YIKAMA VE AYIKLAMA MAKİNALARI

... konulu sunumlar: "YIKAMA VE AYIKLAMA MAKİNALARI"— Sunum transkripti:

1 YIKAMA VE AYIKLAMA MAKİNALARI

2 YIKAMA VE AYIKLAMA MAKİNALARI
Gıda endüstrisinin her dalında işletmeye gelen hammaddenin prosese verilmeden önce temizlenmesi gerekir. Katı ya da yarı katı hammaddelerin temizlenmesi ve istenilen kalite dışında olanların ayrılması olayı, yıkama ve ayıklama olarak tanımlanan basit hammadde hazırlık işlemleri ile yapılır. Yıkama ve ayıklama işlemleri daha çok meyve ve sebze işleyen örneğin konserve, reçel, marmelat ve jele yapan, meyve suyu, meyve suyu konsantratı, pulp ve salça üreten işletmelerde uygulanır.

3 YIKAMA MAKİNALARI İşletmeye gelen hammaddenin yüzeyindeki mikroorganizmaların büyük bir kısmının uzaklaştırılması, taş parçaları, toz- toprak, çamur ve tarımsal ilaç kalıntılarından ve diğer yabancı maddelerden temizlenmesi yıkama ile sağlanır. Yıkama düzenlerinde genelde temiz su, yerine göre de içine klor ya da deterjan katılmış su kullanılır.

4 Yıkama işlemi genelde yumuşatma (ön yıkama), yıkama ve durulama olmak üzere üç aşamada, bazen de yıkama ve durulama gibi iki aşamada yapılır. Yumuşatma işlemi, üzerine taş, toprak ve çamurun bulaşmış olduğu örneğin soğan, patates, kereviz, yerelması, havuç ve şeker pancarı gibi yumru ve kök sebzelere uygulanır. Yumuşatma, bazen hammaddelerin su akımı yardımıyla işletmeye alınmaları sırasında gerçekleşir. Salça, domates suyu, portakal, mandalina suyu işleyen fabrikalarda olduğu gibi..

5 Bir yıkama makinası, işletmeye gelen hammaddenin büyüklüğüne, kırılabilirlik niteliğine ve işletmenin kapasitesine göre seçilir. Hammaddenin yıkanması en basit olarak suya daldırılarak yapılır. Daldırma yöntemi çoğu kez yumuşatma aşaması için uygulanır. Aksi halde çabucak kirlenen su, mikroorganizma bulaşması için uygun bir ortam oluşturmaktadır. Elma, armut ve benzeri meyveler ile çoğu sebzelerin bir tank içindeki paletler yardımıyla hareket ettirilerek yıkanması biraz daha geliştirilmiş bir yöntemdir.

6 Modern domates yıkama makinaları peş peşe iki yıkama tankından oluşur
Modern domates yıkama makinaları peş peşe iki yıkama tankından oluşur. İki tank arasında pedallı bir çark bulunur. Raf şeklindeki dönen pedallı çark, yıkanan domatesleri ikinci bir tanka aktarmaktadır. Domateslerden ayrılan toz- toprak, tank tabanındaki delikli sacdan aşağıya geçer. Tanklarda yıkama, suyun çalkalanması ile sağlanır. Basınçlı su, çalkalama işlevi yanında çatlak domateslerde üremiş küflerinde temizlenmesini sağlar. Her iki yıkama tankından çıkan domatesler, ikinci yıkama tankının diğer ucundaki raflı bir elevatör yardımıyla taşınarak ayıklama bandına ulaştırılır. Domateslerin taşınması süresince, elevatör boyunca yer alan duş sistemi domatesleri bir kez daha yıkar.

7 Kırılabilir nitelikteki sebzelerin yıkanmasında kavrayıcı ya da sepet gibi ekipmanlar kullanılır ve basınçlı su püskürtmesi yapılır. Örneğin, kuşkonmazın bütün halinde kalması bir kalite göstergesidir. Bezelye ve benzeri küçük taneli sebzeleri yıkamada kullanılan yıkama makinaları yüzdürme ilkesine göre çalışır. Olgun bezelyeler dibe çökerken kırık olanlar, yabancı tohumlar ve diğer kirler su yüzeyinde toplanırlar.

8 Bir diğer yıkama makinası, tamburlu yıkama düzenidir
Bir diğer yıkama makinası, tamburlu yıkama düzenidir. Dönmekte olan silindirik gövde içinde hareket halindeki hammaddeye su püskürtülür. Yıkama suyunda bir deterjan kullanılması halinde, hammaddedeki tarım ilaçları kalıntıları tamamen temizlenebilmektedir. Ancak, durulamanın da çok iyi yapılması gerekir.

9 Turunçgil, hıyar ve benzeri sebze ve meyvelerin yıkanmasında kullanılan bir başka düzen, fırçalı yıkama makinasıdır. Hammadde tank içerisine girdikten sonra fırçalı tamburlar yardımıyla hem yıkanmakta hem de tank çıkışına doğru ilerlemektedir.

10 Kanatlı kesimhanelerinde kullanılan tüy yolma makinaları, ıslak koşullarda çalıştırıldığından püskürtülen basınçlı su ile yıkama işlemi de birlikte yapılmaktadır.

11 AYIKLAMA MAKİNALARI Yıkanıp temizlenen hammaddenin prosese verilmeden önce seçilip ayıklanması gerekir. Bozuk, ezik, küflü, çürümüş ve bazı durumlarda da yumuşak olanlar sağlam olanlardan ayıklanarak atılır. Ayıklama işlemi genellikle el ile yapılır. Bazı üretim dallarında kusurlu hammaddeyi ayıklayabilen özel makinalar kullanılır. Elle yapılan ayıklamada, merdaneli bir taşıma ve iletim bantından yararlanılır. İletim bandını oluşturan merdaneler dönüş hareketi yaptığından, taşınan meyve ya da sebzelerin her yanı gözden geçirilmiş olur

12 SAP AYIRMA, KABUK SOYMA, ÇEKİRDEK ÇIKARMA MAKİNALARI

13 Genellikle meyve ve sebze işleyen işletmelerde, konserveye, meyve suyuna ve pulpa (ezme) işlenecek meyve ve sebzelerin sap, kabuk, çekirdek ve çekirdek evi (eşlek) gibi kısımlarının uzaklaştırılması gerekir. Konserveye işlenecek meyve ve sebzelerin sapları ayrılır, çekirdek ve çekirdek evi çıkarılır, kabukları soyulur ve gerekiyorsa dilimlenir. Meyve suyu, reçel, marmelat ve pulpa işlenecek olanlar ise renk ve lezzet gibi kalite faktörlerini bozmamak ve proseste işleme kolaylığı sağlamak için preslemeden önce saplarından ayrılır ve çekirdekleri çıkarılır. Sap ayırma makinesi

14 Üzüm ve vişne gibi meyveler sapları ile birlikte hasat edilirler
Üzüm ve vişne gibi meyveler sapları ile birlikte hasat edilirler. Bunların sapları ile birlikte işlenme olanağı teknik olarak vardır. Ancak, saplardan geçen bazı maddeler meyvede ve son ürün kalitesinde, acılık, burukluk ve renk bozukluğu gibi olumsuz etki yaparlar. Ayrıca, saplarla birlikte preslenmesi halinde elde edilen meyvenin prosese pompalanması sırasında pompalarda tıkanıklık olur. Sap ayırma işlemi çoğunlukla ve küçük işletmelerde elle yapılır. Büyük işletmelerde bazı meyveler için makina kullanılır.

15

16 Genellikle konserveye işlenecek olan meyvelerin ve bazı sebzelerin kabuklarının soyulması gerekir. Kabuklar, hammaddelerin niteliklerine göre haşlama işleminden önce ya da sonra soyulur. Kabuk soyma elle, ısıl uygulama ile, kimyasal ve mekanik yöntemlerle yapılır. Isıl uygulama ile kabuk soyma meyve ve sebzenin özelliğine ve prosesteki teknolojiye göre farklıdır. Kuru soğan ve biber gibi sebzelerde kabuk soymada en etkili ısıl yöntem, doğrudan alev ya da sıcak hava uygulamaktır.

17 Domates gibi ürünler sıcak su içine batırılıp 1/2 – 2 dakika süre bekletildikten sonra aniden soğuk suya tutulursa kabukları elle kolaylıkla soyulabilir bir nitelik kazanır. Havuç, kereviz ve patates kabuklarının soyulmasında buharlı kabuk soyma makinası kullanılır Atü basınçlı kızgın buhar uygulanan sebzelerin üzerine soğuk su püskürtülür ve ovucu bir düzenden geçirilir

18 Isıl uygulamanın bir diğer yöntemi dondurarak soymadır
Isıl uygulamanın bir diğer yöntemi dondurarak soymadır. Genellikle domateste uygulanan bu yöntemde domatesler sıvı azot ile kısa süre ile dondurulur. Kabuk altındaki hücrelerden oluşan ince bir tabaka, don çözüldükten sonra kabuğu etten bırakır. Pahalı bir yöntem olduğundan uygulaması sınırlıdır. Kabuk soymada uygulanan bir diğer yöntem, kimyasal maddelerle soymadır. Kimyasal madde olarak, meyve ve sebzelerin cins ve özelliklerine göre farklı sıcaklık ve konsantrasyonda hazırlanmış NaOH içeren çözeltiler kullanılır.

19 Kiraz vişne çekirdek çıkarma makinesi