OKULDA VE EVDE ŞİDDET & ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDE AİLENİN ROLÜ

... konulu sunumlar: "OKULDA VE EVDE ŞİDDET & ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDE AİLENİN ROLÜ"— Sunum transkripti:

1 OKULDA VE EVDE ŞİDDET & ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDE AİLENİN ROLÜ

2 ŞİDDET Bir kimsenin fiziksel olarak ya da bir nesne kullanarak bir başkasını ciddi sayılabilecek biçimde yaralaması ya da ona zarar vermesidir. SALDIRGANLIK Çocukta var olan ihtiyaçların (güvenlik veya mutlu olma gibi) şekil değiştirerek farklı bir biçimde ortaya çıkmasıdır.

3 KARŞILAŞILAN ŞİDDET TÜRLERİ
FİZİKSEL CEZA Bedenin cezaya uğraması anlamına gelir. Tokat atmak, vurmak, çimdiklemek, elle, kemerle, sopayla veya diğer araçlarla dövmek gibi. Fiziksel ceza, bilerek verilen bir ceza ya da öfkeli bir öğretmenin, anne babanın, yetişkinin ya da yaşça daha büyük bir çocuğun düşünmeden aniden verdiği bir tepki olabilir.

4 ZORBALIK Zorbaca davranış denince sözel ve fiziksel küçük düşürücü davranışlar aklımıza gelmektedir. Saldırı, tehdit, ad takma, sosyal olarak izolasyon, vurma, işkence etmek, küçük düşürmek karşıdaki kişiye karşı yapılan zorbaca davranış biçimleridir.

5 Zorbalık yapanların bir kısmı saldırgandır ve kurbanlarını rahatsız etmek için kaba kuvvet kullanırlar. Diğerleri ise verdikleri eziyette daha baskıcı olabilirler. Her iki halde de, zorbalık yapanlara karşı duyulan korku ve kaygılar, bazı çocukların okula gitmekten kaçınmalarına ya da kendilerinin de şiddete başvurmalarına neden olur.

6 DUYGUSAL ŞİDDET Duygusal şiddet birçok farklı biçimde görülebilir.
Reddetme Aşağılama Yıldırma Soyutlama Duygusal şiddet çok yıkıcı olabilir ve çocuğun depresyona girmesine, içe kapanmasına, öz saygısının azalmasına, kaygılı olmasına, saldırgan hale gelmesine ve başarısız olmasına yol açabilir.

7 Alay ederek ya da hakaret ederek çocuğu küçük düşürmektir .
REDDETME Çocuğun değerini kabul etmeyi reddetmek, kendisini küçük görmesine neden olmak. Örneğin, öğretmenin bir çocuğa kızdığını veya o çocuktan hoşlanmadığını göstermek için, ona, diğer öğrencilerinden farklı davranması olarak ortaya çıkabilir. AŞAĞILAMA Alay ederek ya da hakaret ederek çocuğu küçük düşürmektir .

8 YILDIRMA Fiziksel şiddetle tehdit etmek ya da çocuğun eşyalarını kırıp dökmekle tehdit etmek. (Bu, zorbalıkta sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir.) SOYUTLAMA Diğer çocuklarla normal ilişkiyi kısıtlama, fiziksel sınırlama getirmek.

9 Şiddet uygulayanlar kimlerdir? Hangi durumlarda risk artar?
Çocuğa şiddet uygulayan kişiler çoğu kez tanıdığı, evi, okulu, işyeri gibi yakın çevresinde bulunan erişkinlerdir. Aile içi şiddet çocuğa anne babası ya da evdeki diğer büyükler tarafından, okulda şiddet ise öğretmenler, görevliler ya da diğer öğrenciler tarafından uygulanmaktadır. Anne baba yaşının çok genç olması, işsizlik, ekonomik sıkıntılar, aile içi geçimsizlik, alkol ya da uyuşturucu kullanımı, çok çocuklu aile, ana babada ruhsal bozukluk gibi etmenler aile içinde çocuğun şiddete maruz kalmasını artırırken, okulda da öğretmenin kişilik bozukluğu, kalabalık sınıflar, sosyal baskılar, disiplin yöntemi olarak dayağın kabul görmesi gibi nedenler şiddete yol açmaktadır. Bunlara ek olarak zihinsel ya da bedensel yetersizliği olan çocuklar, hiperaktif ya da uyum güçlüğü çeken çocuklar şiddete daha sık maruz kalmaktadırlar.

10 ÇOCUĞA YÖNELİK ŞİDDETİN NEDENLERİ
Aile içinde……. Anne babanın yaşının çok genç olması, İşsizlik, Eğitim düzeyinin düşük olması, Ekonomik düzeyin düşük olması, Ailede uyuşturucu kullanımı ya da alkolizm, Aile içi geçimsizlik, Çok çocuklu aile ortamı, İstenmeyen çocuk olma, Anne ya da babada ruhsal bozukluk olması

11 AİLE İÇİ ŞİDDETİN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Uyku bozuklukları ve kabuslar Gelişimsel gecikmeler Davranışlarda gerileme, tuvalet eğitimi alan çocuğun yeniden yatağını ıslatmaya başlaması gibi Sinirli olması ve içe kapanması Baş, karın ağrısı gibi psikosomatik hastalıklar Evde ve/veya okulda saldırgan davranışlar, konuşma ve suça yönelme eğilimi Hayvanlara eziyet etme Kaygılı ya da korku dolu olması

12 AİLE İÇİ ŞİDDETİN UZUN DÖNEMDEKİ ETKİLERİ
Ebeveynlerinin davranışlarını model alabilirler. Şiddet davranışları kuşaktan kuşağa aktarılır. Kişisel ilişkilerinde şiddete başvuran kişilerin çoğu çocukken aile içi şiddete tanık olmuş ya da istismar edilmiş çocuklardır.

13 Çocuğa karşı şiddetin sonuçları nelerdir?
Şiddetle karşılaşan çocukta çeşitli sakatlıklar ortaya çıkabilir. Kırıklar, beyin kanamaları, iç organ yaralanmaları sonucu ortopedik sakatlıklar, felçler, havale, zeka özürü, çeşitli organ yetersizlikleri gelişebilir. Bu hasarların çok ağır olması durumunda ölüm ortaya çıkar. Yaşamı kurtulanlarda ise depresyon, kaygı bozukluğu, sosyal uyumsuzluk vb. gibi ruhsal sorunlar gelişebilir. Bu kişilerde uyuşturucu bağımlılığı, suça ve fuhuşa yatkınlıkta artış olduğu gösterilmiştir. Zihinsel yetersizlik ya da ruhsal örselenme sonucu bu çocuklarda genellikle okul başarısı düşüktür. Dayak çocuğun bilişsel gelişimini de olumsuz yönde etkilemektedir. Fiziksel cezalandırmayla terbiye edildiği düşünülen çocuklar, kaba gücün sorunları çözmek için etkin bir yöntem olduğuna inanarak büyürler ve erişkin yaşlarda kendileri de başka çocukları istismar eden erişkinlere dönüşebilirler, böylece istismar olayları kuşaktan kuşağa sürüp gider.

14 ANNE BABALARIN BİLMESİ GEREKENLER
Çocuklar, yetişkinlerin bakımına ve korumasına muhtaçtırlar ve hiç bir şekilde fiziksel istismara maruz kalmamaları gerekmektedir. Ne yaparsa yapsın, hiç bir çocuk dövülmeyi ya da istismar edilmeyi hak etmez ve bu tür bir davranıştan öğrenebileceği hiç bir olumlu ders yoktur. Çocuğun öğrenebileceği tek şey, bunun bir sorun çözme yolu olduğudur. Çocuklar doğruyu yanlışı ebeveynlerini taklit ederek bulurlar. Eğer siz ona vurursanız, o da başka birine vurmanın yanlış olmadığını düşünecektir. Pek çok yetişkin, bunu terbiye vermenin bir yolu olarak görse de fiziksel ceza çocuğa zarar verir ve ciddi hasarlara yol açabilir. Şiddet çatışma yaratır.

15 ÇOCUĞUNUZA KARŞI KONTROLÜNÜZÜ KAYBEDECEĞİNİZİ HİSSEDİYORSANIZ……
Hemen durun ve içinizden 10’a kadar sayın. Bunu yaparken bir kaç kez derin nefes alın ve yavaş yavaş verin. Çocuğunuza çok öfkeli olduğunuzu ve sakinleşene kadar bu konuyu konuşmak istemediğinizi söyleyin. Kendi kendinize ‘sakin ol’ deyin. Kendinize sevdiğiniz bir yiyecek ya da içecek hazırlayın. Telefonla bir arkadaşınızı ya da akrabanızı arayın ve başka konulardan konuşun.

16 Sizi sakinleştirebilecek bir etkinlikle uğraşın; örneğin çiçeklerinizi sulayın.
Çocuğunuzun yanından uzaklaşın; mümkünse odanıza gidin ve sakinleşene kadar orada kalın. Hâlâ sakinleşemediyseniz gidin bir yastığı yumruklayın. Sakinleşince çocuğunuzun yanına dönün ve sorun davranışa çözüm bulmaya çalışın.

17 UNUTMAYIN! Tüm bunları yapmakla, bir yandan onu ve kendinizi incitmekten kaçınırken diğer yandan da ona öfkenin nasıl kontrol edilebileceğini öğretmiş olursunuz.

18 Okulda ……… Çok kalabalık sınıflar, Sosyal baskılar,
Disiplin yöntemi olarak dayağın kabul görülmesi, Öğretmenin kişilik yapısı.

19 Okul Şiddeti Denildiğinde…
Tehdit Hırsızlık Zorbalık Cinsel Saldırı Silah taşıma, silah kullanma Kavga/ Saldırı Grup veya çete saldırıları Haraca kesme, para sızdırma akla gelmelidir.

20 OKULDA ŞİDDETİN SONUÇLARI
Korku ve endişe Okulu sevmeme, okuldan kaçma Kaygı, kızgınlık ve çaresizlik Bazı kronik hastalıkların oluşumu İntihara kalkışma Devamsızlık artışı, başarının düşmesi Benlik saygısının azalması

21 ÇOCUKLAR NEDEN ŞİDDETE BAŞVURUR?
Şiddet, çocukların maruz kaldıkları ve öğrendikleri bir olgudur. Bu, şiddete maruz kalan bütün çocukların, kendilerinin de şiddete başvuracağı anlamına gelmez, ancak uzmanlar bazı çocukların diğerlerinden daha çok şiddete başvurmasına neden olabilecek bazı etkenler olduğunu tesbit etmişlerdir.

22 Anne babaların çocuklarını sürekli kontrol altında tutmaya çalışması ve onları aşırı derecede disipline etme gayreti.. Bu yöntemleri uygularken de anne babanın tutarsız olması Çocuğun sürekli anne babadan dayak yemesi, yeterli sevgiyi görmemesi Aile içinde var olan anne baba kavgaları Çocukta var olan saldırgan tutumlarının aile tarafından desteklenmesi Anne babaların saldırganlık davranışı konusunda çocuklarına model oluşturması Çocukların saldırgan olmalarında ve çevreye şiddet uygulamalarında, televizyonda izlemiş oldukları şiddet içerikli filmlerin de etkisi vardır.

23 ŞİDDET DAVRANIŞLARI İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ
Sosyal olarak aşırı içine kapanık olmak Şiddete maruz kalıyor olmak Başkaları tarafından çabucak kızdırılabilir olmak Aşırı alıngan olmak Öfke kontrolünü becerememek Bireysel farklılıklara toleransı olmaması Dürtüsel (fevri) olmak Çok çabuk hayal kırıklığına uğramak Okul başarısının düşük olması Madde kullanmak.

24 ERKEN UYARI İŞARETLERİ: BUNLARA DİKKAT
Sosyal olarak içe kapanma İçinde bulunduğu ortama uyum sağlayamaması, yalnızlık duygusu yaşaması Yazı ve resimlerinde şiddet içerikli ifadeler bulunması Öfke patlamaları olması Zorbaca davranışlarda bulunma Okul kurallarına,otoriteye karşı gelme Irksal, etniksel, dinsel, dilsel vs. farklılıklara ön yargılı olmak

25 Madde ve alkol kullanımı
Bir çeteye bağlı olmak Silaha yasal olmayan yollardan ulaşabilme Şiddet içerikli programlara ilgi duyma Okul dışında internet kafelerde zaman geçirme İnternette kontrolsüz dolaşma Televizyonda şiddet içerikli programlar izleme ve medyanın olumsuz etkileri

26 ŞİDDETİ TERCİH EDEN ÖĞRENCİLERİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ
Düşük bir özsaygıya sahiptir. Kendilerini güçlü hissetme gereksinimi içindedir. Başkalarını kontrol etme gereksinimi duyarlar. Başkalarının başarılarını kıskanırlar. Yenilgiyi kabul etmezler. Kendileriyle ilgili iyi duygular hissetmezler.

27 ŞİDDETE MARUZ KALAN ÖĞRENCİLERİN ÖZELLİKLERİ
İçe dönük Kaygılı Güvensiz, çekingen Kendilerine saygıları gelişmemiş Sosyal becerileri yetersiz Yeterince arkadaşı olmayan Anne babalarına bağımlı Az sevilen….

28 NELER YAPILABİLİR? Öncelikle çocukta var olan bu davranışın kökenini araştırmalıyız. Bu davranışın sebeplerini ortaya koymalıyız. Çocuğunuz ihtiyaçlarını karşılamak için saldırgan davranış içinde olmak gerektiğine mi inanıyor? Çocuğunuza fiziksel cezalar vermeyin. Çünkü çocukta asi, sorumsuz ve saldırgan davranışlar ortaya çıkar. Bunun yerine çocuğunuza sevgiyle yaklaşın. Kardeşler arasındaki sevginin dengeli olmasına dikkat edin. Aile içinde var olan bir meseleyi kesinlikle çocukların bulunduğu ortamda saldırgan tavırlarla halletmeye çalışmayın. Büyük bir olasılıkla çocuklar evde gördükleri davranışları okulda yansıtacaklardır. Çünkü sizler onlar için bir modelsiniz.

29 Kabul edilebilir ve kabul edilemez davranışlara net sınırlar koymalı ve böylece şiddet konusunda, çocuklarınız için yol gösterici ve açık kurallar belirlemelisiniz. Ayrıca bu kurallarda tutarlı olmalısınız. Çocuklarınızın olumsuz davranışlarını ön plana alıp onları sürekli eleştirmeyin. Olumlu davranışlarını görmeye çalışın ve bu davranışlarını ödüllerle pekiştirin. Çocuğunuzun geniş alanlarında oynamasını sağlayın. Bu durum, var olan gerilimden kurtulmasını ve enerjisini boşaltmasını sağlayacaktır.

30 Gerekirse çocuğunuza adı konmamış bir ‘saldırganlık köşesi’ yapın
Gerekirse çocuğunuza adı konmamış bir ‘saldırganlık köşesi’ yapın. Bu köşede büyük süngerler ve minderler olabilir. Böyle bir imkân çocuğunuzun kızgınlık, öfke gibi duygularının yok olmasını sağlar. Çocuğunuzun bu duygusunu yenebilmesi için seçenekler sunun. Onu spor dallarına yönlendirebilirsiniz. Ya da duygularını ifade edebilmesi için yazı yazma ve resim yapma tekniğini kullanabilirsiniz. Çocuğunuzun şiddet içerikli film ve programları izlemelerini önlemelisiniz. Çünkü çocuklar, var olan bazı problemleri aynı yöntemleri kullanarak çözmeye çalışma eğilimi göstermektedirler. Söz konusu filmlerdeki oyuncuları model olmaya çalışmaktadırlar. Mesela, çocuğa, ‘Sen büyüyünce ne olacaksın?’ denildiği zaman, açık bir ifade ile bilerek ya da bilmeyerek, ‘Ben büyüyünce mafya olacağım’ diyebilmektedir.

31 Çocuklarınıza atari ve bilgisayar oyunları alırken şiddete dayalı oyunları tercih etmemelisiniz.
Çocuklarınızın arkadaşları ile birlikte oyun oynamalarına izin verin. Çocuk onlarla oynarken bazı kurallarının olduğunun farkına varacaktır. Oyunlara katılarak, onlarla etkileşim içine girerek öz benliğini kazanacaktır. Çocuklarınız ile güven ilişkisi oluşturarak onların arkadaşlarından, nerede olduklarından ve ne yaptıklarından haberdar olmalısınız. Çocuğunuzla konuşurken kendinizi onun yerine koyarak onun gibi düşünmeli ve olaylara onun bakış açısıyla bakmalısınız.

32 SON ÖNERİLER Eğer bir çocuk sürekli eleştiriliyorsa, Kınama ve ayıplamayı öğrenir. Eğer bir çocuk kin ortamında büyüyorsa, Kavga etmeyi öğrenir. Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanıyorsa, Sıkılıp utanmayı öğrenir. Eğer bir çocuk devamlı utanç duygusuyla eğitiliyorsa, Kendini suçlamayı öğrenir. Eğer bir çocuk hoşgörü ile yetiştiriliyorsa, Sabırlı olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk desteklenip yüreklendiriliyorsa, Kendine güven duymayı öğrenir. Eğer bir çocuk övülüyor ve beğeniliyorsa, Takdir etmeyi öğrenir. Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülüyorsa, Adil olmayı öğrenir. Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görüyorsa, Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir...

33 KAYNAKLAR Orhan TANRIVER. okulweb.meb.gov.tr/05/03/117665/.../VELİ%20ŞİDDE T%20BROŞÜRÜ.doc. okulweb.meb.gov.tr/16/09/431558/.../ŞİDDET%20VE %20OKUL.ppt MEB-UNICEF Psikososyal Okul Projesi, Zorlu Yaşam Olayları ve Etkileri, 2002 Milli Eğitim Dergisi, Sayı:151

34 TEŞEKKÜRLER