Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU
2
ÜNLÜ HARFLER : Tek başına okunup hece olabilen , ses yolunda hiçbir engele uğramadan çıkan harflerdir. Bunlar çıkış sırasında dilin , dudakların durumu ve ağzın biçimine göre çeşitlenir ÜNLÜ HARFLER A- E- I –İ- O- Ö – U- Ü
3
1) Dilin durumuna göre :
ÜNLÜ HARFLER A- E- I –İ- O- Ö – U- Ü 1) Dilin durumuna göre : Kalınlar ( a - ı - o - u ) İnceler ( e - i - ö - ü ) Dil bu ünlüleri söylerken Dil bu ünlüleri söylerken kalınlaşır incelir.
4
BÜYÜK SES UYUMU Türkçe'de bir sözcüğün ilk hecesinde kalın ünlü varsa ( a, ı, o, u ) sonraki ünlüler de kalın ünlülerle devam eder ve kalın ünlülerle biter. İlk hecesinde ince ünlü varsa ( e, i, ö, ü ) ince ünlülerle devam eder ve ince ünlülerle biter. Dilimizi başka dillerden ayıran bu özelliğe Büyük Ünlü Uyumu denir. Ör : yazı , buğday , çuval , büyük , orman , uykucu , incecik , erkenden , ülkeyi
5
Türkçe bir kelimenin ilk hecesindeki sesli harf ince ise diğer hecelerdeki sesli harflerde ince olur. Öğütlerimiz ö: ince ü: ince e: ince i : ince
6
İlk hecedeki sesli, kalın ise diğerleri de kalın olmalıdır.
koyunlar o: kalın u: kalın a: kalın
7
sınıf-----kalın
8
Çiçek : İNCE
9
oyun----kalın
10
Aşağıdaki sözcüklerin hangisi büyük ünlü uyumu kuralına uymaz?
a) davul b) badem c) öğrenci
11
resim----ince
12
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi büyük ünlü uyumuna uyar?
a-fabrika b-sinema c- sevgi
13
Aşağıdaki şehirlerin hangisi kalın sesli harflerden meydana gelmiştir?
a-Kayseri b-Artvin c- Konya
14
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi büyük ünlü uyumuna uyar?
a-maneviyat b-devekuşu c-dolapta
15
Aşağıdaki kelimelerin hangisi tamamıyla ince ünlüdür?
a) devlet b) başkent c) kardeş
16
Aşağıdaki kelimelerin hangisinin bütün harfleri kalın ünlüdür?
a) temsilci b) düşman c) araba
17
Arılar çiçeklere konuyor„ cümlesinde kaç tane kalın ünlü vardır?
a) b) c) 5
18
Bu ilacı günde üç kere almalısınız.
”tümcesinde büyük ünlü uyumuna uymayan sözcük hangisidir? a-günde b-kere c-almalısınız d-ilacı
19
“Felaketlerde zarar görenlere,
yoksullara yardım elini uzatır.„ cümlesinde hangi kelime büyük ünlü uyumuna uymaz? a) felaketlerde b) görenlere c) yardım
20
-“Güzellerin talihi çirkin olur
-“Güzellerin talihi çirkin olur. ”atasözünde büyük ünlü uyumuna uymayan sözcük hangisidir? a-güzellerin b-talihi c-çirkin d- olur
21
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMUNA AYKIRI DURUMLAR
Büyük ünlü uyumuna uymayan bir sözcük Türkçe değildir. Fakat dilimize sonradan girmiş bazı sözcükler büyük ünlü uyumuna uyarlar. ( horoz , hasta ,mendil , elektrik , müzik ... ) gibi.
22
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMUNA AYKIRI DURUMLAR
Karındaş (kardeş) Alma ( elma ) Ana ( anne ) Duşman ( düşman ) Kangı ( hangi ) Ataş ( ateş ) Inan (inanç ) Kanı ( hani ) Şışman ( şişman ) Yukarıdaki sözcükler gibi Türkçe olup da zamanla değişikliğe uğrayarak büyük ünlü uyumuna uymayan sözcükler de vardır.
23
TÜRKÇE ÜNLÜ UYUMUNA AYKIRI DURUMLAR
Dilimize yabancı dillerden girmiş olan sözcükler büyük ünlü uyumuna uymazlar. Ör : Aile,valiz,dükkan, kitap, televizyon, tiyatro, seyahat , evlat, kalem, anten, telefon, insan, sandalye, otel ... gibi.
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.