İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENİ OLARAK ÖLÜM VE HUKUKİ SONUÇLARI

... konulu sunumlar: "İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENİ OLARAK ÖLÜM VE HUKUKİ SONUÇLARI"— Sunum transkripti:

1 İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENİ OLARAK ÖLÜM VE HUKUKİ SONUÇLARI
Arş. Gör. Yusuf GÜLEŞCİ Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku ABD

2 GENEL OLARAK İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENLERİ
İş sözleşmesi bir özel hukuk sözleşmesi olmasının yanında kendine özgü özellikleri olan bir sözleşmedir. Zira iş sözleşmesinin taraflarından olan işçinin korunmaya değer olması iş hukukunun ortaya çıkış nedenidir. İş sözleşmesi kurulması, taraflara yüklediği yükümlülükler boyutuyla diğer özel hukuk sözleşmelerinden ayrıldığı gibi, sona ermesi yönüyle de diğer özel hukuk sözleşmelerinden ayrıldığı yönleri bulunmaktadır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

3 İş sözleşmesi çeşitli nedenlerle sona ermektedir.
Bu nedenler genel olarak fesih ve fesih dışındaki nedenler olarak iki kısma ayrılmaktadır. İş sözleşmesi fesih yoluyla, bildirimli (süreli, önelli) fesih (İş K. m. 17 vd.), geçerli nedenle fesih (İş K. m. 18 vd.) ve haklı nedenle (derhal) fesih (İş K. m. 24 vd.) yoluyla sona erer. Fesih dışında ise, tarafların anlaşması (ikale), ölüm, belirli sürenin sona ermesi ve mücbir sebep gibi nedenlerle sona erer. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

4 İŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖLÜMLE SONA ERMESİ
Arş. Gör. Yusuf Güleşci

5 İş sözleşmesi işçinin ölümüyle sona erebileceği gibi işverenin ölümüyle de sona erebilir.
Hizmet sözleşmesi taraflar arasında kişisel bir ilişki kurduğundan taraflardan birinin, özellikle işçinin, ölümü halinde, sözleşmeden doğan edimlerin yerine getirilmesindeki koşullar ortadan kalkacak ve kural olarak sözleşme sona erecektir. İş sözleşmesinin iki tarafını oluşturan işçi ve işverenin ölümlerinin iş sözleşmesinin sona ermesi ve sonuçlarına ilişkin etkileri farklıdır. Bu nedenle işçinin ve işverenin ölümünün iş sözleşmesi bakımından etkilerini ayrı ayrı incelemek gerekmektedir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

6 A. İşçinin Ölümü Arş. Gör. Yusuf Güleşci

7 A. İş sözleşmesinin sona ermesi
İş sözleşmesi, işçinin kişiliğinin ön planda olduğu bir sözleşmedir. Zira iş sözleşmesinde işçi, işverene karşı kişisel olarak iş ifası taahhüdünde bulunmaktadır. Bu nedenle işçinin ölümü halinde, iş sözleşmesi başka bir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erer. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 440’a göre “Sözleşme, işçinin ölümüyle kendiliğinden sona erer”. İşçinin ölümüyle iş sözleşmesinin sona ermesi kanunla düzenlenmemiş olsaydı bile, iş sözleşmesinin kendine özgü yapısı nedeniyle yine iş sözleşmesi kendiliğinden sona erecekti. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

8 Mirasçılara geçer mi? İş sözleşmesinde işçi, kendi kişiliğini taahhüt altına soktuğundan, sözleşmeden doğan borçların mirasçılara geçmesi, mirasçıların işçi yerine iş görme borcu altına girmeleri söz konusu olmamaktadır. Hatta bu husus sözleşmeyle kararlaştırılsa bile geçerlilik taşımaz. Mirasçılarla yapılan yeni ve ölen işçininkinden bağımsız bir hizmet sözleşmesi olarak kabul görür. Bununla birlikte işçinin kanundan ya da sözleşmeden doğan ücret ve diğer alacakları mirasçılara intikal edecektir Arş. Gör. Yusuf Güleşci

9 Gaiplik halinde iş sözleşmesinin durumu
Türk Medeni Kanunu m. 35’e göre “İlândan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır. Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur”. Buna göre gaiplik halinde gaiplik kararı, ölüm gibi sonuç doğurduğu için, hakkında gaiplik kararı alınan işçinin iş sözleşmesi ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı gün itibariyle kendiliğinden sona ermiş olur. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

10 gaiplik kararı verilen bir işçinin, daha sonradan çıkıp gelmesi
Öğretide hakkında gaiplik kararı verilen bir işçinin, daha sonradan çıkıp gelmesi halinde hangi hukuki sonuçların uygulanacağı konusunda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Bir görüşe göre, bu durumda gaiplik karinesi hükmünü yitirir, sözleşme ölüm yoluyla sona ermemiş kabul edilir ve işveren sözleşmeyi haklı nedenle derhal fesih yoluyla sona erdirme hakkına sahip olur. (Akyiğit) Buna karşılık öğretideki bir başka görüşe göre, ölüm veya gaiplik karinesiyle birlikte hizmet sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Bu nedenle sözleşmenin yeniden canlanması söz konusu olamaz. Bu durumda işveren isterse yeni bir hizmet sözleşmesi yapmak suretiyle işçiyi yeniden işe alabilir. (Yürekli) Arş. Gör. Yusuf Güleşci

11 Bunu öngören sözleşmeler hukuken geçersizdir
İşçinin ölümü nedeniyle hizmet sözleşmesi sona erdiğinde, işçinin kanundan ve sözleşmeden doğan bütün talep hakları mirasçılarına geçer. Buna karşılık sözleşmenin sona ermesi nedeniyle işverenin herhangi bir tazminat hakkı doğmayacağı gibi, işçinin iş görme borcunun mirasçılarına geçmesi de söz konusu değildir. Bunu öngören sözleşmeler hukuken geçersizdir Arş. Gör. Yusuf Güleşci

12 B. İŞÇİNİN HAK SAHİPLERİNE TAZMİNAT ÖDENMESİ
ÖLÜM TAZMİNATI TBK m. 440 İşveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür. İşçinin ölümünden sonra işverenin tazminat ödeme yükümlülüğünün işçiyi gözetme borcunun sözleşme sonrasına etkisi olarak kabul edilmektedir Arş. Gör. Yusuf Güleşci

13 Şartları 1. Bu ödemeye hak kazanabilmek için, hizmet sözleşmesiyle çalışması devam eden bir işçinin sözleşmesi devam ederken ölmesi gerekir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

14 2. İçinin ölümü gerçekleşince, işverenin sözleşme işçinin ölümüyle sona erecek ve işverenin, işçinin sağ kalan eşi ile ergin olmayan çocuklarına veya bunlar yoksa da bakmakla yükümlü olduğu kişilere bir miktar ödeme yapması gerekecektir. Sağ kalan eş, ve Ergin olmayan çocukları, yoksa Bakmakla yükümlü olduğu kişiler, Arş. Gör. Yusuf Güleşci

15 3. Bu ödemeye hak kazanmak bakımından ölen işçinin iş ilişkisinin ne kadar sürdüğü yani işçinin kıdemi önemli değildir. İş ilişkisinin ne kadar devam ettiği, genel olarak bu ödemeye hak kazanabilmek bakımından değil, sadece iki aylık ödemeye hak kazanabilmek bakımından (yani miktar) önem ve anlam taşıyacaktır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

16 Miktarı 4. kıdem 5 yıla kadar: 1 aylık 5 yıldan uzun: 2 aylık
Bu ödemede işçinin hangi andaki aylık ücretinin baz alınacağı sessiz geçilmiştir ama işçinin ölümünün (sözleşmenin son bulduğu) andaki en son aylık ücretine göre, somut olaydaki sözleşmenin devam süresine göre onun bire bir veya iki katı olarak hesaplanmalıdır. Miktar sözleşme ile azaltılamaz ancak artırılabilir. Çıplak ücret mi, Giydirilmiş ücret mi? Yoruma açık. Ancak sadece ücret ifadesi geçtiği için çıplak ücret anlaşılabilir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

17 5. Sözleşmenin türü: İşçinin ölümü vesilesiyle gündeme gelen bu ödeme bakımından ölümle son bulan hizmet sözleşmesinin belirli süreli veya belirsiz süreli, tam yahut kısmi süreli bulunması bir farklılığa yol açmayacaktır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

18 KİME ÖDEME YAPILACAK? Eşi ve Ergin Olmayan Çocukları
İlk sırada (varsa) işçinin sağ kalan eşi ile (yine varsa) ergin olmayan çocukları vardır. Bunlar veya bunlardan birisi varsa, ödeme sadece bunlara yapılır, ikinci sıradakilere (işçinin bakmakla yükümlü olduğu kişilere) ödeme yapılmaz. Buna aykırı olarak işçi ile işveren arasındaki anlaşma da geçersiz olur. İşçinin sağ kalan eşi deyiminden, ölümün gerçekleştiği anda işçinin hukuken eşi olan, ölüm anında aralarında evlilik bulunan kişi anlaşılır. Ölen işçinin nişanlısı, imam nikâhlı eşi veya başka bir şekilde birlikte yaşadığı kişilerin ölüm tazminatına hak kazanması mümkün değildir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

19 İşçinin çocuklarına gelince; işçinin ölümü halinde, bu ödentide sağ kalan eşle birlikte hak sahibi olan çocuklar, işçinin tüm çocukları değildir sadece ergin olmayan çocuklarıdır. Ergin olmak bakımından sadece yaş ile değil, diğer yollarla ergin olmanın da aynı şekilde işlem görecektir. Eleştiri: Ergin olan çocukların hiçbir ayrım yapılmaksızın kapsam dışı bırakılması isabetli değildir. Ölen işçinin ergin olan çocuklarını, hiçbir ayırım yapmadan bu ödemeden dışlayan yasal düzenlemenin, özellikle de ergin çocuğun özürlü ve çalışamaz konumu veya ekonomik durumunun kötülüğü hallerinde tatminkar gözükmediği söylenmelidir. Ergin olmayan çocuğun, sağ kalan eşten veya başkasından, evlilik içi veya dışı oluşu da farksızdır. Ölüm tazminatına hak kazanacak kişilere varsa, işçinin ergin olmayan evlatlığı da eklenmelidir. Zira evlatlık Medeni Kanuna göre (m. 500) evlat edinenin evlat edinenin altsoyundan oluşan birinci zümre mirasçıları içinde yer almaktadır Arş. Gör. Yusuf Güleşci

20 İşçinin Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişiler;
Kanun’da ölen işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimselerin kimler olacağına dair bir açıklık bulunmamaktadır. Bu noktada nafaka yükümlülüğünü düzenleyen TMK.364 hükmünden yararlanılabilir. Çünkü; yasa burada; herkesin “yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ile altsoyu ve kardeşlerine nafaka vermekle yükümlü olduğu”ndan söz etmektedir (MK.364/1). bunun içine ölen işçinin annesi-babası ve kendi çocukları ile torunu, hatta kardeşleri de girecektir. Keza dedesi ve anneannesi, büyükbabası da girer, halen yaşıyorsa bunların ebeveynleri de girer. Fakat amca, dayı, hala, teyze, baldız, bacanak ve bunların çocukları ile kuzen vs girmez. Eşinin annesi-babası, başkasından olan çocuğu ve kardeşleri de bu kapsama girmez. Ödemenin hak sahipleri arasında eşit paylaştırılması gerekmektedir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

21 Yine 5510 sayılı SSGSSK m. 3/10’daki bakmakla yükümlü olunan kişi
5510 sayılı SSGSSK. bağlamında, ölen sigortalının hak sahipleri de (SSGSSK.3/7) işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimseleri belirlerken, yol gösterici olarak dikkate alınabilir. (daha dar) Yine 5510 sayılı SSGSSK m. 3/10’daki bakmakla yükümlü olunan kişi İşçinin bakmakla yükümlü olduğu kişilere, işçinin sağlığında gerçekten ve fiilen bakıp bakmadığı, bu tazminat bakımından önem taşımaz. Zira yasada, işçinin ölmeden baktığı veya bakıyor bulunduğu kişilerden değil, bakmakla yükümlü olduğu kişilerden söz edilmiştir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

22 Ödemede sıralama Ergin olmayan çocuk veya sağ kalan eş tek ise; ödeme sadece ona yapılır. Fakat hem eş sağsa ve hem de ergin olmayan çocuk (veya çocukları) varsa; bunların arasında ödemenin eşit şekilde dağılımı gerekir. Ölen işçinin sağ kalan eşi ve ergin olmayan çocuğu bulunmuyorsa, bu kez ödemenin bakmakla yükümlü kişilere yapılması gerekmektedir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

23 Bu Ödemenin Diğer İş KANUNLARI Kapsamında Uygulanıp UygulanamayacaĞI
İşçinin ölümüyle sözleşme sona erince, onun kanuni mirasçılarına (diğer koşullar da varsa) kıdem tazminatı ödeneceği öngörülmüştür (1475 s. İşK. 14/I, Den İşK. 20/15). Arş. Gör. Yusuf Güleşci

24 Basın İş KAnunu Basın İş K.’da, benzer içerikte ve fakat miktarı ve ödenecek kişi çevresi biraz değişik ve hukuki niteliği tartışmalı bir ödemeye hem de ölüm tazminatı adıyla yer verilmiştir (Bas İş K.18). Burada Kanunun gazetecinin (işçinin) ölümü halinde, TBK. 340 hükmüyle biraz benzer içerikte ve “ölüm tazminatı” diye anılan bir ödeme yapılmasını emrettiği görülür. Hüküm aynen şöyledir; “gazetecinin ölümü sebebiyle iş akdinin sona ermesi halinde, eşi ve çocuklarına ve bunlar bulunmadığı takdirde geçimi kendisine terettüp eden aile efradına müteveffanın aylık ücretinin üç mislinden az olmamak üzere, kıdem hakkı tutarında ölüm tazminatı verilir” (Bas İşK.18). Bas İş K. çerçevesinde, zaten hemen aynı içeriğe sahip kendi özel düzenlemesinin uygulanacağını söylenebilir. Bas İş K. hükmü kendi kapsamında bu konuda özel hüküm (özel yasa) iken, TBK. 440 hükmü genel hüküm (genel yasa) niteliğindedir ve Bas İş K.18 hükmünü açıkça veya örtülü biçimde yürürlükten kaldırmış değildir. Bas İş K. bağlamında kendi kuralı halen yürürlüktedir ama ölen gazetecinin hak sahiplerine Bas İş K.18’deki ölüm tazminatı yanında bir de TBK. 440’daki ölüm ödemesinin yapılacağı da söylenemez. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

25 Deniz İş kanunu ve iş kanunu
İş K. ve Den İş K. açısından durumun ne olacağı, TBK. 440’daki bu ölüm tazminatının/ölüm ödemesinin genel hüküm niteliğiyle uygulanıp uygulanamayacağı tartışılabilir. E. Akyiğit: Bu iki yasa kapsamındaki işçinin ölümü halinde de, işverenin yasadaki ölçekte bir ödemeyi, onun sağ kalan eşi ve reşit olmayan çocuklarına; bunlardan birisi yoksa da ölen işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimselere kıdem tazminatı alıp alamayacaklarına bakmadan yapmasıdır. Zira gerek İş K. ve gerekse de Den İş K’da bunu engelleyen bir kural mevcut değildir. İşçinin ölümüyle hak edilen kıdem tazminatının ödeneceği kişi çevresi, çoğu kez TBK. 440’dakilerle aynı olmayabilecektir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

26 İsviçre öğretisinde benimsenen sonuç, bu ödemenin ölüm nedenine dayanan kıdem tazminatından bağımsız olarak; ona eklenmek suretiyle yapılması yönündedir ve bu konuda herhangi bir tartışma da yoktur. Bu sonucun gerekçesi, her iki müessesenin farklı amaçlara hizmet etmesi; ölüm nedenine dayanan ödemenin, hizmet sözleşmesinin bir “ard etki”si olarak düşünülmüş olmasıdır. (Polat Soyer) Arş. Gör. Yusuf Güleşci

27 Aksi Görüş (Gülsevil Alpagut, Erdem Özdemir)
İş Kanunu’nda ölümün parasal sonuçları düzenlenmiş ve ölen işçinin mirasçılarının belli bir kıdem süresinin tamamlanmış olduğu durumlarda kıdem tazminatına hak kazanabileceği öngörülmüştür. Diğer taraftan Türk Borçlar Kanunu’nun gerekçesinde genel hizmet sözleşmesine ilişkin hükümlerin iş kanunu kapsamı dışındaki işçiler için getirildiği ifadesine yer verilmiştir. Aksi düşünce kanun boşluklarının doldurulması değil, lehe hükümlerin bir araya getirilerek yeni kurallar yaratılması anlamını taşır. Bu nedenle ölüm tazminatı İş Kanunu kapsamındaki işçilere uygulanmamalıdır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

28 Kıdem tazminatı İş sözleşmesinin işçinin ölümüyle sona ermesi halinde kıdem tazminatı hakkı doğar. (1475 s. K. m. 14) İşçinin ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir. Ölüm nedeninin ve nasıl vuku bulduğunun bir önemi yoktur. Mollamahmutoğlu: ölümüne TCK cürüm teşkil eden kendi eylemiyle yol açan işçi için kıdem tazminatı hakkının doğduğu kabul edilemez. Yargıtay: ölümüne kusurlu davranışıyla yol açan işçinin davranışın, İş K. 25/II kapsamında bir haklı neden oluşturması halinde kanuni mirasçılarına kıdem tazminatı ödenmez. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

29 Kıdem tazminatı & ölüm tazminatı
TBK, İş K., Den İş K.’na nazaran genel kanun niteliğinde olduğundan işçinin ölümü halinde geride kalanlara yapılacak ödemelere ilişkin hüküm içermeyen bu kanunlar kapsamındakilere de uygulanacaktır. Basın İş Kanunu için uygulanmaz. İşçinin ölümü ile kıdem tazminatı hakkı kazanan geride kalanların ayrıca ölüm tazminatından yararlanması uygun düşmez. (Mollamahmutoğlu) Ölüm tazminatından İşK ve DenİK kapsamına giren işçiler de yararlanmalıdır. Zira bu ödeme kıdem tazminatının TBK’daki karşılığı değildir. Ölüm tz hak kazanma koşulları ile kıdem tz hak kazanma koşulları ve ödeme yapılacak kişiler farklıdır. Ancak Basın İK’da bu konuyu düzenleyen özel bir hüküm olduğu için ayrıca ölüm tz hak kazanılmaz. (Çelik) Arş. Gör. Yusuf Güleşci

30 B. İşverenin Ölümü Arş. Gör. Yusuf Güleşci

31 İşverenin ölümünün mevcut hizmet sözleşmelerine etkisini birisi kural ve diğeri istisnai nitelik gösteren iki şekilde inceleyebiliriz. Buna göre; a-) Kural: Hizmet Sözleşmelerinin Mirasçılara Geçmesi ve Mirasçıların İşveren Konumunu Elde Etmesi b-) İstisna; Hizmet Sözleşmelerinin Sona Ermesi Arş. Gör. Yusuf Güleşci

32 kural İş sözleşmesinin taraflarından birisi de işverendir ama sözleşme devam ederken onun ölmesi (veya başka şekilde değişmesi) ilke olarak hizmet sözleşmesini sona erdirmez. Onun yerine mirasçıları geçer (TBK. 411/1). Bu durum işyerinin kısmen veya tamamen devri gibi algılanır ve ölen işverenin işçilerinin tümünün hizmet sözleşmesinin herhangi bir şeye ihtiyaç duymadan, onun mirasçılarına geçtiği kabul edilir. Mirasçıya geçişi bakımından işyerinin tümden veya kısmen devri sonucu devredilen işyerindeki işçilerin hizmet ilişkilerinin de kendiliğinden işverene (devralana) geçişine ilişkin hükümlerin (TBK. 428) kıyasen uygulanacağı öngörülmüştür (TBK. 441/1). Arş. Gör. Yusuf Güleşci

33 İşverenin ölümü sonucu işyerinin ve orada çalışan işçilerin mirasçıya geçişi bakımından şunlara dikkat etmek gerekir; İşverenin ölümü sonucu işyerinin ve orada çalışan işçilerin iş ilişkisinin onun mirasçılarına geçmesi; ancak yasal biçimde mirası reddetmemiş ve mirastan atılmamış mirasçılar bakımından gündeme gelebilir. İşverenin mirasçısı bir kişiyse işveren konumu da yalnızca ona ait olur fakat mirasçıların birden çok olması halinde işveren sıfatı da mirasçıların tümüne birden aittir. Hizmet sözleşmesinin de ölümle mirasçıya geçebilmesi, muris işverenin ölümü anında hukuken varlığını sürdüren hizmet ilişkileri bakımından geçerlidir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

34 Muris işverenin ölümü anında hukuken devam eden hizmet sözleşmelerinin mirasçılara geçmiş “tüm hak ve borçlar ile birlikte” geçeceği kabul edilir (TBK. 441/1 atfıyla 428/1). İşyerinin devriyle ilgili hükümlerden, devredenin de devirden önce doğmuş borçlardan, devir tarihinden itibaren 2 yıl süreyle devralanla birlikte sorumlu olacağı kuralının (TBK. 428/son), işverenin ölümüyle onun konumunu edinen mirasçılarla ilgili uygulanması, hukuken-mantıken ve fiilen imkansızdır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

35 istisna TBK’ya göre, “hizmet sözleşmesi ağırlıklı olarak işverenin kişiliği dikkate alınmak suretiyle kurulmuşsa, onun ölümüyle sona erer” (TBK. 441/2.c.1). Örneğin hukuken tam ehliyetli ama biraz hasta olan bir işveren işyerine çeşitli branşlarda işçiler alınırken, kendisinin sağlık problemleriyle veya bakmayla ilgilenmek üzere bir de hemşire veya doktoru işe almış olsun. Yahut kendisine özel şoför, özel hizmetçi, özel sekreter olarak işe alması da böyledir. Sona eren hizmet sözleşmesinin belirli süreli veya belirsiz süreli yahut tipik/atipik bir hizmet sözleşmesi olması mümkündür ve son bulmaya bir etkisi yoktur. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

36 İşveren tüzel kişi ise İşveren tüzel kişi ise, infisahı, gerçek kişi işverenin ölümüyle aynı sonuçları doğurur. Bu durumda iş sözleşmesi işçi ile tasfiye kurulu arasında devam edecektir. Ancak TMK m. 52’ye göre sınırlı devam etme de söz konusu olabilir. «Sona eren tüzel kişinin kişiliği, ehliyeti tasfiye amacıyla sınırlı olmak üzere tasfiye sırasında da devam eder». Arş. Gör. Yusuf Güleşci

37 Tazminat talebi: “işçi sözleşmenin süresinden önce sona ermesi yüzünden uğradığı zarar için, mirasçılardan hakkaniyete uygun bir tazminat isteminde bulunabilir” demektedir (TBK. 441/2,c.2). Bir sözleşmenin süresinden evvel sona ermesi, ancak o sözleşmenin (asgari/azami/normal) belirli bir süreye sahip olmasını gerektirir. E. Akyiğit: Kanun’daki“sözleşmenin süresinden önce sona ermesi” deyimini, hem belirli süreli ve hem de belirsiz süreli sözleşmede uygulanabilecek tarzda, İsviçre’deki gibi sözleşmenin “zamanından önce sona ermesi” biçiminde anlamalı ve sözleşme belirli süreliyse bu belirli süresinden evvel; belirsiz süreliyse de işçinin kıdemine denk gelen fesih bildirim süresinden evvel sona ermesi biçiminde yorumlamalıdır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

38 Saymen/Çelik/Centel: İş sözleşmesi belirli süreli ise: işverenin ölümüyle vadeden önce sona ermesi nedeniyle işçinin maruz kalacağı zarar için söz konusu olan bu tazminat, sözleşmenin geriye kalan süresindeki ücretlerinin toplamını geçemez. Akyiğit: Belirsiz süreli ise: ölüm anındaki işçinin kıdemine göre belirlenecek ihbar süreleri tutarındaki ücret olarak belirlenmeli, işçinin başka zararı da varsa bunlara da bakılmalıdır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

39 Tazminat için öncelikle işçinin bu yüzden uğradığı bir zararın mevcut olması gerekir.
Bu yüzden bir zararın varlığını ilgili işçinin iddia ve ispat etmesi gerekir. Eğer sözleşme belirsiz süreliyse, ölüm nedeniyle zamanından önce sona erme, ölüm anındaki hizmete denk gelen fesih bildirim önelinden önce sona erme anlamına geleceğinden, işçinin bu yüzden uğradığı zararın da hiç değilse, en azından bu öneller tutarınca ücretten oluşacağını söylemek mümkündür. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

40 İş sözleşmesi belirli süreliyse; bu kez ilk olasılık, sözleşmenin geri kalan süresine ait ücretin, işverenin ölümüyle sözleşmenin zamanından (süresinden) önce sona ermesinin yol açtığı bir zarar olarak nitelenmesidir. Geriye kısa sürenin kaldığı hallerde bunun pek sıkıntıya yol açtığı söylenemez ama geriye uzun süre kalması durumunda sıkıntı oluşturacağı söylenebilir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

41 Yasal düzenlemeden anlaşıldığına göre, işçinin bu yüzden mirasçılardan isteyebileceği tazminatın “hakkaniyete uygun bir tazminat” olması gerekir (TBK. 441/2). Hakim somut olayın özelliklerini dikkate alarak mevcut zarardan ne miktarın tazmin edileceğini, ne miktarın hakkaniyete uygun bir tazminat olduğunu belirleyecektir. Belirsiz süreli sözleşmede, tazminatın ancak uyulması gereken fesih bildirim öneli tutarınca bir ücretten (ihbar tazminatından) oluşacağı düşünülebilir. Belirli süreli sözleşmede ise; Aslında tazminatın sözleşmenin geri kalan süresi tutarınca ücretten oluşabileceği, ama yargıcın bundan çeşitli nedenlerle (TBK ve 438/2) indirime de giderek olaya özgü hakkaniyete uygun bir miktara karar verebileceği söylenebilir. Bu tazminatı ödemekle yükümlü olan mirasçıların niteliği ve muris işverene yakınlığı noktasında bir ayırım yapılmadığından; kanuni ve atanmış tüm mirasçıların sorumluluk taşımaktadır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

42 Bu Tazminatın Diğer iş kanunlarında da Uygulanıp Uygulanamayacağı
Diğer iş kanunlarında (İş K., Bas İş K. ve Den İşK.’da) işverenin ölümünün hizmet sözleşmesine etkisi açıkça düzenlenmiş değildir. Bu yüzden, zaten evvelden beri BK.’nun genel hükümleri ve hizmet sözleşmesiyle ilgili hükümleri uygulanmaktadır. Bu uygulama ise, iş ilişkisinde işverenin kişiliği baskın/önemli gözükmüyorsa onun ölümü halinde sözleşmenin onun mirasçılarına geçip onlarla devam edeceği fakat ilişkide işverenin kişiliği baskın/önemli ise de işverenin ölümüyle sözleşmenin sona ereceği tarzındadır (BK.347). 818 sayılı BK. dahil bu yasaların hiç birisinde, işverenin ölümüyle sözleşme sona erdiğinde bu yüzden işçiye bir tazminat ödeneceğine dair bir kural mevcut değildir. Ama istenirse, sözleşmeyle bu yönde hüküm getirmeye hiç değilse 4857 sayılı İş K. ve Bas İşK. çerçevesinde hukuken bir engel de bulunmamaktadır. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

43 Diğer iş kanunlarında TBK. 441/2,c
Diğer iş kanunlarında TBK. 441/2,c.2 ile paralel veya farklı bir düzenleme yoktur. Ancak o kanunlar kapsamında da işverenin ölümü sonucu iş sözleşmesinin sona ermesiyle karşılaşılabilir. Bu durumda TBK. 441/2,c.2 hükmü, iş hukuku mevzuatımızda konuya dair tek ve genel hüküm niteliğiyle anılan yasalar (İş K., Den İş K., Bas İş K.) kapsamındaki iş ilişkilerinde de uygulanacak demektir. Arş. Gör. Yusuf Güleşci

44 SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!!!!
Arş. Gör. Yusuf Güleşci