STRESTEN KURTULMA YOLLARI”

... konulu sunumlar: "STRESTEN KURTULMA YOLLARI”"— Sunum transkripti:

1 STRESTEN KURTULMA YOLLARI”
“İşyerinde STRES ve STRESTEN KURTULMA YOLLARI” Mehmet Baki ÖZTÜRK Stratejik Planlama ve Yönetim Daire Başkanı Türkiye Adalet Akademisi Öğretim Üyesi NLP Trainer – QMS Lead Auditor

2 Neler Öğreneceğiz… Tanışma Eğitimin Önemi!!!!! Stres nedir?
Hayatımız ve İŞ HAYATIMIZ? Hangi Meslekler de STRES daha yoğundur? Stres Performans İlişkisi? Stres Düzeyimizi Ölçelim? (Anket), (Uygulama) Stresin Nedenleri? Stres Kaynakları? Stres Belirtileri? Stres Aşamaları? İŞ HAYATINDA STRES KAYNAKLARI? Stres ve Kişilik Tipi? (Anket) Stresin Sağlığımıza Etkileri? Stresle Başa Çıkma Yolları? (Uygulamalar)

3 - İşyerinizi/İşinizi tanıtırmısınız?
Gelin TANIŞ olalım İşi kolay kılalım Sevelim Sevilelim Bu dünya kimseye kalmaz - İşyerinizi/İşinizi tanıtırmısınız? - Siz Kimsiniz?

4 “Bireysel ve KURUMSAL BAŞARI için Her EĞİTİM bir FIRSATTIR.”
Her şey insanla şekillenir, İNSAN da EĞİTİMle. “Bireysel ve KURUMSAL BAŞARI için Her EĞİTİM bir FIRSATTIR.”

5 BAŞARIDA EĞİTİMİN ÖNEMİ
Eğitim Nedir? Alışkanlık Davranış Beceri Bilgi EĞİTİM: İnsanlarda istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir.

6 Eğitimli insanın özellikleri
Konfüçyüs der ki, eğitimli insanların 9 düşüncesi vardır.  1- Baktıklarında berrak görmeyi düşünürler.  2- Dinlediklerinde iyi duymayı düşünürler.  3- Sıcak bir görünüşe sahip olmayı düşünürler.  4- Davranışlarında saygılı olmayı düşünürler.  5- Konuşmalarında doğru olmayı düşünürler.  6- Kuşkuya düştüklerinde soruları nasıl soracaklarını düşünürler.  7- Öfkelendiklerinde, sorunları düşünürler.  8- İşlerinde ciddi olmayı düşünürler.  9- Kazancı gördüklerinde, adaleti düşünürler.  “Kurumların en büyük REKABET GÜCÜ Eğitilmiş GÜCÜDÜR.” İNSAN

7 DÜŞÜNCELERİMİZLE şekillenir...
STRESİn İLacI pozİTİF DÜŞÜNMEKTİR... “Söylediklerinize dikkat edin; düşüncelere dönüşür... Düşüncelerinize dikkat edin; duygularınıza dönüşür... Duygularınıza dikkat edin; davranışlarınıza dönüşür... Davranışlarınıza dikkat edin; alışkanlıklarınıza dönüşür... Alışkanlıklarınıza dikkat edin; değerlerinize dönüşür... Değerlerinize dikkat edin; karakterinize dönüşür... Karakterinize dikkat edin; kaderinize dönüşür...” Mahatma Gandi DUYGU DAVRANIŞ DURUM DÜŞÜNCE DÜŞÜNCELERİMİZLE şekillenir... Davranışlarımız Sosyal

8 Niçin İşe Geliyoruz? Çalışmak Üretmek Para Kazanmak DÜRÜST HELAL
KALİTELİ

9 OKUL Hayatı HAYAT Okulu
Bilmeyen ve bilmediğini bilmeyen bir aptaldır. Ondan sakının. Bilmeyen ve bilmediğini bilen bir öğrencidir. Ona öğretin. Bilen ve bildiğini bilmeyen uykudadır. Onu uyandırın. Bilen ve bildiğini bilen akıllıdır. Onu izleyin. OKUL Hayatı HAYAT Okulu

10 STRES NEDİR Organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan bir durumdur. Kişinin istek ve gereksinimlerinde bir engellenme, kayıp ya da tehdit söz konusudur.

11 Hangi Meslekler de STRES daha yoğundur?
Acil Yardım Personeli Polisler İtfaiyeciler Yöneticiler Öğretmenler (Özel Eğitim Öğretmenleri) Sosyal Hizmet Uzmanları Madenciler

12 Stresin azı karar, çoğu zarar
Kişinin fiziksel ve ruhsal hayatında kalıcı etkiler bırakmayan, baş edilebilir düzeydeki stres, motivasyonu olumlu etkiliyor. Ruhsal ve fiziksel hayatı olumsuz yönde etkilemeyecek düzeydeki, heyecan ve stresin kişinin profesyonel hayattaki motivasyonunu artırdığı bilinmektedir. Stres dozuna göre motivasyonu olumlu ya da olumsuz yönde etkiler. Kaldırılabilir düzeydeki stres motivasyona katkıda bulunur. Aşırı zorlanma biçimindeki stres düzeyi ise motivasyonu düşürür

13 “Hiç STRES yoksa, ya da STRES çok yüksekse PERFORMANS
Düşüktür.Normal bir STRES ise PERFORMANSI yükseltir.” High:yüksek, low:düşük, medium:orta,(sleep:uyku,alertness:uyanıklık,optimal:en uygun, anxiety:endişe, disorganization:düzensizlik)

14 15 dk. ÇAY MOLASI Aile-Çaya benzer

15 STRESİN NEDENLERİ-1 Ulaşılması güç beklentiler içinde olmak,
Herhangi bir şekilde olumlu ya da olumsuz değişiklikler yaşama, Çaresiz ve ümitsiz duygular, Tehdidin algılanması, İstenmeyen çevresel etmenler (gürültü, ısı, soğuk) Gerçekleşmeyen idealler, Akılcı olmayan düşünce biçimleri, Destek kaynaklarının eksik olması, Başarısızlık korkusu,

16 STRESİN NEDENLERİ-2 Başarılı olmaya karşı duyulan korku,
Rol çatışması, Çok az ya da çok çalışma, Rol belirsizliği (bireyden ne istenildiğinin bilinmemesi) Kalabalık ortamda çalışmak, Ailenin beklentilerinin fazla olması, “meli, malı” düşünce tarzı (kazanmalıyım vb)

17 STRESİN NEDENLERİ-3 Gerçekçi olmayan tutum, inanç ve beklentiler,
Dengesiz beslenme, Belirli bir düzeyin altında hareket etmek, İlaç, sigara ve alkolü fazla miktarda tüketmek, Kaygı duymanın gelecekte yapılacak hataları ve kötü kaderi önleyeceğine dair inanç.

18 OLAYLARA GÖRE STRES DAĞILIMI
Çocuğun ölümü  % 92 Eşin ölümü  % 90 Eşi tarafından aldatılma  % 87 Anne veya babanın ölümü % 87 Hapse mahkum olma %  86 Çocuğun sakatlanması  % 85 Evlilik dışı hamilelik % 83 İstemediği evliliği yapma % 83 Eşin ağır kaza yapması % 79 Anne-baba geçimsizliği veya ayrılma % 77 Ağır hastalık,kaza ,yaralanma  % 75 Boşanma  % 72 Büyük ölçüde borçlanma % 72 Evlilik dışı ilişkiye girme % 68

19 KAYGILARIMIZIN... % 40’ı hiçbir zaman gerçekleşmez
% 30’u herkesi memnun etmekle ilgilidir % 10’u sağlığımızla ilgilidir % 12’si içinse olan olmuştur % 8’i gerçek kaygılardır.

20 STRES BELİRTİLERİ Fiziksel belirtiler Psikolojik belirtiler
STRES ETKENİ STRES BELİRTİSİ Fiziksel belirtiler Psikolojik belirtiler Davranışsal belirtiler Stres etkenleri Farlılık göstere bilir “Rüzgar gibi stres de görülemez, ancak onun etkisi görülebilir”

21 Fiziksel Stres Belirtileri
a)      Tansiyon Yükselmesi b)      Sindirim Bozukluğu c)      Terleme d)      Nefes Darlığı e)      Baş ağrısı f)       Yorgunluk g)      Alerji h)      Mide Bulantısı

22 Psikolojik Stres Belirtileri
a)   Gerginlik  b)   Geçimsizlik  c)   İşbirliğinden Kaçınma d)  Sürekli Endişe e)  Yetersizlik Duygusu  f)  Yersiz Telaş

23 Davranışsal Stres Belirtileri
     a)  Uykusuzluk      b)  Uyuma İsteği c)  İştahsızlık    d) Yeme Alışkanlığında Artış      e)  Sigara Kullanma    f)  Alkol Kullanma

24 STRESİN AŞAMALARI ALARM AŞAMASI (Tehlike durumuna hazır olma,Tetikte olma) DİRENME AŞAMASI (Savaşma) TÜKENME AŞAMASI (Teslimiyet)

25 DİRENÇ Dönemi ALARM Reaksiyonu TÜKENME

26 15 dk. ÇAY MOLASI Aile-Çaya benzer

27 STRES KAYNAKLARI SOSYAL ÇEVREDEN KAYNAKLANAN STRES
FİZİK ÇEVREDEN KAYNAKLANAN STRES SOSYAL ÇEVREDEN KAYNAKLANAN STRES İŞ HAYATINDAN KAYNAKLANAN STRES KİŞİLİK VE YORUM KAYNAKLI STRES

28 İ Ş H A Y A T I N D A S T R E S K A Y N A K L A R I N E L E R D İ R ???
Aşırı İş yükü İşin Sıkıcı Olması Ücret Yetersizliği Yükselme Olanağı Çalışma Koşulları Kararlara Katılamama  

29 İ Ş H A Y A T I N D A S T R E S K A Y N A K L A R I N E L E R D İ R ???
Değerlendirmede Adaletsizlik Zaman Baskısı Araç- Gereç Yetersizliği İş Ortamında Huzursuzluk İşyerinde Dedikodu İş Gerekleri İle Kişilik Uyumsuzluğu Statü Düşüklüğü

30 S T R E S V E K İ Ş İ L İ K Bireylerin kişilikleri, stresten etkilenme düzeylerini doğrudan etkilemektedir. Strese karşı dayanıklılık, kişiden kişiye değişmektedir. Bazı insanlar, diğerlerine oranla daha çabuk ve daha şiddetli alarm durumuna geçerek stresten çabuk etkilenir, bazıları ise daha yavaş ve daha geç alarm durumuna geçer. Benzer şekilde, bazı insanların strese dayanıklılıkları daha uzun, bazılarının daha kısadır İnsan kişiliği, A ve B tipi olarak iki kümede toplanır ve hangi kişilik özelliklerinin strese ve stresin olumsuz etkilerine daha yatkın olduğu saptanabilir A-B Kişilik TESTİ

31 STRES VE KİŞİLİK TİPLERİ

32 A T İ P İ Kişilik Özellikleri
İşlerini Mutlaka Bitirmeli Rekabetçi Telaş İçinde Başkalarını Dinlemez Huzursuz Aynı Anda Birden Fazla İş Takdir Bekler Hareketleri Hızlı Zorlayıcı Hırslı Çabuk İlerlemek İster Tarihleri Kendi Belirler Daima Sorumluluk Hisseder Performansı Rakamlarla Değerlendirir İşi Çok Ciddiye Alır Katı ve Kesindir Daima Önde Olmak İster

33 B T İ P İ Kişilik Özellikleri
İşlerini Geçici Olarak Yarım Bırakabilir Sakin, Telaşsız İyi Dinleyici Rekabetçi Değil Baskı Altında Bile Aceleci Değil Uysal, Uyumlu Tek İşle İlgilenir Kendini Memnun Eder Duygularını Belli Eder İlgilendiği Birçok Konu Vardır İşinden Memnun Bitirme Tarihlerini Kendi Belirlemez Sayılarla Yargıya Yer Vermez İş Konusunda Rahattır Katı ve Kesin Değildir Konuşurken Yavaş ve Dikkatli

34 STRESİN BEYNE ETKİSİ Stres yönetimi, beyin kimyasını yönetmektir.
Zihin karışıklığı Unutkanlık Dalgınlık Uykusuzluk Aşırı yeme İştahsızlık Ağlama Depresif olma Sinirlilik, öfkelilik, sıkıntı, huzursuzluk gibi belirtiler stresin beyin kimyasında doğrudan geliştirdiği hastalık belirtileridir. Stres yönetimi, beyin kimyasını yönetmektir.

35 STRESLERİN ETKİLERİ SONUCU DAVRANIŞA YANSIYAN BAZI BELİRTİLER
Önemli veya önemsiz, daha önceden kolaylıkla verilebilen kararları vermekte güçlük, Değersizlik, yetersizlik, güvensizlik ve terkedilmişlik duyguları, Alışılmış davranış biçimlerinde önemli değişiklik, En iyi olanı değil, garanti olanı seçmek, Uygun olmayan durumlarda ortaya çıkan öfke, düşmanlık ve kızgınlık dalgaları,

36 STRESLERİN ETKİLERİ SONUCU DAVRANIŞA YANSIYAN BAZI BELİRTİLER
Sigara ve içki içme eğiliminin artması, Kişisel hata ve başarısızlıkları sürekli düşünmek, Aşırı hayal kurmak, sık sık düşünceye dalıp gitmek, Duygusal ve cinsel hayatta düşüncesiz davranışlar, Birlikte olunan insanlara aşırı güven veya güvensizlik, Alışılmıştan daha titiz veya işin gerektirdiğinden daha fazla çalışmak,

37 STRESLERİN ETKİLERİ SONUCU DAVRANIŞA YANSIYAN BAZI BELİRTİLER
Konuşma ve yazıda belirsizlik ve kopukluk, Nispeten önemsiz konularda aşırı endişelenme veya tam tersine gerçek problemler karşısında ilgisizlik ve kayıtsızlık, Sağlığa aşırı ilgi, Uyku bozukluğu (zor uyuma veya gece boyu sık sık uyanma), Ölüm ve intihar fikirlerinin sık sık tekaralanması.

38 STRES - HASTALIK Stres ve bağışıklık sistemi: Stres altında bağışıklık sistemi baskılanır. Tıpkı savaş durumunda askerlerin aşırı yüklenmesi gibi. Stresin AİDS benzeri etkisi: Amerikan Tıp Birliğinin yayın organında 1999 yılında yayınlanan bir makalede, Stres ve AİDS’in vucut savunma sistemine benzer etki yaptıklarını belirtti.

39 STRES - HASTALIK Stres ve yara iyileşmesi: 35 kadın üzerinde yapılan araştırmalarda, stres düzeyi yüksek kişilerde dokuları iyileştiren kimyasal bileşimlerin özellikle Cytokine maddesinin yara bölgesine ulaşmadığı belirtildi. Stres - Kalp ilişkisi: Stresli ve hiperaktif özelliklerin fazla olduğu A Tipi kişilik yapısında kalp hastalıklarının 3 misli, kalp krizinden ölümün 5 misli fazla olduğu bilinmektedir.

40 STRES - HASTALIK Stres ve felç ilişkisi: ABD’ de yapılan araştırmada 40 kişinin öldükten sonra beyinleri incelendi. Yaşamlarında büyük depresyon olayı yaşayanların beyin damarlarında daralma ve sertleşme olduğu gözlemlendi . Stresin beyin yaşlanmasına etkisi: Yapılan araştırmalarda beynin hafıza ile ilgili bölümleri ile kronik stres arasında doğrudan ilişki olduğu saptanmıştır. Dünya sağlık örgütü (WHO) depresyonu geleceğin sağlık sorunu olarak açıkladı.

41 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (1)
1. SOLUNUM EGZERSİZLERİ: Stres altında olduğumuz zaman vucudumuz çok oksijene ihtiyaç duyar. Nefes alma ile vucudumuza hava ve oksijen girer. BİR SOLUNUM EGZERSİZİ ÖRNEĞİ: Rahat bir şekilde oturun. Gözlerinizi kapayın, sadece aldığınız nefesi düşünün. Sadece nefesinizin giriş ve çıkışını düşünün. Nefes alırken burnunuzu, verirken ağzınızı kullanın.

42 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (2)
Nefes alırken şu kelimeleri defalarca düşünün. “Gevşiyorum, düzenli ve düzgün nefes alıyorum, taze hava ciğerlerime doluyor ve çıkıyor, sakinlik ve tazelik hissediyorum.” 1,2 sayı kadar nefes alın, 3-5 saniye bekleyin 3,4,5,6 sayısı kadar sürede nefesinizi yavaşça verin. Her nefes egzersizi böyle yapılır. 5 dakika sonra yavaşça ayağı kalkın, egzersizden önce yaptığınız işe dönebilirsiniz

43 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (3)
2. GEVŞEME TEKNİKLERİ: Gevşeme Çalışmasında Ön İlkeler: İlk prensip işi ciddiye almaktır. Tekniği öğreninceye kadar hergün 20 dakika uygulamalısınız. Hemen başarı beklemeyin. Tekniği uygulama otomatikleşmelidir. Rahat, loş bir oda seçin.

44 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (4)
Rahat bir sandalyeye eller dizlerde oturarak veya eller ve kollar vucuttan biraz ayrı, uzanarak yapın. Başlangıçta gözler kapalı olmalıdır. Nefes alma egzersizi ile başlamalısınız. Sizin en çok hoşunuza giden sakin bir yeri düşünün. (sahil, göl, orman, dalgaların sesi, ılık kum, güneş... Meltemin kokusunu hissedin, kuşları dinleyin, orda olun...)

45 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (5)
BİR GEVŞEME SEANSI: Kelimelerin aynısı olması değil, anlam önemlidir. Söyleneni hissetmek gerekir. Cümleleri çok yavaş söyleyin, her cümleyi üç kere tekrar edin, cümleler arasına üçer saniye bırakın, başlangıçta teyipten faydalanabilirsiniz.

46 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (6)
Gevşeme cümleleri: ( 3 dakika, her birini üç defa tekrarlayın) Kendimi sakin hissediyorum. Kendimi gevşemiş hissetmeye başlıyorum. Ayaklarlarımı ağırlaşmış ve gevşemiş hissediyorum. Dizlerimi ve ayak bileklerimi ağırlaşmış ve gevşemiş hissediyorum. Kalçalarımı ağırlaşmış ve gevşemiş hissediyorum. Midemi ve göğsümü ağırlaşmış ve gevşemiş hissediyorum. Omuzlarımı ağırlaşmış ve gevşemiş hissediyorum. Boynumu, çenemi ve alnımı ağırlaşmış ve gevşemiş hissediyorum. Her şey rahat ve problem yok. Tüm vucudumu sakin , ağırlaşmış, gevşemiş ve rahat hissediyorum.

47 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (7)
Isınma cümleleri: (2 dakika, söylediklerinize konsantre olmaya devam edin, herbir cümleyi üç defa tekrarlayın.) Sakin ve gevşemiş vaziyetteyim. Ayaklarım ve bacaklarım ağırlaşmış ve sıcak. Bütün vucudumu gevşemiş, sakin ve sıcak hissediyorum. Ellerim gevşemiş ve sıcak, sımsıcak. Sıcaklık bütün vucuduma akıyor.

48 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (8)
Hayal kurma cümleleri:( 3 dakika aynı durumda kalın, gözlerinizi kapatın, her cümleyi hissedin ve konsantre olun, her bir cümleyi üç defa tekrar edin) Tüm vucudum sakin, rahat ve gevşemiş durumda. Zihnim sakin. Düşüncelerim sakin ve rahat. Dünya ile ilişkimi kesiyorum, sakinim. İçim tamamen huzur dolu.

49 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (9)
Etkin hale gelme cümleleri: ( 2 dakika, denemeden sonra aynı etkiyi gözleriniz açıkken elde etmeye çalışın. Seansa gezinerek son verin. 3 defa derin nefes alın. Aşağıdaki cümleleri 3’er defa tekrar edin. Hayat ve enerjinin ayak ve bacaklarıma aktığını hissediyorum. Hayat ve enerjinin kalça, göğüs ve mideme aktığını hissediyorum. Hayat ve enerjinin ellerim ve kollarıma aktığını hissediyorum. Hayat ve enerjinin omuz, boyun, baş ve yüzüme aktığını hissediyorum. Hayat ve enerji kendimi hafif ve canlı hissetmeme yol açıyor.

50 STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI (10)
3. Fizik egzersizleri (Spor) 4. Müzik 5. İçini dökme ve stres danışma 6. Dua 7. Aile ve toplum dayanakları - grup desteği 8. Stres durumunun iyi ve doğru tahlili 9. Boş kalmamak 10. Yeterli beslenme

51

52 Teşekkürler... Mehmet Baki ÖZTÜRK
Stratejik Planlama ve Yönetim Daire Başkanı Türkiye Adalet Akademisi Öğretim Üyesi NLP Trainer – QMS Lead Auditor