prof. dr. ahmet celal apay

... konulu sunumlar: "prof. dr. ahmet celal apay"— Sunum transkripti:

1 prof. dr. ahmet celal apay
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ BÖLÜM 1 Mühendİs NedİR ? prof. dr. ahmet celal apay

2 Mühendİs Nedİr ? Mühendis kelimesi Arapça'da
hendese(geometri) ile meşgul olan,geometri bilen kişi manasına gelmektedir. İnsanların her türlü İhtiyacını karşılamaya dayalı yol, köprü, bina gibi bayındırlık; tarım, beslenme gibigıda; fizik, kimya, biyoloji, elektrik, elektronik gibi fen; uçak, otomobil,motor, iş makineleri gibi teknik ve sosyal alanlarda uzmanlaşmasıdır.

3 Mühendislik ansiklopedilerde matematik, fizik
ve kimyanın insanın somut ihtiyaçlarını karşılayacak bir eser meydana getirmek üzere sistemli bir dayanışma içinde kullanılması olarak tanımlanmaktadır.

4 Mühendisin görevi ilmi araştırmaların
sonuçlarını teknolojik olgulara dönüştürmek, teknolojiyi toplumun ihtiyaçları doğrusunda kullanmaktır. Bu durum mühendisin teknik sürekli bilgilerini sürekli olarak yenileme, örgütlenme, toplumsal ve ekonomik sorunları rasyonel yönden inceleme gibi çeşitli sorumluluklar yüklemektedir.

5 Bİr Mühendİs Nasıl Olmalı ?
Teoriyi pratiğe uygulayabilmeli, Mevcut teknolojiyi pratiğe uygulayabilmeli, Çalışma grubu içerisinde uyumlu olmalı, Kendini geliştirmeli ve yenilemeli, Sosyal çevreye katkısı olmalı, Mühendisliğin sembolü olan cetvelden daha düzgün olmalı, Mühendisler kendi çalışmalarını politik ve siyasi tartışmalardan uzak tutmalı,

6 İnsanlarla iyi iletişim kurmalı ve doğaya saygılı
olmalı, Mühendisler kendine güveni tam, cesur insan olmalı. Kararsız ve zayıf karakterli insanlar iyi bir mühendislik eğitimi alsa bile uygulamada asla uygulamada asla başarılı olamazlar. Mühendisler sürekli olarak büyük yatırım projelerine karar mercii olduklarından ulusal çıkarları her türlü çıkarın üstünde tutmalıdır.

7 İnşaat Mühendİslİğİ Nedİr?
İnşaat mühendisliği malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. Medeniyetin temel taşlarını projelendiren ve uygulayan mühendislik türüdür. Mühendisliğin anası kabul edilir. İngilizcesi "Civil Engineering“ olup, "Medeniyet Mühendisliği" olarak tanımlanmaktadır.

8 İnşaat mühendisi her türlü ulaşım yapısını (yol,
demiryolu, köprü, havaalanı), su yapısını (kanal, baraj, liman, su dağıtım şebekesi, atık su arıtma yapıları) zemin yapısını (temel, istinat duvarı, tünel) ve diğer gereksinimimiz olan yapıları (konut, işyeri, spor salonu, stadyum, konferans salonu) projelendiren ve yapan insandır. İnşaat mühendisi bu yapıları yaparken diğer mühendislik dallarındaki mühendis ve mimarlarla işbirliği yapar.

9 İnşaat Mühendİslİğİnİn Tarİhçesİ
İnşaat Mühendisliğinin tarihçesi, insanlığın varoluşu ile başlar. Bilinen ilk mühendis olan Imhotep, M.Ö yılında Kral Zoser Piramidini inşa etti. Imhotep’in matematik ve basit aletlerle inşaa ettiği bu eser günümüze kadar ayakta durabilmeyi başarmıştır. MÖ 2000 yılında Hammurabi yasaları ortaya konmuştur. Bu kanunlar içerdiği yapı inşası ilkelerinden ötürü, inşaatçılık ile ilgili ilk yazılı kaynaktır.

10 İlk mühendisler, askeri mühendislerdi.Bu
mühendisler, savaş zamanlarında mancınık, kule ve rampa gibi savaş araçları geliştirdiler. Barış zamanlarında kalelerin, yolların, kanalların ve köprülerin yapımında çalıştılar. Medeniyetlerin gelişmişlik seviyeleri, oluşturdukları yapılarla değerlendirilmeye başlandığında inşaat mühendisliği daha da ön plana çıkmıştır.

11 1700 lü yıllarda Fransa da yol ve köprü yapımına
ağırlık verildi. İngiltere de köprü, kanal ve su yapıları alanlarında gelişmeler oldu. John Smeaton, “CivilEngineer” (Medeniyet Mühendisi, ‘‘İnşaat Mühendisi’’) ünvanını kullanan ilk mühendistir. Smeaton, 1771 yılında İngiltere’de Mühendisler Birliğini kurmuştur. İlk mühendis birliği olma özelliğine sahip olan bu kuruluş, 1825 yılında İnşaat Mühendisleri Kurumu adını almıştır.John Smeaton’ınen tanınmış eseri, Eddystone kıyısında inşa ettiği deniz feneridir. Devamlı şiddetli dalgalara maruz kalan bu fener, 127 sene ayakta kalmayı başarmıştır.

12 1800 lü yıllarda İngiltere de yeni teknolojilerin
uygulanmasına sahne oldu. Buhar makinesinin icadının doğal sonucu olarak demir yolu taşımacılığı başladı. 19. yy. da bir çok dünya ülkesinde demiryolu, kanal, köprü yapımına ağırlık verildi. Yine bu dönemde alternatif akımlı elektrik santrali (1886), su kuvvetlerinden elektrik elde edilmesi yani hidroelektrik santrali bu asırda icat edilmiştir.

13 20 yy. da ise Hafif raylı taşıma sistemleri,
hidroelektrik enerji santralleri (HES), nükleer, termik ve her türlü enerji santraller, Yer altı ve deniz altı tüp geçitleri vs. birçok alanda sayılamayacak kadar gelişme sağlanmıştır. Günümüzde ise insanlığın yararı için yeni inşaat teknikleri geliştirilmektedir.

14 Londra Kule Köprüsü (London Tower Bridge, 1894)

15 İnşaat Mühendİslİğİnİn Ülkemİzdekİ Tarİhİ
İnşaat mühendisliği ülkemizdeki tarihi Selçuklular devrine uzanmaktadır. Selçuklular döneminde ordular için kışlalar, ulaşım için yol köprüler, hastane, camii, medrese gibi yapıların yapıldığını görmekteyiz. Bir kısmı askeri amaçlarla yapılan bu yapılarda mühendislik hizmeti de mimarlar tarafından karşılanmaktaydı.

16 Türkiye'de mühendisliğin tarihi, Ahmet Paşanın
1729 da Üsküdar da Hendesehane denilen yerde matematik dersleri vermesiyle başlar. Daha sonra Gazi Hasan Paşa'nın ve Baron de Tott'un teklifi ile III. Mustafa'nın 1773 yılında gemi inşaat mühendisleri yetiştiren Mühendishane-i Bahri-i- Hümayun'u açmasıyla devam eder.

17 Yine Türkiye'de inşaat mühendisliğinin tarihi İTÜ
İnşaat Mühendisliği Bölümü'nün tarihi ile aynıdır. Bu tarih 1795 yılında tarafından çok ileri birkanunname ile kurulan "Mühendishane-i Berr-i Humayun"la başlar.Bugünkü anlamda sivil inşaat mühendislik eğitimine ise 1883 yılında "Hendese-i Mülkiye"nin kurulmasıyla geçilir.

18 Hendese'i Mülkiye'den yetişen genç mühendisler
ülkede birçok yol ve köprünün yapımına imza attılar. 1909 yılında okul Nafia Vekaleti'ne (Bayındırlık Bakanlığı) bağlanarak Mühendis Mekteb-i Alisi adını aldı. Bu devrede okulun hocaları arasına 1916 yılında ünlü Prof.Dr. Philip Focheimer ile yine dünyaca meşhur zemin mekaniği kurucusu Prof. Dr. Karl Von Terzaghi katılmış ve Zemin Mekaniği bilim dalı İTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü'nde kurulmuştur.

19 1928 yılında Mühendis Mekteb-i Alisi Yüksek
Mühendis Mektebi, 1941'de Yüksek Mühendis Okulu adını almıştır yılında adı İstanbul Teknik Üniversitesi'ne dönüşmüştür.

20 İnşaat Mühendİsİ Ne Yapar?
Yapıların taşıyıcı sistemine ait hesaplamaları yapar (statik hesap), Barınma ve iş amaçlı konut yapımı, yüksek katlı binalar, Baraj ve su yapıları, nükleer, termik ve her türlü enerji santralleri, Otoyollar, tüneller, demiryolu ve demiryolu köprüleri, Hava ve deniz limanlarının planlanması ve yapımı,

21 Temiz su ihtiyacımızı karşılayan su dağıtım
şebekeleri ve arıtma tesisleri, Sayılan tüm yapılarda kullanılan malzemelerin, incelenmesi, imalatı; büyük çaptaki projelerin planlanması ve ekonomik etüdleri Hafif raylı taşıma sistemleri içeren toplu taşıma alt yapıları. Yer altı ve deniz altı tüp geçitleri Zemin etüd ve ıslahları.

22 İnşaat Mühendİsİ Nerede Çalışabİlİr?
Özel sektörde; örneğin ulusal/uluslar arası müteahhitlik firmaları, proje firmaları, danışmanlık, bankacılık, sigortacılık vb. gibi alanlarda, Kamu sektöründe değişik kuruluşlarda örneğin Bayındırlık Bakanlığı bünyesindeki kuruluşlarda (Karayolları Genel Md., Devlet Su İşleri Genel Md. vb.), Belediyelerde ve yerel yönetim teşkilatlarında,

23 Tümbunların yanısıra, inşaat mühendisi kendi
şirketini kurarak mühendislik projesi yapımı, danışmanlık veya müteahhitlik/taahhüt alanlarında hizmet verebilir.

24 İnşaat Mühendİslİğİnİn Dalları
İnşaat mühendislerinin oldukça zengin çalışma olanakları bulunmaktadır. İnşaat mühendisleri aşağıdaki dallardan biri veya birkaçında uzmanlaşabilmektedir •Yapı Mühendisliği, •Geoteknik Mühendisliği, •Ulaştırma Mühendisliği, •Su Mühendisliği, •Malzeme Mühendisliği,

25 Yapı Mühendİslİğİ Yapı mühendisliğinin amacı, yapıları belirli bir
güvenlik, yeterli bir rijitlik veen ekonomik olarak boyutlandırmaktır. Yapı mühendisliğinin ilgi alanları yapıların statik modellemesini yapmak, statik analizini çıkarmaktır.Burada amaç oluşan kuvvet ve gerilmelerin en doğru şekilde hesaplanmasıdır.

26 Yapı mühendisi, yapıları zati yük altında ve
deprem yükleri altında inceler ve her iki duruma göre en elverişsiz yüklemeleri belirler. Bu yüklemelerden oluşan gerilme ve kuvvetleri hesaplar.

27 geoteknİkMühendİslİğİ
Geoteknik mühendisi zemin durumunu belirler ve zeminin statik analizini yapar. Zeminin kondisyon ve mukavemet özelliklerini inceler. Çeşitli zemin çeşitlerinin (kayaçlar, mineraller vb.) dinamik ve mekanik özelliklerini belirler. Temeller , yer altı yapıları, derin kazılar , şev stabilitesi gibi mühendislik problemlerine çözümler getirir.

28 Ulaştırma Mühendİslİğİ
Ulaştırma(trafik) mühendisi, insan ve taşınacak malların ulaşımında, ulaşım yollarının güvenli dizaynını tasarlar. Trafik mühendisi; yolların, otobanların, tren yollarının, kavşakların projelendirmesini uygun standartlara göre yapar. İmalat aşmasında proje müdürü, şantiye şefi,arazi mühendisi pozisyonun da yolun projeye uygun bir şekilde imal edilmesini sağlar.

29 TC Karayolları, TCDD, TC. Köy Hizmetleri gibi
kamu kuruluşlarında görev alarak, işin hem imalatını hem de kontrolünü üstlenirler.

30 Malzeme Mühendİslİğİ Malzeme mühendisi; yapılarda kullanılacak olan
malzemelerin mekanik ve dinamik özelliklerini inceler. Avantaj ve dezavantajların ekonomiklik koşulunu da göz önüne alarak belirler. Malzemelerin dayanım incelemelerini ve yeni malzeme araştırmalarını yapar. Yapıda kullanılan malzemelerin birbiri ile olan etkileşimlerini inceler.

31 Su Mühendİslİğİ Su (Hidrolik) mühendisi, su yollarının ve su
yapılarının inşaatı ile ilgilenir. Savakların, barajların, su borularının, kanalların, galerilerin statik ve dinamik analizlerini yapar. Günümüzde git gide azalan su miktarına bağlı olarak bu alanın önemi de artmaktadır.

32 Dünyamızın ¾ ü denizlerle yani suyla kaplıdır. Kara
parçaları içinde de göller ve akarsular önemli bir yer kaplar. İnsanlar sudan değişik biçimlerde yararlanırlar: İçme, Temizlik, Sanayi, Tarım, Ulaşım, Sulama, Dinlenme ve eğlence, Enerji üretimi.

33 Su mühendisliğine giren yapıları dört grupta toplayabiliriz.
Sulama, su temini, taşkın kontrolu, enerji üretimi gibi amaçlarla yapılan su toplama yapıları yani barajlar, bağlamalar. 2. Tarımsal üretimi arttırmak amacıyla yapılan sulama ve kurutma yapıları yani kanallar kanaletler, dren sistemleri.

34 balıkçı barınakları, iskeleler, kanallar gibi taşıma ve
3. Ekonomik amaçlarla yapılan liman, dalgakıran, balıkçı barınakları, iskeleler, kanallar gibi taşıma ve ulaşım yapıları. 4. İnsanların sanayiinin su ihtiyacını karşılamak ve kullanılmış suların çevreye zarar vermesini önlemek üzere yapılan su sarnıcı, su deposu, su terazisi, su arıtma tesisleri gibi su getirme ve kanalizasyon yapıları.

35 Su Toplama Yapıları Su toplama amacıyla yapılan yapılara topluca baraj adı verilir. Ayrıca suların barajlarda toplanması ile o bölgenin sular altında kalması olasılığı da önlenmiş olmaktadır. Tarih öncesi devirlerde Dicle (Tigrus) nehri üzerinde büyük toprak barajların yapıldığı bilinmektedir. Eski Romalılar da İtalyada ve Kuzey Afrikada birçok büyük baraj yapmışlardır.

36 Baraj Yapma Amaçları 1. İçme suyu temini, 2. Sanayi suyu temini, 3. Hidroelektrik enerji üretimi, 4. Taşkın kontrolü, 5. Akışın düzenlenmesi, 6. Sulama suyu temini, 7. İç su taşımacılığının geliştirilmesi, 8. Mesire yeri oluşturulması, 9. Sediment kontrolü, 10. Canlı hayatın korunması, 11. Sanayi artıklarının tutlması, 12. Suyun Çevrilmesi.

37 Baraj Tİplerİ Dolgu Baraj: Dolgu barajlar toprak veya taş parçalarının
tabakalar halinde yığılıp sıkıştırılmasıyla oluşturulan yapılardır. 2. Ağırlık Barajı: Beton yada kargirden (taş örgü) yapılmış ve ağırlıları nedeniyle arkalarındaki suyun basıncı altında devrilmeden kaymadan durabilen barajlardır. Kemer Baraj: Kemer kesitinde olan barajlardır. Bu barajlara birbiri üzerine oturan yan yatmış kemerler olarak da bakılabilir. Payandalı Baraj: Arkasında payandaları olan eğik bir duvar görünümündedir.

38 Atatürk Barajı Atatürk Barajı, Şanlıurfa ve Adıyaman illeri
arasında, Fırat Nehri üzerinde kurulu olup, enerji ve sulama amaçlıdır yılında inşaatı başlamış olan baraj 1992 yılında işletmeye açıldı. 8 türbine sahip barajın yüksekliği 169 metredir MW gücüyle yıllık 8900 GWh elektrik üretim kapasitesine sahiptir.

39 İnşaatına; 4 Kasım l983 tarihinde başlandı. L994
Senesinde bitirilmesi planlanan baraj; sulama ve enerji elde etmek maksadıyla yapılmıştır. Toprak dolgu tipinde bir barajdır. Gövde hacmi m³ tür. Dış yüzeyi kaya içi kil ve topraktır. Baraj gölünün baskısı ile ilk inşaasındaki yüksekliği 10 metre kısalmıştır.

40 Atatürk Barajı, dolgu hacmi bakımından dünyanın en büyük 10
Atatürk Barajı, dolgu hacmi bakımından dünyanın en büyük 10. büyük barajı durumundadır. Aynı zamanda Avrupa'nın ve Türkiye'nin en büyük barajıdır.