ŞİDDET VE ŞİDDETLE BAŞ ETME

... konulu sunumlar: "ŞİDDET VE ŞİDDETLE BAŞ ETME"— Sunum transkripti:

1 ŞİDDET VE ŞİDDETLE BAŞ ETME
Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

2 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Şiddet Şiddetin tam bir tanımını yapmak çok kolay değildir. Sözel ve psikolojik tacizi de içeren fiziksel şiddetin yanı sıra kabadayılık, bedenini kullanarak birine bilerek rahatsızlık veya fiziki olarak zarar vermek de bu kavram içinde yer almaktadır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

3 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Şiddet Son bir yıl içerisinde fiziksel bir kavga içinde yer alma; yaşamı boyunca bir kez dahi bir silah taşıma veya ateşli silah dışındaki çakı, bıçak, jilet gibi kesici aletler taşımak da şiddet davranışı kapsamında değerlendirilmelidir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

4 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Şiddet Şiddet içerikli davranışlar arasında öfke patlamaları, vurmak, tekmelemek, itmek, yaralamak, kavga etmek, başkaları ile ilgili tehditler savurmak ya da yaralamaya çalışmak, hayvanlara yönelik acımasız davranışlar, yangın çıkarmaya teşebbüs etmek ve eşyalara bilerek zarar vermek sayılabilir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

5 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

6 Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri:
Gencin veya çocuğun şiddet davranışı sergileme riskini arttıran bazı çevresel veya kişisel özellikler sayılabilir: Evde ve/veya okulda sosyal olarak aşırı içine kapanık olan çocuklar, Yoğun bir izolasyon içinde olmak, Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

7 Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri:
Şiddete maruz kalmak, Başkaları tarafından çabucak kızdırılabilir olmak, Aşırı alınganlık, Kendine rahat verilmediği duygusunu sık yaşamak, Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

8 Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri:
Okul başarısının düşük olması, Öfke kontrolünü becerememek ve sık öfke patlamaları yaşamak, Geçmişinde, şiddet içeren davranışlarının bulunması, Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

9 Şiddet Davranışı İçin Risk Faktörleri:
Bireysel farklılıklara toleransın olmaması, Madde kullanmak, Dürtüsel/fevri olmak, Çok çabuk hayal kırıklığına uğramak ve bunu tolere edememek. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

10 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Suç Çocuğun yakalanması ya da yakalanmamasına, polisle başının derde girmesi ya da girmemesine bakmaksızın hayatı boyunca bir kez suç işlemesi, suç işleme eğilimi kapsamında değerlendirilir. Suç, bireyin toplumun içinde yürürlükte olan kurallara aykırı düşmesidir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

11 Suç işlemeye yol açan etmenlerin bir kısmı şöyle sıralanabilir:
Çocukların davranışlarını kontrol etmekte zorluk yaşaması ve içlerinden geldiği gibi düşünmeden hareket etmeleri. Hayal kırıklığına toleranslarının düşük olması ve herhangi bir engellenmeyle karşılaştıkları zaman onunla başa çıkamamaları. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

12 Suç işlemeye yol açan etmenlerin bir kısmı şöyle sıralanabilir:
Sorun çözme, öfke kontrolü ve iletişim kurma gibi sosyal becerilerinin zayıf olması, Çocukların eğitim yaşamının ihmal edilmesi, Çocuğa yönelik zayıf danışmanlık, çocuğun yaşamını takip etmekte başarısızlık. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

13 Suç işlemeye yol açan etmenlerin bir kısmı şöyle sıralanabilir:
Ailenin disiplin becerilerinin zayıf olması; uygunsuz, tutarsız ve sert disiplin uygulamalarının bulunması ve çocuk yetiştirme konusunda farklı anlayışların çocuğa yansıtılması. Çatışma çözme ve öfke kontrolü becerilerinin zayıf olması veya olmaması. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

14 Suç işlemeye yol açan etmenlerin bir kısmı şöyle sıralanabilir:
Aile içi çatışma, evlilik uyuşmazlığı, ev içi şiddet, istismarın varlığı, Çocukların fiziksel ve ruhsal sağlığın iyi olmaması, madde kullanımı, depresyon olması. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

15 Şiddet Öğrenilen Bir Davranıştır:
Televizyonda izledikleri bir dizi, film ve hayran oldukları bir oyuncunun rolünden, Şiddet içerikli bilgisayar oyunlarından, Şiddet ya da suç içerikli davranışları normalleştiren arkadaşlarından, Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

16 Şiddet Öğrenilen Bir Davranıştır:
Şiddet uygulayan ve şiddeti onaylayan aile ve çevresindeki büyüklerden öğrenebilirler. Hangi davranışların diğer davranışları doğurduğu kesin olarak bilinmese de şiddet ile suç arasında bir ilişki vardır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

17 Şiddet Öğrenilen Bir Davranıştır:
Birini yaralamak, kesici alet veya silahla birini tehdit etmek suç kapsamına girdiği gibi şiddeti de kapsar. Suç işlerken çocuğun yakalanması ya da yakalanmaması, polisle başının derde girmesi ya da girmememsi değil;hayatı boyunca bir kez suç kapsamına giren davranışlarda bulunması yeterlidir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

18 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

19 Erken tanıma ve uyarı işaretleri nelerdir?
Erken tanıma ve uyarı işaretleri şiddet ve suç oluşmadan önce fark etmemizi sağlayan işaretlerdir. Erken tanıma ve uyarı işaretleri çoğunlukla davranışsal ve duygusal işaretlerdir. Çocukları bulundukları ortam içinde gözlemlediğimizde davranışlarındaki değişimi fark edebilir ve problem çıkarabilecek çocukların belirtilerini de yakalamak için fırsat elde etmiş oluruz. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

20 Erken tanıma ve uyarı işaretleri nelerdir?
Hangi davranışların şiddet ile sonuçlanacağı hakkında her zaman tahmin yapmak mümkün olmamaktadır. Bazı durumlarda gençlerin şiddet ve öfke ile ilgili değişik davranış ve duygu kombinasyonları vardır. Özellikle bu kombinasyonları analiz etmek müdahale için önemlidir. Eğer uyarı işaretleri şiddet davranışının yakında olabileceğini gösteriyor ise güvenlik ilk ve en önemli unsurdur. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

21 Erken Uyarı İşaretleri
Sosyal olarak içe kapanma Aşırı izolasyon ve yalnızlık duyguları Aşırı reddedilme duyguları Şiddet mağduru olmak Dalga geçilme ve tacize uğrama duyguları Okula ilginin ve akademik başarının düşük olması Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

22 Erken Uyarı İşaretleri
Fevrilik ve düzenli/sürekli olarak vurma, sindirme, zorlayıcı davranışlar gösterme Disiplin öyküsü Önce yaşanmış şiddet ve agresif davranış hikayeleri Farklılıklara hoşgörünün olmaması ve önyargılı olmak Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

23 Erken Uyarı İşaretleri
Madde ve alkol kullanımı Çetelere bağlı olma Şiddeti yazılar ve resimlerle anlatmak Kontrol edilemeyen öfke Silaha yasal olmayan yollardan ulaşma ve kullanma Ciddi şiddet tehdidi Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

24 Okullarda suç ve şiddet nasıl önlenir?
Şiddeti önlemede en önemli etkenlerden biri okul çalışanlarıyla, öğrencilerin kurdukları güven verici, destekleyici bağlardır. Bu sebeple öğrenciler ve okul çalışanları arasında pozitif ilişkileri geliştirmek gerekmektedir. Diğer gereklilikler tamamlanmadan, okulun havası pozitif yönde değiştirilmeden güvenlilik sağlanamayacağı gibi güvenli okul ortamı da oluşturulamaz. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

25 Okullarda suç ve şiddet nasıl önlenir?
Çocuklar bekledikleri desteği okullardan göremezlerse, sosyal olarak istenen davranışları da göstermezler bu da güvenli bir okul oluşturmanın önündeki önemli engellerden birisidir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

26 Okullarda suç ve şiddet nasıl önlenir?
Gençlerde şiddeti engellemeye yönelik programların bir çoğu, şiddet riskini arttıracak "risk faktörlerini" ve riski azaltacak "koruyucu faktörlerini" tanımlamaya çalışmaktadır. Son yıllarda şiddeti önlemeye yönelik çabalar belirli risk faktörlerini azaltıp koruyucu faktörleri arttırmayı amaçlamaktadır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

27 İyi bir önleme programında olması gereken özellikler:
Erken uyarı işaretlerini bilmek ve potansiyel şiddet oluşturacak davranışları fark etmek ve bu işaretleri gösteren çocukları teşhis etmek. Okuldaki bütün çocukları korumayı kapsayacak bir önleme planı geliştirmek. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

28 İyi bir önleme programında olması gereken özellikler:
Okulda riskli çocuklar için uygulanabilecek bir müdahale planı yaratılması kadar riskli davranış gösteren çocuklara erken müdahale yöntemleri de geliştirmek. Mutlaka bir krize müdahale planı yapılmalı ani gelen olaylara karşı nasıl davranılması, şiddet davranışı karşısında neler yapılması gerektiği bu planda bulunmalı. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

29 Suç ve şiddete eğilimli çocuklara müdahale; Etkisiz Yaklaşımlar
Eleştirmek Nasihat etmek Tartışmak Suçlamak Acımak Taraf tutmak Bilgiçlik taslamak Yargılamak Etiketlemek Cezalandırmak Kurtarıcı rolü üstlenmek Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

30 Suç ve şiddete eğilimli çocuklara müdahale
İlk görüşmelerde değişim yaratmaktan kaçının. Eğer ortada bir suç varsa aileyi bilgilendirin. Ailesi ile görüşerek çocuğun yaptığı davranışın sorumluluğunu alması gerektiğini vurgulayın. Çocuk suç bürosuyla bağlantılı olmak gerekebilir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

31 Suç ve şiddete eğilimli çocuklara müdahale
Ailenin çocuklarının hayatı hakkında bilgi sahibi olmasının önemini anlatın. Çocuğun yaşadığı çevre hakkında bilgi sahibi olun. Suç işlemek ile ilgili tutumlarının ne olduğunu öğrenmek için bu konuda konuşun. Toplumun kurallarının ne işe yaradığının ve neden suç işlemememiz gerektiğinin mantığını kavramasına yardım edin. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

32 Suç ve şiddete eğilimli çocuklara müdahale
Çocuğun bir çeteye üye olup olmadığını tespit edin. Çocuğun yeni arkadaşlıklar kurmasına, yeni bir çevre edinmesine yardım edin. Hayatındaki risk etkenlerini araştırın. Okul ile ilişkisini sürdürmesini sağlayın. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

33 Suç ve şiddete eğilimli çocuklara müdahale
Çocuğun kendini daha iyi tanımasına yardım edin. Çocuğun damgalanma riski olduğunu unutmayın ve davranışları yüzünden arkadaşlarının ona nasıl davranabilecekleri konusunda konuşun. Diğer öğretmenleri ve idare ile çocuk hakkında, suçtan gerekmedikçe bahsetmeyerek konuşun. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

34 Okulda acil durumlarda olması önerilenler telefonlar
Çocuk şube'nin numaraları Acil ambulans numaraları Öğrencilerin velilerinin numaraları En yakın polis merkezinin numarası İtfaiyenin numarası Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

35 Okulda acil durumlarda olması önerilenler telefonlar
En yakın hastanelerin numaraları Olaya ilk müdahaleyi yapabilecek ilk yardım bilgisine sahip bireylerin numaraları Baro numarası İller ve ilçelerde bağlantı kurulabilecek resmi kurumlar Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

36 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca Davranışlar Zorbaca davranış denince sözel ve fiziksel küçük düşürücü davranışlar aklımıza gelmektedir. Saldırı, tehdit, ad takma, sosyal olarak izolasyon, vurma, işkence etmek, küçük düşürmek karşıdaki kişiye karşı yapılan zorbaca davranış biçimleridir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

37 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca Davranışlar Zorbaca davranışların özellikleri; -içinde agresyon içermesi, -düzenli zaman aralıklarında gerçekleşmesi, -kurbanların kendilerini korumakta zorluk çekmeleri sayılabilir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

38 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

39 Zorbaca davranışlara maruz kalan çocuklarda
düşük kendine güven, içine kapanıklık, depresyon, intihar düşünceleri ve akademik başarıda düşüşler görülmektedir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

40 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Yapılan araştırma sonuçlarında erkeklerin erkek arkadaşlarına zorbaca davranış tasladıkları, kızların ise hem erkeklere hem de kızlara zorbaca davranış tasladıkları ortaya çıkmıştır Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

41 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlarda bulunan çocukların kişisel, fiziksel ve aile özellikleri Bu çocuklar genelde fiziksel olarak güçlüdürler. Koordinasyonları yüksektir, sporda ve bahçe oyunlarında başarılıdırlar. Enerjik ve aktiftirler. Acıya dayanma eşikleri yüksektir, gözü pektirler. Mağdurlardan yaşça ve bedence büyüktürler. Görünümleri normaldir. Fiziksel olarak çekicidirler. Bu çocuklar evde az zaman geçirir, aile içinde olumlu etkileşimi azdır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

42 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlarda bulunan çocukların kişisel, fiziksel ve aile özellikleri Güvenli, hazır cevap, dalgacı ve alaycıdır. İletişimde başarılıdır. Kendi sosyal idealine uygun olan baskın ve güçlü erkeklere uyma gösterir, yaşıtlarınca kabul gören "maço" imajı taşır (erkekler). Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

43 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlarda bulunan çocukların kişisel, fiziksel ve aile özellikleri Kaygı düzeyi düşüktür. Güce dayalı benlik algısına sahiptir; kendisini sert, başarılı ve becerikli görür; tatminsizlik duymaz. Baş etme becerileri yüksektir, bağımsızdır ve kendini güvenle ortaya koyabilir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

44 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlarda bulunan çocukların kişisel, fiziksel ve aile özellikleri Mağdurun cezayı hak ettiğine inanır. Eve geliş saatleri denetlenmez. Bu çocuklar anne babalarına yönelik olumsuz duygular taşırlar, aile içindeki empati düzeyi, sevgi ve şefkat düşüktür. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

45 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlarda bulunan çocukların kişisel, fiziksel ve aile özellikleri Aile içinde saldırganlığa göz yumulur, güçlü ve sert imajı güçlendirilir. Anne babaların da geçmişte zorba olma ihtimalleri yüksektir. Anne baba arasında evlilik problemleri ve kaotik ev ortamı vardır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

46 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlarda bulunan çocukların kişisel, fiziksel ve aile özellikleri Bu çocukların okul içinde gösterdikleri davranışlar şunlardır: Ad takma, sosyal izolasyon, hakkında dedikodu yapmak, itip kakmak, cinsel içerikli ad takma (top, tekerlek, avrat, ibne…vb), fiziksel zarar verme, taciz içerikli dokunuşlar, taciz içerikli mesajlar yollama, taciz içerikli e-postalar yollama. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

47 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

48 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlara maruz kalan çocukların kişilik özellikleri, fiziksel ve aile özellikleri Zorbaca davranışlara maruz kalan çocuklar ev yaşamından hoşlanır, ailesi ile yakın ilişki içindedir. Çekingen, içedönük, endişeli, pasif, eli sıkıdır. Uyum zorlukları çeker, etkili olamama gibi kaygı sorunları vardır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

49 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlara maruz kalan çocukların kişilik özellikleri, fiziksel ve aile özellikleri Aşağılık duygusu vardır. Kendisini zihinsel yetenek ve çekicilikte yetersiz görür. Bazı sorunlarla tek başına baş edemeyeceğine inanır ve yaşıtlarından yardım isteyemez. Kendini çaresiz ve etkisiz hisseder. Zorbalığı hak ettiğini sanır. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

50 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlara maruz kalan çocukların kişilik özellikleri, fiziksel ve aile özellikleri Zorbaca davranışlara maruz kalan çocukların fiziksel güçleri zayıftır, intikam alamazlar. Bahçe oyunlarına ilgileri ve becerileri yoktur. Enerji düzeyleri düşüktür. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

51 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlara maruz kalan çocukların kişilik özellikleri, fiziksel ve aile özellikleri Acıya dayanma eşikleri düşüktür, güvensiz oldukları için korkaktırlar. Zorbalardan yaşça ve bedence küçüktürler. Fiziksel bozuklukları -gözlük, şişmanlık, aşırı zayıflık vs. olabilir. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

52 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Zorbaca davranışlara maruz kalan çocukların kişilik özellikleri, fiziksel ve aile özellikleri Bu çocukların ailelerinde aşırı koruyucu anne baba tutumları vardır. Aileye aşırı bağımlılık görülür. Aile içinde yakın ilişkiler görülür. Çocuklar anne babalarının beklentilerini karşılayamayacaklarına inanırlar. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

53 Mağduriyet belirtileri
Okulda: Teneffüslerde genellikle yalnızdır, sınıfta hiç yakın arkadaşı yoktur Takım oyunlarına seçilmez veya en son seçilir Teneffüslerde öğretmene veya diğer yetişkinlere yakın olmak ister Sınıfta konuşma zorluğu çeker, endişeli ve güvensiz bir yüz ifadesine sahiptir Okul başarısı aniden veya yavaş yavaş düşer Canını acıtmaktan korkar Yaşıt grupları içinde kendini göstermekten (fiziksel veya sosyal olarak) kaçınır Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

54 Mağduriyet belirtileri
Evde: Eve üstü başı, kitapları ve çantası yırtılmış veya kirlenmiş gelmesi Belli bir açıklama olmaksızın vücudunda yara, çürük, kesik, tırnak izi olması Eve arkadaş getirmemesi, arkadaşlarına hiç gitmemesi Partilere davet edilmemesi, kendi partisine okuldan kimseyi davet etmek istememesi Okula gitmek istememesi, okul değiştirmek istemesi, sabahları iştahsızlık çekmesi, sürekli karın ağrısı ve baş ağrısı Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

55 Mağduriyet belirtileri
Okula giderken yolu gereksiz uzatması Korkulu rüyalar görmesi, uykusunda ağlaması, yatağını ıslatması Ödev yapma isteğinin azalması Duygusal değişiklikler, sık ve nedensiz ağlama Sık sık nedensiz ekstra para istemesi. Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

56 Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi

57 ŞİDDET VE ŞİDDETLE BAŞ ETME
Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi