HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI

HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI
KONŞİMENTO (KONİŞMENTO) BOOK OF LOADING’ten BILL OF LOADING’e GEÇİŞ HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI

I-KONŞİMENTONUN TANIMI VE İSİMLENDİRİLMESİ
Gerek taşıma belgeleri gerekse uluslararası ticaret belgeleri arasında yer alan Konşimento sahip olduğu fonksiyonlar itibari ile diğer söz konusu belgelerin önüne geçen kıymetli bir evrak niteliğindedir. BILL AND LADE , Bilindiği üzere ‘‘bill’’ İngilizce makbuz; belge, senet anlamındadır, ‘‘lade’’ yükleme anlamını taşımaktadır. Bu ikisinin bileşimi ise ‘‘Yükleme Belgesi, yada senedi’’, yada ‘‘Taşınmak üzere teslim alınan, yüklemesi gerçekleştirilen mal yada yük senedi yani ‘TAŞIMA SENEDİ’ dir’’

Bu açıklama paralelinde konşimentonun tanımı ; ‘‘Bir eşyanın taşıyıcısı yada onun temsilcisi (kaptan, acente) veya yetki verdiği diğerleri (çoklukla, yükleyici, kiracı) tarafından imzalanarak yükleme hitamında malın yükleyicisine verilen ,malın konşimentoda açık (nama konşimento) yada kapalı (emre ve hamiline konşimento) olarak belirlenen kişi yada tüzel kişiye teslim edilmesi için taşınmak üzere teslim alındığını belgeleyen kıymetli evraktır. ‘’ Fakat artık günümüzde konşimento özellikle açık piyasa taşımacılığında çoklukla yükleyiciler tarafından tanzim edilmekte ve imza için gemi kaptanına yada acentesine verilmektedir. Liner taşımacılıkta ise konşimento detayları taşıma şirketine bildirilerek tanzimi yükleme hitamında talep edilmektedir.

Mates Recipt (Kaptan Makbuzu)
Konşimentonun tanzimi bakımından draft konşimento görevi görmekte bazen de konşimento yerine bu belge kullanılmaktadır. Malın taşıyana teslim edildiği ve gemiye yüklendiğini belgeleyen bu doküman ile yükleyici konşimentoyu talep etme hakkını elde etmektedir. Ancak Mates Receipt, document of title karakterine sahip olmadığı için ibrazı hukuken gerekmemektedir. Bu belge konşimento tanzim edilinceye kadar geçen ara sürede yükleyicinin malı taşıyana teslim ettiğini belgeleyen ve konşimentonun tanzimine esas teşkil eden belge olmaktadır.

Bir konşimento tanzimi için ve sonrasında aşağıdaki hususlar gerçekleşmektedir;
-Yükleyici malı taşınmak üzere taşıyana teslim edecektir. -Taşıyan bu malı taşınmak üzere teslim alacaktır. Teslim aldığını belgeleyen dokümanı yükleyiciye (taşıtana/kiracıya ) verecektir. Çünkü yükleyici contracting shipper olarak taşıma sözleşmesini yapan ve konşimentoyu almaya hak kazanan kişidir.Yada konşimento documentary shipper’e verilir.Yada actual shipper buna hak kazanır. -Taşıtan bu konşimentoyu peşin navlun ödemesinde taşıma için gerekli ödemeyi yapması şartı ile alacak , havale bir ödemede ise alıcı, nihai konşimento hamili ödemeyi yapacak ve en az bir orijinal konşimentoyu ibraz etmek sureti ile konşimentonun temsil ettiği malı almaya hak kazanacaktır.

Yukarıdaki tanıma göre bir konşimento tanzimi için ve sonrasında aşağıdaki hususlar gerçekleşmektedir; -Bu işlemde taşıyan normal koşullar tahtında ,teslim aldığı malı ,yani kendine emanet edilen malı gönderenin emanetçisi (müstevda) ve onun adına mal üzerinde tasarruf hakkına sahip olan ve onun talimatı doğrultusunda malın belirtilen tarafa teslim görevini üstlenen kişi olarak ‘’bailment’’ teori gereği taşımayı yapmayı, malı belirtilen tarafa teslim etmeyi, bu safhada hem taşıtanın,hem de nihai konşimento hamilinin çıkarlarını korumayı taahhüt etmektedir.

Common Law of Bailment ‘e göre gönderen malı taşıyana emanet eden olmakta ,malı teslim alan ve mal üzerinde zilliyet ve tasarruf hakkı kendine geçen taşıyan malı hasarsız ve eksiksiz olarak taşımaya gayret ederek taşıma işini gerçekleştirmekte ve emre yada hamiline bir konşimentonun devri ile emanet eden sıfatı kendine geçen nihai konşimento hamili bu konşimentoyu ibraz ederek malı emanet edilen taşıyandan talep etmektedir. Böylece malın fiziki olarak tesliminin Consignee tarafından talebi İngiliz Kanununa göre Common LAW ile çözülmektedir.

Ancak mala gelecek olan hasar, kayıp bakımından Consignee (gönderilenin) hasar ve kayıp talebi mukavelenin şahsiliği prensibi nedeni ile İngiliz Hukukunda UK 1855 Bills of Lading Act İle sağlanmaktadır. Burada önemli olan mülkiyetin devri olmaktadır. Böylece mal hasarı ve eksikliği ile ilgili talep hakkı consignee ye geçmektedir. Mülkiyetin devri ile gönderilen konşimentonun temsil ettiği mukavelenin tarafı olmaktadır.UK 1992 Cogsa ise hem malın fiziki olarak talep edilmesi hem de mal hasarı ve kaybı talebini mukavelenin şahsiliği sorununu da hallederek hem WAYBILL hem de Ship’s Delivery Order bakımından da çözmektedir.

- Mal sembolik olarak ta teslim edilmedikçe ve varış noktasına ulaşmadıkça bu ticari işlemde malın bedelini alamamış satıcının yada yükleyicinin çıkarlarını korumak üzere yolculuğu yada malın teslimini durdurabilecektir. (Stoppage In Transitue) -Taşıyan mala gelecek olan hasar ve kayıplar bakımından ,konşimento hamili karşısında sorumlu olacaktır. -Konşimento bir Contract of Carriage değil, onun iyi bir delili veya bir MEMORANDUM ya da ACKNOWLEDGEMENT dir. (Konşimento bir MEMORANDUM (bildirim) bir ACKNOWLEDGEMENT (YÜKÜMLÜLÜK İKRARI, EDİM BORCU İKRARI) borcunu ortaya çıkarmaktadır.

İŞTE BU HUSUSLARIN TÜMÜ KONŞİMENTONUN FONKSİYONLARININ OLUŞMASINA ESAS TEŞKİL ETMEKTEDİR.
Türk Ticaret Kanununa göre ,deniz ticaretinde kullanılan konşimento Denizde Taşıma Senetleri başlığı altında düzenlenmiş olup, aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır; ‘’ Madde 1228(1) Konşimento, bir taşıma sözleşmesinin yapıldığını ispatlayan, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösteren ve taşıyanın eşyayı ancak onun ibrazı karşılığında teslimle yükümlü olduğu senettir.’’(1978 Hamburg Konvansiyonu ile uyumlu bir ifadedir)

Bu tanım son derece uygun bir ifade olarak, konşimentonun
3 fonksiyonunu da ortaya koymaktadır. Bu ifade bu fonksiyonların tümüne sahip olmayan diğer dokümanların konşimento olarak kabul edilip edilmeyeceğini aklımıza getirmektedir. Örneğin SEAWAY BILLS OF LADING gibi Bu taşıma senetleri ise ismen açıkça belirtilmese de ‘’Diğer Denizde Taşıma Senetleri’’ başlığı altında yanı Madde 1242 (1) de düzenlenmektedir. ‘’Taşıyanın taşınacak eşyayı teslim aldığını göstermek üzere düzenlediği konşimentodan başka her tür senet , taşıma sözleşmesinin yapılmış ve eşyanın senette yazılı olduğu gibi taşıyan tarafından teslim alınmış olduğuna karine oluşturur; ancak bu karinenin aksi ispatlanabilir’’

KONŞİMENTO KELİMESİ NEREDEN GELMEKTEDİR.
Konşimento kelimesi İspanyolca konşimento ‘’conocimiento de embarque’’, Fransızca ‘’Connaissement ‘’ Almanca ‘’Konnossement’’, Hollandaca ‘’Cognossement’’ İtalyanca Conoscimento (tanıma, teyid, deniz taşımacılığında teyit belgesi, malın teslim alındığının teyit belgesi anlamındadır) kelimelerinden gelmektedir. Ancak Konşimento kelimesinin dilimize girmesi İtalyanca Conoscimento kelimesinden gelmektedir. Bu kelimenin gerçek etimolojik kökü Latincedeki Conoscere kelimesinden gelmekte olup, Cognit kelimesinden evrilmiştir.

KONŞİMENTO TARİHİ (KONŞİMENTONUN VATANI ISTANBULMUDUR ?)
Bilindiği üzere İsa’dan öce 3’ncü Milenyumda Mısır gemileri Akdeniz limanlarına uğramakta, ticaret yapmakta ve bu limanlardan ithalat yapılmaktaydı. Örneğin sedir ağacı ve diğer mallar ithal edilmekteydi. Yunanlılar Mycenaens de deniz ticaretine hakim olmaya başladılar. Milos,Thera,Rhodos Miletus ve Kıbrıs’ta ticareti geliştirdiler.

KONŞİMENTO TARİHİ (KONŞİMENTONUN VATANI İSTANBULMUDUR ?)
İsa’dan önce 1200 lerde Finikeliler eski Levant bölgesinde ilk defa Akdeniz içinde hatta Kontinanta kadar uzanan rotalarda (Bu günkü aynı rotalardır) Uluslararası Ticareti geliştirmişler ve Tyre ve Sidon da kendi ticari sistemlerini kurarak ticari ve deniz taşımacılığı yasalarını oluşturmuşlardır. Diğer taraftan Doğu Asya da özellikle Yangzi Nehrinde taşıma gelişmeye başlamıştır.

ÖNCE TOKEN’LAR (TAŞINAN MAL MİKTARINI BELİRTEN JETONLAR /SİMGELER ORTAYA ÇIKTI)
Konşimentonun en eski örneklerinin Yunanistan ve Roma gibi en eski medeniyetlerden daha da eskiye ve İsa’dan önce 6000 yıllarına kadar gittiği bilinmektedir. İsa’dan önce 4000 yılında yüklenen yükün daha doğrusu gemiye teslim edilen yükün miktarını belirlemek ve sonradan bunu ispatlamak üzere yük miktarı TOKEN lar ile belirlenmekte bunlar kil ile kaplanmakta ve gemi kaptanı ve taşıyan tarafından mühürlenmekte idi.

İsa’dan önce 3400’lü yıllardan itibaren bu kil zarflar ile kaplı token’ların üstüne içindeki ne kadar yükü temsil ettiği yazılmaya başlanmıştır. Böylece bu malı satın alacak olan aradaki bir 3’ncü kişi, kil zarfın mühürlerini kırmadan içinde belirtilen yükün miktarını öğrenebilmekteydi.

İLK KONŞİMENTO ÖRNEKLERİ

Akdeniz’de ilk konşimento benzeri uygulamalar ISA’dan sonra 15’nci yılda görülmekle birlikte konşimentonun asıl ortaya çıkışı yada gerçek hukuki alt yapısı 11’nci YY. Akdeniz de ticaretin önemli ölçüde geliştiği zaman dilimine tekabül etmektedir. Böyle olunca yük ve miktarı hususunda ve yükün kime ait olduğu hususunda ,ihtilaflar çıkmaya başlayınca gemi tarafından teslim alınan yükün gemide kaydının tutulması ve bunun hukuki alt yapısının oluşturulması ihtiyacı hasıl olmuştur.

Fakat bundan daha önce direk olarak konşimento ile ilgili olmasa da taşıyan ile taşıtan arasındaki mala gelecek olan hasar ve kayıplar ile ilgili yasa İsa’dan sonra 7’nci yada 8’nci YY da Byzantium (Constantinople) de yapılan ve Rohodian Sea Law olarak tanımlanan Denizcilik Kodu’dur. Bu Kod yeni kanunları ortaya koymamakta ancak uygulamadaki teamülleri derlemekte, toplamakta ve daha ziyade Rohodian LAW yani Rodos hukukuna dayanmaktadır. Fakat bazı kaynaklarda bu DİGEST OF JUSTANİAN yani Justanian derlemelerinin Constantinopolis de yayınlanan versiyonu olduğu vurgulanmaktadır.

Buna Rhodian LAW demek doğru olmayıp, "Byzantine/ Rhodian Sea-Law« demek daha doğru olacaktır. Çünkü Rhodian LAW İsa’dan önce 800 de yapılmıştır. Bu yasa da direk olarak konşimentoya atıf olmasa da, diğer hususlar meyanında taşıyanın taşımak üzere teslim aldığı malı ,kendi kontrolü dışındaki olaylardan kaynaklanan hasar ve kayıplar hariç olmak üzere, aldığı gibi aynen teslim etme mükellefiyeti hükme bağlanmış ve gemi sahibine ve kaptana yüke gerekli özen ve ihtimamı gösterme ve gemiyi seaworthy yapma yükümlülüğü getirilmiştir.

Bu aynı bu günkü Hague Rules Article 2-4 Hükümlerine benzer hususları içermektedir. Ancak farkı eğer mal geminin kendi elamanlarınca, hasarlanır, kaybolur yada çalınırsa kaptanın sorumluluğunun double olmasaydı. BU NEDENLE ZORLAMA BİR İFADE İLE KONŞİMENTONUN VATANININ İSTANBUL OLDUĞUNU BELİRTMEKTEN ÇEKİNMİYORUZ.

‘’Ordinammenta et Conssuetudo Maris de Trani ‘’ yasası konşimentonun ilk yasal zeminini oluşturmuştur. (Bu yasa sadece gemi defteri ile ilgili hükümleri değil fakat aynı zamanda gemi mürettebatı (tayfa) ve gemi sahipleri arasındaki ilişkileri ve diğer hususları da içermekteydi. Bu yasadaki bir çok hüküm bu günküne benzemektedir. Tabi artık gemi defteri yerine taşıma senedi kullanılmaktadır.

Buna göre ,eğer bu kayıtların tutulması herhangi birinin uhdesinde ve yetkisinde ise (bu o tarihlerde gemi personelinden sayılan ancak resmi devlet memuru niteliğine sahip olan gemi katibi idi) inanmadığı ve gerçeklere aykırı hiçbir şeyi bu deftere kayıt etmemesi hükme bağlanmıştır.

Eğer gemi katibi bunun aksine davranırsa ,sağ kolunun kesilmesi, alnına kızgın demir ile bu suçunun dağlanması ve tüm mallarına el konulması şeklinde bir cezaya çaptırılmaktaydı. Söz konusu gemi katibi bu kayıtlar başkası tarafından yapılmış olsa da kendi yapmış gibi sorumlu olmaktaydı. Gemi katibi gemi kaptanının, yük sahibinin ve bir şahidin huzurunda parşömen deftere bu kayıtları tutmaktaydı.

Konşimentonun taşıma sözleşmesinin delili olma özelliğinin ortaya çıkışı;
Bu hususu düzenleyen diğer bir yasa THE SPANISH FUERO REAL’dir .Bu yasa bir yasalar derlemesi ve ORTA ÇAĞ KODU olup toplumun ve zamanın ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmış gerekli düzenlemeleri sağlamıştır.

Konşimentonun taşıma sözleşmesinin delili olma özelliğinin ortaya çıkışı;
Bu yasa gemi sahiplerinin gemiye yüklenen her malın gemi defterinde yapısı ve kalitesi, durumu dahil olmak üzere kaydının tutulmasını hatta daha ötesinde mukavele şartlarının da yazılmasını hükme bağlamıştır. Bu taktir edileceği üzere konşimentonun bu fonksiyonlarından biri olan malın yüklendiği andaki durumunu yansıtma fonksiyon yada görevi ile aynı olmaktadır. İlaveten contrat of affreightment niteliğini de taşımaktadır

Parşömen defterlerden konşimentoya geçiş
Zaman içinde gemi defterinde yer alan kayıtların bir kopyası tanzim edilmeye başlamıştır. Bunun nedeni eğer gemi yolda batarsa yada bir kaza meydana gelirse gemi ile birlikte bu kayıtların havi olduğu defterde kaybolacağı için tanzim edilen ve karada kalan bu kopya belge ile bu sorunun önüne geçilmeye çalışılması olmuştur. Bunun içinde kayıtların bir nüshasının sahilde güvenilir bir kişiye teslimi ve onun tarafından muhafazası uygulamaya konmuştur. Fakat daha sonra bir nüshanın gemi ile seyahat etmeyen yükletene verilmesi uygulanmaya başlamış, bilahare bir 2’nci nüshanın alıcıya da yollanmasına başlanılmıştır.

Taşıyanın Yükleyiciye konşimento verme yükümlülüğü
Marsilya Kanunlarına göre , eğer tüccar tarafından talep edildiği taktirde kayıt memurunun ona bu kaydın bir kopyasını verme mecburiyeti bulunmaktaydı 1393 Ancona yasası ile Gemi Kayıt Memuruna ,böyle bir belgeyi talep etme hakkı olan tarafa ,bu kaydın bir kopyasını ,buna gemi kaptanı müsaade etmese bile verme mecburiyeti getirilmiştir.

Taşıyanın Yükleyiciye konşimento verme yükümlülüğü
Dikkat edilirse bu husus Hague Rules’un taşıyanın ,yükleyiciye talep ettiği taktirde ve istediği adette orijinal konşimento verme yükümlülüğü ile örtüşmektedir. Benzer hüküm TTK da bulunmaktadır. Ancona yasasına göre kayıt memuru bu belgeyi talep edildiği andan itibaren 3 gün içinde ilgili tarafa vermek mecburiyetindeydi. Vermediği taktirde hapis dahil çeşitli cezalara çarptırılmaktaydı. Bu yasaya göre ,yükleyici nüshasının dışında bir ikinci kopya tanzim edilmekte ve sahilde güvenilir bir tarafsız bir kişiye bu nüsha emanet edilmekte ve bir ihtilaf halinde yükleyicinin elindeki belgenin doğru olup olmadığı bununla kontrol edilmekteydi.

MALIN ALICIYA TESLİMİNİN İSPATLANMASI;
1369 yılında Hanseatic Law’a göre gemi kaptanı malı teslim ettikten sonra teslim edilen taraftan alınan mühürlü bir mektubu yükleyiciye geri getirmekte ve böylece yükleyicinin talimatı ile belirlenen tarafa malın kaptan tarafından teslim edildiği belgelenmiş olmaktaydı. Yani gemi defteri kaydı ve geri getirilen mektup birlikte malın emanetçi sıfatı ile teslim alındığını ve belirli adrese teslim edildiğini, bu bakımdan taşıyanın emanetçi ,yediemin görevini yerine getirdiği belgelenmiş olmaktaydı.

İLK OLARAK KONŞİMENTO KAVRAMININ KULLANILMASI
İlk olarak konşimento bu günkü adı ile de Hanseatic Cıties Kanununda ortaya çıkmıştır. Güney Avrupa da ise 16 YY da Konşimento bu günkü niteliğine benzer bir şekilde İtalya da uygulanmaya başlamıştır. (Fakat yukarıda izah edildiği üzere ilk uygulaması 11 YY da Yahudilerinde etkin olduğu Trani şehir devletinde görülmüştür) Tirani şehrinin 3 kişiden oluşan Assign Council’ünün 2 si YAHUDİ idi

3 ORİJİNAL NÜSHANIN TANZİMİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
Diğer bir adım Fransa Kralı XIV LOUIS'ın 1681 Tarihli Ordinance of Louıs yani Louıs Kanunları ile ortaya çıkmıştır. Bu da ''TROIS COPPIES'' yani 3 Kopya kuralıdır. Konşimentonun bir kopyası yükleyicide kalmakta ,bir kopyası kaptana verilmekte, bir kopyası ise hızlı bir gemi ile ,yada karadan alıcıya gitmekteydi. Konşimentonun ön yüzünde yükün miktarı, markası ve yükleme anındaki durumu, alıcının adı ve navlun miktarı yazılmaktaydı.

3 ORİJİNAL NÜSHANIN TANZİMİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
Böylece mal tahliye limanına varmadan konşimentonun alıcıya ciro edilmesi yaygınlaşmaya başlamıştı. Taktir edileceği üzere konşimentonun negotiable olma özelliği ortaya çıkmış ve yine varma limanında malın konşimento hamiline teslimi bakımından konşimentonun taşıyana ibrazı yani malın sahipliğinin belirlenmesi başka bir deyişle document of title olma fonksiyonu önem kazanmaya başlamıştır.

Konşimento artık malın sahipliğinin belirlenmesi bakımından bir delil olmaya ve malı almak için ibrazı gerekmeye başlamıştır . Bir konşimentonun işleme konması ve ibrazı ile diğer orijinal kopyalar geçersiz olmaktaydı.

Aşağıda 1765 yılında 2 nüsha olarak yapılmış bir konşimento örneği yer almaktadır;

KONŞİMENTONUN FONKSİYONLARI
Konşimentonun asli ve belirgin 3 fonksiyonu bulunmaktadır. Bunlar bir belgeyi konşimento yapan en önemli özelliklerdir. a-Malın taşıyana teslim edildiğini belgeler ve konşimento hamili 3 şahıslar açısından konşimento üzerinde yer alan bilgilerin doğruluğu bakımından kesin bir delil ve taşıyanın bu bakımdan taahhüdü niteliğini taşır. (As a receipt)

Konşimento üzerindeki bilgiler taşıyan tarafından ,cinsi ,yükleme anındaki durumu ve miktarı yada sayısı ,yada ağırlığı belirtilen malın taşıyan tarafından teslim alındığı hususunda karine oluşturur, ancak bu konşimentonun, iyi niyetli ,konşimentoda yer alan bilgilerin doğruluğuna inanmış ve itimat etmiş bir 3’ncü şahsa devri ile artık bu bakımdan konşimento kesin bir delil niteliği kazanır (….but conclusive evidence against him once the bill has been transferred to a third party acting ın good faith.)

b-Taşıma Sözleşmesinin iyi bir delili yada Memorandum veya Acknowledgement’dır..(As a Contract of Carriage) Konşimentonun tarafları arasında karşılıklı sorumluluk ve hakları ortaya koyan dokümandır. Ancak bunun yanı sıra kendisinden önce tanzim edilen yada şifahen anlaşmaya varılan taşıma sözleşmesinin de iyi bir delilidir. Konşimentonun taşıma sözleşmesi olarak kabul edilmemesinin nedeni tek taraflı olarak imzalanması ve taşıma sözleşmesinden sonra ortaya çıkmasıdır.

c) Malı ve malın sahipliğini temsil etmesi (As a Document of title) Konşimento malın sahipliğini belirler . Aynı zamanda malı temsil eder. Malı almaya hak kazanan Konşimentonun hamili tahliye limanında Konşimentoyu ibraz etmek sureti ile malı talep etme hakkına sahip olur. Yada tercihine göre bu konşimentoyu bir başkasına transfer yada ciro edebilir. Böylece malın sahipliğini yada mal üzerindeki tasarruf hakkını bir başkasına ciro yolu ile yada onu bir başkasına vererek aktarabilir.

c) Malı ve malın sahipliğini temsil etmesi (As a Document of title) Konşimento document of title karakterine sahip olmasına rağmen negotiable yani ciro edilebilir olmayabilir ve ciro yolu ile mülkiyetin başkasına geçmesini sağlamayabilir. Örneğin Straight bills of lading negotiable bir doküman değildir. Ancak başkasına devredilebilir.

c) Malı ve malın sahipliğini temsil etmesi (As a Document of title) Document of title karakterine de sahip değildir,yani malı almak için konşimentonun ibrazı gerekmez, ancak konşimentoda ismi yazan alıcı malın bir başkasına devrini istiyorsa bu konşimentoyu ve konşimento üzerindeki hakkını bir başkasına devredebilir. Bunun için taşıyana yazılı bir beyanda bulunması ve konşimentoyu cirolaması ve orijinal konşimentoyu vermesi gerekmektedir.

c) Malı ve malın sahipliğini temsil etmesi (As a Document of title) Fakat bu konşimento kendisine transfer edilen taraf onu bir başkasına ciro edemez. Böylece bu konşimento transferable olmasına rağmen negotiable yani ciro edilebilir değildir. Konşimento transferable olabilir bir başkasına devredilebilir, ancak konşimentonun transferi malın mülkiyetinin devri anlamına gelmeyebilir. Possession yani mal üzerinde mülkiyetine(ownership) sahip olmadan tasarruf yetkisi devredilebilir.

KONŞİMENTONUN ULUSLARASI TİCARETTE
OYNADIĞI ROL Konşimentonun document of title olma karakteri ,malı ve malın sahipliğini temsil etmesi, finansal işlemlerde malın bedelinin ödenmeden malın alıcıya teslim edilmemesi bakımından oynadığı rol özellikle CIF satışlar bakımından ve akreditifli satışlarda onu önemli bir doküman yapmaktadır. Buda bu belgeye bir taşıma belgesi olma yanı sıra bir ticari belge olma vasfı kazandırmaktadır. Böylece BILL OF EXCHANGE’e benzer rol oynamaktadır. Ancak bu iki doküman farklı olup,bazen bir arada kullanılmaktadır.

OYNADIĞI ROL Yükleyici ,Satıcı (yükleyiciden başka biri ise) ,taşıyan, alıcı (receiver), satın alan (buyer-alıcıdan farklı biri ise), banka, sigortacı dahil olmak üzere bir taşıma yada mal satış sözleşmesinin tarafları kendilerini ilgilendiren hususlar bakımından konşimentonun muhtevası ile yakından ilgili olup, konşimentonun kendi ihtiyaçlarını karşılamasını beklemektedirler. Bazen de bu ihtiyaçlar birbirleri ile çelişmektedir. Bu çelişme yada menfaat çatışmasını bir tarafa bırakırsak konşimento ile ilgili olarak söz konusu bu tarafların tamamı yada bazılarını ilgilendiren temel prensipler aşağıdaki gibi olacaktır;

OYNADIĞI ROL a) Konşimentonun ciro edilebilirliği b) Malın satışında mülkiyetin ve hasar riskinin geçişi ve yükleme şartlarındaki(Fob ,Cıf vb gibi)rolünün sağladığı fayda c) Satış dokümanı olma rolü d) Banka letter of credit uygulaması bakımından rolü

OYNADIĞI ROL e) Malın teslim alınması ile ilgili olarak üstlendiği rolü yerine getirebilmesi bakımından sağladığı fayda f) Taşıma Sözleşmesi bakımından üstlendiği rol g) Malın sahipliğini belirlemesi ve malı temsil etmesi h) Malın yüklendiği andaki durumunu yansıtması ,adeta malın yükleme anındaki resmi olması i) Üzerinde yazılı olan bilgilerin güvenilir olması

-KONŞİMENTO İLE TAŞIMA VE SATIŞ SÖZLEŞMELERİ
ARASINDAKİ İLİŞKİ FOB bir satışta ,ödemenin kredili ve açık hesap, yada peşin ,veya mates receipt mukabili olduğunda Mal gemiye yüklendikten sonra konşimentoyu almaya hak kazanan taraf (bu çoklukla yükleyici yani taşıma sözleşmesini yapan taraftır) konşimentoları alır. Sistemin işleyişi bakımından konşimentoyu almaya hak kazanan taraf yani taşıma sözleşmesini yapan mukaveleli yükleyici mal yüklenirken malda hasar ve eksiklik olup olmadığının ve nihai yükleme miktarlarının ve malın durumu ile ilgili bilgilerin kaydedildiği MATES RECEIPT’i bazen bu Yükleme Ordinosu (Shipping Order)ın alt kısmında yer alır Yada söz konusu Yükleme Talimatını(Shipping Order) malın bedelini ödeyerek alır(satış peşin yada mates receipt mukabili ise) böyle değil de kredili yada açık hesap ise yine gerçek yükleyicinin itirazı olmaksızın mates receipt’i alarak taşıyandan konşimento talebinde bulunur yada ona konşimento talimatını yollayarak konşimentonun tanzimini talep eder, veya bizzat konşimentoyu kendi tanzim eder. Taşıyanda konşimentonun mates receipt’e uygunluğunu kontrol ederek eğer uygunsa ve navlun prepaıd ise navlunu tahsil ederek konşimentoları serbest bırakır. Yok eğer navlun havale ise yani navlun mevrit de ödenecek ise yine konşimentoları serbest bırakır. Konşimento prepaid olup ödeme sonra yapılacak ise ödeme yapılana kadar konşimentoları Acente kendinde hıfz eder.

ARASINDAKİ İLİŞKİ Yada söz konusu Yükleme Talimatını (Shipping Order) malın bedelini ödeyerek alır(satış peşin yada mates receipt mukabili ise) böyle değil de kredili yada açık hesap ise yine gerçek yükleyicinin itirazı olmaksızın mates receipt’i alarak taşıyandan konşimento talebinde bulunur veyahut ona konşimento talimatını yollayarak konşimentonun tanzimini talep eder, veya bizzat konşimentoyu kendi tanzim eder. Taşıyanda konşimentonun mates receipt’e uygunluğunu kontrol ederek eğer uygunsa ve navlun prepaid ise navlunu tahsil ederek konşimentoları serbest bırakır.

ARASINDAKİ İLİŞKİ Yok eğer navlun havale ise yani navlun varış yerinde ödenecek ise yine konşimentoları serbest bırakır. Konşimento prepaid olup ödeme sonra yapılacak ise ödeme yapılana kadar konşimentoları Acente kendinde muhafaza eder.

CIF esaslı satış sözleşmelerinde
CIF esaslı satış sözleşmelerinde bilindiği üzere taşıma işini üstlenen ve taşıma ücretini ve malın sigortasını karşılayan taraf satıcıdır. Dolayısı ile CIF satış bedeli malın bedelini, taşıma ücretini ve taşıma sigortası bedelini kapsamakta bu masraflar satıcıya ait olmaktadır. Taşıma sözleşmesini yapan satıcı olduğu için konşimentoları almaya hak kazanan tarafta CIF satıcı olmaktadır. Bu durum konşimentoları almak bakımdan satıcı için daha kolay ve risksiz bir işlemdir.

Bu nedenle CIF satışlar, akreditifli satışlar bakımından daha uygundur. Burada yükleyici satıcıdır. Bu anlamda bu satıcı ya malın üreticisi yada fabrikada teslim esası ile fabrikadan aldığı malın üreticisi olmadan ihracatçısıdır. Fabrikadan aldığı malı gemiye kadar taşıtarak gemiye yükleyecek olan taraf satıcıdır.

Bu nedenle konşimentoda hem gerçek fiziki yükleyici hem de taşıma sözleşmesini yapması sıfatıyla konşimentoyu almaya hak kazanan kişi olarak yükleyici kısmında kendi yer alacaktır. Bu bize göre artık ‘’genuine shipper’’ gerçek yükleyici olacaktır. Bu yükleyici konşimentoları bankaya ibraz ederek bu konşimentolar ve diğer belgeler birbirleri ile uyumlu ise ve akreditif şartlarına uygunsa banka malın fiziki olarak yükleme anındaki durumu ile ilgilenmeyerek malın bedelini evrak mukabili ödeyecektir.

Muhabir banka akreditifin açıldığını satıcıya ihbar edecektir. Satıcı malları gemiye yükleyerek konşimentoları alacak ve diğer belgeler ile ihbar (muhabir) bankasına teslim edecektir. İhbar bankası kendisine verilen evrakları lehtar bankaya yollayacak lehtar banka alıcıya gerekli ihbarı yaparak evrakları vererek parayı tahsil edecek ve parayı ihbar(muhabir) bankasına yollayacaktır.

İhbar bankası da parayı satıcıya ödeyecektir. Alıcıda aldığı konşimentoyu taşıyanın acentesine ibraz etmek sureti ile teslim ordinosunu, yada o limanının teamülüne göre üzerinde taşıyan temsilcisi yada acente tarafından şerh düşülen görüldü ,malın serbest bırakılmasın da mahsur yok ibaresi olan orijinal ,yada üstü sitikerlı kopya konşimento ile malı limandan gümrük muamelesi sonucu alacaktır. Arada teyit bankası varsa(teyidli akreditif de) satıcı malın bedelini evrakları teslim ettiğinde bu bankadan alacaktır. Teyidli akreditifte bu confirmıng bank parayı amir bankadan alamasa da, satıcıya ödemek zorundadır.

Konşimento gerek satış sözleşmeleri gerekse taşıma sözleşmeleri bakımından kimyasal olaylardaki katalizör gibi önemli bir rol oynayarak tepkimeye ve reaksiyonların hızını artırmaya yol açıp işlem sonrası sistemden çıkarlar. Yani burada Mal-Belge-Mal işlemi gerçekleşir. Özetle; Mal içeri girer belge (konşimento)dışarı çıkar ,belge geri döner(içeri girer) mal dışarı çıkar.

Basit bir akreditif işlemi aşağıda verilmiştir.

Akreditifli satışta ödemenin yapılması
işlemi ve burada konşimentonun oynadığı rol

Evrak mukabili ödeme ve bankanın arada malın
bedelini ödeme yükümlülüğü olmadan komisyon karşılığı güvenilir bir aracı rolü oynaması

KONŞİMENTODAKİ BİLGİLERİN DOĞRULUĞUNUN ALICI VE DİĞER SATIŞ
SÖZLEŞMESİ TARAFLARI BAKIMINDAN ÖNEMİ VE SATICILARIN/KİRACILARIN BUNUN HİLAFINA TALEPLERİ. Yükleyici ve alıcılar ve hatta tüm ilgili taraflar ciro edilebilir emre bir konşimentoda aşağıdaki 4 ana unsura güvenmektedirler. Çünkü konşimento üzerinden malı görmeden konşimento üzerindeki bilgilere göre malı satın almaktadırlar.

SÖZLEŞMESİ TARAFLARI BAKIMINDAN ÖNEMİ VE SATICILARIN/KİRACILARIN BUNUN HİLAFINA TALEPLERİ. a) Taşıyan tarafından teslim alınan ve gemiye yüklenen malın, ölçü, miktar ve sayısının doğruluğuna b) Temiz bir konşimentoda (clean on board bills of lading) yükün dış görünüşü ile temiz olduğunun doğruluğuna c) Yükleme tarihinin doğruluğuna (Akreditif şartı yada satış sözleşmesi şartı olarak malın en geç belli bir tarihe kadar yüklenme şartı olabilir) d) Hangi limandan yüklendiğini ve malın hangi ülkeden geldiğine.

SÖZLEŞMESİ TARAFLARI BAKIMINDAN ÖNEMİ VE SATICILARIN/KİRACILARIN BUNUN HİLAFINA TALEPLERİ. Taşıyan nihai konşimento hamili alıcıların bu bakımdan çıkarlarını korumak ve bu nedenle onların yukardaki beklentilerini karşılamak zorundadır. Bunu yapmaması halinde onlara karşı suçlu ve sorumlu olacaktır. Ancak bilinmektedir ki uygulamada bu her zaman böyle olmamakta ve taşıyan kiracılar ve yükleyiciler tarafından bunun hilafına uygulama yapması talepleri ile karşılaşmaktadır.

SÖZLEŞMESİ TARAFLARI BAKIMINDAN ÖNEMİ VE SATICILARIN/KİRACILARIN BUNUN HİLAFINA TALEPLERİ. Bunlar ; -Post dated yada predated bills of lading keşide edilmesi, yani erken yada geç tarihli konşimento keşide edilmesi talep edilebilir. -Kirli mala temiz konşimento verilme talebi (bu husus ileride detayı ile açıklanacaktır) ve bunun karşılığında ‘’Letter of Indemnity for clean bills of lading ‘’yani teminat mektubu verilmesini teklif etmesi (banka teminat mektubu ,yada bankanın da kefaletine havi firma teminat mektubu, yada çoklukla uygulandığı üzere firma teminat mektubu (personel letter of indemnity)

SÖZLEŞMESİ TARAFLARI BAKIMINDAN ÖNEMİ VE SATICILARIN/KİRACILARIN BUNUN HİLAFINA TALEPLERİ. -Mal ile ilgili ihtilafın ortaya çıkması ve kiracının /yükleyicinin gemi hesabından daha fazla malın adet yada miktar olarak gemiye yüklendiği ve bu figürün konşimentoya yazılması hususunda ısrarcı olması ve bunun için yine teminat mektubu vermek istemesi. -Document of tıtle karakterine havi bir konşimento tanzim edilmesine rağmen orijinal konşimento olmaksızın malın alıcıya teslim edilmesinin kiracı tarafından talep edilmesi;

SÖZLEŞMESİ TARAFLARI BAKIMINDAN ÖNEMİ VE SATICILARIN/KİRACILARIN BUNUN HİLAFINA TALEPLERİ. -Malın Konşimentoda belirtilen tahliye limanından farklı bir limanda tahliyesinin talep edilmesi. (Change of destination) -Yükleyicinin(satıcının) malın bedelini alamaması,yada alıcının iflası,yada iflas ihtimali nedeni ile yolda seferin devamını ve malın konşimentoda belirtilen adrese teslimini durdurma talebi (Stoppage In Transitu)

KONŞİMENTO TÜRLERİ a)Malın sahipliğinin belirlenmesi yada konşimentonun document of title karakterine sahip olup olmaması bakımından konşimento türleri ; -Emre Konşimento (Order Bılls of Ladıng)Yükleyicinin emrine ,ismi belirtilen gönderilenin veya onun emrine olan Konşimento)

KONŞİMENTO TÜRLERİ Emre konşimento sadece emre olabilir bu durumda Consignee kısmında sadece ‘’Order’’(Emre) kelimesi yazar bu durumda bu konşimento yükleyicinin emrine bir konşimento olup onun cirosu ve konşimentoyu devretmesi ile konşimentonun sahipliği ve dolayısı ile temsil ettiği malın mülkiyeti yada onun üzerindeki tasarruf hakkı ciro edilene geçer. Veya konşimento bir gerçek yada tüzel kişinin emrine tanzim edilir. Örneğin Consignee kısmında ‘’consigned XYZ Co Ltd or to order or assigns’’ ifadesi yer alır bu konşimento ismi yazılanın emrine bir konşimentodur. Ya kendi malı alır veya başkasına ciro eder.

KONŞİMENTO TÜRLERİ - Hamiline Konşimento (Bearer Bills of Lading) Bir konşimentonun Consignee kısmında hiçbir şey yazmıyor ise ,yada sadece ‘’Bearer’’kelimesi yazıyorsa bu bir hamiline konşimento olup negotiable dokümandır. Malın mülkiyeti konşimentonun devri (transferi) ile karşı tarafa geçer

KONŞİMENTO TÜRLERİ - Nama Konşimento(Named Bills of Lading –Nominate Bills of Lading) Nama konşimento Türkiye’de yayınlanan bir çok yayında Straight Bills of Lading olarak isimlendirilir yada tam tersi Straight Bilss Of Lading Nama Konşimento olarak tanımlanır.

KONŞİMENTO TÜRLERİ - Nama Konşimento(Named Bills of Lading –Nominate Bills of Lading) Ancak bu ikisi arasında temelde önemli farklar bulunmaktadır. (Yada 2005 yılına kadar bulunmaktaydı) HER İKİSİ DE NEOGITIABLE YANİ CİRO İLE MÜLKİYETİN GEÇİŞİNİ SAĞLAYAN DOKÜMANLAR DEĞİLDİR. Ancak NAMA KONŞİ,MENTO DOCUMENT OF TITLE karakterine sahip olmasına rağmen ,yani malı almak için en az 1/3 orijinal konşimentonun ibrazı gerekirken, Straight Bills of Lading ‘te böyle bir zorunluluk yoktur.

- Nama Konşimento(Named Bills of Lading –Nominate Bills of Lading)
KONŞİMENTO TÜRLERİ - Nama Konşimento(Named Bills of Lading –Nominate Bills of Lading) Ancak son The Rafaela S. [2005] 1 Lloyd's Rep. 347, 2005 AMC 913 (H.L.).olayın da mahkeme bu belgenin(Straight Billof ladıng’in) document of title karakterine sahip olduğunu belirtmiş ve bu karar daha sonraki tarihte Japonya da görülen bir dava da bu karar örnek alınarak aynı paralelde karar istihsal edilmiştir. Dolayısı ile bazı ülkelerin yargı sistemleri bakımından bu fark ortadan kalkmıştır.

- Nama Konşimento(Named Bills of Lading –Nominate Bills of Lading)
KONŞİMENTO TÜRLERİ - Nama Konşimento(Named Bills of Lading –Nominate Bills of Lading) Nama bir konşimentoda "to order or assigns" ibaresi olmaksızın malın teslim edileceği kimsenin adı, consignee kısmında yer alır ya da ‘’to order or assigns’’ibaresi matbu form konşimentodan silinerek boşluk kısmına malın teslim edileceği gerçek yada tüzel kişinin ismi yazılır.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Straight Bılls Of Lading (Malın doğrudan konşimentoda adı belirtilen kişiye yada onun temsilcisine teslimini hükme bağlayan konşimento) BU BELGE üzerinde malın ancak konşimentonun ibrazı ile verilebileciği maddesinin olması halinde İNGİLİZ HUKUK SİSTEMİ AÇISINDAN VE PANDI KULÜPLER İÇİN ARTIK DOCUMENT OF TITLE KARAKTERİNE SAHİP olarak kabul edilmektedir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Straight Bılls Of Lading (Malın doğrudan konşimentoda adı belirtilen kişiye yada onun temsilcisine teslimini hükme bağlayan konşimento) Bu konşimentonun tanımı US Pomerene Act 1916 (49 U.S. Code Appx , recodified in 1994 as 49 U.S. Code da yapılmıştır. Belirli (spesifik) bir kişiye malın consigne edilmesine yada gönderilmesine amir konşimento türüdür. Ancak konşimentonun ön yüzünde açıkça ‘’non negotiable’’yada ‘’not negotiable’’ yazmaktadır.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Straight Bılls Of Lading (Malın doğrudan konşimentoda adı belirtilen kişiye yada onun temsilcisine teslimini hükme bağlayan konşimento) Önceleri Straight Bill yazmaktaydı. Bu konşimento yukarıda da açıklandığı üzere bir çok ülkede konşimento benzeri dokuman yada taşıma senedi olarak kabul edilir ve document of title karakterine sahip değildir. Malı almak için konşimentonun ibrazı gerekmez.Fakat bu durum yukarıda açıklandığı üzere artık değişmiştir. Fakat mülkiyet transfer edilebilir

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Waybill veya Seaway Bıll ;(Fransızca Lettre de Transport Maritime ,İspanyolca Carta de Porte Maritima Waybill taşıyan tarafından mal teslim alındıktan sonra keşide edilen ‘’non-negotiable bir makbuz (receipt)dir. Üzerinde açıkça ‘’non negotiable’’ yani bu belgenin ciro ve devri ile(transfer) malın sahipliğinin devredilemeyeceği yazmaktadır. Literatürde WAYBILL aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır. Waybill bir receipt olup malın teslim alındığını belgeler ve taşıma sözleşmesinin delilidir.Ancak aksı üstünde yazmıyorsa document of tıtle karakterine sahip değildir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Waybill veya Seaway Bıll ;(Fransızca Lettre de Transport Maritime ,İspanyolca Carta de Porte Maritima UK 1992 Cogsa ‘da ise hem malın taşıyan tarafından teslim alındığı hususunda karine teşkil etmesi hem de taşıma sözleşmesine havi olması vurgulanmaktadır. Fakat böyle bir konşimento da konulacak bir kloz ile document of title karakteri kazanabilir. “waybill... where such production [of the waybill at the port of discharge] is required by the express terms of that document or the law to which that document, or the contract of carriage contained in or evidenced by it, is subject...”

-Ship’s delivery order – The U. K Carriage of Goods bu Sea Act 1992 (U
-Ship’s delivery order – The U.K Carriage of Goods bu Sea Act 1992 (U.K 1992 c.50 at sec 1(4) de bu dokümanının tanımı aşağıdaki şekilde yapılmıştır. Ship’s delivery order ne konşimentodur ne de Seaway bill dir. Ancak bu doküman aşağıdaki hususları yerine getirir. -Bu doküman denizde eşyanın taşınması ile ilgili bir taşıma sözleşmesi altında yada bu amaçla tanzim edilir ve bu sözleşmeye konu olan malları kapsar -Bu dokümanda tanımlanan belirlenen tarafa konşimentonun temsil ettiği yükün teslimi hususunda taşıyanın taahhüdüne havidir. KONŞİMENTO TÜRLERİ

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Ship’s delivery order – The U.K Carriage of Goods bu Sea Act 1992 (U.K 1992 c.50 at sec 1(4) de bu dokümanının tanımı aşağıdaki şekilde yapılmıştır. Ship’s delivery order ile malın alıcısı taşıyandan fiziki olarak malın kendisine talep edilme hakkını elde ettiği gibi ,orijinal nüshayı ibraz etmeksizin bu hakkı elde ettiği gibi mala gelecek olan hasarlar nedeni ile taşıyandan zarar ziyan talebinde bulunma hakkını da elde etmektedir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ b-Malın yüklenmesine yada yüklenmek üzere teslim alınmasına göre tanzim edilen konşimento türleri (Düzenleme şekline göre konşimento türleri -Tesellüm ya da teslim konşimentosu; TTK 1228 (2) de bu konşimento aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır; ‘’Yükletenin (kanunda’’ yükleyici ‘’yerine ‘’yükleten ibaresi’’ kullanılmakta olup daha doğru bir ifade tarzıdır.)izniyle, taşınmak üzere teslim alınan fakat henüz gemiye yüklenmemiş olan eşya için ‘’tesellüm konşimentosu’’ düzenlenebilir.’’

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Yükleme Konşimentosu Yine TTK 1228 (2) de bunun aşağıdaki şekilde tanımlamaktadır. ‘’Eşya gemiye alınır alınmaz taşıyan, onun teslim alındığı sırada verilmiş olan geçici makbuz veya tesellüm konşimentosunun geri verilmesi karşılığında yükletenin istediği kadar yükleme konşimentosunu düzenlemekle yükümlüdür. Tesellüm Konşimentosuna eşyanın ne zaman ve hangi gemiye yüklenmiş olduğuna dair şerh verildiği taktirde bu konşimento ‘’yükleme konşimentosu’’ hükmündedir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ Malın yüklendiği andaki durumu itibari ile konşimento türleri ,yada doğru tanım ile konşimento türü olmaktan ziyade konşimentonun sıfatı itibari ile kullanılan konşimento terimleri.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Temiz Konşimento; (Clean bills of lading) Taşıyan konşimento hamili 3’ncü şahıslara karşı olan yükümlülüğü nedeni ile konşimento üzerindeki bilgilerin doğru olarak yazılmamasından sorumlu olacaktır. Bu hem malın miktarı, adedi, ölçüsü hem de cinsi, ambalajı ,ve yükleme anındaki durumu ile alakalı olmaktadır. Satış şartlarında yada akreditif şartlarında çoklukla ’’ clean on board ‘’konşimento şartı bulunmaktadır. Böylece malı görmeden alan alıcı konşimento bilgilerine göre malı alacağı için malın temiz olmasını istemektedir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Temiz Konşimento; (Clean bills of lading) Konşimentoda yükün durumu ile ilgili her hangi bir rezervin olmaması zımnen bu konşimentonun temiz konşimento olduğu anlamındadır.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Temiz Konşimento; (Clean bills of lading) ICC-UPC 600 Madde 27 Temiz Taşıma Belgesi ,bu konuda aşağıdaki ifadeye havidir; Bir banka sadece temiz bir taşıma belgesini kabul edecektir. Temiz bir taşıma belgesi malların veya malların ambalajının kusurlu bir durumunu açıkça ifade eden bir ibare veya kayıt taşımayan bir belgedir. .Bir akreditif bir taşıma belgesinin ‘’clean on board’’ olması şartını içerse bile ‘’clean ‘’sözcüğünün bir taşıma belgesinde gözükmesi gerekmez.’’

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Kirli Konşimento;(Dirty-claused bills of lading) Taşıyan malın dış görünüşünü tetkik ve çek ederek malın yükleme anındaki durumu ile ilgili aksaklıkları önce MATES RECEIPT yanı Kaptan Makbuzuna yazarak daha sonra bunları konşimentoya aktarır. Zaten Mates Receipt bir taslak konşimento niteliğindedir.

-Kirli Konşimento;(Dirty-claused bills of lading)
Yükleyiciye bu belgeyi ibraz ederek konşimentoları alma hakkı verir. Ancak bu şart değildir. Çünkü bu belge ‘’document of title’’ karakterine sahip belge değildir. Bu belgenin tanzimi hem yükün miktar ve durum itibari ile kaydının tutularak konşimento için bir draft hazırlamak hem de konşimento tanzim edilene kadar olan geçecek süre için yükleyicinin taşıyandan malı teslim ettiğine dair bir belge temin etmesi amacına matuftur. YÜKÜN DURUMU YADA SAYISI MİKTARI HUSUSUDAKİ REZERVLER BU KONŞİMENTOYU KİRLİ KONŞİMENTO YAPACAKTIR. KONŞİMENTO TÜRLERİ

KONŞİMENTO TÜRLERİ Bu rezervler aşağıdaki gibi olabilir. Çelik ve çelik boru yükleri için ‘’rust in stain’’,(past lekeleri var ), Cargo having heavy rust (yükte ağır pas var) Atmosphericaly rusty (yükte atmosferik pas var ) Loaded from open area,(Açık alandan yüklenmiştir) Bags stained,torn and wet(torbalar lekeli,yırtık ve ıslaktır) Barrels leaking (varillerde sızma var), Cartons dented (kartonlarda çentik ezik var)Bundels are broken(bağlar kopmuştur),Planks broken (kalaslar kırılmıştır) some palets are damaged(bazı paletler hasarlıdır),un protected goods(korunmasız yük), wet before shipment (yüklemeden önce ıslak vaziyetedir)

KONŞİMENTO TÜRLERİ Bu rezervler aşağıdaki gibi olabilir. Cartons dented (kartonlarda çentik ezik var) Bundels are broken(bağlar kopmuştur), Planks broken (kalaslar kırılmıştır) Some palets are damaged(bazı paletler hasarlıdır) Unprotected goods(korunmasız yük), wet before shipment (yüklemeden önce ıslak vaziyettedir)

KONŞİMENTO TÜRLERİ Geminin Çalışırılma Şekline yada taşıma hizmetinin türüne göre tanzim edilen konşimento Türleri. -Açık Piyasa Taşımacılığında Kullanılan Konşimentolar-Charterparty Konşimentoları Bu konşimentolar ,bu ilişkide önemli olan kira sözleşmesi olduğu için ,çoklukla her bir kira sözleşmesine (Sefer Esaslı taşıma sözleşmesi)ait olan onunla birlikte tanzim edilen konşimentolardır.

KONŞİMENTO TÜRLERİ Bu kira sözleşmelerinde matbu olarak yada sonradan ilave edilmek sureti ile kira sözleşmesine atıf olduğu için ,yada böyle bir atıfla İngiliz mevzuatı açısından İngiliz 1855 Bill Of Lading Act hükümlerini karşıladığı oranda alıcı ile taşıyan arasındaki ilişki satıcıya keşide edilen konşimentonun cover ettiği taşıma sözleşmesinin hükümlerine göre hallü fasl edilecektir.(Mülkiyetin alıcıya geçmesi ile)

KONŞİMENTO TÜRLERİ Kısaca bu tip konşimentolar taşıma sözleşmesinin tüm hükümlerini içermezler ,konşimentoda olması gereken kısa bazı hükümlere havi olup asıl kira sözleşmesine konşimentoda atıf yapılır. Ch/P deki tahkim Klz’nun konşimento içinde geçerli olması isteniyorsa bunun gerek Ch/P gerekse konşimentoda belirtilmesi gerekir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ Bu sonradan ilave olmuş ise ‘’otherwise as per terms and conditions of the charterparty which is dated …….and signed at……’’ Bu charter party de navlunun ve yükleme limanı demmurage’ının alıcı tarafından ödenmesi hükme bağlanmış ise bunun konşimentoda miktar zikren açıkça yer alması gerekmektedir. Yine emre bir konşimentoda, konşimentoya söz konusu Ch/p’ nin eklenmesi icap etmektedir. Bu tip Ch/p lere örnek vermek istersek. Gencon 94 Ch/P -Congen Bills of Lading 94 ,Congen Bills of lading 2007 gibi.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Kapalı Piyasa Taşımacılığında kullanılan Konşimentolar;(Düzenli hat taşımacılığı konşimentoları) Bu tip konşimentolar Charter Party konşimentolarından farklı olarak ,kira sözleşmesi tanzim edilmediği için ,daha doğrusu navlun sözleşmeleri başlığı altında ,taşıma sözleşmesi tanzim edildiği için ,booking note gibi,hatta çoklukla bu sözleşmeler şifahi olduğu için, bu taşıma sözleşmesinin delili olmak üzere konşimentonun arka yüzünde tüm booking note yada taşıma sözleşmesi hükümlerini kapsamak üzere tanzim edilir. Yada bazen bilinen bu şartlara sadece atıf yapılmak sureti ile short form liner bills of lading tanzim edilir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Kapalı Piyasa Taşımacılığında kullanılan Konşimentolar;(Düzenli hat taşımacılığı konşimentoları) Bu konşimentolar sivil meslek örgütleri tarafından prototip formlar olarak basılmakta, yine bu tip bazı örgütlerin kullanımı ihtiyarı olan kurallarına göre tanzim edilebilmektedir.(ICC ,CMI ,ICC/UNCTAD Rules gibi)

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Kapalı Piyasa Taşımacılığında kullanılan Konşimentolar;(Düzenli hat taşımacılığı konşimentoları) Örneğin; 1973 yılında ICC’nin(Uluslararası Ticaret Odası)oluşturduğu Kombine Taşıma Dokümanlarına Uygulanacak Yeknesak Kurallar (1975 yılında tadil edilmiştir)tahtında tanzim ettiği Fıata’nın Combine Bill of Lading’ı ve bunun yerine kaim olmak üzere UNCTAD-ICC ÇOKLU TAŞIMA DOKUMANLARINA UYGULANACAK OLAN YEKNESAK KURALLAR muvacehesinde oluşturduğu Fiata Çoklu Taşıma Konşimentosu (FBL), BIMCO’nun yapmış olduğu Combidoc(Combined Transport Document)1977 gibi.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Kapalı Piyasa Taşımacılığında kullanılan Konşimentolar;(Düzenli hat taşımacılığı konşimentoları) ICC/UNCTAD Yeknesak kurallarının uygulamaya konmasından sonra BIMCO Multımodal Transport Bills of Lading olarak MULTIDOC 95’i geliştirmiştir. Bu doküman negotiable bir belge olup, non-negotiable form olarak Multiwaybill 95 tanzim edilmiştir. Bu taşıma senedinde hem ICC-UNCTAD kuralları hem de CMI’ın Uniform Rules for Seaway bills hükümleri de dikkate alınmış ve Bimco non-negotaible dokuman olarak bunun kullanılmasını tavsiye etmiştir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Direk Konşiment Direct Bıll Of Lading (Yada Port to Port)Konşimento; Bu konşimento gemi ile bir malın bir limandan diğer bir limana taşınmasını içermektedir. -Through Bill Of Lading (Kesintisiz Konşimento) Böyle bir konşimentoda taşımanın sadece bir kısmı denizyolu ile taşıma olup,konşimentoyu keşide eden taşıyan sadece bu deniz ayağını asli taşıyan olarak gerçekleştirmektedir. Taşımanın geri kalanı ise ön ve arka taşıma olarak karadan gerçekleştirilmekte(karayolu veya demir yolu ile)yada aktarma yapılmaktadır. Bu konşimentonun en önemli özelliği taşıyan asli taşıma öncesindeki kısa süreli kara yolu yada demir yolu yada barge ile yapılan taşımayı kendi değil taşıtanın acentesi sıfatı ile başka alt taşıyanlara yaptırmakta ve bu nedenle taşıtan karşısında sadce taşımanın kendi yaptığı asli taşıma ayağından sorumlu olmakta, diğer kısımlarında ise sorumluluğu sadece taşıtanın acentesi sıfatı ile olmakta asli sorumluluk alt taşıma şirketlerinde olmaktadır.(Bkz ICS Dry Cargo Cartering Page 141 )

KONŞİMENTO TÜRLERİ Bu konşimentonun en önemli özelliği taşıyan asli taşıma öncesindeki kısa süreli kara yolu yada demir yolu yada barge ile yapılan taşımayı kendi değil taşıtanın acentesi sıfatı ile başka alt taşıyanlara yaptırmakta ve bu nedenle taşıtan karşısında sadece taşımanın kendi yaptığı asli taşıma ayağından sorumlu olmakta, diğer kısımlarında ise sorumluluğu sadece taşıtanın acentesi sıfatı ile olmakta asli sorumluluk alt taşıma şirketlerinde olmaktadır. (Bkz ICS Dry Cargo Cartering Page 141 )

KONŞİMENTO TÜRLERİ -Combine yada Multimodal Bill of Lading Bu konşimentonun keşide edildiği taşıma türünde yük bir taşıma şirketi yani Multimodal yada Combine Taşıma operatörü tarafından bir noktadan başka bir noktaya birden fazla ulaşım modu kullanılmak sureti ile taşınmakta ve bu üst taşıyan tüm taşımayı kendine ait araçlar ile yada farklı alt taşıma şirket yada şirketlerinin hizmetlerinden yararlanmak sureti ile gerçekleştirmekte ve keşide ettiği konşimento ile taşımanın tüm safhalarından sorumlu olmaktadır.

KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER
Konşimentoda yer alacak olan bilgiler konşimento ile ilgili uluslararası konvansiyonlar ve bu konvansiyonlar ile ilgili olarak yada olmayarak ulusal yasalar ile belirlenmiştir. Bu cümleden olmak üzere Hague Rules ve Hague Visby ‘de konşimento da yer alması gereken bilgiler aşağıdaki şekilde belirtilmiştir. KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

Hague Rules/Vısby’e göre; -Yükleme öncesi yükleten tarafından yazılı olarak belirtilen ,yada ambalajlanmamış ise yüklerin üstünde görülen veya ambalajlanmış ise ambalajların üstünde yer alan ve yolculuk boyunca her hangi bir kayba uğramadan duracak olan yükün tanımlanması için zorunlu olan markalarını yazmak zorundadır. –Paket(koli) yada parçaların ya sayısını veya miktarını (quantity )veya ağırlığını ,eğer yükleyici tarafından yazılı olarak belirtilmiş ise o şekilde yazılacaktır. KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

-Malın dış görünüşü itibari ile durumunun belirtilmesi gerekmektedir. Kısaca malı tanımlamaya yetecek bilginin ve malın yükleme anındaki dış görünüşü itibari ile durumunun konşimentoda yer alması gerekmektedir. KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

Bu durum eski TTK da aşağıdaki, şekilde yer almıştır. Madde 1098 Konşimento aşağıdaki hususları ihtiva eder; 1-Taşıyanın ad ve soyadını veya ticaret unvanını 2-Kaptanın adı ve soyadını 3-Geminin adı ve tabiiyetini 4-Yükletenin adı ve soyadını veya ticaret unvanını 5-Gönderilenin ad ve soyadını veya ticaret unvanını 6-Yükleme limanını KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

7-Boşaltma limanını veya buna dair talimat alınacak yeri 8-Gemiye yüklenen veya taşınmak üzere teslim alınan malların cinsi , ölçüsü, sayı veya tartısı ,markaları ve haricen belli olan hal ve mahiyetlerini 9- Navluna ait şartları 10- Tanzim olunduğu yer ve günü 11-Tanzim olunan nüshaların sayısını KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

Eski TTK da konşimentoda yer alması gereken hususlar bu şekilde belirtilmekle birlikte bunlardan bazılarının yazılı olmamasının kıymetli evrak niteliğindeki bir senedin bu niteliğine zarar verebileceği düşünülebilir. Oysaki doktrinde literatürde ve mahkeme kararlarında bunlardan bazılarının konşimentoda yer almamasının bu belgenin hukuken konşimento olarak kabul edilmesine halel getirmeyeceği kabul edilmiştir. Ancak konşimentonun asgari olarak içermesi gereken bilginin konşimentoda yer alması gerektiği ileri sürülmüştür. KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

Bunlar konşimentonun türüne göre değişmektedir. Ancak en önemli iki bilgi birden fazla konşimento tanzim edilmiş ise bunların her konşimento nüshasında yazılması gereken sayısı ve malı tanımlamaya yetecek asgari bilgi ve markalar ile malın yükleme anındaki haricen aşikar olan durumdur. KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

Yükü ve yükün durumunu tanımlamaya yetecek olan asgari bilgi konşimentoda yok ise ,konşimentonun neyi temsil ettiği anlaşılmayacak ,böyle olunca da konşimento üzerine inşa edilen bütün sistem çökecektir. (Bkz Gündüz Aybay Deniz Hukuku) Fakat yine Hamburg Konvansiyonun 15’nci maddesinin 3 paragrafı TTK‘ nın 1229(2)’si olarak yeni Ticaret Kanunumuzda yer alarak konşimentoda hangi bilgilerin yer alması gerekip gerekmeyeceğine eski TTK ya göre açıklık getirmiştir. Bu maddenin muhtevası aşağıda belirtilmiştir. KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

a) Yükletenin beyanına uygun olarak gemiye yüklenen veya yüklenmek üzere teslim alınan eşyanın genel olarak cinsini ,tanınması için zorunlu olan işaretlerini gerektiğinde tehlikeli eşya niteliğinde olup olmadığı hakkında açık bir bilgiyi, koli veya parça sayısı ile ağırlığını veya başka suretle ifade edilen miktarını KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

b) Eşyanın haricen belli olan hal ve durumunu c) Taşıyanın adı ve soyadını veya ticari unvanını ve işletme merkezini d) Kaptanın adı ve soyadını (Hamburg Konvansiyonunda yok) e) Geminin adı ve tabiiyetini (Hamburg Konvansiyonunda yok)

f) Yükletenin adı ve soyadını veya ticaret ünvanını g) Yükleten tarafından bildirilmiş ise , gönderilenin adı ve soyadını veya ticaret ünvanını h) Navlun sözleşmesine göre yükleme limanını ve taşıyanın eşyayı yükleme limanında teslim aldığı tarihi i) Navlun sözleşmesine göre boşaltma limanını veya buna ilişkin talimat alınacak yeri J) Konişmentonun düzenlendiği yer ve tarihi k)Taşıyan veya onu temsilen hareket eden kişinin imzasını l)Navlunun gönderilen tarafından ödeneceğine dair kayıtları ,ödenecek ise bunun miktarını m)Navlun sözleşmesinde açıkça kararlaştırılmışsa ,eşyanın boşaltma limanında teslim olunacağı tarih ve süreyi(Not;Çünkü Hamburg konvansiyonu taşıyanı gecikme zararlarından sorumlu tutmaktadır.(Gecikmeden kaynaklanan mal hasarından farklı olarak ticari kayıplardan da ) n)Sorumluluk sınırlarını genişleten her şartı(Not:Çünkü Hamburg Konvansiyonu taşıtanlar yükleyiciler lehine olup, taşıyanın sorumluluğu daraltılamaz, ancak genişletilebilir.) (Hamburg konvansiyonundaki ilave …bu konvansiyonun 6 cı maddesinin 4 cü paragrafına uygun olarak anlaşma sağlanması halinde ) o)Taraflarca uygun görülen diğer kayıtları

k) Taşıyan veya onu temsilen hareket eden kişinin imzasını l) Navlunun gönderilen tarafından ödeneceğine dair kayıtları ,ödenecek ise bunun miktarını m) Navlun sözleşmesinde açıkça kararlaştırılmışsa ,eşyanın boşaltma limanında teslim olunacağı tarih ve süreyi

n) Sorumluluk sınırlarını genişleten her şartı (Not: Çünkü Hamburg Konvansiyonu taşıtanlar yükleyiciler lehine olup, taşıyanın sorumluluğu daraltılamaz, ancak genişletilebilir.) (Hamburg konvansiyonundaki ilave bu konvansiyonun 6’ncı maddesinin 4’ncü paragrafına uygun olarak anlaşma sağlanması halinde ) o) Taraflarca uygun görülen diğer kayıtları

TTK da olmayan ancak Hamburg Konvansiyonunda olan maddeler. -Eğer birden fazla orijinal konşimento keşide edilmiş ise sayısı(Bu madde TTK da başka madde altında düzenlenmiştir) -Konvansiyonun 23’ncü maddesinin 3’cü paragrafına atıf yapan beyanlar. Bu 23’ncü maddenin 3’ncü paragrafı şu ifadeye havidir.

‘’Keşide edilen konşimento yada diğer bir taşıma senedi malın deniz yolu ile taşınması hususundaki bir sözleşmenin delili niteliğinde ise ,bu durumda bu taşımanın bu konvansiyonun hükümlerine tabi olacağı hususunda bir beyanın olması gerekecek ve bu beyan yükleyici veya gönderileni bu konvansiyonun hükümlerinden azade kılan bir hükmü geçersiz kılacaktır.’’

Fakat yine Hamburg Konvansiyonun 15’nci maddesinin 3’ncü paragrafı TTK ‘nın 1229(2)si olarak yeni Ticaret Kanunumuzda yer alarak konşimentoda hangi bilgilerin yer alması gerekip gerekmeyeceğine eski TTK ya göre açıklık getirmiştir. Bu maddenin muhtevası aşağıda belirtilmiştir. ‘’Birinci fıkrada sayılan unsurlardan bir veya bir kaçının konşimentoda bulunmaması senedin hukuken konşimento sayılmasını engellemez; yeter ki senet 1228 inci maddenin birinci fıkrasında yazılı unsurları taşımakta olsun.

Rotterdam Kurallarında ise bu husus aşağıdaki şekilde yer almıştır. 36. Madde Sözleşme detayları maddede bahsedilen taşıma belgesi veya elektronik taşıma kaydındaki sözleşme özellikleri, taşıtan tarafından temin edilen aşağıdaki bilgileri içerecektir: a) Taşınacak yüklerin tanımı; (b) Yüklerin tanımlanması için gereken başlıca işaretler; (c) Yüklerin paket veya parça sayısı veya miktarı ve (d) Taşıtan tarafından belirtilmişse, yüklerin ağırlığı

maddede bahsedilen taşıma belgesi veya elektronik taşıma kaydındaki sözleşme özellikleri aynı zamanda aşağıdakileri kapsayacaktır: (a) Taşıyanın veya ifa eden tarafın taşımak üzere teslim aldığı andaki görünen durumu ve düzenine ilişkin beyan (b) Taşıyanın adı ve adresi; (c) Taşıyanın veya ifa edenin yükleri teslim aldığı tarihte, veya yüklerin gemiye yüklendiği tarihte ya da taşıma belgesinin veya elektronik kaydın düzenlendiği tarih (d) Taşıma belgesi ciro edilebilir ise, birden fazla asıl nüsha düzenlenmiş olduğu durumlarda, ciro edilebilir taşıma belgesinin asıl nüsha sayısı

maddede bahsedilen taşıma belgesi veya elektronik taşıma kaydındaki sözleşme özellikleri aşağıdakileri de kapsayacaktır: (a) Taşıtan tarafından belirtilmişse, alıcının adı ve adresi; (b) Taşıma sözleşmesinde belirtilmişse, geminin adı; (c) Taşıyan tarafından biliniyorsa, teslim alma yeri ve teslim etme yeri (d) Taşıma sözleşmesinde belirtilmişse, yükleme limanı ve boşaltma limanı KONŞİMENTODA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER

39. Madde Sözleşme detaylarındaki eksiklikler maddenin veya 3. fıkralarında belirtilen sözleşme detaylarından bir veya birkaçının bulunmaması veya yanlış olması, taşıma belgesi ya da elektronik taşıma kaydının hukuki niteliğini veya geçerliliğini etkilemez.

Bu 39’ncu maddenin ifadesinin , öncesinde yapılan açıklamalarımız, hele hele Sn. Gündüz Aybay’ın yükü tanımlamaya yetecek asgari bilginin konşimentoda yer almamasının konşimentonun dayandığı bir sistemi çökerteceği hususundaki görüşü dikkate alındığında ne kadar eksik olacağı ortaya çıkacaktır. Konşimentoda olmayacak olan bilgiler yükü tanımlamaya yetecek olan bilgi ise o zaman yükü temsil etmeyen ve üzerinde yük olmayan konşimento neyin teslim alındığının, ve/veya neyin sahipliğinin, yada zilliyet veya mülkiyet hakkının belgesi olacaktır.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ -Taşıyan makul ve mantıki ölçme imkanları ile malın sayısını ağırlığını ölçebiliyorsa bunları bilmediğini konşimentoya yazamaz Aşağıda açıklanacağı üzere Hague Rules'a göre gerek Mates Receipt gerekse Konşimentoda TAŞIYAN eğer yükleyicinin beyan ettiği yük ile ilgili bilgiyi makul , mümkün ve mevcut olan bir vasıta ile (reasonable means of checking) kontrol etme imkanına sahipse malın sayısı, miktarı ve ağırlığı ile ilgili olarak bu bilgilerin ikisi için, ''number,quantity, weight, quality and condition un known' veya ''shippers weight ''kombinasyonu ile ''shippers count'' gibi genel cls lar koyamaz. En azından paketleri yada çuvalları sayabilmektedir. Her bir çuval yada paketin ağırlığını belki ölçemiyordur ama sayısını biliyordur. Tabi bunlar mühürlü konteynerler içinde değilse.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ Her bir çuval yada paketin ağırlığını belki ölçemiyordur ama sayısını biliyordur. Tabi bunlar mühürlü konteynerler içinde değilse. -Bununla birlikte ''Received the goods ın apparent good order and condıtıon ve ''as far as ascertained by reasonable means of checking as specıfıed above unless otherwise stated'şeklindeki Cls lar bir konşimento Ya da Mate's Receıpt'ın basılı formunda yer alabilir. -Miktar ile ilgili olarak yükleyici Konşimentoda ya yüklenen malın paket Ya da parça sayısını veya ağırlığını belirtmek hakkına sahiptir. Ancak Yükün hem sayısı hem de ağırlığını birlikte konşimentoda belirtme hakkına sahip değildir.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ Normal olarak taşıyan Break Bulk veya Neo Bulk Taşımalarda paket, parça , kutu, bağ, balya, çuval vb. gemiye alırken sayabilir. Ancak yükleyici taşıyandan paketin sayısına ilave olarak bunların ağırlığını ve/veya toplam ağırlığını da konşimentoda belirtmesini isterse. İşte o zaman Taşıyan konşimentoya aşağıdaki remark'ı koyarak kendini koruyabilecektir.''said to weight x kg for the purpose of calculation of freıght'‘veya daha uygun olarak ‘’for the purpose of stability calculation’’ Detay İçin bkz ESMERALDA 1 (1988)1 LLR 206,SKULD BILLS OF LADING -Anders Ulrik 1996

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ Diğer taraftan dökme yüklemelerde sadece ağırlık(weight) hesaplanabilir Ya da yükleyicinin bu konudaki beyanı kontrol edilebilir, bu durumda taşıyan konşimentoda ''weight is unknown'‘ gibi bir ifadeye yer veremez. Taşıyan dökme yükün ağırlığını draft survey ile tespit etmek mecburiyetindedir.* *İmkanlar buna müsait ise ,değilse ''Yükleyicinin beyanına göre ''şeklinde bir meşruhat koyabilir.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ - Ne taşıyan, ne de taşıyanın kaptan ve acentesi, yükleyicinin miktar, adet, parça, ağırlık vb. hususundaki beyanları ile ilgili haklı ve makul endişe ve şüpheleri varsa ,yada bunları mevcut ve makul imkanlar ile kontrol ve tespit etme imkanına sahip değilse ,yükleyicinin bu beyanlarına konşimentoda ,belirtildiği şekilde yer verme yükümlülüğüne sahip değildir.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ Eğer ağırlık, miktar ve yükün durumu hususunda şüphe varsa,yukarıda sözü edildiği üzere Mate's Receipt ve Konşimento üstünde ''weight, quantity, and quality and condition unknown'‘ şeklinde şerh düşülmelidir.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ -Yükün durumu hususunda ise Taşıyanın yükün dış görünüşü itibari ile durumunu kontrol etme ve yükleyicinin beyanına göre bir farklılık varsa bunu konşimentoda belirtmek yükümlülüğü vardır. Taşıyan konşimentoya Ya da Mate's Receipt'e koyacağı bir genel cls ile bu sorumluluğunu sınırlayamaz.

MATE'S RECEIPT VE KONŞİMENTO TANZİMİNDE DİKKAT EDİLECEK OLAN HUSUSLAR VE BUNLARIN Uluslar arası KONVANSİYONLAR İLE İLİŞKİSİ Yani ''carrier will not have any obligation and responsıbility to check the cargo whether it is apparently in good order and condition '' şeklinde bir ibareyi şart edemez. Çünkü malın dış görünüşü itibari ile bunu yapmasına bir engel yoktur. Bu ayrıca konşimento tanzimi ile akdi ilişki içine girdiği konşimento hamili 3 şahıslar bakımından, onların çıkarlarını korumak için taşıyanın üzerine yüklenen bir yükümlülüktür.

KONŞİMENTOYA MUĞLAK MASALIMSI İFADELER YAZILAMAZ.
Bu genel ifadelerin dışında malın adedi hususunda gerek Mate's Receipt de gerekse Konşimento da taşıyan, Masalımsı, makul olmayan ifadeler kullanamaz. Örneğin gemiye 6 adet Fil yüklenmiş fakat 1'i hakkında tereddüt varsa ; ''Received for on carriage, six elephants one in dispute, if on board to be delivered to the receivers’’ şeklinde bir ifade yazılamaz. .

KONŞİMENTOYA MUĞLAK MASALIMSI
İFADELER YAZILAMAZ. Aynı şekilde 3000 tonluk bir Kostere ,ambar içine, Ambar ağzı izdüşümüne ve güverteye 9 adet konteyner yüklenmiş başkada mal yüklenmemiş ise gemiye 9 konteyner yüklendi ancak 2 sinin yüklenip yüklenmediği hususunda tereddüt bulunmaktadır gibi absürt bir ifade kullanılamaz. Gemi 9 tane konteyneri yükleyip yüklemediğini bilmek zorundadır. Konteyner sayısı için ‘’said to count ‘’gibi bir remarkı konşimentoya koyamaz. Ancak muhtevası için malın konteynere yüklemesini taşıyan yapmamış ise ‘’said to contain’’,’’said to weight’’ gibi remarklar koyabilir. .

KİRACILAR HASAR İLE İLGİLİ GENEL İFADELERİ DEĞİL KESİN İFADELERİ KONŞİMENTODA GÖRMEK İSTER.
''Cargo loaded as being not good order and sound'' Cargo apparently is not good order and sound ' Ancak kıracılar bu gibi genel ifadelerden haklı olarak hoşlanmayacaklardır. Yükün hepsi bu durumda ise bu gibi genellemeler yapılır. Ancak bazıları hasarlı ise, hasarlı yükün adedini ve miktarını ve ayrıca hasarın ne olduğunun tanımının konşimentoda yer almasını isteyeceklerdir.

KİRACILAR HASAR İLE İLGİLİ GENEL İFADELERİ DEĞİL KESİN İFADELERİ KONŞİMENTODA GÖRMEK İSTER.
6 cartons are protected ımproperly or inadequatly (uygun olmayan şekilde korunmuş) veya 3 pallets are broken (kırılmış),12 bags are torn (yırtılmış) and there is leakege (yük torbadan akıyor),10 cases are badly broken (kötü bir şekilde kırılmış), çelik yükleri için ; malların hepsinde bu durum varsa ; all cargo is rusty (paslı) veya all cargo having rust stain (malda pas lekesi var, benek benek paslar var )gibi açık remarkların olması gerekir.

DENİZ TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN KONŞİMENTO VE TAŞIMA SENETLERİ İLE İLGİLİ KONVANSİYONLAR.
-1893 HARTER ACT (ABD ULUSAL YASASI ANCAK HAGUE RULE’ a zemin hazırlamıştır.) -Hague Rules 1921 /1922 –(KONVANSİYON DEĞİL KONİŞMENTOYA MÜTEALLIK KURALLARIN YEKNESAKLAŞTIRILMASI ile ilgili olup ,TARAFLAR İSTERSE UYGULAMAKTADIR. -Konşimentolu Taşımalar Hakkında Bazı Kuralların Birleştirilmesine Dair Brüksel Konvansiyonu 1924 Brüksel Konvansiyonu Türkiye 14.Şubat.1955 de onaylamış ve Türkiye için da yürürlüğe girmiştir. Konvansiyon 1931 yılında uygulamaya girmiştir.Hague Rules’ın konvansiyon hali.

-1968 HAGUE VISBY (1924 Brüksel Konvansiyonunun Protokolü de yürürlüğe girmiştir. -1979 SDR Protokolü (Visby Protokolü)14 Şubat de yürürlüğe girmiştir. Sorumluluk limitleri Golden Frank ten SDR ye dönüşmüştür. Türkiye taraf değildir. Ancak yeni TTK HAGUE Rules, HAGUE VISBY ,SDR PROTOKULÜ ve 1978 Hamburg Konvansiyonu Hükümlerini dikkate almıştır. -1978 Hamburg Konvansiyonu 1992 yılında yürürlüğe girmiştir. Türkiye taraf değildir.Taşıtanlar lehinedir. -Rotterdam Kuralları 23 Eylül 2009 Henüz Yürürlükte değil

- Konvansiyon olmayan uygulanması ihtiyarı kurallar; ICC 1973 Kombine taşıma dokümanlarına uygulanacak yeknesak kurallar tadili ICC-UNCTAD Çoklu taşıma dokümanlarına uygulanacak olan yeknesak kurallar 1992 - CMI’ın Uniform Rules for Seaway

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Tarihsel olarak Deniz Hukuku hükümleri taşıyanı yükte meydana gelen hasar ve ziya için, bazı hususlar dışında, bu durumun meydana gelmesinde kusur ve ihmali olsun ya da olmasın sorumlu tutmaktaydı. Burada taşıyanın mutlak sorumluluğu bulunmakta olup ,kusur sorumluluğu uygulanmamaktaydı.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Taşıyanın sorumsuzluğu sadece TANRIDAN GELEN SEMAVİ AFETLERDEN, YÜKÜN KENDİ AYIBINDAN, AMME DÜŞMANLARININ EYLEMLERİNDEN ,TAŞITANIN KENDİ KUSURUNDAN kaynaklanan nedenler ile mal hasar ve kaybı ortaya çıkıyorsa ve bunun ortaya çıkmasında taşıyanın kusuru yoksa kabul ediliyordu. Diğer bir muafiyet ise Rodos hukukundan beri uygulanan Müşterek Avarya hususuydu.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Alıcı yükleyicinin temiz olarak verdiği malın hasarlandığını ,yada yükün teslim edilmediğini ortaya koyarsa taşıyan bu hasar yada kaybın kendinden kaynaklanmadığını yada kusuru olmaksızın belirtilen istisna maddeleri nedeni ile meydana geldiğini ispatlayamıyorsa(bu maddelerin konşimentoda yazılı olması kaydıyla) bundan sorumlu olmaktaydı. Bu hasarda sorumluluk ve/veya kusurunun olmadığının ispatı taşıyanda idi.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Tüm deniz taşımacılığı sözleşmelerinde aksi mukavelede belirtilmedikçe taşıyan a) Taşımayı yaptığı geminin denize, yola, yüke elverişli olduğunu (Seaworthy olmasını) b) Geminin seferi makul bir özen ile başlayıp tamamlanmasını ve haksız sapma yapmamasını garanti ediyordu.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Armatörün gemisini seaworthy yapması hususu ve malı bır hasar ve zayi olmadan sahibine teslim etmemesi halinde sorumlu olması yukarıda da belirtildiği üzere İsa’dan sonra 9’ncu YY da Bizans kanunlarının Constantinapolis versiyonunda yer almakta hatta kökü daha da gerilere gitmekteydi.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Armatörün yük hasar ve kaybı ile ilgili sorumluluğu hem Common Law hem de Civil Law bakımından çok katı idi. Konşimento bilindiği üzere taşıyan ile yükleyici arasındaki ticari ilişkinin en önemli delili olmakta yük hasarı yada eksikliğinin ortaya çıkması durumunda yük sahibinin en önemli delili olmaktaydı. Böylece taşıyan yada armatör konşimentonun varlığı nedeni ile bu sorumluluktan kaçamamaktaydı.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu İlk konşimentolar ağır istisna maddelerini içermemekte idi. İlk istisna cls ‘ları genel nitelikte olup ‘’danger of the sea only excepted’’ veya ‘’said to be’’ cls ları şeklinde idi . Bununla birlikte 18’nci YY. da mahkeme kararları sonucunda armatörler/taşıyanlar konşimentoları tadil etmeye ve genel Common Law ‘’istisnaları dışında maddeler de ilave etmeye başlamışlardır.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Böylece taşıyanlar kendilerini yüke gelecek olan hasar ve kayıplar bakımından denizin ve seyrüseferin her türlü tehlike ve riskleri bakımından sorumsuz kılacak maddeleri konşimentolara ademi mesuliyet cls’ları olarak koymaya başlamışlardır. Konşimentoya konan bu şerhler yada cls’lar istisna, ademi mesuliyet ’’excemption cls’’ yada ‘’negligence cls’’ başka deyişle ‘’exonoration cls’’lar olarak bilinmektedir. Böylece taşıyanlar taşıma sözleşmesinden doğan ve mevcut yasalar ile güvence altına alınan katı sorumluluklarını sınırlamaya başlamışlardır.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Gerek Common Law da gerekse Civil Law da , (Orta Çağ Tüccar Hukukunun da The Mediaval Law Mercatoria ve Lex Mercatoria’nın uygulanması ile ortaya çıkan ticaretin serbestleşmesi uyarınca)sözleşme serbestisi gereği bunu yapmaya hakları bulunmaktaydı. Bu husus halen ticari sözleşmelerde ve kira sözleşmelerinde devam etmektedir.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Buna göre bir taraftan taşıyanlar Common Law ve Civil Law İle katı sorumluluğa sahip olmakta ,ancak diğer taraftan konşimentoya karşılıklı olarak taşıtan ile anlaşarak, doğru bir ifade ile o tarihlerde gemi sayısı az olduğu için bunu dikte ederek ,ademi mesuliyet cls’ ları koyarak bu sorumluluktan kurtulmaktaydılar. Bu kayıtların yükleyiciler ya da taşıtanlar aleyhine bozduğu çıkar dengesini mahkemeler içtihatları ile düzeltmeye çalışmışlardır.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Örneğin İngiliz Mahkemeleri ''Exception Clause''ların geçerliliğini kabul etmek için taşıyanın iki yükümlülüğünü yerine getirmesini ''ön şart'‘ olarak aramaya başlamışlardır. Taşıdığı malın hasara uğraması nedeni ile sorumluluğu bulunan taşıyanın ,sorumsuzluk kayıtlarından yararlanıp sorumluluktan kurtulması için aşağıdaki iki şartı yerine getirmesi gerekmekteydi. 1) Yüke gerekli özeni göstermiş olması (Taşımak üzere teslim almasından teslim edilene kadar, malın hasarlanmaması ve kayba uğramaması için gerekli özenin gösterilmesi) 2) Sefer başlangıcında gemiyi denize elverişli (Seaworthıness) olarak hazırlamış olması

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Taşıyan bunları yerine getirmediyse, mesuliyetsizlik kayıtlarına rağmen hasar ve kayıplardan sorumlu olmaktaydı. Bu iki şartı yerine getirdiğinin ispat yükü de taşıyanda olmaktaydı. Ancak buda soruna çözüm getirmemiştir. Bu durumun bir yasa ile kontrol altına alınması ihtiyacı üzerine 19 YY sonlarında çok fazla gemisi olmayan ve taşıtan durumunda olan ABD de Harter Act kabul edilmiştir.(1893)

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Diğer taraftan çözüm için armatörler bazı konşimentoları kabul etmişlerdir. Bu konşimentolar aşağıdaki hükümleri içermekteydiler. Armatörün gemi personelinin seyrüsefer ile ilgili kusurları nedeni ile sorumlu olmayacağını, ancak gemi kaptanı ve mürettebatın yüke gerekli ihtimam ve özeni göstermemeleri nedeni ile meydana gelecek olan hasarlardan sorumlu olacaklarına amir hükümleri içermekteydi.Teknik ve Ticari kusur ayrımının ortaya çıkışı

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Diğer model konşimentolar ise taşıyan gemi personelinin ve kaptanın kusurlarından bunlar geminin seyrüseferini ve idaresi ile ilgili kusurlar olmadıkça sorumlu olduğunu hükme bağlamaktaydı. Amerika’yı takiben bu kaostan kurtulmak için İngiliz dominyonlarında bu bazı yasal oluşumlar başlamış ve Australian Carriage of Goods By Sea Act (Cogsa 1904), New Zealand Shipping and Seaman Act 1908 ve Canadian Water Carriage Act ile devam etmiştir.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Konşimento ile ilgili kuralların yeknesaklaştırılması ve reformu ile ilgili çalışmalar ,Armatörlerin küresel olarak asgari sorumluluklarını belirleyen uluslararası kullanımı olacak bir model konşimentonun oluşturulmasında odaklanmıştır. Uluslararası Law Association ve CMI ‘ın himayesinde bu konuda bir uluslararası konvansiyon toplanmıştır.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Uniform yasa yapılması hususundaki trend geçici olarak durmuş ancak, mesele her iki tarafın taşıyan ve taşıtan arasında kendi arzusu ile konşimentoda yer alacak taşıyanın yetki ve sorumluluklarının neler olması gerektiğini belirleyen bir Cod’un oluşturulmasına evirilmiştir. Uniform yasa oluşturulma projesi sonradan yeniden yapılmak üzere bir kenara bırakılmıştır.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Toplantılar ,İngiltere Hükümetinin o tarihlerde taşıtan olan dominyonlarının baskıları ile armatörlerin bir anlaşmaya razı olmalarına yol açmıştır. Önemli Armatör liderleri, sigortacılar, yükleyiciler ,büyük denizci ülkelerin bankacıları ile uzun müzakerelerden sonra Uluslararası Hukuk Örgütünün Deniz Hukuku Komitesince 1921 tarihinde Hague (Lahey)de yapılan bir toplantıda bir set kurallar taslak olarak hazırlanmıştır. İşte böylece HAGUE RULES olarak bilinen kurallar ortaya çıkmıştır. Ancak bu kurallar hemen kabul edilmemiştir., İhtiyarı olduğu için yaygın olarak kullanılmamıştır.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Bunun üzerine bu kurallar 1922 yılında CMI tarafından Londra konferansında tadil edilmiştir. Kurallar paralelinde uluslararası bir yasa yada konvansiyon oluşturulması hususundaki ajitasyon ve ısrar devam etmiş ve 1922 yılında Brüksel de Deniz Hukuku konusunda bir diplomatik konferans düzenlenmiştir.

Konşimento İle İlgili Konvansiyonların Oluşumunun Geçmişi ve Taşıyanın Konşimentodan Doğan Tarihsel Sorumluluğu Bu konferansta hazırlanan taslak konvansiyon 1923 de Brüksel de yapılan toplantıda tadil edilmiş ve 25 Ağustos 1924 de yapılan Uluslararası Konferansta Uluslararası Konvansiyon olarak resmen kabul edilmiş ve her taraf ülke kendi ülkelerinden neşet edecek ‘’outward’’konşimentolara kendileri açısından konvansiyonun yürürlük tarihinden itibaren bu konvansiyonu uygulamayı kabul etmişlerdir. BÖYLECE 1924 BRÜKSEL KONVANSİYONU OLUŞMUŞTUR. 2 HAZİRAN 1931 DE YÜRÜLÜĞE GİRMİŞTİR.

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
İMEAK DENİZ TİCARET ODASI HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI

HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "HARUN ŞİŞMANYAZICI DTO YKB DANIŞMANI"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim