAŞAR. ERGİN DÖNEMDE İSE ÜREMELERİ YÖNÜYLE VE DERİ SOLUNUMU YÖNÜYLE SUYA BAĞIMLIDIR. DERİLERİNDE PUL YOKTUR. DERİ DAİMA NEMLİ KALMALIDIR. SAİD CERYAN 2015

18 SADECE MEMELİLERDE OLAN ÖZELLİK VE YAPILAR KIL SÜT BEZLERİ
5-SÜRÜNGENLER: KARADA VE SUDA YAŞAYAN TÜRLERİ VARDIR. DERİLERİ KURU VE PULLUDUR. AKCİĞER SOLUNUMU YAPARLAR. ÇOĞUNDA 3 ODACIKLI KALP VARDIR VE KİRLİ-TEMİZ KAN KALPTE KARIŞIR. TİMSAHLARDA 4 ODACIKLI KALP OLMASINA RAĞMEN KİRLİ VE TEMİZ KAN PANİZZA KANALINDA KARIŞTIĞINDAN SÜRÜNGENLERİN TAMAMI SOĞUK KANLIDIR. 6-KUŞLAR: VÜCUTLARI TÜYLERLE KAPLIDIR. AĞIZLARINDA DİŞ YOKTUR. BESİNLERİN ALINMASI İÇİN GAGA DENEN AĞIZ YAPILARI VARDIR. AKCİĞERLERİNE BAĞLI HAVA KESELERİ BULUNUR. ALVEOL YOKTUR. HAVA KESELERİ SAYESİNDE ALINAN HAVA VE KILCAL DAMARLAR ARASINDA 2 KEZ GAZ DEĞİŞİMİ OLUR. HAVA KESELERİ AYRICA OKSİJEN DEPOLAR. AYRICA UZUN KEMİKLER HAVA KESELERİNE BAĞLIDIR VE İÇİ HAVAYLA DOLAR. BÖYLECE UÇMAYI KOLAYLAŞTIRIR. TER BEZLERİ YOKTUR. 7-MEMELİLER: YAVRULARINI SÜTLE BESLEYEN AKCİĞER SOLUNUMUNA SAHİP, EN GELİŞMİŞ CANLILARDIR SADECE MEMELİLERDE OLAN ÖZELLİK VE YAPILAR KIL SÜT BEZLERİ OLGUN ALYUVAR ÇEKİRDEKSİZ KULAK KEPÇESİ KASLI DİYAFRAM TER BEZİ ALVEOL PLASENTA SAİD CERYAN 2015

19 1-GAGALI MEMELİLER 2-KESELİ 3-PLASENTALI
MEMELİLER 3 ALT SINIFTA İNCELENİRLER 1-GAGALI MEMELİLER ORNİTORENK, PLATYPUS: SU KENARINDA YAŞAR. YUMURTLARLAR. YUMURTADAN ÇIKAN YAVRULAR ANNE SÜTÜYLE BESLENİRLER. 2-KESELİ KANGURU, KOALA: GELİŞME SIRASINDA EMBRİYO KISA BİR SÜRE UTERUSTA (RAHİM) KALIR. DAHA SONRA GELİŞİMİNİ KESELERDE SÜTLE BESLENEREK TAMAMLAR. 3-PLASENTALI MEMELİLERİN BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU BU GRUPTANDIR. YAVRU GELİŞİMİNİ TAMAMEN ANNE KARNINDA TAMAMLAR. PLASENTA ADI VERİLEN ORGAN ANNE-BEBEK ARASINDA ALIŞVERİŞ SAĞLAR. ÖRNEK: KİRPİ, BALİNA, AT, KEÇİ, DEVE, GERGEDAN, FİL SAİD CERYAN 2015

20 SINIF SOLUNUM BOŞ. ARTIĞI DÖLLENME GELİŞME KALP ÇENESİZ BALIKLAR NH3
SOLUNGAÇ NH3 DIŞ 2 ODACIK KIKIRDAKLI BALIKLAR KEMİKLİ BALIKLAR KURBAĞALAR AKCİĞER +DERİ ÜRE 3 ODACIK SÜRÜNGENLER ÜRİK ASİT İÇ KUŞLAR 4 ODACIK MEMELİLER SAİD CERYAN 2015

21 2010 YGS SAİD CERYAN 2015

22 SAİD CERYAN 2015

23 SAİD CERYAN 2015

24 SAİD CERYAN 2015