Yenidoğanın Uterus Dışı Ortama Adaptasyonu

... konulu sunumlar: "Yenidoğanın Uterus Dışı Ortama Adaptasyonu"— Sunum transkripti:

1 Yenidoğanın Uterus Dışı Ortama Adaptasyonu
PROF.DR.NURSAN ÇINAR

2 İçerik Giriş Fetal Dönem - Dolaşım - Solunum - Termoregülasyon
Doğum Sonrası Dönem Hemşirenin rolü

3 Giriş GEÇİŞ DÖNEMİ Doğum anı 6 Saat

4

5 Plesanta Besin maddelerin transferi Metabolizma atıklarını elimine
Metabolik ve hormonal işlevlerde Fetal kardiyak debinin %50 sini alır. Metabolizması oldukça hızlı Hormon sentezleme (progesteron , östrojen vb.) CO2 O2 Na Cl Glikoz Ig

6 Oksijen maternal dolaşımdan difüzyon yolu ile plasenta
Fetal Dolaşım Oksijen maternal dolaşımdan difüzyon yolu ile plasenta

7 Doğum Sonrası Dolaşım

8 Fetal Solunum Fetal Akciğerlerin Gelişimi Embriyonik (0-7 hafta )
Grandüler (7-16 hafta) Kanaliküler (17-27 hafta) Sakküler Evre (28-35 hafta) Alveol: Son evrede önemli alveol artışı olur 3 yaşına kadar devam eder.

9 Fetal Solunum Fetal Akciğerlerin Özellikleri
Fetal akciğer kan akımı azdır Fetusun küçük pulmoner arterlerinin medial kas tabakası kalındır; Fetal hayattaki düşük PO2 nedeniyle konstrükte durumdadır.

10 Pulmoner damar direnci fetal hayat boyunca giderek artar.
Fetal akciğerlerdeki sıvı alveol epitelinde aktif olarak yapılır. Sıvı yapımı terme doğru azalır; doğuma yakın dönemde kg başına 30 ml kadardır Akciğer gelişimi için yeterli sıvı hacmi gereklidir. Sıvı,trakea boyunca akciğerlere girer ve çıkar.

11 Tip 2 pnömositler surfaktan salgılar.
20 GW amniotik sıvıya salgılanmaya başlar 34 GW ‘da uterusu destekleyecek düzeye gelir Alveollerin açık kalması için gereken basınç ihtiyacını azaltır. Surfaktan alveollerin yüzey gerilimini azaltarak alveoller kollapsı önleyen bir fosfolipiddir.

12 Alveollerin Tip 2 pnömosit hücreleri surfaktan salgılar.
20 GW amniotik sıvıya salgılanmaya başlar 34 GW ‘da uterusu destekleyecek düzeye gelir Alveollerin açık kalması için gereken basınç ihtiyacını azaltır. Surfaktan alveollerin yüzey gerilimini azaltarak alveoller kollapsı önleyen bir fosfolipiddir.

13 Fetal Termoregülasyon
Fetüsün vücut ısısı anne tarafından kontrol edilir. Fetal hayatta anne ile bebek arasında 0,45-0,50˚C’lik ısı farkı vardır.²

14 Fetüste plasenta en etkili ısı düzenleyicisidir
Hücresel proliferasyon Kalp ve iskelet kaslarının kasılması İyon dengesinin sağlanması sonucu Isı Üretimi Fetüste plasenta en etkili ısı düzenleyicisidir

15 Doğal konveksiyon uterus duvarı ve anne dokularına iletimle
Fetüste ısı, veya içinde doğal konveksiyonla ya da dağıtılır. Amniyon sıvısı Göbek kordonuyla Doğal konveksiyon uterus duvarı ve anne dokularına iletimle

16 DOĞUM Uterus kontraksiyonları Plesantal perfüzyon
Yüksek konsantrasyonlarda stres hormonları salınır. Her kasılma ile plasentaya giden kan akımı azalır. Bebek için hipoksik olay

17 Kardiyovasküler Adaptasyon
Bebeğin ağlaması 2 Umbilikal kord klampe edilerek,gaz değişim organı ve düşük dirençli şant nedeni olan plasenta devre dışı 1 Solunum başlaması

18 Akciğerlerin ekspansiyonu ile pulmoner damar direnci azalır.
Pulmoner venler yolu sol atriuma dönen kan akımı artar sol atrium basıncı sağ atrium basıncını aşar foramen ovale fonksiyonel olarak kapanır. Akciğerlerin ekspansiyonu ile pulmoner damar direnci azalır.

19 Böylece , postnatal dolaşım başlar;

20 Pulmoner Adaptasyon Solunum sistemi sıvı ile doludur Doğum sırasında, akciğerde sıvı yapımı durur (katelominler ve arginin-vazopressinle) 1 kaç dakika içerisinde Bir miktar sıvı, doğumun ikinci döneminde yüksek vajinal basınçla atılır, fakat esas hacim, pulmoner lenfatik ve kapillere absorbe olur.

21 Pulmoner dolaşımda hidrostatik basıncı azaltır, kan akımını arttırır.
Transpulmoner basınç Solunum ünitesinden Perivasküler boşluk Pulmoner dolaşımda hidrostatik basıncı azaltır, kan akımını arttırır. Sıvı değişimi için enfektif damar alanı artar, pulmoner damar yatağına su absorbsiyonu kolaylaştırır.

22 Santral ve Periferik Kemoreseptörler
Hafif hiperkapni, hipoksi ve asidoz (kontraksiyonlar nedeni ile maternal-plesantal perfüzyonun aralıklı olarak bozulması) düşük PO2 ve yüksek PCO2 Azalmış pH SOLUNUM MERKEZİ Santral ve Periferik Kemoreseptörler soğuk ses ışık dokunma

23 Solunum aktivitesinin başlaması için ortalama zaman 10 saniyedir.

24 Doğum sonrası kardiyopulmoner adaptasyonda şu bulgular normaldir
Deri; Akrosiyanoz (sadece el ve ayakların siyanoz) Periferik damarların vazokonstrüksiyonuna bağlı alacalı görünüm (ilk 48 saat için normal)

25 Baş; Baş vücut gövdesine göre büyük. Vaginal doğumda kafa kemikleri üstüste biner. (1 hafta içinde geçer Kaput suksedaneum (ödem 4-7 günde geçer.

26 Solunum ritmi/Solunum sesleri
Kaba raller ve yaş raller duyulabilir (Akciğerdeki sıvı temizlenene kadar devam eder) Solunum sesleri 40-60/dk’dır. İnleme ve çekime ilk saatte normal

27 Kalp sesleri Ses sert ve çift taraflı olabilir. Hafif üfürüm (2/6) –Duktus arteriozsun soldan sağa şantına bağlı Kalp; Kalp hızı: /dk’dır. Sürekli yavaş ya da hızlı durum patoliktir.

28 Isı Adaptasyonu Yenidoğan bir bebek homeotermiktir.
Doğum odasının (çevre) ısısı, deri kan akımı, solunum gibi faktörler homeotermiyi etkiler. Isı üretimi Isı kaybı

29 Termal nötral ortamın sağlanması :
Yenidoğanın ısı kaybını veya fazladan ısı yapımını önlemek için çevre ısısının bebeğe uygun düzenlenmesi gerekir. Nötral alan ısısının alt sınırı %50 nemde; TERM: çıplak 32-35C, giydirilmiş 24-27C PRETERM: 30GW önce doğan , doğum tartısı 1500g altında olanlarda çıplak 35C, giydirilmiş 28-30C’dir.

30 Vücut Sıcaklığı Kontrolü
Hipotalamus Hipotalamus gebeliğin 4-5. haftasında gelişmeye başlar 35. haftada gelişimini tamamlar.

31 Deri Isı kaybında sorumlu temel organ Vücut ağırlığının %13’ünü oluşturur. Bir çok görevinin yanında termoregülasyon görevi Yenidoğan prematüre bebeklerde bu fonksiyon kısıtlı Deri zedelenmesi risk altı (kimyasal işlemle, ilacın ciltten emilimi, trans epital sıvı kaybı)

32 Epidermis; İki tabakadan oluşur. Stratum korneum ve bazal tabaka
Gebeliğin 26. haftasında epidermis kalınlığı 2-3 hücre kalınlığında (yetersiz-zedelenebilir) 34GW stratum korneum gelişmiştir. Deri gelişişi intrauterin ortamdan postnatal geçişte tamamlanır. Prematürelerde tamamlanması 2-4 hafta sürer.

33 Dermis; Kollajen ve elastin liflerden oluşan; sinir, damar ve kıl folikülleri içeren ISI, dokunma ve ağrı duyularının oluştuğu tabaka Prematürelik kollajen ve elastik lif oranı

34 Subkütan tabaka; Yağ içeriği yüksek bağ daokusunda oluşur
Son trimesterde gelişimini tamamlar Verniks kazeoza: son ayında oluşur

35 Kahverengi yağ metabolizması
26-30GW Titremesiz ısı oluşumu 3-6 ayına kadar aktiftir.

36 Yenidoğanda Isı Kaybedilme Yolları
Isı, dört temel mekanizma ile transfer edilir; Hava yolu ile iletim (Convection ) Işınım (Radiation) Buharlaşma (Evaporasyon) Temasla İletim (Conduction)

37 Kondüksiyonla ısı kaybı bebeğin cildinin temas ettiği materyal ile ısı
Isı kaybı bebeğin cildi ile çevre havası arasındaki ısı değişimi sonucu oluşur Işınım enerjisi, birbiriyle doğrudan temas halinde olmayan iki obje arasında transfer edilir. Buharlaşma deriden dış ortama su transferiyle ortaya çıkan ısı kaybıdır. Kondüksiyonla ısı kaybı bebeğin cildinin temas ettiği materyal ile ısı değişimi nedeniyle ortaya çıkar

38 Çevre ısısının bebeğin deri ısısından daha düşük olduğu durumlarda
Yüksek hava akımı Konveksiyon Anne düşünülerek doğum odasının ısısının düşürülmesi NEDEN

39 Prematüre doğumlar için önerilen doğumhane oda ısısı 25-28C’dir.
Resüsitasyon masasının kenarlıklarının kaldırılması Resüsitasyon sırasında kapı ve pencerelerin kapalı olması Bebek kurulanmadan yüzü açıkta kalacak şekilde torba ile sarılması

40

41 Manyetik dalgalarla ısının soğuk çevreye aktarılması
Radyasyon Resüsitasyonun radyant ısıtıcı altında yapılması Yenidoğana ısının ulaşıp ulaşmadığından emin olma

42 Prematürelerin deri yapısı Nem oranın düşük olması
Derinin ıslak kalması Prematürelerin deri yapısı Nem oranın düşük olması Buharlaşama Buharlaşma ile ısı kaybı en fazla yaşamın 1. gününde olur Buharlaşan her ml için vücut ısısında 0.58 kalori kaybedilir.

43 Isıtılmış bir havlu ile kurulanması
Ortamın nemlendirilmesi Vücut yüzeyinin sarılması Gerekli durumlarda ısıtılmış ve nemli gazların verilmesi

44 Banyo yaptırılıyorsa verniks kazeoanın yerinde bırakılması
Başlık giydirilmesi

45 Soğuk havlu, soğuk tartı, soğuk röntgen kasedi, soğuk steteskop
Temasla İletim

46 Daha önce ısıtılmış bir zemin
Kullanılacak eşyaların ısıtılması Başlık takılması Kanguru bakımı

47

48 VÜCUT ISISINDA AZALMA VE SOĞUK STRES
Evoporasyon Kondüksiyon Konveksiyon Radyasyon VÜCUT ISISINDA AZALMA VE SOĞUK STRES Vazokonstrüksiyon Metabolik hızda artma Kahverengi yağ metabolizması Glikoz kullanımında artma Oksijen kullanımında artma Asit üretiminde artma Periferik damarlar Pulmoner damarlar Soluk, soğuk deri Hipoglisemi Surfaktan üretiminde azalma Hipoksemi Metabolik asidoz Albumine bağlanma yerinden billurubin açığa çıkması Solunum güçlüğü Sarılık

49 Hipoterminin önlenmesinde hemşirenin yapması gerekenler
Oda ısısının 22C, nisbi nem oranın %60-65 arasında olmalı Resüsitasyon yapılan masa oda kapısından uzakta bulundurulur. Amniyorik sıvının buharlaşması ile oluşacak ısı kaybı için ısıtılmış havlu ile kurulanır. Kullanılacak malzemeler ısıtılır. Isı kaybının önlenmesi için anne bebek arasındaki ten tene temas sağlanabilir. Yenidoğan yatağının ve küvözün yenidoğan yatmadan önce ısıtılmalıdır.

50 Isı yatağı kullanılabilir.
28-31 GW- doğan yenidoğanlar servo kontrollü küvözlerde yatırılmalıdır. Bebeğe başlık giydirilmelidir. Beslenme sürdürülür. Biberonla beslemekten kaçınılır g küçük bebeklere verilecek besin ısısı 37C olmalıdır

51 Sorunları nedeniyle bebek giydirilmesi düşünülmüyorsa;
Oda ısıtılması: 36-37C (personel rahatsız olur) Isıtılmış küvöze konması Önceden açılmış radyant ısıtıcı altına koyulması Solunum sıkıntısı olanlarda nemli O2 verilmesi Asit-baz dengesizlikleri için girişimlerde bulunulmalı Kan glikoz düzeyi yakından takip edilmeli

52 TEŞEKKÜRLER