TÜRKÇE TÜRKÇE DERSİ SUNUMU.

... konulu sunumlar: "TÜRKÇE TÜRKÇE DERSİ SUNUMU."— Sunum transkripti:

1 TÜRKÇE TÜRKÇE DERSİ SUNUMU

2 DİL BİLGİSİ DİL NEDİR? İNSANLARIN DÜŞÜNDÜKLERİNİ,DUY-GULARINI,İSTEKLERİNİ ANLATMAK İÇİN HER TÜRLÜ İŞARET VE SESLERE DİL DENİR.

3 DİL BİLGİSİ DİL BİLGİSİ NEDİR?
BİR DİLİN SES BİÇİM VE CÜMLE YAPISINI İNCELEYEN BİLİM DALINA DİL BİLGİSİ DENİR.

4 DİL BİLGİSİ YAZI NEDİR? İNSANLARIN SÖZ YA DA DÜŞÜNCELERİNİ BELLİ İŞARETLERLE KAĞIT VB. BİR ŞEY ÜZERİNDE GÖSTERMESİNE YAZI DENİR.

5 DİL BİLGİSİ KONUŞMA NEDİR?
İNSANLARIN DUYGU,DÜŞÜNCE VE İSTEKLERİNİ SÖZLÜ OLARAK İFADE ETMESİNE KONUŞMA DENİR.

6 DİL BİLGİSİ ANA DİL NEDİR?
İLK ÖNCE AİLEMİZ VE YAKIN ÇEVREMİZDEN ÖGRENDİGİMİZ,DAHA SONRA OKULDA GELİŞTİRDİGİMİZ DİLE ANA DİL DENİR.

7 DİL BİLGİSİ RESMİ DİL NEDİR?
HER DEVLETİN KABUL ETTİGİ BİR DİL VARDIR.BİR DEVLETİN DİLİNE RESMİ DİL DENİR. BİZİM RESMİ DİLİMİZ TÜRKÇEDİR.

8 SES BİLGİSİ SES NEDİR? ÇEVREYE YAYILAN TİTREŞİMLERİN,KULAGIMIZ TARAFINDAN DUYULMASINA SES DENİR.

9 SES BİLGİSİ HARF NEDİR? YAZIDA SESLERİ SİMGELİYEN İŞARETLERE HARF DENİR. ALFABE NEDİR? HARFLERİN BELLİ BİR SIRAYA GÖRE DİZİLMİŞ ŞEKLİNE DE ALFABE DENİR. TÜRKÇEDE 29 HARF VARDIR.

10 SES BİLGİSİ BÜYÜK TEMEL HARFLER
A-B-C-Ç-D-E-F-G-Ğ-H-I-İ-J-K-L-M-N-O-Ö-P-R-S-Ş-T-U-Ü-V-Y-Z KÜÇÜK TEMEK HARFLER a-b-c-ç-d-e-f-g-ğ-h-ı-i-j-k-l-m-n-o-ö-p-r-s-ş-t-u-ü-v-y-z-

11 SES BİLGİSİ ALFABETİK SIRA
ALFABETİK SIRAYI ÇOK İYİ BİLMEK GEREKİR;ÇÜNKÜ YAZIM KILAVUZLARI,SÖZLÜKLER,ANSİKLOPEDİLER İSİM LİSTELERİ,TELEFON REHBERLERİ BU SIRAYA GÖRE DÜZENLENİR.

12 SES BİLGİSİ ÖRNEK BALON EV ÇİÇEK 1.sözcük=balon 2.sözcük=çiçek
3.sözcük=ev

13 SES BİLGİSİ SÖZCÜGÜ ALFABETİK SIRAYA SOKARKEN ÖNCELİKLE İLK HARFLERİNE BAKARIZ.HEPSİNİN İLK HARFİ AYNI İSE 2.HARFİNE,2.HARFTE AYNI İSE DİGER HARFLERİNE BAKARIZ.

14 SES BİLGİSİ 1.SÖZCÜK=MAKAS 2.SÖZCÜK=MANDAL 3.SÖZCÜK=MEKTUP ÖRNEK
MAKAS MANDAL MEKTUP 1.SÖZCÜK=MAKAS 2.SÖZCÜK=MANDAL 3.SÖZCÜK=MEKTUP

15 SES BİLGİSİ ALFABETİK SIRALAMADA ÜZERİNDE İNCELTME “^”İŞARETİ OLMAYAN HARF SÖZLÜKTE ÖNCE GELİR.

16 SES BİLGİSİ ÖRNEK gül GÜL 1.SÖZCÜK=gül 2.SÖZCÜK=GÜL

17 SES BİLGİSİ TÜRK ALFABESİNDE 29 HARF VARDIR. BU HARFLERİN 21 TANESİ ÜNSÜZ,8 TANESİ ÜNLÜDÜR.

18 SES BİLGİSİ

19 SES BİLGİSİ BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU
TÜRKÇE SÖZCÜKLERİN İLK HECESİ İNCE ÜNLÜ HARFLE(E-İ-Ü-Ö-)BAŞLARSA DİĞER HECELERDEKİ İNCE;KALIN ÜNLÜ HARFLE (A-I-U-O-)BAŞLARSA DİĞER HECELERDEKİ ÜNLÜ HARFLERDE KALIN ÜNLÜ HARF OLUR.BU ÖZELLİGE BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU DENİR.

20 SES BİLGİSİ ÖRNEKLER PENCERE PEN-CE-RE BU SÖZCÜGÜN ÜNLÜLERİNİN HEPSİ İNCE OLDUGU İÇİN BU SÖZCÜK BÜYÜK ÜNLÜ UYMUNA UYUYOR. MAKAS MA-KAS BU SÖZCÜGÜN ÜNLÜLERİNİN HEPSİ KALIN OLDUGU İÇİN BU SÖZCÜK BÜYÜK ÜNLÜ UYMUNA UYUYOR.

21 SES BİLGİSİ BÜYÜK ÜNLÜ UYMUNA AYKIRI DURUMLAR
TEK HECELİ SÖZCÜKLERDE BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU ARANMAZ. ÖRNEK MONT,KURT,YURT,KAR…VB.

22 SES BİLGİSİ BİRLEŞİK SÖZCÜKLER,İKİ SÖZCÜGÜN BİRLEŞMESİYLE OLUŞTUGU İÇİN BU SÖZCÜKLERDE BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU ARANMAZ. ÖRNEK KARACİĞER KA-RA-Cİ-ĞER BU SÖZCÜKTE ÜNLÜLER AYNI DEİL BİR TANESİ KALIN DİGERİ İNCE OLDUGU İÇİN ARANMAZ BİRDE BİRLEŞİK BİR SÖZCÜK OLDUGU İÇİN ARANMAZ.

23 SES BİLGİSİ DİLİMİZE YABANCI DİLLERDEN GİRMİŞ SÖZCÜKLERDE BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU ARANMAZ. ÖRNEK TELEVİZYON TE-LE-VİZ-YON BU SÖZCÜKTE ÜNLÜLER AYNI DEİLDİR.ONUN İÇİN ARANMAZ BİRDE YABANCI DİLERDEN GİRMİŞ SÖZCÜKTÜR.

24 SES BİLGİSİ TÜRKÇEDE OLDUKLARI HALDE DEGİŞİME UGRAMIŞ SÖZCÜKLERDE BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU ARANMAZ. ÖRNEK ANA ANNE BU SÖZCÜK DEGİŞİME UGRADIGI İÇİN BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU ARANMAZ.

25 SES BİLGİSİ SÖCÜKLERİN SONUNA GETİRİLEN –Kİ
-KEN –YOR –LEYİN -IMTIRAK –DAŞ –GİL EKLERİ BÜYÜK ÜNLÜ UYUMUNA UYMAZ.AMA BU EKLERLE OLUŞTURULAN VE BÜYÜK ÜNLÜ UYMUNA UYAN SÖZCÜKLERDE VARDIR. ÖRNEK AKŞAM Kİ AK-ŞAM-Kİ (UYMAZ)

26 HECE BİLGİSİ

27 HECE BİLGİSİ HECE NEDİR?
AĞZIMIZIN BİR HAREKETİ İLE ÇİKAN SES VEYA SES TOPLULUKLARINA HECE DENİR.

28 HECE BİLGİSİ TÜRKÇEMİZDE 6 ÇEŞİT HECE VARDIR.
BİR ÜNLÜ HARFTEN OLUŞAN HECELER:a,ı,u,o,e,i,ö,ü, Bir ünlü,bir ünsüz harften oluşan heceler:iz,el,aç,ıs,ak,as,at,öt,uç Bir ünsüz,bir ünlü harften oluşan heceler:ka,de,zi, Bir ünsüz ,bir ünlü,bir ünsüz harften oluşan heceler:bol,tak,kır,kal,sal,kel,baş,taş Bir ünlü iki ünsüz harften oluşan heceler:ast,ant,aşk,örf Bir ünsüz,bir ünlü,iki ünsüz harften oluşan heceler:terk,mert,yurt,sulh,park

29 HECE BİLGİSİ HECELERİN ÖZELLİKLERİ; HECELERDE ANLAM ARANMAZ.
TÜRKÇEDE ÜNLÜSÜ OLMAYAN HECE YOK TUR. TÜRÜKÇEDE,BİR HECEDE EN AZ BİR,EN FAZLA DÖRT SES VARDIR. BİR SÖZCÜGÜN HECE SAYISINI BYLMAK İÇİN ÜNLÜ HARFLERİ SAYMAK YETERLİDİR. TÜRKÇEDE İKİ ÜNSÜZ HARFLE BAŞLAYAN HECE YOKTUR.

30 SÖZCÜK BİLGİSİ

31 SÖZCÜK BİLGİSİ YAPILARINA GÖRE SÖZCÜKLER
SÖZCÜĞÜN ANLAMLI KALAN EN KÜÇÜK PARÇASINA KÖK DİNİR. ÖRNEK ÇİZGİLİ ÇİZ-Gİ-Lİ KÖK

32 SÖZCÜK BİLGİSİ EK KÖK HALİNDEKİ SÖZCÜKLERE GELEREK,
ONLARIN ANLAMLARINI DEGİŞTİRİRLER. ONLARIN CÜMLE İÇİNDEKİ GÖREVLERİ BELİRLERLER.

33 SÖZCÜK BİLGİSİ ÇEKİM EKLERİ
KÖK HALİNDEKİ SÖZCÜKLERE GELEREK ONLARIN CÜMLE İÇİNDEKİ GÖREVLERİ BELİRLERLER.ANLAM DEGİŞİKLİGİ YAPMAZLAR.

34 SÖZCÜK BİLGİSİ YAPIM EKLERİ
KÖK HALİNDEKİ SÖZCÜKLERE GELEREK ONLARIN ANLAMLARINI DEGİŞTİRİRLER.

35 SÖZCÜK BİLGİSİ GÖVDE NEDİR?
KÖK HALİNDEKİ SÖZCÜĞÜN BİR YAPIMEKİ ALMIŞ HALİNE GÖVDE DENİR.

36

37 SÖZCÜK BİLGİSİ BASİT (KÖK) SÖZCÜKLER
YAPIM EKLERİ ALMAYAN KÖK HALİNDEKİ SÖZCÜKLERDİR. ÖRNEKLER koş,demir,kelebek,bal,dur,

38 Sözcük BİLGİSİ TÜREMİŞ (GÖVDE) SÖZCÜKLER
KÖK DURMUNDAKİ SÖZCÜĞE BİR VEYA DAHA FAZLA YAPIM EKİ GETİRİLEREK OLUŞTURULAN SAÖCÜKLERDİR. ÖRNEK BİLGİLİ,SAMANLIK,SİMİTÇİ,ÖGRETMENLİK,ŞEKERCİ,ŞEKERLİK

39 SÖZCÜK BİLGİSİ BİRLEŞİK SÖZCÜKLER
BİRDEN FAZLA SÖZCÜGÜN BİRLEŞMESİYLE OLUŞUR.YENİ SÖZCÜK YENİ ANLAM TAŞIR. ÖRNEK AYAKKABI,BİLGİSAYAR,KARACİGER, AKCİGER

40 SÖZCÜK BİLGİSİ YENİ SÖZCÜK OLUŞURKEN BAZI SESLER DÜŞER. ÖRNEKLER
NE+İÇİN NİÇİN(e sesi düşmüş) PAZAR+ERTESİ PAZARTESİ(e ve r sesi düşmüş)

41 SÖZCÜK BİLGİSİ YENİ SÖZCÜK EKLENİRKEN SES EKLENİR. ÖRNEKLER
ZAN+ETMEK ZANNETMEK(n sesi eklendi) af+etmek affetmek(f sesi eklendi)

42 SÖZCÜK BİLGİSİ YENİ SÖZCÜK OLUŞURKEN SÖZCÜKLER ANLAMLARINI YİTİRE BİLİR. ÖRNEK HANIM+ELİ HANIMELİ(ÇİÇEK ADIDIR.HANIM VE ELLE HİÇBİR İLGİSİ YOKTUR)

43 SÖZCÜK BİLGİSİ SÖZLÜK ANLAM NEDİR?
SÖZCÜKLERİN SÖZLÜKTE AÇIKLANANİLK ANLAMINA GERÇEK ANLAM VEYA SÖZLÜK ANLAM DENİR.

44 SÖZCÜK BİLGİSİ MECAZ ANLAM NEDİR?
BİR SÖZCÜGÜN GERÇEK ANLAMDAN UZAKLAŞARAK GEÇİCİ BİR ANLAM İFADE ETMESİNE MECAZ ANLAM DENİR.

45 SÖZCÜK BİLGİSİ DEYİM NEDİR?
GENELLİKLE GERÇEK ANLAMLARDAN FARKLI ANLAMLARDA KULLANILAN KALIPLAŞMIŞ SÖZ GRUPLARINA DEYİM DENİR.

46 SÖZCÜK BİLGİSİ TERİM ANLAMLI SÖZCÜKLER NEDİR?
BİLİM,SANAT,MESLEK,DALLARIYLA İLGİLİ OLARAK KULANILANVE ÖZEL ANLAMI OLAN SÖZCÜKLERE TERİM ANLAMLI SÖZCÜKLER DENİR.

47 SÖZCÜK BİLGİSİ ATASÖZÜ NEDİR?
UZUN DENEME VE GÖZLEMLERE DAYANILARAK KISACA SÖYLENMİŞ KUŞAKTAN KUŞAGA GEÇEREK HALKA MAL OLMUŞÖGÜT NİTELİĞİ TAŞIYAN,KALIPLAŞMIŞ SÖZLERE ATASÖZÜ DENİR.

48 SÖZCÜK BİLGİSİ ÖZDEYİŞ NEDİR?
BİR DÜŞÜNCEYİ BİR KURALI VEYA BİR İLKEYİ KISA VE ÖZLÜ OLARAK ANLATAN KİMİN SÖYLEDİGİ BİLİNEN ÖZLÜ SÖZLERE ÖZDEYİŞ (VECİZE)DENİR.

49 SÖZCÜK BİLGİSİ

50 SÖZCÜK BİLGİSİ EŞ ANLAMLI SÖZCÜKLER
YAZILIŞLARI VE OKUNUŞLARI FARKLI,ANLAMLARI AYNI AYNI OLAN SÖZCÜKLERDİR. ÖRNEKLER SENE-YIL GÜZ-SONBAHAR MEKTEP-OKUL

51 SÖZCÜK BİLGİSİ ZIT ANLAMLI SÖZCÜKLER
ANLAMLARI BİRBİRİNİN KARŞITI OLAN SÖZCÜKLERDİR. ÖRNEKLER GECE-GÜNDÜZ VAR-YOK İNCE-KALIN

52 SÖZCÜK BİLGİSİ EŞ SESLİ SÖZCÜKLER
YAZILIŞLARI VE OKUNUŞLARI AYNIOLAN ANCAK ANLAMLARI FARKLI OLAN SÖZCÜKLERDİR. ÖRNEK YÜZ:BİR RAKAM YÜZ:YÜZÜMÜZ