İLETİŞİM VE EMPATİ.

... konulu sunumlar: "İLETİŞİM VE EMPATİ."— Sunum transkripti:

1 İLETİŞİM VE EMPATİ

2 İletişimin Özellikleri
İletişimde ilk izlenim (başlangıç) önemlidir. Bireylerden biri hazır değilse, iletişim sağlanamaz. İletişim kişiye değil kişiyle yapılır. İletişimde sözcükler, eller, gözler, bakış, duruş gibi öğeler önemli rol oynar. İletişim sürecinin önemi ve oluşabilecek sorunlarla ilgili konuya bir giriş yaptıktan sonra, iletişimde önemli olan noktalar vurgulanır. Başlangıcın çok öenmli olduğu belirtilir. Örneğin “bu derse başlarken konu, önemi, süre ve amaçlar hakkında bilgi vermeden doğrudan konuyu anlatmaya başlasaydım veya kendimi tanıtmasaydım neler hissederdiniz?” sorusu yöneltilerek katılımcıların görüşleri alınır. Eğitici kadar katılımcıların da bu sürecin etkili olmasındaki öneminden bahsedilir. “Aramızda, bedensel olarak burada olmalaarına rağmen, farklı bir konu hakkında düşünen veya ortamdaki farklı bir ayrıntıya dalmış olan olabilir. O zaman eğiticiyi dinlemeyen bu arkadaşımızın iletişim sürecine katıldığını ve dinleyip-anlayarak yeni bilgiler öğrendiğini düşünemeyiz” şeklindeki örneklerle özellikle öğretim ortamındaki iletişim sürecine tüm bireylerin katılımının ne kadar önemli olduğunu açıklarız. İletişimin çift yönlü olmasının önemini vurgularız. İletişimin anlama ile başladığını ve anlamanın önemini açıklarız. Son olarak katılımcılara, birbirleriyle iletişim kurarken ne tür davranışlarda bulunduklarını sorarız. Yanıtlar doğrultusunda toparlama yaparız. (4 dk.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

3 İletişimin Bileşenleri
İletişim sürecini şekillendiren 3 öğeden ve önem düzeylerinden bahsederiz. Hangi öğenin süreci daha fazla etkilediğini yüzde değerlerine bakarak tartışırız. “Beden dilinin bu kadar fazla etkisi olması sizi şaşırttı mı?” Sorusunu yönelterek katılımcıların görüşlerini alırız. (2 dk.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

4 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
İletişim Nedir? Birey veya bireylerin karşılıklı bilgi, duygu ve düşüncelerini paylaşma sürecidir. Katılımcılardan “iletişim” kavramının tanımın yapmalarını isteriz. İsteyen 4-5 katılımcının tanımlarını dinleyip onayladıktan sonra, kendi tanımlarımızı veririz. (2 dk.) “İletişim, duygu, düşünce veya bilgilerin farklı yollarla başkalarına aktarılmasıdır. İletişim çift yönlü olmalıdır. Dinleme ve anlama iletişim dayandığı temel kavramları oluşturur”. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

5 İletişimde dikkat edilmesi gereken noktalar:
Ne söyleyeceğimizi bilmek, Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına, nerede söylemenin doğru olduğuna karar vermek, En iyi nasıl söyleneceğini düşünmek, İletişimi biraz daha detaylı tanımlamamız gerekirse diyerek slayttaki tanımı, her bir cümleyi okuduktan sonra kendi ifadelerimizle açıklayarak veririz (2 dk.) “Karşımızdakilere bilgi aktarmadan önce cümleleri kafamızda oluşturmalı, gözden geçirmeli ve daha sonra sesli olarak ifade etmeliyiz. Kuracağımız cümlelerin karşı tarafta yaratacağı etkiyi öngörerek konuşmamız gerekir. Hangi bilgiyi ne sırada vermemiz gerektiğine karar vermek çok önemlidir. En sonda söylemeniz gerekeni başta söylerseniz veya sonuca ulaşmakta geç kalırsanız bütün ilgiyi kaybedebilirsiniz. Zamanlama çok önemlidir. İfade tarzı çok önemlidir. Bir bilgiyi veya duyguyu aktarmanın onlarca şekilde ifadesi olabilir. Ama en etkilisi, en doğru ifade edileni, yanlış anlamalara yol açmadan nasıl olmalıdır? Bir cümle en güzel nasıl kurulur? Soruları üzerinde yeterince çalışmak gerekir. Cümleler ne kadar uzun ve karmaşık olursa karşı tarafın bizi anlaması da o derece güç olacaktır. Olabildiğince açık ve net ifadeler kullanarak iletişim kurmak en doğru sonuçları verecektir. Olabildiğince duraklamalar yapmadan akıcı bir şekilde konuşmak , ses tonumuzu değiştirerek kullanmak dinleyenlerin ilgisini çekmek adına doğru bir yaklaşımdır. Son olarak, sadece aktarmak değil, aktarılanların dinleyiciler tarafından ne kadar alındığını da sürekli gözlemek iletişimin sağlıklı olması adına çok önemlidir.” Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

6 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Olayları basitçe anlatabilmek, Akıcı bir dille ve karşımızdaki kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek, Dikkati yoğunlaştırmak ve verdiğimiz mesajların alınıp alınmadığını fark edebilmek. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

7 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
İletişim Türleri Sözlü İletişim Sözsüz İletişim İletişimin temel olarak üçe ayrıldığını ve her bir iletişim türünü söyleriz (1 dk.) Yazılı İletişim Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

8 Sözsüz İletişimin Özellikleri
Etkilidir. Duyguları belirtir. Çift anlamlıdır. Belirsizdir. Özetlemek için, sözsüz iletişimin özellikleri üzerinden her bir maddeyi katılımcılardan birine açıklatarak geçeriz. (2 dk.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

9 Çevrede Olumlu İzlenim Yaratacak Beden Dili Özellikleri
Beden Duruşu Yakınlık Yöneliş Bedensel Temas Dış Görünüş Göz İlişkisi Yüz İfadesi Baş Hareketleri Jestler Katılımcılara resimdeki arkadaş hakkındaki ilk izlenimlerini ve bu izlenime neden olan unsurları sorarak başlarız. Daha sonra, beden dilimizi nasıl kullanmamız gerektiğini anlamaya çalışırız (burada katılımcıların her bir madde ile ilgili örnek vermelerini isteriz). (3 dk.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

10 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Sözlü İletişim Karşılıklı konuşma ve dinleme etkinliklerini kapsar. Başarısı, konuşan ve dinleyen arasındaki ortak temele dayanır. İletişim türlerinden ikincisi sözlü iletişimdi diyerek katılımcılara “Sözlü iletişimin süreci etkileme yüzdesi ne kadardı?” sorusu yöneltilir. Slayttan tanımı okunur. Burada konuşma ve dinlemenin önemine dikkat çekilir. (1 dk.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

11 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
“Sözsüz iletişimde karşımızdakinin bizi yanlış anlama olasılığı ne kadardır? Peki ya sözlü iletişimde?” sorusu üzerinde tartışılır. Karikatürden yola çıkarak burada yine ortak bilgi, tutum ve değer yargılarının önemi vurgulanır. (1 dk.) “Karikatürdeki karakterlerin balık kavramına karşı duygularının ne kadar farklı olduğunu görüyoruz. Bu farklılık belki de erkek arkadaşın şu anda karnının aç olmasından, kız arkadaşın evinde bir akvaryumu olmasından kaynaklanıyor olabilir. Bu farklılıklar her zaman geçmiş yaşantılara bağlı olarak ortaya çıkar. Herkes kendi yaşadıkları doğrultusunda kendi anlamını oluşturur”. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

12 Gönderilen Mesaj ve Alıcı İlişkisi
Dinlemez Dinler Yanlış Anlar Doğru Anlar Mesaja karşıdır Mesaja katılır Geribildirimi Geribildirimi uygun değildir uygundur İki birey arasında yaşanan iletişim sürecinde yaşanabilecek olaylardan bazıları örnek olarak verilir. Hangi durumda iletişimin amacına ulaştığı katılımcılara sorulur. Gelen yanıtlar doğrultusunda iletişim kurarken nelere dikkat etmeleri gerektiği sorulur? Çıkan maddeler tahtaya not edilir. (3 dk.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

13 Bu katılımcılar dinlemesini bilmiyor.
O kadar anlattım yine de anlamak istemiyorlar. Söylediklerimi hiç anlamıyorlar. Öğretmenler arasındaki diyalog, farklı ses tonları verilerek seslendirilir. (15 sn.) Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

14 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Yazılı İletişim Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler aracılığı ile (tahta, slayt vb.) iletmemizdir. Burada iletişim aracı yazıdır. İletişimin üçüncü türü olan yazılı iletişim kavramı açıklanır. Değişik örnekler verilerek pekiştirilir (hem eğitici hem katılımcılar örnek verebilir). (2 dk.) “Örneğin ben şu anda içeriği size aktarırken hem sözlü iletişimi kullanıyorum, hem de tahta ve slaytlar aracılığı ile mesajı size yazılı olarak da iletiyorum. Bunun bir diğer yararı ise hem göze hem de kulağa hitap ediyor olmam. Böylece daha kalıcı öğrenmenizi sağlamaya çalışıyorum”. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

15 İLETİŞİM SÜRECİNİN TEMEL ÖĞELERİ
KAYNAK Davranışlar Fikir Bilgi Duygu Tutum Beceri MESAJ Semboller Gerçek obje Modeller Resim Hareket Ses KANAL İletici Araç & Yöntemler Sözsüz iletişim Sözlü İletişim Basılı/yazılı araçlar Yöntemler ALICI Davranışlar Fikir Bilgi Duygu Tutum Beceri Geri Bildirim Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

16 İletişimi Engelleyen Faktörler
Ortak yaşantının olmaması Dile ait engeller Anlamların karıştırılması Sembol ile anlatılan konu arasındaki uyuşmazlık Algının sınırlı oluşu Çevresel/Fiziksel faktörler Statü Sözcüklere boğulma Psikolojik engeller İletişimi engelleyen faktörler her biri açıklanarak ve örneklenerek anlatılır. (5 dk.) Eğitici ve katılımcılar arasında kültürel ve bilgi düzeyi gibi açılardan farklar varsa, geçmiş yaşantıları ortak özellikler göstermiyorsa, her iki tarafın birbirini anlaması güçleşebilir. Örneğin, savaş anılarını torununa anlatan bir dede. Torun olayı canlandırmakta güçlük çekebilir. Konuşmaya ilişkin sorunu olan kişiler çekingenlik gösterebilir. Örneğin; ses tonu tiz olan, şiveli konuşan kişiler vb. Bazı kelimeler farklı anlamlara geliyor olabilir. Örneğin; tahta, abla. Konuyu anlatmak için kullanılan görsel, eğitici ve katılımcılar için farklı anlamlar ifade ediyorsa çelişki yaratabilir. Kelime dağarcığı veya yaşam tecrübesi nedeniyle anlama sınırlanabilir. Örneğin, kendi yaşadığı çevre dışında hiçbir yeri gezmemiş, hiç uçağa binmemiş vb. Çok fazla değişik terim kullanılması da anlamayı güçleştirir. Örneğin; aynı anlama gelen çok fazla kelime kullanmak, her biri farklı olsun diye kullanılıyor hissi uyandırabilir. Çekingenlik, güvensizlik gibi psikolojik durumlar iletişim kurmaya engel olabilir. Bulunulan çevre veya ısı, ışık, gürültü gibi faktörler rahatsızlık yaratarak sorun olabilir. Eğitici veya katılımcıların statü farklılıkları. Örneğin, elemanları ile birlikte eğitim alan bir müdür kendini ortamda rahat hissetmeyebilir. Sürekli aynı ses tonu ile çok uzun süre konuşmak, katılımcılara hiç aktif olma şansı tanımamak uyutmaya neden olabilir. BU KONUDAN SONRA ARA VERILEBILIR! Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

17 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Öğrendiklerimizin %1’ ini TATMA %2’ sini DOKUNMA %4’ ünü OLUŞTURUR KOKLAMA %10’ unu DUYMA %83’ ünü GÖRME Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

18 Akılda kalan öğrenmelerin
%10’ unu %20’ sini %30’unu %50’ sini %70’ ini %90’ ını OKUMA DUYMA GÖRME DUYMA & GÖRME SÖYLEME YAPMA OLUŞTURUR Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

19 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
İletişim Süreci… Düşündüğünüz Söylemek istediğiniz Söylediğinizi sandığınız Söylediğiniz Duymak istediği Duyduğu Anladığını sandığı Anladığı Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

20 Etkili İletişim için ne yapmalı?
Uygun dil seçmek Açık ve doğru mesaj vermek Saygı duymak, güven vermek Göz teması sağlamak Beden diline dikkat etmek İki yönlü iletişim kurmak Geri bildirimde bulunmak Dinlemeyi öğrenmek Empati kurmak Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

21 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
“Doğuştan iyi dinleyici olanların sayısı azdır. İyi bir dinleyici olabilmek için bilinçli bir çabanın olması ve yeni beceriler öğrenilmeye çalışılması gerekir.” Doğan Cüceloğlu Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

22 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
İyi dinleyiciler… Dikkat ve ilgiyle dinler. Sözlerin içeriği kadar duyguları da dinler. Sabırlıdır, duygularını kontrol edebilir, Konuşanın sözünü kesmez, cümlelerini tamamlamaz. Göz teması, baş hareketi ile dinlediğini belli eder. Anlamadığı yönleri sorarak açıklığa kavuşturur. Söylenenler hoşuna gitmese de, söyleyeni yargılamaktan kaçınır. Anladığından emin olmak için söyleneni kendi ifadeleri ile tekrar eder. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

23 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Aktif Dinleme Bilinçli olarak ve sürekli geri bildirim kullanarak dinlemektir. Dinleyen, konuşanın söylediklerini açarak geri verir, böylece konuşan dinleyenin ne anladığını öğrenir. Diyalog gelişir, derin ve doyurucu ilişkiler kurma olasılığı artar, kendisine ve başkalarına yararlı olma imkânı doğar. Bir kimseye yararlı olabilmenin tek yolu; onu dikkatle dinlemek, onunla kalben ve kafaca birlikte olmaktır. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

24 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
YÜZ İFADELERİMİZLE KENDİMİZ HAKKINDA SÖZCÜKLERİN ASLA VEREMEYECEĞİ MESAJLARI VERİRİZ… Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

25 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Ne görüyorsunuz? Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

26 HERKES HAYATI KENDİ GÖZLÜKLERİNDEN GÖRÜR…
“Aynı şeyi neden farklı gördüğünüzü anlamaya çalışmazsanız, bu kez birbirinizi yargılamaya başlarsınız.” Zig ZIGLAR Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

27 İNSAN KARŞISINDAKİNDEN NE BEKLER?
İnsanları oldukları gibi kabul edin. Seçim hakkı tanıyın. Baskı ve zorlamalardan kaçının. Övgü ve onay beklediklerini unutmayın. Özür dilemekten kaçınmayın. Yardım edin ve yardım etmek için fırsat tanıyın. İyi bir dinleyici olun. Nazik olun. Gelişmeye açık olun. Kendinize özen gösterin. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi

28 Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Göz teması kurun. Önem verdiğinizi ve anladığınızı hissettirin. Dinleyin ve dostça yaklaşın. Samimi ve açık sözlü olun. Göründüğünüz gibi olun ve olduğunuz gibi görünün! Pozitif tutum sergileyin. Gülümseyin. Benzerlikleri vurgulayın. Tekirdağ Rehberlik ve Araştırma Merkezi