BELEK LİMAK ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ SUNAR 26.04.2017.

... konulu sunumlar: "BELEK LİMAK ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ SUNAR 26.04.2017."— Sunum transkripti:

1 BELEK LİMAK ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ SUNAR

2 BU SEMİNERDE: ERGENLİK DÖNEMİ ERGENLİK DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ
İLETİŞİM BECERİLERİ ANA-BABA-ERGEN İLİŞKİSİ

3 ERGENLİK Kızlarda 11-12 yaşlarında başlar.
Erkeklerde yaşlarında başlar. Kız-Erkek cinsiyet özellikleri ve rolleri belirginleşir. Ter bezleri faaliyetlerini arttırır. Erkeklerde testisler sperm hücresi ve prostat semen sıvısı üretmeye başlar. Kızlarda ise yumurtalıklar olgunlaşmış yumurta hücresini fallop tüplerine salma niteliği kazanır.

4 Bir durum değil süreçtir.( 2-8 yıl sürer )
Ergenlik dönemi yaşlarında başlayıp yirmili yılların başlangıcına kadar süren, hızlı bedensel, ruhsal, sosyal değişiklikleri içeren dönemin genel adıdır. Çocukluktan çıkıp, yetişkinliğe adım atmak için gerekli beceri, bilgi ve tutumların kazanıldığı bir geçiş dönemidir. Bir durum değil süreçtir.( 2-8 yıl sürer ) Ergenlik, fiziksel değişimlerin yanı sıra, düşünsel ve duygusal değişimleri de beraberinde getirir.

5 Ergenlik dönemine girme yaşı, bireyden bireye değişir.
Erken veya geç büyüme, az ya da çok gelişkin olma gençleri daha iyi ya da daha kötü yapmaz. Bunlar doğal farklılıklardır. Bireysel farkların varlığını ve gelişme - değişmenin herkeste değişik düzeylerde olacağını bilmek gencin kaygılarını azaltacak önemli bir faktördür. Ergenlik bir kız için çocukluktan çıkıp genç kızlığa; erkek için delikanlılığa adım atmaktır. Yaşamın en çok ilgi isteyen dönemidir.

6 Biyolojik temelli değişiklikler bireyin fırtına ve stres yaşamasına sebep olur. Ve bu süre içinde de kendi kimliğini oluşturmaya çalışır.

7 KİMLİK OLUŞTURMA Ergenlik dönemine ulaşana kadar çocuk, ana-baba egosuna dayanmıştır. Oysa artık bağımsızlaşması, yetişkin bir birey olması gerekmektedir. Ergen bireyselleşmeye, ana-babadan bağımsızlaşmaya, kendi kimliğini oluşturmaya çalışır. Başarılı kimliğe ulaşanlar mutlu, benlik saygıları yüksek, cinsel rol tutumlarında başarılı bireyler olurlar.

8 ARKADAŞLAR ÖNEMLİDİR! Kendine özgü yeni bir dünya kurmaya çalışan ergenin, dayanabileceği en önemli güven kaynağı arkadaşlıktır. Bu yaşlarda yaşıtların çocuk üzerinde etkisi en az aile kadardır. Bir gruba ait olma sosyal gelişme için oldukça önemli bir duygudur. Ergen bu konuda bilgilendirilmeli, yanlış gruplardan korunmalıdır.

9 Ergenin DavranışlarındakiDeğişimler
Büyüme, gelişme ve güçlenme isteği, İlerleme, olgunlaşma ve değişme isteği, Bireysel ve bağımsızlık elde etme isteği, Başarma, güven kazanma isteği, Beğenilme ve takdir edilme isteği, Etrafındaki kişilerle, olumlu sosyal ilişkiler kurma isteği, Mutlu olma isteği, Geleceğe yönelik iyi yatırımlar yapma isteği.

10 Kızların bedenindeki değişimler, ÖSTROJEN
hormonunun etkisiyle gerçekleşir. Erkeklerin bedenindeki değişimler ise TESTOSTERON hormonun etkisiyle gerçekleşir.

11 ERGENLİKTE BEDENSEL DEĞİŞİKLİKLER
Boy uzar Vücutta kilo ve yağ oranı artar Tüm kemik sisteminde büyüme hızlanır El ve ayaklar,ardından kol ve bacaklar uzamaya başlar Kalçalar, göğüs kemikleri ve omuzlar genişler Baş kemikleri,yüz kemikleri ve burun büyür Çene uzar ve kalınlaşır Ter salgısının artması

12 KIZLARDA BEDENSEL DEĞİŞİKLİKLER
Meme gelişimi Koltuk altında ve cinsel bölgede tüylenme Büyüme atılımının başlaması( boy uzar,yağlanma kilo alma artar,kalçalar genişler ) Adet olma (kızların ergenliğe girmesi bu şekilde saptanır)

13 ADET KANAMASI NE DEMEK? Yumurtalıktan salınan östrojen hormonunun etkisiyle gelişerek yumurta rahime düşer ve kanla birlikte vajinadan dökülmesidir. Her 28 günde bir tekrarlanır ve adet kanaması 3-7 gün arasında değişir. Ergenlikte adet kanamasının düzene girmesi 1 yıl sürer.

14 AĞRILI,SANCILI ADET KANAMASINDA NE YAPILMALI?
Egzersiz Ayaklara sıcak su torbası Ilık duş Yürüyüş Gündelik etkinliklere devam Doktora başvurma

15 EVET HAYIR Hijyenik Ped Pamuk Bez
Adet Dönemi Süresince Gereksinimlerinize Uygun Koruyucuların Seçimi ve Kullanılması Önemli EVET HAYIR Hijyenik Ped Pamuk Bez

16 Ergenlik döneminde başarılması gereken gelişim görevleri:
ERGENİN GELİŞİM GÖREVLERİ Ergenlik döneminde başarılması gereken gelişim görevleri: Sağlıklı bir yetişkin olabilmesi için ergenin bu dönemde başarması gereken gelişim görevleri vardır: Cinsel rolünü kabullenme ve bu role uygun davranış örüntüleri geliştirebilme. Duygusal bağımsızlığını kazanma ve kendisiyle ilgili önemli kararları kendi başına verebilme. Akran dünyası içinde kabul görme ve arkadaşlık, işbirliği, liderlik yeteneklerini geliştirebilme. Kendini ifade edebilme

17 Özkimliğine ulaşma ve bunu kabullenme.
Çatışan değerleri uzlaştırma ve kendi yaşına özgü bir yaşam felsefesi geliştirebilme. Meslek seçimi için gerekli ön hazırlıkları yapma ve kendine en uygun olan mesleği seçebilme. Özkimliğine ulaşma ve bunu kabullenme. Bu görevlerdeki başarı ya da başarısızlık geniş ölçüde yetişkinlikteki uyumu ve başarıyı etkiler.

18 Ergenliğin Tutum Ve Davranışlar Üzerindeki Genel Etkileri:
1.Yalnızlık İsteği 2.Çalışma İsteksizliği 3.Disipline Karşı Direniş: 4.Çekingenlik: 5.Fazla Hayal Kurma: 6.Duygululuğun Artması

19 Her genç yalnızlığını paylaşacağı ayrı bir odasının olmasını ister
Her genç yalnızlığını paylaşacağı ayrı bir odasının olmasını ister. Odasında saatlerce kalabilir. Küçük nedenlere kızabilir, kırılabilir. Gencin bu isteğinin doğal karşılanması gerekir.

20 Hızlı bir bedensel gelişme içinde oldukları için bu durum enerjilerini tam olarak kullanamamalarına neden oluyor. Tüm enerji bedene yansıyor. Sonuçta isteksizlik oluşabiliyor. Bir takım ağrılar, sızılar oluşabiliyor. İşte tüm bu durumlar derslere de yansıyabiliyor. İlkokulda elde edilen başarıda düşüş görülebiliyor. Bununla başa çıkmak çok önemli. Bu başarısızlık durumunda kaygı duymamak gerekir. Bunun geçici olduğunu düşünmek en doğru çözüm olur.

21 Toplumsal zıtlık durumu ve otoriteye karşı gelme: Sürekli içinde bulunduğu ortama karşı çıkar. Bu nedenle çevresi ile olan ilişkilerinde zaman zaman geçimsizlik oluşabilir.(gerek aile, gerek okul, gerek arkadaş ilişkilerinde)

22 Karşı cinse olan zıtlık: Genellikle bu dönemde kızlar ve erkekler birbirlerini sevmezler. Ancak birbirleri olmadan da yapamazlar. Sürekli karşı cinsten olanları küçük düşürme eğilimime girebiliyorlar.

23 •Kendilerine söylenen şeyleri ters anlarlar. •Çabuk sinirlenirler.
Duygululuğun artması: Bu dönemde ergenler çok fazla duygusal olabiliyorlar. Ancak bu durum biçim değiştirerek kendisini gösterir: •Karamsarlık oluşur. •Kendilerine söylenen şeyleri ters anlarlar. •Çabuk sinirlenirler. •Hiçbir şeyden memnun olmama. •Küçük şeylerden dolayı hemen ağlama görülebilir.

24 Kendilerine olan güven duygusu azalabiliyor: Çocukların kendilerine olan güvenlerinin azalmasının nedeni onlardan beklenen rollerin yoğunluğudur İyi bir öğrenci İyi bir evlat İyi bir abla ya da ağabey.... İşte çocuklardan beklenen mükemmeliyetçi özellikler özgüveni sarsıyor Ayrıca bu dönemde çekingenlik oluşabiliyor ve kendilerini bu yönde gizleme eğilimi görülebiliyor. Hayalcilik oluşabiliyor. Genç nelerden yoksunsa nelere arzu duyuyorsa o şeylerin hayalini kurar.

25 ERGENLERİN KAYGILARI Bedeninin fiziksel özelliklerinin normal olup olmadığı durumu kaygı yaratabiliyor. Cinsiyetinin normal gelişip gelişmediği ve cinsiyetinin bir takım özellikler kaygı durumlarını yansıtabiliyor. Örneğin: ayaklarının büyük olduğunu düşünen genç daha küçük ayakkabı isteyebilir. Ellerini saklar. Sivilceli yüzlerine, düzensiz dişlerine karşı kaygı duyabilir.

26 Kızlar: Acaba ben tam bir kadınsı özelliğe sahip miyim
Kızlar: Acaba ben tam bir kadınsı özelliğe sahip miyim? Erkekler: Acaba ben tam bir erkeksi özelliğe sahip miyim? düşüncesi sürekli zihinlerini meşgul eder. Cinsellikle ilgili konuları genellikle aileleri ile paylaşmazlar. Arkadaşları ile paylaşırlar, çeşitli yayınlar takip ederler. Cinselliğin dışında din ahlak, felsefe, siyasal konuları da yoğun olarak arkadaş aralarında konuşurlar.

27 Sağlıkla ilgili kaygılar: Yeterli uyuyamamak, gevşeyip rahatlayamamak, sakarlık, bedensel görünüm, gerginlik, güzel ya da yakışıklı olamadığını düşünmek,

28 Kişilik ile ilgili kaygılar: Kendini aşağı görme, kendisine güveni olmamak, kendisini yetersiz görmek, sık sık öfkeye kapılmak, küçük şeylere üzülmek, olayları çok ciddiye almak.... SOSYALİKLE İLGİLİ KAYGILAR: Arkadaşsız kalma

29 SAĞLIKLI KİŞİLERARASI İLETİŞİM

30 SAĞLIKLI İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ
*BİREYSEL AYRILIKLAR VARDIR. *İLİŞKİLERDE GÖNÜLLÜLÜK ESASTIR. *HER BİREY KARAR VEREBİLME GÜCÜ VE HAKKINA SAHİPTİR. *TÜM İNSANLAR SAYGIDEĞERDİR.ONLARI SEVMEYEBİLİRİZ AMA SAYGI GÖSTERMEMİZ GEREKİR. *GİZLİLİK,KİŞİ KENDİNE VE YA BAŞKASINA ZARAR VERMEDİĞİ SÜRECE KORUNMALIDIR.

31 SÖZEL OLMAYAN İLETİŞİM
SESE DAYALI OLANLAR SES DIŞINDAKİLER

32 SESE DAYALI OLANLAR *DURAKSAMALAR *SESİN TONU *SESİN YÜKSEKLİĞİ
*EEE,IHM SÖZCÜKLERİ *DUYGU TONU *TEKRARLAR *SÖZE YANLIŞ BAŞLAMA *GEREKSİZ SÖZCÜKLER *AKICILIK *DOĞALLIK *SEÇİLEN SÖZCÜKLER

33 SES DIŞINDAKİLER *GÖZ İLİŞKİSİ *YÜZ İFADELERİ *VÜCUT DURUŞU
*KİŞİSEL ALAN *KIYAFET,AKSESUAR *MEKANI KULLANMA *DOKUNMA *KAFA İŞARETLERİ *EL VE KOL DURUŞU *BACAKLARIN DURUŞU *BEDEN YÖNELİMİ *OTURMA BİÇİMLERİ

34 KİŞİLERARASI İLETİŞİM
SÖZEL İLETİŞİM KONUŞMA SIRASINDAKİ SÖZCÜKLER SÖZEL OLMAYAN İLETİŞİM SESE DAYALI OLANLAR SES DIŞINDAKİLER

35 İLETİŞİMİ GELİŞTİREN İYİ DİNLEMENİN ÖZELLİKLERİ
SESSİZLİK(SÖZ KESMEDEN) ANLATILMAK İSTENENİN NE OLDUĞUNU ANLAMAYA ÇALIŞMAK, ANLATILANIN ALTINDA YATAN DUYGUYU ANLAMAYA ÇALIŞMAK, KOŞULSUZ KABULLE DİNLEMEK, DÜRÜST OLARAK DİNLEMEK

36 FİZİKSEL DİNLEMENİN ÖZELLİKLERİ
KONUŞANIN YÜZÜNE DOĞRU BAKMAK, BEDEN OLARAK ONA YÖNELMEK, GÖZLE İYİ BİR İLİŞKİ KURMAK, KONUŞANA DOĞRU EĞİK DURMAK, DİNLERKEN RAHAT OLMAK GEREKİR.

37 ETKİN DİNLEMENİN ÖZELLİKLERİ
ANLATILANLARIN BASİT BİR TEKRARI, ANLATILANLARIN DUYULDUĞUNA İLİŞKİN BİR MESAJ, ANLATILANLARI ÖZETLEME, DUYGULARI DİLE GETİRME, AMAN ! NE İYİ BİR DİNLEYİCİ

38 ETKİN DİNLEMENİN FAYDALARI
*KİŞİ KENDİNİ DİNLEYEN KİŞİYE YAKIN HİSSEDER, *SORUNUNU İLK BAŞTAKİ KADAR ÖNEMLİ GÖRMEYEBİLİR, *SORUNUNU RAHATLIKLA DİLE GETİRDİĞİ İÇİN,ÇÖZÜM YOLLARINI DA DAHA RAHAT DÜŞÜNEBİLİR.

39 ETKİLİ BİR İLETİŞİM BECERİSİ;BEN DİLİ
*SEN DİLİ *BEN DİLİNİN YARARLARI

40 SEN DİLİ KİŞİYİ SUÇLAYICIDIR, DAVRANIŞTAN ÇOK KİŞİLİĞE YÖNELİKTİR,
YENİDEN KONUŞMA İSTEĞİNİ ENGELLEYİCİDİR, KİŞİ KENDİNİ SUÇLANMIŞ VE ANLAŞILMAMIŞ HİSSEDER, NEYE KIZILDIĞININ ANLAŞILMAMASINA NEDEN OLUR, KİŞİYİ GÜCENDİRİR ,KIRAR, KİŞİNİN DİRENMESİNE NEDEN OLUR.

41 BEN DİLİ ÖZELLİKLE OLUMSUZ DUYGULARIN YAŞANDIĞI DURUMLARDA,
OLUMSUZ DUYGULARIN YAŞANDIĞI KİŞİYE ÖNCE DAVRANIŞ YADA DURUM TANIMLANARAK, BU DAVRANIŞ VEYA DURUMDAN NASIL ETKİLENDİĞİ BELİRTİLDİKTEN SONRA, NE HİSSEDİLDİĞİNİN SÖYLENMESİNE DAYALIDIR.

42 BEN DİLİNİN YARARLARI SEN DİLİNDEKİ GİBİ KİŞİLER SAVUNMAYA GEÇMEZLER,
BİREY KARŞISINDAKİNİ SUÇLU HİSSETTİRMEZ, DİLİ KULLANAN KİŞİNİN NEDEN O DUYGUYU YAŞADIĞI ANLAŞILDIĞI İÇİN İLETİŞİM SAĞLIKLI OLUR. BEN MESAJI ALAN KİŞİ BAŞKALARINI DÜŞÜNMEYİDE ÖĞRENİR. YAKINLIĞI ARTIRICIDIR, ANLAŞMAZLIKLARI AZALTIR, KONUŞAN KİŞİYİ DUYGULARINI BİRİKTİRMEDİĞİ, ETKİLİ OLARAK DİLE GETİRDİĞİ İÇİN RAHATLATIR.

43 BENİ hayal kırıklığına uğrattın.
SEN DİLİ SEN hep beceriksizsin. SEN hep ağlar durursun SEN neyden anlarsın ki … BEN DİLİ BENİ hayal kırıklığına uğrattın. Her ağladığında KENDİMİ çaresiz hissediyorum. Bana kaba davranman BENİ üzüyor.

44 İLETİŞİMİ ENGELLEYEN TEPKİ TÜRLERİ
GÜVEN OLUŞTURMA, GÜVEN AZALTMA, DİNLEME , (NEDEN DİNLERİZ) İYİ BİR DİNLEYİCİ,

45 İLETİŞİMDE GÜVEN OLUŞTURMA
TEPKİSİZ DEĞİL,SESSİZCE DİKKATLE DİNLEME KARŞIMIZDAKİNİN SÖYLEDİKLERİNİ ANLAYIP ANLAMADIĞINI SINAMAK DAHA İYİ ANLAMAK İÇİN EK BİLGİ İSTEYEN UYGUN SORULAR SORMAK DUYGULARI DOĞRUDAN İFADE ETMEK GİBİ DAVRANIŞLARLA GERÇEKLEŞİR.

46 İLETİŞİMDE GÜVEN AZALTMAK
KONUYU HİÇBİR AÇIKLAMA YAPMADAN DEĞİŞTİRMEK DEĞİŞTİRİLEMEYECEK TÜRDEN KONULARA ODAKLAŞMAK GEREKSİZ VE YIKICI ELEŞTİRİLERDE BULUNMAK ÖĞÜT VERMEK VE İKNA ETMEYE ÇALIŞMAK ŞİDDETLE KARŞI ÇIKMAK BELİRSİZ ŞEKİLDE HEMFİKİRMİŞ GİBİ GÖRÜNME YORUM YAPMA

47 İLETİŞİMİN 12 ENGELİ

48 KARŞIDAKİ KİŞİNİN SORUNUNA ÇÖZÜM ÖNERMEK
EMİR VERMEK,YÖNLENDİRMEK UYARMAK,GÖZDAĞI VERMEK AHLAK DERSİ VERMEK ÖĞÜT VERMEK,ÇÖZÜM YADA ÖNERİ GETİRMEK ÖĞRETMEK,NUTUK ÇEKMEK, MANTIKLI DÜŞÜNCELER ÜRETMEK

49 KARŞIDAKİ KİŞİYİ YARGILAMAK,DEĞERLENDİRMEK, BASTIRMAK
YARGILAMAK, ELEŞTİRMEK, SUÇLAMAK AD TAKMAK, ALAY ETMEK YORUMLAMAK, ANALİZ ETMEK

50 KARŞIDAKİ KİŞİNİN, KENDİSİNİ İYİ HİSSETMESİNİ SAĞLAMA
ÖVMEK,AYNI DÜŞÜNCEDE OLMAK, OLUMLU DEĞERLENDİRME YAPMA TESKİN, TESELLİ ETMEK

51 KARŞIDAKİ KİŞİYİ SINAMAK VE SORGUYA ÇEKMEK İÇİN SORU SORMAK
SORU SORMAK, SINAMAK, SORGUYA ÇEKMEK, ÇAPRAZ SORGULAMAK

52 KARŞIDAKİ KİŞİYLE İLGİLENMEMEK YADA ONUN DİKKATİNİ BAŞKA YÖNE ÇEKMEK
SÖZÜNDEN DÖNMEK, OYALAMAK, ALAY ETMEK, ŞAKAYA BOĞMAK, KONUYU SAPTIRMAK

53 II.BÖLÜM ANABABA & ERGEN

54 YAKINMALAR ÇOCUKLAR ANABABALAR … Hırçınlaştı, ders çalışmıyor.
Büyüklerin anlayışsızlığı ve baskısı,onur kırıcı davranışlar Kız erkek arkadaşlığının aile ve çevre tarafından anlaşılmaması ve karşı çıkılması Hep eleştiriyorlar …. ANABABALAR Hırçınlaştı, ders çalışmıyor. Sorumluluk duygusu yok. . Kardeşlerini kızdırmaktan zevk alıyor. •Son derece asi ve hırçın olmaya başladı. Başına buyruk olmak istiyor. Dayak, kötü söz, tatlı söz hiçbiri sonuç vermiyor. …

55 Ergenlerin bağımsızlaşma amacıyla yaptıkları girişimler sıkıntı (stres) yaratabilir ve aileye üzüntü yaşatabilir, Ebeveynler ve ergenler için engebeli, duygu, düşünce ve davranışlar açısından iniş-çıkışlı geçen bu dönemde sıkıntılar yaşanması normaldir. Bu durum aileler için bir alarm niteliğinde olmamalıdır.

56 SAHİP OLDUĞUMUZ EN DEĞERLİ VARLIKLARIMIZI BU DÖNEMDE NASIL DESTEKLEYEBİLİRİZ?

57 Çocuğun ihtiyacı olan, koşulsuz sevgi ve destek.

58 Unutmamalıyız ki; Çocuklarımızın başarılı ya da başarısız olmalarını belirleyen temel etken, gördükleri ilgi biçimidir.

59 SORUNUN ÇÖZÜMÜNDE Demokratik tutum. Korku, dayatma ve şiddet yerine;

60 Sorunlu üzerinde değil, sorun üzerinde durun.
Sorunlar hakkında açıklıkla ve dürüst olarak konuşma ortamı hazırlamak ve bu beceriyi geliştirmek, ebeveyn-çocuk ilişkisinde en önemli hususlardan biridir. Sorunlu üzerinde değil, sorun üzerinde durun. Aile içinde bu tür bir ilişki tarzı geliştirmek, anlayışlı ve sabırlı olmayı gerektirir ve zaman alır. Böyle bir ilişki, zamanla çocuk-ebeveyn arasında, birlikte vakit geçirme ve paylaşımlarda bulunma yoluyla gelişir.

61 Kazanılması istenen davranışlar için çocuklara örnek ve rehber olmak,
NASİHAT YERİNE… Kazanılması istenen davranışlar için çocuklara örnek ve rehber olmak,

62 GELİŞİM İÇİN… Dürüstlük, güven ve saygı dolu bir aile atmosferi yaratmak, Çocukların kendilerine güven duyabileceği fırsatlar yaratmak,

63 GELİŞİM İÇİN… Yaşına uygun sorumluluklar vermek yoluyla, sorumluluk almayı öğretmek, Sorumluluk alışını takdir etmek Çocuklara yaşlarına uygun bağımsızlıklar vermek, özgürlükler tanımak, Çocuklarınıza beklentilerinizi BEN DİLİNİ kullanarak ifade edin.

64 YARGIÇ DEĞİL! Mutsuz ve üzgün olduklarında çocukların ebeveynleri ile konuşmalarını yüreklendirecek bir ilişki tarzı geliştirmek,

65 Bu dönemde ergene yapılabilecek en etkin yardım: Onun SEVİLDİĞİNİ,
ANLAŞILDIĞINI, KABUL EDİLDİĞİNİ, FARK EDİLDİĞİNİ, DEĞERLİ OLDUĞUNU , ÖNEMLİ OLDUĞUNU ona bağımsızlık ve sorumluluk verildiğini fark ettirebilmektir.

66 PROGRAMA KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER