BÖLÜM 1 BİTKİ HÜCRESİ VE KİMYASAL BİLEŞİMİ

... konulu sunumlar: "BÖLÜM 1 BİTKİ HÜCRESİ VE KİMYASAL BİLEŞİMİ"— Sunum transkripti:

1 BÖLÜM 1 BİTKİ HÜCRESİ VE KİMYASAL BİLEŞİMİ

2 Kloroplast Mitokondri Plazmodezma Ribozomlar Granülsüz ER
Hücre zarı Peroksizom Golgi aygıtı Kloroplast Mitokondri Sitoplazma Granüllü ER Nukleus Nukleolus Nukleus zarı Hücre çeperi Plazmodezma Ribozomlar Granülsüz ER Vakuol

3 PROTOPLAST Bitki hücresi= Hücre çeperi + protoplast (protoplazma)
% su % protein % 2-3 lipid % 1 karbohidrat % 1 inorganik madde

4 NUKLEUS Nukleus zarı Porlar Kromatin Kromozomlar Nukleolus

5 HÜCRE ZARI DIŞ ORTAM İÇ ORTAM İntegral protein Oligosakkarit
Glikoprotein Glikolipid Periferal protein Tabakalar İki tabakalı fosfolipid Fosfolipid Hidrofilik polar uç Periferal proteinler Hidrofilik protein Hidrofobik bölge

6 SİTOPLAZMA Merkezi vakuol Hücre çeperi Tonoplast Kloroplast

7 MİTOKONDRİ - Enzim-koenzim Oksidasyon ve solunum Bitkilerde daha az
İç zar Dış zar Matriks Krista - Enzim-koenzim Oksidasyon ve solunum Bitkilerde daha az

8 GOLGİ AYGITI Çeper sentezi Hücre dışı salgı - Transport
Gelen transport vesikülü Lümen Sisternalar Yeni oluşmuş vesikül Giden transport vesikülü

9 ENDOPLAZMİK RETİKULUM
Enzimler için yüzey - Madde değişimi Düz ER Nuklear porlar Nukleus zarı Granüler ER Sisternalar Ribozomlar

10 PLASTİDLER Kromoplastlar (renk maddesi) Lökoplastlar (depo)
Kloroplastlar (fotosentez)

11 Renk maddesi taşıyanlar:
1- Kloroplastlar 2- Kromoplastlar Renk maddesi taşımayanlar: 1- Lökoplastlar

12 KLOROPLASTLAR İç zar Stroma Dış zar Zarlar arası boşluk
Granum (tilakoid yığınları) Tilakoid Lamel Lümen

13

14 KROMOPLASTLAR

15 LÖKOPLASTLAR

16 RİBOZOMLAR 80S ÖKARYOTLARDA: 30 protein + 18S rRNA
Küçük alt birim Büyük alt birim 60S 40S 30 protein + 18S rRNA 40 protein + 5.8S rRNA + 28S rRNA + 5S rRNA 80S ÖKARYOTLARDA: PROKARYOTLARDA: 30S + 50S = 70S

17 MİKROCİSİMLER 1- Peroksizomlar: Fotorespirasyon, katalaz, peroksidaz
2- Glioksizomlar: Glioksilat devri (yağların karbohidalara dönüşümü, glukoneogenesis)

18 MİKROTÜBÜL VE MİKROFİLAMENTLER
protofilament heterodimer beta-tubulin alfa-tubulin Hücre iskelet sistemi İğ iplikleri Preprofaz bandı

19 HÜCRE ÇEPERİNİN YAPISI
Sekonder çeper (S3) Sekonder çeper (S2) Sekonder çeper (S1) Primer çeper Orta lamel

20 Bitki hücre çeperi Primer çeper Sekonder çeper Orta lamel 1. HÜCRE 2. HÜCRE Plazmodezma Çeper tabakaları

21 BİTKİ HÜCRESİNİN KİMYASAL BİLEŞİMİ
Su + İnorganik madde + Organik madde Kuru madde=Biyokütle=Biyomas (organik+inorganik madde) Kuru ağırlığın %90’ı organik, %10’inorganik

22 BİTKİLERİN MİNERAL MADDE İÇERİĞİ
Oksijen ve hidrojen 70ºC’ de 1-2 gün ----kuru ağırlık Karbon, hidrojen, oksijen----- karbohidratlar Yakma-----KÜL----mineral maddeler Mineral madde miktarı-bitki tipi-çevre koşulları-iyon alınımında seçicilik Tablo 1.1. Aynı Ortamda Büyütülen Farklı Bitki Türlerinde Bazı Elementlerin Kuru Ağırlığa Göre % Oranları Bitkiler Ca K Mg N P Ayçiçeği 1,68 3,47 0,73 1,47 0,08 Fasulye 1,46 1,19 0,57 1,48 0,05 Buğday 0,46 4,16 0,22 2,26 0,06 Arpa 0,68 5,04 0,29 1,94 0,12

23 ESANSİYEL BESİN ELEMENTLERİ
Tablo 1.2. Bitki büyümesi için gerekli makroelementler Element % Kuru Ağırlık başına Absorbe edildiği form Gübre formu Eksiklik belirtisi N 1,5 NO3 veya NH4 (NH2)2CO (üre) (NH4)2SO4, NH3, NH4NO3, (NH4)3PO4 Yaprakların özellikle olgun kısımlarında açık yeşil bazen sarı veya kırmızı lekeler ile yavaş büyüme P 0,2 H2PO4 veya HPO2 Ca(H2PO4)2 Yapraklarda koyu yeşilden eflatuna kadar çeşitli renkler, zayıf meyve verme, olgunlaş- madan meyvelerin dökülmesi K 1,0 K+ KCl Benekli ya da kıvrılmış yapraklar, yavaş büyüme, kök sisteminin zayıf gelişmesi Ca 0,25 Ca2+ CaO (yanmış kireç), Ca(OH)2 (sönmüş kireç), CaCO3, CaSO4 (alçıtaşı) Uçtaki tomurcukların bozulması veya ölmesi, kök büyümesinde azalma Mg Mg 2+ MgSO4(İngiliz tuzu), Mg(NO3)2, MgCl2 Özellikle yaşlı yaprakların damarları arasında klorozis, sonra yaprak kenarlarına ve uçlarına yayılma S SO42- (NH4)2SO4 CaSO4 Azot eksikliğine benzer açık yeşil yapraklar ve yavaş büyüme

24 Element % Kuru Ağırlık başına Absorbe edildiği form Gübre formu Eksiklik belirtisi Fe 0,1 Fe2+ veya Fe+3 Demir şelatları Genç yapraklarda genel klorozis, damar bölgelerinin sarıya dönüşmesi B 0,0006 Bo-3 veya B4O72- Na2B4O7 (Sodyum tetraborat) Uçlarda ölüm ya da hasar, biçimi bozulmuş ve kolay kırılan yap-raklar, kök büyümesinde gecikme Mn 0,03 Mn2+ MnSO4 Demir eksikliğine benzer belirtiler, ilk damarlar arasında gelişen klorozis Zn 0.0008 Zn2+ ZnSO4 Yaprak büyümesinin gecikmesi, kısa internodlar, anormal düzende kök saçakları Mo 0.0001 MoO4 2- Na2MoO4 (sodyum molibdat) Damarlar arasında klorozis, yap-rakların kıvrılması, manganez veya demir eksikliğine benzer özellikler Cu Cu 2+ CuSO4 CuO Sık sık kenarlarının kıvrılmasıyla oluşan klorozitik yapraklar, sürgün uçlarında tepeden köke doğru kuruma, lateral tomurcukların çalı gibi görünen sürgün vermesi Cl Cl- KCl Genç yapraklar mavimsi yeşil ve parlak, daha sonra kırmızımsı kahverengi (güneşte yanmış gibi) görünüm de olması ve ölmesi. Ni 0,0001 Ni2+ Yapraklarda klorozis ve nekrozis. Zayıf gelişimli fideler. Na 0,01 Na+ NaCl Klorosis, nekrosis ve çiçeklenmede azalma

25 Klorozis orta dereceli klorosis orta dereceli klorosis-sararma

26 Nekrozis

27 ESANSİYEL OLMAYAN ELEMENTLER
Al, Co, I, F, Se, Ba Co → azot metabolizması

28 BİTKİLERİN ORGANİK MADDE İÇERİĞİ
Karbohidratlar, lipidler, proteinler

29 KARBOHİDRATLAR 1:2:1 C:H:O (CH2O)n Çeper yapısında Enerji kaynağı

30 MONOSAKKARİTLER 3-7 C atomu Trioz, tetroz, pentoz, heksoz

31 DİSAKKARİTLER

32 POLİSAKKARİTLER Polimer 1,4-glikozidik bağ -glukoz → -glikozidik bağ
1-4 bağı → AMİLOZ 1-6 bağı → molekülde dallanma (amilopektin) Glikojen (Fungus, cyanobakterler) İnulin (Taraxacum sp.)

33 Selüloz molekülleri Selüloz demetleri Selüloz mikrofibrilleri Selülozdan farklı polisakkaritler (hemiselüloz, pektik asit)

34 LİPİDLER Yağ veya yağımsı maddeler Suda çözünmezler YAĞLAR
Hidrofilik-hidrofobik Ester bağı

35

36 FOSFOLİPİDLER MUMLAR Yağ asitleri + uzun zincirli alkoller Bal mumu, kutikula Süberin

37 PROTEİNLER Amino asitler Hidrojen atomu Amino grubu Karboksil grubu
Değişken grup

38 YİRMİ DOĞAL AMİNOASİT Glisin (Gly) Alanin(Ala) Valin (Val) Lösin (Leu)
Metionin (Met) Izolösin (Ileu) Serin (Ser) Treonin (Thr) Sistein (Cys) Prolin (Pro) Asparagin (Aspn) Glutamin (Gln) Fenilalanin (Phe) Tirozin (Tyr) Triptofan (Trp) Lizin (Lys) Arjinin (Arg) Histidin (His) Aspartat (Asp) Glutamat (Glu)

39 Peptid bağı, Polipeptid
Amino grubu Karboksil grubu Peptid bağı Amino ucu Karboksil ucu

40 Yapısal fonksiyon Enzimatik fonksiyon Enerji kaynağı LEKTİNLER

41 HÜCRENİN pH DEĞERİ VE ORGANİK ASİTLER
Enzim aktivitesi H+ gradienti Çeper büyümesi Toprağın pH değeri Tampon çözeltiler Asit-baz HCl → H+ + Cl- NaOH → Na+ + OH- OH- + H+ → H2O

42 Organik asitler Vakuol Meyvelerin ekşi tatları Metabolik fonksiyonlar Fitoremediasyon Ağır metal detoksifikasyonu