I. ÜNİTE FELSEFEYLE TANIŞMA A. FELSEFE NEDİR. 1. Felsefenin Anlamı 2

... konulu sunumlar: "I. ÜNİTE FELSEFEYLE TANIŞMA A. FELSEFE NEDİR. 1. Felsefenin Anlamı 2"— Sunum transkripti:

1 I. ÜNİTE FELSEFEYLE TANIŞMA A. FELSEFE NEDİR. 1. Felsefenin Anlamı 2
I.ÜNİTE FELSEFEYLE TANIŞMA A. FELSEFE NEDİR? 1. Felsefenin Anlamı 2. Felsefenin Alanı 3. Geçmişten Geleceğe Felsefenin Fonksiyonu (İşlevi) B. FELSEFE HİKMET İLİŞKİSİ C. FELSEFİ DÜŞÜNCENİN NİTELİKLERİ Ç. FELSEFDE TUTARLILIĞIN ÖNEMİ D. FELSEFE VE YAŞAM İLİŞKİSİ E. FELSEFE - DİL İLİŞKİSİ

2 Temel Kavramlar Felsefe, Bilgelik/hikmet, Tutarlılık Dil, Refleksif, Metafizik, Filozof, Felsefi düşünce, Arkhe

3 A. FELSEFE NEDİR? Aristoteles : “Felsefe insanların yaşamı merak etmesinden doğar. Yaşamı en çok merak edenler ise çocuklardır.” Aristoteles : “İnsan doğal olarak bilmek ister.” Sokrates : “Felsefe hayretle başlar.”

4 Seneca : Felsefe dümene yerleşir. Gemiciyi kayalıklar arasından geçirir. Onsuz, güvenle yolumuza devam edemeyiz. Öğütlerine, öncülüğüne ihtiyacımız vardır. Filozof: İnsan yaşamını ilgilendiren her şey hakkında akıl yürütüp bunları felsefi problem konusu yapabilen filozof, doğru olduğunu bildiğimiz ya da böyle olduğuna inandığımız her şeyi sorgulayabilir; Filozof; yaratıcı bir düşünüş, eleştirici ve sorgulayıcı bir tavır ve bakış açısıyla bu sorulara yanıtlar arar.

5 Felsefenin Tanımı: Felsefe hakkında kesin bir tanım mümkün değildir
Felsefenin Tanımı: Felsefe hakkında kesin bir tanım mümkün değildir. Aristoteles'in tanımı, “Düzenli kâinat karşısında insanın saygılı şaşkınlığıdır.” şeklindedir. Bir Fransız felsefe tarihçisi olan Alfred Weber'e göre ise felsefe, “Tabiat hakkında toplu bir görüşün araştırılması, genel bir açıklama denemesidir.” Epikuros:Mutlu bir yaşam sağlamak için tutarlı eylemsel bir sistemdir. T.Hobbes:Felsefe yapmak doğru düşünmektir Platon:Doğruyu bulma yolunda düşünsel bir çalışmadır K.Jaspers: Felsefe yolda olmak demektir.

6 Felsefenin bu farklı tanımlarından belirsiz bir felsefe anlayışı çıkarılmamalıdır. Bu farklılığın temel nedenleri: Felsefenin; *İlgilendiği konuların çeşitliliği, *Tarihsel süreç içerisinde farklı işlev ve amaçlar yüklenmesi, *Metafizik konularla ilgilenmesidir. Aristoteles'in “Metafizik” adlı eserinde belirttiği gibi doğal olarak her insan “bilmek” ister. Bu sebeple insanın dünyada bulunuşu aynı zamanda bir bilme faaliyetidir.

7 Felsefe neden çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır
Felsefe neden çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır? ………………………………………………………………………………………………………………. Felsefede niçin cevaplardan çok, sorular önemlidir? ……………………………………………………………………………………………………………….. Felsefe neye yarar? ……………………………………………………………………………………………………………….

8 2. Felsefenin Alanı a. Felsefenin Konuları v…………………… Genel olarak varlık hakkında soru soran felsefe disiplinine………………. ya da ontoloji adı verilir. Varlık felsefesi; “Gerçekten bir şey var mıdır?”, “Varlığın kökeni nedir?”,”Varlık değişken midir, bir midir, çok mudur?” gibi sorular sorar ve varlığın ilkelerini, kategorilerini anlamaya çalışır. B…………………………. Bilgiyi konu edinen felsefe dalına…………………… ya da epistemoloji adı verilir. Bilgi felsefesi “Bilgi nedir?”, “Doğru bilgi olanaklı mıdır?”, “Bilginin sınırları, kaynağı nedir?” gibi sorulara cevap arar.

9 D………………………. Değerleri konu edinen felsefeye aksiyoloji adı verilir
D………………………. Değerleri konu edinen felsefeye aksiyoloji adı verilir. Aksiyoloji, etik ve estetik gibi disiplinlerden oluşur. Etik, ahlakı konu edinen felsefe dalıdır. felsefesinin konusu insan eylemleridir. Değerlerle ilgili bir başka alan ise güzeli konu edinen estetiktir. Güzeli konu edinen estetik; “Güzel nedir?”, “Ortak estetik yargılar var mıdır?” gibi sorulara cevap arar.

10 Başlangıçta felsefe ile bilim iç içeydi
Başlangıçta felsefe ile bilim iç içeydi. Filozof ile bilim insanı aynı kişilerdi. Hatta Batı felsefesinde ilk filozof Thâles (Tales), “Evrenin ana maddesi nedir?” sorusuna “su” yanıtını verirken filozoftur. Aynı zamanda evrendeki doğal değişmelerle ilgili olarak “güneş tutulmasını” önceden haber verirken de bir astronomdur. Yine Platon, evrenin “idealar” ve “görünüşler” diye ikiye ayrıldığını belirtirken filozof, ama akademiasına hitaben “Geometri bilmeyen içeri girmesin.” derken de bilim insanıdır.

11 b. Felsefenin Diğer Alanlarla İlişkisi: Felsefe-Bilim İlişkisi: BENZER YÖNLERİ *Her ikisi de akla ve düşünme yasalarına dayanarak kendilerini haklı kılmaya çalışır. *Her ikisi de evreni, insanı ve yaşamı bilinçli, yöntemli ve sistemli olarak araştırır. *Her ikisinde de eleştiri süzgecinden geçirilmeyen bilgi güvenli bulunmaz. *Her ikisi de eleştiri sonrası kavramlar ve soyutlamalarla bazı ilke ve yasalara ulaşarak genellemeler yapar.

12 FARKLI YÖNLERİ *Felsefe; evreni, insanı ve yaşamı sorgularken; bilim kendini olgular ile sınırlar. *Evreni kendi inceleme alanına göre parçalara ayırır. *Felsefe olgu ve olayların ardındaki gerçekliği açıklamaya çalışır. *Bilim, doğa olayları arsında nedensellik bağları kurarak doğa ile ilgili yasalara ulaşmayı hedefler. *Felsefede kurgusal (spekülatif) ve rasyonel düşünüş gibi yöntemler kullanır. * Bilimler ise tümevarım ve tümdengelim yöntemlerini kullanırlar. Bilimlerin felsefeden ayrılması onları tamamen felsefeden koparmış mıdır ya da felsefe bilimlerle ilişkisini kesmiş midir? Yazınız. …………………………………………………………………………………………………………………..

13 Felsefe-Din İlişkisi: BENZER YÖNLERİ Felsefenin konusu içine giren bazı sorunlar dinin de konuları arasında yer alır. Felsefe; evreni, insanı, aşamı tanımaya çalışırken “Evren nasıl oluşmuştur?” ve “İnsanın varlık amacı nedir?” gibi soruları sorar. Bu sorular özellikle ilahi dinlerde de sorulup cevaplanmaktadır. FARKLI YÖNLERİ Felsefede kuşkucu ve eleştirel bir tavır vardır. Bu tavır, insanın doğru bilgiye ulaşmasına yardımcı olur. Dinin doğruları ise kutsal kitabın ve peygamberin bildirdiklerinden oluşur. Dinin doğrularına iman ettikten sonra kuşku duyulmaz. Çünkü bu doğrularda inanç (iman) esastır. Yukarıdaki tabloya göre felsefe ile dinin üzerinde durduğu ortak problemler nelerdir? İfade ediniz ………………………………………………………………………………………………………………….

14 Felsefe-Sanat İlişkisi BENZER YÖNLERİ. Her ikisi de özneldir
Felsefe-Sanat İlişkisi BENZER YÖNLERİ *Her ikisi de özneldir. *Her ikisinde de eleştirici ve yaratıcı zekâya ihtiyaç duyulur. *Sanat ve felsefe varlığı dünyayı ve evreni anlama çabasıdır.

15 FARKLI YÖNLERİ *Felsefe hakikati arar, sanat ise güzeli ve hoşa gideni bulmaya çalışır. *Felsefede akıl; sanatta duyulara ve duygulara dayanan bir etkinlik vardır. *Felsefe var olana ilişkin eleştirel bir tavır sergiler, sanat güzel olana ilişkin beğeni duygusunu harekete geçirir. *Felsefe nesneler dünyasının gerçekliğinden bahsederken; sanat, sanatçının dünyasını ve onun gerçeğini bize anlatır. Felsefe ve sanatın ikisinde de bir arayış söz konusudur. Sizce bu arayışları birbirinden ayıran temel farklar nelerdir?Yazınız. ……………………………………………………………………………………………………….

16 3. Geçmişten Geleceğe Felsefenin Fonksiyonu ( İşlevi): Felsefe, görünenin gerisindeki asıl gerçekliği kavramaya; evrensel değer yargılarıyla özgür irade, görev, sorumluluk gibi kavramları kişisel ve sosyal davranış kurallarını irdelemeye; bilgilerimizin kaynak, nitelik ve dayanaklarını açıklamaya yönelik bir çalışmadır. felsefenin evrensel işlevi, dünya ve yaşam anlayışımızı akılla işlemek, bilgi alanımızda bize kavramsal açıklık sağlamaktır. Felsefe düşüncelerimizi zenginleştirmeyi sağlayan yeni ufuklar açamaya, dünya görüşümüzü kendi çabamızla kurma özgürlüğü sağlar.

17 Geçmişte felsefe, gerçekliği bir bütün olarak sadece akıl ve sezgiyle kavramaya çalışmıştır. Bilimin gelişmesiyle bu tutum geçerliliğini yitirmiştir. Günümüzde felsefe, artık kapsamlı bir dünya görüşü sunmaktan çok; bilim, sanat ve ahlak alanlarındaki kavramları açıklığa ulaştırmak çabasındadır. Bu alanlarda ileri sürülen tez ve değer yargılarını eleştirel bir yaklaşımla ele almaktadır. İnsan hayatının bir anlamı olup olmadığını araştırmakta, insanın hangi eylemleri gerçekleştirmesi gerektiğini sorgulamaktadır. İnsanı ve toplumu mutlu edebilecek koşullarla ilgilenmektedir.

18 B. FELSEFE HİKMET İLİŞKİSİ O ki, bilmiyor ama biliyor bilmediğini; çocuktur, onu eğitin/yetiştirin. O ki, bilmiyor ama bilmiyor bilmedi ini; cahildir, ondan uzakça durun. O ki, biliyor ama bilmiyor bildiğini; (belki) uykudadır, onu uyandırın. O ki, biliyor ama biliyor bildiğini; bilge kişidir, onu izleyin.

19 Hikmet, bütün olup bitenlerin esasını bilmektir
Hikmet, bütün olup bitenlerin esasını bilmektir. Felsefe ise böyle bir iddiada değildir. O, hikmete ulaşmak anlamında değil, onu sevme, ona hasret duyma, yönelme anlamında bir bilgidir. Bir benzetme yoluyla şunu diyebiliriz ki hikmet, bir tümel bilgidir, Bu, adeta temelinden çatısına kadar her şeyi ihtiva eden bir bina (yapı)'ya benzemektedir. Bu binaya, hikmet binası adını da verebiliriz: Çünkü bunun içinde bilgiler mevcuttur. Her bilgi alanı, bu binanın içindeki bir oda gibidir. Odaların (bilgi alanlarının) hepsi de aynı çatı al tındadır. İşte felsefe, bu çatıdan başka bir şey değildir: Demek ki felsefe, bütün bilgi alanlarını kendi kanatları altında toplayan en tümel bilgi alanı sayılmaktadır. Hikmet ise binanın bütünüdür.

20 C. FELSEFİ DÜŞÜNCENİN NİTELİKLERİ
C. FELSEFİ DÜŞÜNCENİN NİTELİKLERİ *Felsefede cevaplardan çok sorular önemlidir. *Bir insanın zekası verdiği cevaplardan çok soracağı sorulardan anlaşılır. *Dünyanın her yerinde aynı felsefi problemler tartışılmaktadır.

21 FELSEFİ DÜŞÜNCENİN NİTELİKLERİ İnsan için önemli olan bir tutum takınabilmektir. Felsefe yapmak ise felsefi düşünmeyi gerektirir. Felsefi düşünce, insanın merak ve hayretine bağlı olarak soru sormanın sonucu olan ve insanla, insan yaşamıyla ilgili problemlere karşı ilginin gelişmesiyle başlayan eleştirici ve sorgulayıcı bir düşünce türüdür. Felsefi düşünceyi özümsemiş kişilerin ise yalnızca ağaçları değil ormanı görebildikleri ilk bilgilerle yetinmeyip ileriye ve arka planlara da bakabildikleri, yüzeysel düşünmeyip konulara nüfuz edebildikleri düşünülebilir. Ayrıca dogmatikliği aşabilme önyargılı olmama gibi tavırlar sergileyebilecekleri söylenebilir.

22

23 …………………………. Felsefenin soruları hep aynı kalmasına rağmen verilen cevaplar dönemlere ve filozoflara göre değişmektedir. K.Jaspers'ın ifade ettiği gibi “Felsefe yolda olmaktır.”Yani felsefenin sorularına verilen cevaplardan hiç birisi son ve kesin cevaplar değildir. …………………….. Felsefi düşünme sadece sorgulananı tek taraflı düşünme değildir; aynı zamanda sorgulamanın kendisini veya sorgulama sonucunu da sorgulamaktır. Bu çift yönlü düşünme tavrı felsefi bir yöntemdir. ……………………….. Felsefi düşünce, kendisine veri olarak aldığı her tür malzemeyi aklın eleştiri süzgecinden geçirir. Felsefi düşünce, şeylerin niçin şu anda oldukları gibi olduklarını merak eden, hayatı bütün boyutlarıyla görmeyi, hayatı bütün yönleriyle göz önünde bulundurmayı bilen, açık ve sorgulayıcı bir zihnin ürünü olmak durumundadır.

24 ……………………. Felsefi düşünce aklın ürünü önermelerden oluşur
……………………. Felsefi düşünce aklın ürünü önermelerden oluşur. Bu tür önermeleri doğrulama ya da yanlışlama olanağı yoktur. Çünkü felsefede ortaya atılan önermeler bilimde olduğu gibi olgularla test edilerek doğrulanamaz. Önemli olan ortaya konan düşüncenin çelişkisiz ve kendi içinde tutarlı olmasıdır. …………….. Temellendirme ortaya atılan bir görüş ya da ileri sürülen sav için bir dayanak göstermek demektir. felsefi düşüncenin temellendirilmesi ortaya atılan düşüncenin akla ve mantığa uygun gerekçelere dayandırılması demektir. ………………. Felsefi düşüncenin analiz ve sentez gibi işlevleri söz konusudur. Analiz söz konusu olduğunda, filozof, kendisinin de içinde bulunduğu dünyayı anlamak ve kavramak için her türlü bilgi, deney, algı ve sezgi sonuçlarından oluşan düşünceyi çözümleyerek açıklığa kavuşturur

25 …………….Her felsefi düşünce, o düşünceyi ortaya atan filozofun kişisel yaratıcılığıyla vardır. Hem farklı felsefi sistemlerin çokluğu hem de aynı felsefi sistem içinde farklı görüşlerin varlığı bunun bir göstergesidir. ……………….. Felsefi düşüncenin öznel olması onun evrensel bir niteliğe sahip olmadığı anlamına gelmez. Felsefede söz konusu olan insan yaşantısı ise tek bir insanın değil, genel olarak insanın yaşantısıdır.

26 Ç. FELSEFEDE TUTARLILIĞIN ÖNEMİ Bir filozofun sisteminin diğer filozofların sistemlerine göre daha doğru veya yanlış olduğu söylenemez. Felsefi sistemlerin sonuçları, bilimde olduğu gibi deneyle, olgusal olarak test edilerek doğrulanamaz. Örneğin; Platon'un idealar kuramı, felsefedeki ütopyalar, doğruluk ya da yanlışlıkları söz konusu edilmeden tutarlılık bağlamında verilebilecek örneklerdir. Bundan dolayı tutarlılık ile doğruluğu birbiriyle karıştırmamak gerekir.,

27 Tutarlılık, düşüncelerin ortak bir ilkeyle; bağıntı, düzen, kavram ya da fikirle birbirine bağlanmış olması durumu; mantıklı bir bütünün parçaları, ögeleri arasında, karşılıklı bağlantı ve uyum bulunması hâlidir. Doğruluk ise bir düşüncenin, önermenin ya da iddianın, gerçeklikle uyuşmasıdır. Örneğin; “Ahmet çalışma odamda oturuyor.” tümcesi, “Ahmet'in odamda oturması gözlemlenmiş” olgusuna karşılık geldiği takdirde doğrudur.

28 D. FELSEFE VE YAŞAM İLİŞKİSİ Felsefi tavır hayatı ve hayata dair her şeyi sorgulamayı, eleştirmeyi ve görünenlerin ardındaki gerçeği aramayı gerektirir. Örneğin filozof Diyojen bir öğle vakti çarşıda elinde fenerle dolaşıyordu. Meraklarını gidermek için insanlar: - Elinde fenerle güpegündüz ne dolaşıyorsun? diye sordular. Filozof kafasını kaldırmadan: - Adam arıyorum, adam diye cevapladı. Filozof Diyojen’in bir öğle vakti elinde fenerle adam araması, felsefi sorgulayıcılığı, felsefenin yaşamı kuşatıcı etkilerini ve felsefenin bize dönük yüzünü anlatır.

29 İnsanın en önemli özelliği kendine dönük düşünmeye yetenekli olmasıdır
İnsanın en önemli özelliği kendine dönük düşünmeye yetenekli olmasıdır. Kendi kendini düşünebilir, kendi için meraklanır, kendi yaşamının anlamını sorar.Ayrıca, öleceğinin açıkça bilincinde olan tek canlıdır. Ama aynı zamanda insan; sonluluğun, özellikle ölümün bilincindedir. Sonluluk ve ölüm bir arada insanın trajik bir bilmece gibi görünmesine yol açan bir gerginlik yaratır. Ulaşamayacağı bir şey için varmış gibidir insan. Öyleyse insanın anlamı, yaşamının anlamı nedir? Platon'dan beri büyük çabalamışlardır. Başlıca üç büyük çözüm önermişlerdir bize:

30 1-On dokuzuncu yüzyılda çok yaygın olan ilki; insanın bitmez tükenmez gereksinimlerinin, onun daha büyük bir şeyle yani toplumla özdeşleşmesi yoluyla giderileceği görüşüdür. “Benim acı çekmemin, başarısız olmamın, ölmemin önemi yok.” der bu filozoflar. Çünkü insanlık, evren devam edecektir. 2-Bugün varoluşçular arasında pek yaygın olan ikinci çözüm, insanın hiçbir anlamı olmadığını ileri sürer. Doğanın bir hatasıdır insan, soysuz bir yaratıktır. Sartre'ın bir zamanlar yazdığı gibi, boşuna çekilen acıdır. Bilmece çözülemez. Sonsuza dek kendimiz için trajik bir soru olarak kalacağız. 3-Üçüncü olarak dünyada böyle tam bir anlamsızlığa inanmayan filozoflar da vardır. Onlara göre insan bilmecesinin bir çözümü olmalıdır. Peki, bu çözüm nasıl olabilir? Ancak insanın bir biçimde sonsuza ulaşabilmesiyle.

31 E. FELSEFE - DİL İLİŞKİSİ Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşındakilerin anlayabileceği kadardır Mevlâna Dil, atalardan bize kalan bir emanettir. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu emanete paha biçilmez. Ona kutsal ve dokunulmaz şeylere karşı duyulan saygı gösterilmelidir. Friedrich Nietzsche

32 Dil, insanın anlatma yetisi çevresinde oluşan anlaşma araçlarının en kullanışlı ve gelişmiş olanıdır. Felsefe birtakım önermeler kümesidir. Bu önermeler bir semboller sistemi olan dil ile ifade edildikleri için, felsefe ile dilin sıkı bir ilişkisi söz konusudur.

33 1. Felsefenin üç ana disiplini vardır. Bunlar;………. ,……………. ,ve……………. 2
1. Felsefenin üç ana disiplini vardır. Bunlar;………..,…………….,ve……………. 2. Felsefi düşüncede, tekrar kendi üzerine düşünebilmeye……….düşünme denir. 3. Felsefenin bütün insanları ilgilendiren konular üzerinde durması onun ………………… olduğunu gösterir. 4. Bildiklerimizi, düşündüklerimizi, duygularımızı ifade eden anlamlı ses, yazı, işaret vb. sembollerden oluşan iletişim aracına……………….denir bütün olup bitenlerin esasını bilmektir. Evrensel Dil Varlık Değer Hikmet Refleksif Tutarlılık Bilgi

34 1. Platon ve Aristoteles kendilerinden önceki görüşleri toparlayarak daha bütüncül felsefi sistemler kurdular. ( ) 2. Bilimler ilgilendikleri konularla felsefeye yeni bakış açıları kazandırırlar. ( ) 3. Felsefi düşüncede çelişkisiz ve kendi içinde tutarlı olmak önemli değildir. ( ) 4. Bir filozofun kendi felsefe sistemini yüzyıllarca ayakta tutan o sistemin iç tutarlılığıdır. ( ) 5. Felsefe metafizik konularla ilgilenmez.( )

35 1. Felsefe için aşağıdakilerden hangisi söylenemz
1. Felsefe için aşağıdakilerden hangisi söylenemz? A) Soruları ile evreni ve insanı anlamak ister. B) Sonuçları kesindir. C) Bütüncül bakış açısına sahiptir. D) Birleştirilmiş bilgilerden oluşur. E) Felsefenin sonuçları eleştiriye açıktır Aşağıdaki özelliklerden hangisi bilim adamında bulunmaz? A) Sistemli olma B) Meraklı olma C) Mantıklı olma D) Eleştirel olma E) Varlığı bir bütün olarak ele alma 3. Felsefe için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hikmet sevgisi ve arayışıdır. B) Olayları nesnel olarak açıklar. C) Evreni tümüyle ele alır. D) Önyargıdan uzaktır. E) Eleştiricidir

36 4. Aşağıdakilerden hangisi felsefe ve dinin ortak özelliğidir
4. Aşağıdakilerden hangisi felsefe ve dinin ortak özelliğidir? A) Ortak konularının olması B) Aklın ürünü oldukları C) Eleştirel düşünceye açık oldukları D) Dogmatik oldukları E) Kesin bilgiler ortaya koymaları 5. Aşağıdakilerden hangisi “hikmet” için söylenmez? A) Bütün olup bitenlerin esasını bilmektir. B) Külli bilgidir. C) Felsefeden daha geniş alana sahiptir. D) Hikmeti sevme felsefedir. E) İspata dayalı bir bilgidir

37

38

39 YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Felsefeyi "doğruyu bulma yolunda düşünsel bir çalışmadır." şeklinde tanımlayan filozof. 2.Bildiklerimizi, düşündüklerimizi, duygularımızı ifade eden anlamlı ses, yazı, işaret vb. sembollerden oluşan iletişim aracı. 4. İnsanın, merak ve hayretine bağlı olarak soru sormanın sonucu olan ve insan yaşamındaki problemlere ilginin gelişmesiyle başlayan eleştirici ve sorgulayıcı düşünce. 6. Varlığın ana maddesi nedir? Sorusuna sayılardır. şeklinde cevap veren filozof. 8. Felsefeyi "Düzenli kainat karşısında insanın saygılı şaşkınlığıdır." şeklinde tanımlayan filozof. 9. Bilgeliği seven, bilgiyi arayan ve ona ulaşmak için çaba gösteren kişi. 10.Her şeyin kendisinden varlığa geldiği neden ya da ilke. 11.Bilmenin ereği, bilmenin eksiksiz oluşu. Hikmet.

40 SOLDAN SAĞA 3. Varlığın ana maddesi nedir
SOLDAN SAĞA 3. Varlığın ana maddesi nedir? sorusuna cevap arayan İlk Çağ filozoflarına verilen ortak isim. 5. Bir düşüncenin kendi içinde çelişkisiz olması durumu. Varlığın ana maddesi sudur. diyen filozof. 12. Değerler felsefesi. 13. Felsefeyi yolda olmaktır şeklinde tanımlayan filozof. 14.Varlığın ana maddesinin atomlar olduğunu ileri süren filozof. 15. Özneye ilişkin olan. 16. Düşüncenin kendi üzerine yönelmesi. 17. Evreni, insanı ve değerleri anlamak amacıyla sürdürülen en geniş bir araştırma; birleştirici, bütünleştirici açıklama gayretidir. Şeklinde tanımlanan terim.