AİDS VE SAĞLIKLI CİNSEL YAŞAM

... konulu sunumlar: "AİDS VE SAĞLIKLI CİNSEL YAŞAM"— Sunum transkripti:

1 AİDS VE SAĞLIKLI CİNSEL YAŞAM
.Doç.Dr Ayşe Çevirme

2 AIDS Uluslararası birçok kuruluşun yer aldığı HIV-AIDS Birleşmiş Milletler Ortak Programı (Joint United Nations Programme on HIV-AIDS - UNAIDS) tarafından bu yıl 1 Aralık Dünya AIDS gününün ana teması; insan haklarının korunması ihtiyacının ve HIV’den korunma, tedavi, bakım ve desteğe evrensel erişimin sağlanmasının vurgulanması açısından “İnsan Hakları ve Evrensel Erişim” olarak seçilmiştir.

3 AIDS (acquired immunodeficiency syndrome)
Kazanılmış Bağışıklık Yetmezliği Sendromu (AIDS), insan immun yetmezlik virüsü (HIV) nedeni ile oluşan, gerekli önlemler alınmadığı takdirde hızla yayılan bir hastalıktır.

4 AIDS(acquired immunodeficiency syndrome
HIV-AIDS önemli bir küresel halk sağlığı önceliğidir. Dünyada HIV ile yaşayan sayısı artmaya devam etmektedir. Her yıl yaklaşık 2.7 milyon kişi HIV enfeksiyonunu aldığı ve yaklaşık 33.4 milyon kişinin HIV ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir

5 Dünyadaki HIV Prevalansı

6 Ülkemizdeki enfekte kişi sayısı(2009)
Türkiye’de bu virüsün yayılımı ve görülme sıklığı Sağlık Bakanlığının önderliğinde ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla beraber ulusal düzeyde yaptığı başarılı koruma programları ile daha düşük düzeylerde kalmakla birlikte; 1985 yılından başlayarak 30 Haziran 2009 tarihine kadar bildirimi yapılan enfekte kişilerin toplam sayısı 3.671’dir

7 Enfeksiyonun geçişi İstatistiklere göre, enfekte olanların yarısından çoğu hastalığı korunmasız cinsel ilişki yoluyla, başlıca heteroseksüel ilişkiden almıştır. Bu yolla eşlerinden HIV enfeksiyonunu kapan kadın sayısı artmaktadır Homo/Biseksüel Cinsel İlişki yolu ile enfeksiyon geçişi toplam sayının %8’ni, Damar içi ilâç bağımlıları da toplam sayının %4'ünü oluştururken kan naklinden ortaya çıkan vakalar %2'de kalmaktadır.

8 /

9 Belirtiler normalde virüsün kendisi hastalık oluşturmaz.Bağışıklık sistemi çöktüğü için vücut enfeksiyonlara açık hale gelir AIDS, grip benzeri şikayetlerle başlar. Bu şikayetler, iki haftayla birkaç ay arasında devam edebilir. Başlangıçtaki şikayetlerinden sonra birkaç yıl süreyle herhangi bir şikayet görülmeyebilir. Bu sürede HIV pozitif olan kişinin kendisine nasıl baktığı çok önemlidir. Çünkü HIV virüsü vücuda girdikten sonra önce yavaş, daha sonra ise çok hızlı şekilde çoğalır.

10 Belirtiler ve Devamlılık
Tam anlamıyla yerleşmiş AIDS -ciddi enfeksiyonların görülmeye başladığı zaman- HIV virüsünün vücuda girmesinden 5-10 yıl kadar ortaya çıkar.

11 Belirtiler

12 Belirtiler Virüsün alınmasından klinik bulgular ortaya çıkıncaya kadar geçen kuluçka dönemi yaklaşık 2-5 yıldır. Hiçbir klinik belirtinin bulunmadığı bu dönemde kanda HIV antijeni, antikoru veya her ikisi birden bulunabilir. Uzun süreli, açıklanamayan aşırı yorgunluk ve bitkinlik Şişmiş lenf bezleri (kasık bölgesi dışında en az 2 bölgede ve en az 3 ay süreli) 10 günden uzun süren ateş 3 aydan fazla süreyle gece terlemesi Açıklanamayan kilo kaybı (vücut ağırlığının %10'dan fazlası)

13 Belirtiler Deride veya ağız içinde, mor veya farklı renkte geçmeyen lekeler Açıklanamayan, sürekli öksürük veya boğaz ağrısı Nefes darlığı Sürekli, şiddetli ishal Sık tekrar eden mantar enfeksiyonları Vücutta açıklanamayan çürükler veya kolayca meydana gelen kanamalar

14 Tanıya Yönelik Araştırmalar
Kan tablosunda değişimler (lökosit, lenfosit ve trombositlerde azalma) Anemi Sedimentasyon hızında artış Yardımcı / baskılayıcı T hücresi (helper/supressor, T4 / T8) oranında azalma (normal değer 2/1) yardımcı T hücrelerinin mutlak sayısında azalma (400/mm3) İmmünofloresans tekniği ve ELİSA yöntemiyle HIV antijenleri gösterilebilir

15 Teşhiste Kullanılan Testler
Bu testlerin en önemli ve en çok kullanılan üç tanesi; ELISA, IFA ve Western Blot testleridir.Testler vücut bağışıklık sitemindeki virüs mevcudiyetini araştırmaktadır. Her üç testte AIDS virüsü konusunda kesin sonuçlar verebilmektedir ELİSA ile kanda HIV antikoru aranması: en iyi tarama testidir. Yanlış pozitif cevap alınabileceğinden, kuşkulu vakalarda doğrulama testleri gerekir. Western blot antikor testi: Virüs proteinlerine karşı antikorların gösterilmesi ve ELİSA yöntemini doğrulama testi olarak kullanılır Şüpheli temastan sonra 15 gün-3 ay içinde psiar(genetik yöntem) denilen yöntemle de tespit edilebilir.

16 Test Nerelerde Yapılabilir?
Her yataklı devlet hastanesinde, birçok özel hastanede ve poliklinikte, birçok laboratuvarda test yaptırılabilir. Bunlarla birlikte danışmanlık hizmeti veren bazı merkezler bulunmaktadır. Test sonucunun pozitif çıkması vücutta virüsün varlığına işarettir.Fakat bu sonuç kişinin AIDS olduğunu göstermez

17 Test Sonucunun Negatif Çıkması Ne Anlama Gelir?
Negatif test sonucu vücutta hiçbir şekilde virüs bulunmadığı anlamına gelmektedir. Negatif test sonucunun olası iki açıklaması vardır.Bunlar; Test yapılan kişi virüs tarafından enfekte olmamıştır. Vücut daha önce bir enfeksiyona maruz kalmış fakat vücut virüsü belirleyecek antibody'i geliştirecek zaman bulamamıştır.Vücutta virüsün olup olmadığını belirleyen antibody'nin gelişme evresi 2-8 hafta arası olmasına rağmen bu sürenin bir yıla kadar uzaması olasıdır.Eğer virüsün varlığı konusunda herhangi bir kuşkuya düşülmüşse testin 6 ayda bir tekrarlanması gerekmektedir.

18 Tedavi Henüz virüse karşı tam anlamıyla etkili bir ilaç veya koruyucu aşı geliştirilememiştir. Tüm dünyada bu yöndeki çalışmalar yoğun olarak devam etmektedir. Genel tedavi şekli, fırsatçı enfeksiyonların veya tümörlerin tedavisine yöneliktir. Aantiviral ilaçlar kombinasyonlar şeklinde uygulanmaktadır: • Zidovudine (AZT), didanosine (ddI), dideoxycytidine (ddC) • Proteaz inhibitörleri: Nelfinavir, ritonavir, indinavir ve saquinavir

19 Aids’le İlgili Yanlışlar
AIDS genellikle göz ardı edilen ve adeta tabu olan bir konu. İlk yıllarda sanki homoseksüel hastalığı gibi algılandı HIV enfeksiyonu ve AIDS. Ancak bugün eldeki veriler gösteriyor ki, günümüzde yayılımında ağırlıklı olan homoseksüel değil, heteroseksüel, yani karşı cinsle yaşanan ilişkiler. AIDS'te değişen bir başka boyut ise, kadınların artık daha fazla risk altında kalmaları. Öyle ki, Hıv enfeksiyonunun bulaşma riski, erkeklere oranla kadınlarda 40 kat daha fazla. Tüm bu çarpıcı bilgiler de, AIDS'i tabu olmaktan çıkarıp, iyiden iyiye tartışmamız ve en önemlisi de korunma yöntemlerini yaşam biçimi haline getirmemizin artık şart olduğunu ortaya koyuyor

20 Sağlıklı Cinsel Yaşam İçin Korunma Yolları
Tanımadığınız bir kişiyle cinsel ilişkide bulunmamak korunmanın en güvenli yoludur. Her türlü cinsel ilişkide prezervatif kullanılmalıdır. Tek eşlilik (monogami) diye adlandırdığımız " tek bir cinsel partnerin bulunması " önemlidir. Cinsel partnerinizin geçmişinde böyle bir hastalık olmasa da korunma yollarını tercih edilmelidir. Bazen partneriniz size doğru söylemiyor olabilir

21 Korunma Yolları partnerinizde olabilecek olası bulguları dikkatlice inceleyin, eğer ondan şüpheleniyorsanız veya partneriniz çok partnerli ise ilişkide bulunmayın. Eğer sizde bir CTBH (cinsel temasla bulaşan hastalıklar) varsa bunu partnerinize bildirin ve ilişkiden uzak durun. Hamilelikten korunmak için prezervatif dışı yöntemler uygulayan bayanlar bu yöntemleri her ne olursa olsun partnerine prezervatif kullandırmalıdır . Başkasıyla herhangi bir nedenle aynı enjektörü kullanmaktan kaçının. Kan ve kan ürünlerinin kullanımında dikkatli olun.

22 Korunma Yolları Temizlik şarttır. Başkasının özel aletlerini kullanmayınız, kendi özel aletlerinizi de kullandırtmayınız. Eğer bu aletleri kullanmak veya kullandırmak zorunda kalırsanız bir daha kendiniz kullanmadan önce kolonya veya alkolle dezenfekte ediniz. Şüphelendiğiniz durumlarda acilen bir doktora başvurunuz

23 Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, günde 14 bin, dakikada 10 kişinin AIDS’e yakalanmaktadır.
Yeni tedavi protokolleriyle AIDS’in, ölümcül bir hastalık olmaktan çıkıp, yaşam boyu ilaç kullanımını gerektiren bir tür kronik hastalığa dönüşmektedir. AIDS’li kadın sayısı arttıkça HIV enfekte doğan bebek sayısının da artacaktır.Bu nedenle kadınların bilinçlenmesi çok önemlidir

24 YAŞAMAK AMA SAĞLIKLI,GÜVENLİ VE SEVEREK YAŞAMAK İSTİYORSANIZ;
HIV’den korunun. Bunun için korunun. “Sözünde Dur, AIDS’i Durdur

25