Artriti Olan Hastaya Yaklaşım

... konulu sunumlar: "Artriti Olan Hastaya Yaklaşım"— Sunum transkripti:

1 Artriti Olan Hastaya Yaklaşım
Doç Dr Salih PAY

2 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri:

3 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları:

4 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü:

5 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama:

6 Romatolojik Semptomatoloji
Ağız ve göz kuruluğu Raynaud fenomeni Fotosensitivite Oral ve genital aft Tekrarlayan parotis şişliği Tekrarlayan tromboflebit Tekrarlayan düşük Üveit atakları İnflamatuvar bel ağrısı Epileptik ataklar, SVA Depresyon Kas güçsüzlüğü Tekrarlayan ateş Cilt bulguları Tekrarlayan serozit ataklar

7 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş:

8 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş: AS?, Psoriasis?, BH?, İBH?, Geçirilmiş GÜS veya GİS enfeksiyonu?, Üveit?... FM:

9 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş: AS?, Psoriasis?, BH?, İBH?, Geçirilmiş GÜS veya GİS enfeksiyonu?, Üveit?... FM: GÜ skarı, Psoriasis plakları, Entesopati, Sakroiliyak germe testleri... LAB/ RAD:

10 Hasta Öyküsü Kimlik Bilgileri: 21 yaşında, erkek, öğrenci, Tokat doğumlu Yakınmaları: Sol dizde şişlik ve ağrı Öykü: 2 yıldır devam ediyor, gün arası sürüyor, diğer diz ve AB’lerinde de olmuş. Sistemik sorgulama: OA (+), AL (+), EN (+), Bel ağrısı (+) ve inflamatuar karakterde, bulanık görme (+) Özgeçmiş/ Soygeçmiş: AS?, Psoriasis?, BH?, İBH?, Geçirilmiş GÜS veya GİS enfeksiyonu?, Üveit?... FM: GÜ skarı, Psoriasis plakları, Entesopati, Sakroiliyak germe testleri... LAB/ RAD: Akut faz yanıtı, Sakroiliit, Kemik erozyonları

11 Eklem tutulumu Periferik eklem tutulumu Aksiyel eklem tutulumu
Eklem dışı tutulum Monoartrit Oligoartrit Poliartrit Sakroiliit Spondilit Entesopati Periartrit Bursit Tenosinovit

12 Eklem ağrısı  Ağrıyan yer eklem mi?  EVET  ARTRİT?
ARTRALJİ? Tek eklemde ağrı ve şişlik Kas Kapsül (Bağ) Monoartrit Eklem çevresi yapıların inflamasyonu Sinovyum Sinovyal sıvı Kıkırdak Tendinit Bursit Osteomiyelit Kırık Tümör Yumuşak d. inf. vb…. Tendon Sinovyum ile örtülü tendon kılıfı

13 Eklem ağrısı  Ağrıyan yer eklem mi?  EVET  ARTRİT?
ARTRALJİ? Tek eklemde ağrı ve şişlik Monoartrit Eklem çevresi yapıların inflamasyonu Tendinit Bursit Osteomiyelit Kırık Tümör Yumuşak d. inf. vb…. Prepateller bursit

14 Monoartrit ayırıcı tanısında ipuçları
Başlangıç şekli: Akut mu, kronik mi? < 6 hafta  AKUT > 6 hafta  KRONİK

15 Akut monoartritle gelen her hastada aksi kanıtlanıncaya kadar
septik artrit düşünülmelidir!

16 EKLEM PONKSİYONU YAPILMALI! Bu durum acil tanı gerektirir.
Eklem sıvısı kanlı ise direkt grafi çekilmelidir. Sinoviyal sıvı analizi infeksiyon ve kristal ayrımını sağlar. 27

17 Acil Lab. İncelemeleri Ürat kristalleri Gram pozitif koklar 28

18 Akut monoartrit nedenleri
İnflamatuvar Septik artrit ! Kristal artritleri Gut Yalancı gut Spondiloartrit FMF Behçet hastalığı Palindromik rom. Kronik artritlerin başlangıç formu RA JIA Non-inflamatuvar Travmatik artrit ! Eklem içi yırtıklar Eklem içine akut kanama Osteoartrit Osteonekroz ! Acil tedavi gerektirir.

19 Kronik monoartrit nedenleri
İnflamatuvar Mikobakteri inf. Fungal inf. Romatoid artrit Spondiloartritler FMF Behçet hastalığı Lyme artriti Sarkoid artriti Non-inflamatuvar Osteoartrit Eklem içi yırtıklar (diz) Kemiğin avasküler nekrozu Pigmente villonodüler sinovit Sinovyal kondromatozis

20 Açık travma veya fokal kemik ağrısı
Monoartrit Ayrıntılı öykü ve FM Açık travma veya fokal kemik ağrısı Radyoloji (+) (-) Kırık, tümör Sinovyal sıvı Koagülopati Tümör Travma BK>2000 PNL>%75 Kanlı (-) (+) Non-inflamatuvar Yumuşak d. incinmesi Osteoartrit Osteonekroz Eklem içi yırtık İnflamatuvar artrit Steril inflamatuvar sıvı Kültür (+) Kristal (+) İnfeksiyöz artrit Kristal artriti RA, JIA, SpA, FMF, Behçet, SLE vb

21 Poliartrit nedenleri 1 İNFLAMATUVAR KRONİK AKUT Romatoid artrit
Viral inf. Bakteriyel inf. ARA Serum hastalığı HSP Sarkoid poliartriti BDH başlangıcı Spondiloartritler KRONİK Romatoid artrit Juvenil idiyopatik artrit Spondiloartritler SLE ve diğer BDH Kronik gut Sarkoid poliartriti

22 Poliartrit nedenleri 2 NON-İNFLAMATUVAR Osteoartrit
Metabolik kemik hastalıkları Okronoz, hemakromatoz vb Maligniteye sekonder artritler Hipertrofik osteoartropati

23 Poliartrit-Poliartralji
Ayrıntılı öykü-FM (+) (-) Poliartrit Duyarlı noktalar FMS, miyofasiyal ağrı, tendinit (+) (-) Viral artralji, osteomalasi, hipotiroidi, nöropatik ağrı malignite, PMR, anksiyete, depresyon Semptom süresi >6 hafta (-) (+) Sistemik romatizmal hastalık, osteoartrit Viral artrit, ARA, sistemik romatizmal hastalık başlangıcı İNCELE Hemogram, TİT, ESH, CRP, RF, ANA radyoloji Hemogram, TİT, ESH, CRP, ASO, KCFT, Hepatit B, C, viral seroloji, boğaz kültürü

24 Deri ve tırnak değişiklikleri ile birlikte artrit

25 Ekzantemler Ateş ve sistemik semptomlar ile birlikte olan diffüz döküntü Genelde viral veya primer immünolojik hastalığa bağlı Bakteriyel enfeksiyonlarda ayırt edilmeli SLE, DM Lyme hastalığı Romatizmal ateş Still hastalığı Kawasaki hastalığı

26 Eritema marjinatum

27 Erişkin Still hastalığı

28 Papuloskuamöz lezyonlar
Psöriatik artrit Reiter Sendromu SLE

29

30

31 SLE

32 Annüler lezyonlar Romatizmal Ateş Subkutanöz Lupus Etitematozus
Lyme Hastalığı

33

34

35

36 Fasiyal lezyonlar Malar ve diskoid raş ilk akla gelen lezyonlar
Lupus pernio: Sarkoidoz Dermatomiyozit döküntüsü Lupus vulgaris: kutanöz tuberküloz Akne rozesea, seboreik dermatit...

37

38

39

40

41 Noduler lezyonlar RA, Romatizmal ateş, Kristal artropatiler
Eritema nodozum: Behçet hastalığı, Sarkoidoz, Spondilartropatiler Lobular pannikülit: Weber-Christian hast, pankreatit Lupus profundus Eritema induratum: tbc

42

43

44 Patherji testi

45 Erizipel benzeri döküntü (FMF)

46 Derin ven trombozu

47 Akneiform lezyonlar (BH)

48 Purpura Nonpalpable purpura: inflamasyon olmaksızın eritrositlerin ekstravaze olması (trombositopeni, trom fonk bzk...) Palpable purpura: inf nedeniyle ekstravazasyon (vaskülitler)

49

50 Deride kalınlaşma, sertleşme
Skleroderma Eozinofilik fasiit ve eozinofilik miyalji sendromu

51

52

53 Fotosensitif deri döküntüsü
Polimorfik ışık döküntüsü (yaklaşık %10) Konnektif doku hastalıkları, SLE, DLE, DM... Fotoallerjik veya fototoksik ilaç allerjileri (sulfa, thiazid.. Porfiria Besin yetersizlikleri (C vit)

54 Ürtiker Hepatit B infeksiyonu Serum hastalığı
Primer ürtikeriyal vaskülit Mononükleozis C1q yetersizliği

55 Oral ülserasyon Genital ülserasyon Behçet hastalığı Crohn hastalığı
SLE Genital ülserasyon Behçet hastalığı Reaktif artrit

56

57

58

59 Sosis Parmak /Entesopati
Reaktif artrit Psoriatik artrit

60 Sosis parmak

61 Aşil tendiniti

62 Raynaud Fenomeni Primer ve sekonder olarak ayrılır
Primer: bayanlarda %5-8 Sekonder: konnektif doku hastalıkları ile birlikte Skleroderma, SLE, SS, RA, DM/PM...

63

64 Ateş, kilo kaybı, yorgunluk ve artrit

65 Ateş ve romatizmal hastalıklar
Romatizmal ateş Ailesel Akdeniz ateşi JKA/JRA/JİA Erişkin Still hastalığı SLE Vaskülitler Behçet hastalığı Skleroderma DM/PM Sarkoidoz

66 Göğüs ağrısı, dispne, öksürük ve artrit

67 Lokalize göğüs duvarı bulgusuyla birlikte göğüs ağrısı
Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Tietze sendromu Sternoklavikular eklem Septik, Seronegatif artrit Kostavertebral eklem AS Faset eklemleri ve intervertebral diskler OA, Diskopatiler Serozit Fibromiyalji Serozitler SLE RA MBDH PSS FMF Still Hastalığı

68 Lokalize göğüs duvarı bulgusu olmaksızın göğüs ağrısı
Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Aort diseksiyonu Dev hücreli arteritler: TA, Temporal Arterit Parankimal infiltrasyonlar Eozinofilik pnömoni, WG, CSS Özofajit/Spazm: Skleroderma Alveolar hemoaraji Seozit: SLE, RA.. Sekonder maligniteler Koroner arter hastalığı Vaskülitik: Primer, SLE, RA Vazospastik: Raynaud fenomen Trombotik/Embolik/Aterosklerotik Artmış ateroskleroz APS Pulmoner emboli

69 Romatizmal hastalıklarda dispne
Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Pulmoner emboli APS Pulmoner hipertansiyon Skleroderma, SLE, APS İnterstisyel akciğer hastalığı AS, PSS.. Pnömoni/pulmoner vaskülit ve hemoraji BH, WG, CCS.. Metabolik Anemi (hemolitik, kronik hastalık, kan kaybı) Hipoksi (erken İAH, PE, Erken PH) Solunum kaslarında güçsüzlük DM/PM, SLE Göğüs duvarında mekanik restriksiyon PSS, AS Bronkospazm CCS, İlaçlara bağlı (aspirin, NSAİİ)

70 Romatizmal hastalıklarda öksürük
Akciğer grafisi normal Akciğer grafisi anormal Pnömoni/pulmoner vaskülit ve hemoraji Plörazi Pulmoner hipertansiyon İnterstisyel akciğer hastalığı Pulmoner emboli Trakeabronşial kaynaklı CSS Trakeomalasi/bronkomalasi RA, Relapsing polikondrit Üst solunum yollarında granulom WG, Sarkoidoz MTX pnömoni

71 Göz ve artrit

72

73 Göz ve Romatizmal hastalıklar
Üveit Anterior üveit: BH, Spondilartropatiler, Sarkoidoz, JRA.. Posterior üveit: BH, SLE, Sarkoidoz... Kornea tutulumu Marjinal erozyon ve marjinal incelme: RA Keratolizis: göz kuruluğuna sekonder Skleritis/episkleritis: RA Keratokonjonktivitis sikka Primer ve sekonder Sjögren sendromu

74 Anterior üveit ve hipopiyon

75 Posterior üveit ve retinal vaskülit

76 Kuru göz ve skleral erozyonlar

77 Abdominal semptomlar ve artrit

78 Abdominal semptomlar ve artrit
İshal Karın Ağrısı İntestinal kanama Crohn hastalığı Ülseratif kolit Reaktif artrit Behçet hastalığı Ailesel Akdeniz Ateşi Vaskülitler Konnektif doku hast. Mono-oligoartiküler tutulum Poliartiküler tutulum Aksiyel tutulum

79 Kas güçsüzlüğü, nöropati ve artrit

80 Kas güçsüzlüğü, nöropati ve artrit
Polimiyozit Dermatomiyozit Polimiyalji Romatika? Dev hücreli artrit? Eozinofil-miyalji sendromu Sarkoidoz Romatoid artrit SLE Vaskülitler Skleroderma

81 Böbrek tutulumu ve artrit

82 Hemoglobinüri, miyoglobinüri
Hematüri Proteinüri Nefrolithiazis Hemoglobinüri, miyoglobinüri Konnektif doku hast. SLE MBDH SS RA Skleroderma Vaskülitler PAN Mikroskopik PAN WG CSS Takayasu Arteriti Temporal arterit Ailesel Akdeniz ateşi Sarkoidoz Gut hastalığı