Tam Maliyet, Normal Maliyet ve Değişken Maliyet Yöntemleri

... konulu sunumlar: "Tam Maliyet, Normal Maliyet ve Değişken Maliyet Yöntemleri"— Sunum transkripti:

1 Tam Maliyet, Normal Maliyet ve Değişken Maliyet Yöntemleri

2 Üretilen mamul maliyetleri; -direkt ilk madde malzeme giderleri -direkt işçilik giderleri -genel üretim giderlerinden oluşur. Genel üretim giderlerinin içinde hem sabit hem de değişken giderler mevcuttur. Bu nedenle, -değişken genel üretim giderleri -sabit genel üretim giderlerinden oluşur. Sabit genel üretim giderlerinin üretim hacminden etkilenmemesi, bu giderlerin üretilen birimlerin maliyetine yüklenmesinin doğru olup olmadığı eğer yüklenecekse bunun hangi üretim düzeyi baz alınarak yapılması gerektiği konusunda farklı görüşler söz konusudur. Bunlar 3 başlık altında incelenmektedir.

3 Tam Maliyet Yöntemi Direkt ilk madde ve malzeme giderleri
Direkt işçilik ÜRETİM MALİYETİ Değişken genel üretim giderleri Sabit genel üretim giderleri

4 Tam Maliyet Yöntemi; dönemin üretim giderlerinin tamamını o dönemde yapılan üretimin maliyetine yükleyen yöntemdir. Örnek; Tek bir mamulün üretimini yapan ve yıllık üretim kapasitesi 240 ton aylık üretim kapasitesi 20 ton olan A.Ş.’nin Haziran ve Temmuz aylarına ilişkin veriler aşağıdaki tablodaki gibidir. Tablodaki iki önemli husus; Haziran ayında üretim 15 tondur. Temmuz ayında ise üretim 1 tondur. Haziranda 7 ton artan mamul stokları, Temmuzda 7 ton azalmıştır. Bunların dışında her şey aynı kalmıştır.

5 Miktarlar: Haziran Temmuz Dönem başı mamul stok 0 7 Dönemde üretilen 15 1 Dönemde satılan 8 8 Dönem sonu mamul stoku 7 0 Üretim Giderleri: Direkt ilk madde malz. gid. 50 TL/ton üretim 750 (50*15) 50 (50*1) Direkt işçilik giderleri 20 TL/ton üretim 300 (20*15) 20 (20*1) Genel üretim giderleri Değişken 10 TL/ton 150 (10*15) 10 (10*1) Sabit 450 TL/ton Dönem giderleri: Araştırma ve geliştirme gid.(sabit) Pazarlama satış dağıtım giderleri Değişken 10 TL/ton satış Sabit (120 TL/ay) Genel yönetim giderleri (sabit) Finansman giderleri Değişken (1,25 TL/ton satış) Sabit (90 TL/ay) Satışlar 8 ton x 250 TL/ton

6 Tam Maliyet Yönteminde Maliyet Hesaplamaları Haziran Toplam Gideri Birim Üretim gideri Yüklenen üretim Üretim Maliyeti Direkt ilk madde malz. gid Direkt işçilik giderleri Genel üretim gid.değişken Genel üretim gid.Sabit Toplam Dönem sonu mamul stok 110x7= 770→Bilanço Satılan Mamul Maliyeti 110x8= 880 →Gelir Gider Tablosu Toplam 1650

7 Tam Maliyet Yönteminde Maliyet Hesaplamaları Temmuz Toplam Gideri Birim Üretim gideri Yüklenen üretim Üretim Maliyeti Direkt ilk madde malz. gid Direkt işçilik giderleri Genel üretim gid.değişken Genel üretim gid.Sabit Toplam Dönem sonu mamul stok 0 →Bilanço Satılan Mamul Maliyeti 1.300→Gelir Gider Tablosu Dönem başı stok 770 Üretilen mamul maliyeti 530 Satılabilir mamul maliyeti stok 0 olduğu için Satılan mamul maliyeti 1.300

8 Haziran ayında 1. 650 TL üretim gideri oluşmuştur
Haziran ayında TL üretim gideri oluşmuştur. Haziran ayında 15 ton üretim yapıldığından üretimin ton maliyeti 1.650/15 = 110 TL olur. Haziranda 8 ton satıldığından 110x8=880 TL satılan malın üretim maliyetidir. Kalan 7 tonun maliyeti ise 7x110=770 TL olur. Temmuz ayında toplam üretim gideri 530 TL olduğundan ton başına 530/1=530 TL üretim gideri olur. Temmuz ayında satılan 8 tonun üretim maliyeti 7 tonu 110x7 = 770 TL ve 1 tonu da 530 TL toplam TL dir. Bu hesaplamalardan Haziran ayı ve Temmuz ayı Brüt satış karının çok farklı olduğu görülmektedir.

9 Tam Maliyet Yönteminde Gelir-Gider Tablosu Haziran Temmuz Net Satışlar Satışların Maliyeti (880) (1.300) Brüt Satış Karı Faaliyet Giderleri (740) (740) Araştırma ve geliştirme gid.(sabit) Pazarlama satış dağıtım giderleri Genel yönetim giderleri (sabit) Faaliyet Karı 380 (40) Finansman giderleri (100) (100) Olağan kar zarar 280 (140) Dönem Kar Zararı 280 (140)

10 Normal Maliyet Yöntemi
Direkt ilk madde ve malzeme giderleri Direkt işçilik ÜRETİM MALİYETİ Değişken genel üretim giderleri KAPASİTE SAPMASI Sabit genel üretim giderleri

11 Normal Maliyet Yöntemi; direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve değişken genel üretim giderlerinin tamamını, sabit genel üretim giderlerinin ise kullanılan kapasiteye düşen bölümünü üretim maliyetlerine yükleyen yöntemdir. Bu yöntemde boş kapasiteye veya kapasitenin aşılan kısmına düşen sabit genel üretim giderleri “kapasite sapması” adıyla ayrılarak kayıtlar denkleştirilir.

12 Normal Maliyet Yönteminde Maliyet Hesaplamaları; 450 TL sabit giderin tam kapasitesinin 20 ton olduğu biliniyor. Haziran Toplam Gideri Birim Üretim gideri Yüklenen üretim Üretim Maliyeti Direkt ilk madde malz. gid Direkt işçilik giderleri Genel üretim gid.değişken Genel üretim gid.Sabit ,5 Toplam ,5 Dönem sonu mamul stok 102,5x7= 717,5→Bilanço Kapasite sapması olumsuz 22,5x5=112,5 → Bilanço veya gelir gider tablosu Satılan Mamul Maliyeti 102,5x8=820 →Gelir Gider Tablosu

13 Normal Maliyet Yönteminde Maliyet Hesaplamaları Temmuz Toplam Gideri Birim Üretim gideri Yüklenen üretim Üretim Maliyeti Direkt ilk madde malz. gid Direkt işçilik giderleri Genel üretim gid.değişken Genel üretim gid.Sabit ,5 Toplam ,5 Dönem sonu mamul stok 0 →Bilanço Kapasite sapması 22,5x19=427,5 → Bilanço veya gelir gider tablosu Satılan Mamul Maliyeti 102,5x8=820 →Gelir Gider Tablosu Dönem başı stok 717,5 Üretilen mamul maliyeti 102,5 Satılabilir mamul maliyeti 820 stok 0 olduğu için Satılan mamul maliyeti 820

14 Normal Maliyet Yönteminde Gelir-Gider Tablosu Haziran Temmuz Net Satışlar Satışların Maliyeti (932,5) (1.247,5) Üretim maliyeti Kapasite sapması 112,5 427,5 Brüt Satış Karı ,5 Faaliyet Giderleri (740) (740) Araştırma ve geliştirme gid.(sabit) Pazarlama satış dağıtım giderleri Genel yönetim giderleri (sabit) Faaliyet Karı 327,50 12,5 Finansman giderleri (100) (100) Olağan kar zarar 227,5 (87,5) Dönem Kar Zararı 227,5 (87,5)

15 Değişken Maliyet Yöntemi
Direkt ilk madde ve malzeme giderleri Direkt işçilik ÜRETİM MALİYETİ Değişken genel üretim giderleri DÖNEM GİDERİ Sabit genel üretim giderleri

16 Değişken Maliyet Yöntemi; Sadece değişken üretim giderlerini (direkt ilk madde ve malzeme,direkt işçilik ve değişken genel üretim giderleri) üretim maliyetlerine yükleyen, sabit genel üretim giderlerinin tamamını ise üretim maliyetleri dışında tutarak, doğrudan gelir-gider tablosuna yansıtan yöntemdir. Bu yönteme “direkt maliyet yöntemi” de denmektedir

17 Değişken Maliyet Yönteminde Maliyet Hesaplamaları Haziran Toplam Gideri Birim Üretim gideri Yüklenen üretim Üretim Maliyeti Direkt ilk madde malz. gid Direkt işçilik giderleri Genel üretim gid.değişken Genel üretim gid.Sabit Toplam Dönem sonu mamul stok 80x7= 560→Bilanço Sabit genel üretim giderleri 450 → Gelir-gider tablosu Satılan Mamul Maliyeti 80x8 = 640 →Gelir Gider Tablosu

18 Değişken Maliyet Yönteminde Maliyet Hesaplamaları Temmuz Toplam Gideri Birim Üretim gideri Yüklenen üretim Üretim Maliyeti Direkt ilk madde malz. gid Direkt işçilik giderleri Genel üretim gid.değişken Genel üretim gid.Sabit Toplam Dönem sonu mamul stok 0 →Bilanço Sabit genel üretim giderleri 450 → Gelir-Gider Tablosu Satılan Mamul Maliyeti 640 →Gelir-Gider Tablosu Dönem başı stok 560 Üretilen mamul maliyeti 80 Satılabilir mamul maliyeti 640 stok 0 olduğu için Satılan mamul maliyeti 640

19 Değişken Maliyet Yönteminde Katkı Tipi Gelir-Gider Tablosu Haziran Temmuz Net Satışlar Satışların Maliyeti (640) (640) Brüt Katkı Payı Değişken Dönem Giderleri (90) (90) Pazarlama satış dağıtım giderleri Finansman Net Katkı Payı Sabit Dönem Giderleri (1.200) (1.200) Araştırma geliştirme Pazarlama Satış Dağıtım Genel Yönetim Genel üretim gideri Finansman Kara Katkı Olağan kar zarar Dönem Kar Zararı 70 70

20 Katkı oranı=Toplam net katkı Payı/Satışlar 1. 270/2
Katkı oranı=Toplam net katkı Payı/Satışlar 1.270/2.000=0,635 Başabaş noktası=Toplam Sabit Maliyet/Katkı oranı = 1.200/0,635=1.890 TL (1.890/250=7,56 ton) Güvenlik payı=Fiili satışlar-Başabaş noktası =110 TL Güvenlik oranı =Güvenlik payı/Fiili Satışlar=110/2.000 = 0,055 Gerekli Satışlar=Hedef Kar+Toplam Sabit Maliy./Katkı or /0,635=3.000 TL (3.000/250=12 ton)