Üreme Sistemi.

... konulu sunumlar: "Üreme Sistemi."— Sunum transkripti:

1 Üreme Sistemi

2 Üreme sisteminin temel işlevi
Gametleri üretmek: sperm, ovum Cinsiyet hormonlarını salgılamaktır: Androjenler, östrojenler ve progesteron Gonadlar, kanallar ve yardımcı yapılardan oluşur.

3 Puberte Gonadların endokrin ve gametojenik işlevlerinin üremeyi mümkün kılan düzeye ilk kez ulaştığı dönemdir. Doğumdan sonra puberteye kadar her iki cinste de gonadlar sessizdir.

4 Pubertenin başlangıcı
Hipotalamustan pulsatil olarak GnRH salgılanması hipofizden gonodotropin (FSH ve LH) salgılanmasını uyarır Pubertenin gecikmesi veya yokluğuna primer amenore önikoidizm

5 Spermatogenez Başlangıç ve bitişi Puberteden hemen önce başlar
Yaşam boyu sürer, yaşlılıkta giderek azalır Seminifer tübüllerde gerçekleşir Mayoz sonucu haploid hücreler oluşur Her birincil spermatosit 4 olgun sperm üretir Spermin olgunlaşması gün sürer

6 Oogenez Süreç: fetal hayatta başlar, menopozda sona erer
Gebeliğin 5-6 aylarında oogonia sayısı en yüksek değere ulaşır (6-7 milyon) ve ilk mayoz bölünmeye gider Birincil oosit doğumda 1-2 milyon, pubertede 400,000 ve menopozda birkaç tanedir Oogenez süreci iki kez duraklar Doğum öncesi – puberte Ovulasyon öncesi – döllenme Dönemler halinde devam eder Her birincil oositten bir tek olgun ovum gelişir

7 Oogenez II Doğum öncesi: ilk mayoz bölünme profazda kalır
Puberteden sonra: mayoz bölünme tamamlanır, ikincil oosit oluşur İkincil oositte 2. mayoz bölünme başlar ve metafazda kalır Ovulasyonla ikincil oosit atılır Döllenme gerçekleşirse 2. mayoz tamamlanır Spermle ovumun birleşmesi sonucu diploid bir zigot oluşur

8 Gametogenezdeki temel farklar
Spermatogenez Pubertede başlar Sperm olgunlaşması bir kez başladıktan sonra duraklama olmaz Her birincil spermatosit 4 olgun spermi oluşturur Yaşam boyu sürer, yaşlılıkta azalır Oogenez Fetal hayatta başlar İşlem iki kez duraklar Her birincil oosit tek bir olgun ovumu oluşturur Erişkin yaşamı sırasında sonlanır Menopoz

9 Erkek üreme organları Testisler: Gametogenez ve steroid üretimi
Epididim: Spermin olgunlaşma ve depolanması Vas Deferens: Epididim ile üretra arasındaki kanal Ejekülasyon kanalları Üretra

10 Erkek Gonadları Testisler Embriyogenezde abdominal kavitededir
İnguinal kanal yolu ile skrotuma iner ve abdomen dışında gelişmesini sürdürür Spermatogenez vücut ısısının hafif altındaki ısılarda devam eder (skrotum ısısı 320C) Kriptorşidizm: Testisler skrotuma inmez Spermatogenez olmaz Kanser riski artar

11 Yardımcı cinsiyet bezleri
Prostat, bulboüretral bezler, vesika seminalis Tümü birden spermin içinde yaşadığı ve ejekülasyonla spermle birlikte atılan seminal sıvıyı üretirler Semen = Sıvı + sperm Üretra Hem üriner hem de üreme kanalıdır

12 Testisin yapısı Seminifer tübüller Interstisyel aralık
Sertoli hücreleri Germ hücreleri Interstisyel aralık Kan damarları Leydig hücreleri

13 Sertoli hücresi Gelişmekte olan sperm hücresinin desteklenmesi ve beslenmesini sağlar Kan-testis engelinin önemli parçasını oluştururlar FSH reseptörü içerir ve yanıt verirler İnhibin salgılarlar Androjen bağlayan protein üretirler

14

15 Leydig hücreleri İnterstisyel alanda bulunurlar
LH reseptörü içerir ve cevap verirler LH uyarısı sonucu testosteron üretirler. Testosteronun bir kısmı dolaşımına katılır Sertoli hücrelerine geçerek burada androjen bağlayan protein sayesinde konsantre edilirler Spermatogenez için dolaşımdakinden çok daha fazla miktarlarda testesteron varlığı gerekir.

16

17 Testosteronun etkileri
İntrauterin gelişmede FSH ile birlikte gametogenezin sürdürülmesi Hipofize etkileri: LH salgısını inhibe eder. Protein-anabolik etkileri ile büyümeyi destekler. Davranışsal etkileri: libido ve saldırganlık

18 Testosteronun etkileri (devam)
İkincil cinsiyet özelliklerinin gelişmesi ve korunmasını sağlar. Dış üreme organları İç üreme organları Ses Saç ve kıllanma Zihinsel Deri yağ bezleri

19

20 Testosteronun etki mekanizması
Reseptörleri hücre içindedir Hormon/reseptör kompleksi DNA’ ya bağlanarak gen transkripsiyonuna neden olur Erkek iç üreme organlarının gelişmesi (Wolf kanalı) Bazı hedef hücrelerde dihidrotestosterona dönüşür 5-redüktaz enzimi aracılığı ile Testosteron reseptörüne bağlanarak testosteron etkisini güçlendirir Erkek dış üreme organları, prostat ve ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişmesinden sorumlu

21 Ereksiyon Ereksiyon = penisin sertleşmesi
Sinir sistemi ile kontrol edilir Parasempatik uyarı ile başlar Sempatik uyarı ile inhibe olur Vazodilatasyon yapan nitrik oksit (NO) salınır NO’e cevap olarak arterler genişler ve organa kan akımı artar Artan kan akımı venleri sıkıştırarak kanın geri dönmesini önler Artan kan hacmi penisin büyümesine ve sertleşmesine neden olur

22

23 Ejekülasyon Ejekülasyon = semenin penisten atılmasıdır
Sinir sistemi ile kontrol edilir Sempatik uyarı sperm ve semenin üretradan atılmasını sağlayan düz kas kasılmalarına yol açar Aynı anda üriner sfinkterlerin de kapanmasını sağlayarak ejekülasyon sırasında idrar atılmasını önler Ejekülasyonlar arasındaki latent dönem değişkendir (dakikalarla saatler arasında)

24 Semen Analizi Normal atım hacmi - 2-6 ml/ejekülasyon
Sperm sayısı milyon/ml Morfolojisi - < 35% anormal Hareketliliği - % 60 hareketli Sterilite - 20 milyon sperm/ml Yaşam süresi – ejekülasyondan sonra 48 saat

25 Kadın üreme sistemi Kadın üreme organları ve over foliküllerinin işlevsel yapısı Foliküllerin büyüme ve gelişmesi, ovulasyon ve korpus luteum oluşumu Kadında aylık ritmin düzenlenmesi Menstrüel siklüsde etkilenen yapılar Kadın cinsiyet hormonları ve işlevleri Menstrüel siklüsde üretken dönem Menopoz

26 Overler Karın boşluğunda gelişir ve orada kalır Fonksiyonları
Hormon yapımı Östrojenler (östradiol) Progestinler (progesteron) Gametogenez Dişi cinsiyet hücresi = ovum

27 Kadın üreme organları Fallop tüpleri
Yumurtanın overlerden uterusa geçişini sağlayan kanallardır Döllenme yeridir

28 Kadın üreme organları Uterus
İçi boş, kalın duvarlı kas tabakasından oluşur Embriyo/fetusun implante olduğu ve geliştiği yer Menstrüasyon endometriyum tabakasında gerçekleşir Serviks = Uterusun alt bölümü; vajinaya açılır Vajina Uterusu vücut dışına bağlayan kanal

29 Over Folikülleri Gelişimin farklı aşamasında veya dejenerasyon aşamasında, oosit içeren yapılardır Granüloza ve Teka hücresi

30 Granüloza hücreleri FSH reseptörleri taşır ve FSH’a cevap verir, olgunlaşan oositi destekleme ve beslemeye yönelik hücrelere farklılaşır Ovulasyondan hemen önce LH reseptörleri ifade etmeye başlar Östrojen salgılar Antrum granüloza hücre salgılarıyla oluşur, östrojen içeriği yüksektir

31 Teka interna hücreleri
LH reseptörleri içerir; LH ya cevap olarak androjen üretir Androjenler granüloza hücrelerine difüze olarak orada östrojene dönüştürülürler.

32

33 Folikülün Büyüme ve Gelişmesi
Hormona bağımlı döngüsel bir süreçtir Folikül grupları olgunlaşır ve baskın folikül (ler) kadında her 28 günde bir ovulasyona uğrar (25-35 gün) Ovulasyondan sonra; yırtılan folikül korpus luteumu oluşturur.

34 Korpus Luteum progesteron üreten yapıdır
Progesteron (= gebelik hormonu) Uterusu başarılı implantasyona hazırlar ve gebeliğin sürdürülmesini sağlar Gebeliğin oluşmadığı koşulda dejenere olur (süreç ovulasyondan sonraki 14. günde tamamlanır) Progesteron/östrojen düzeyindeki düşme uterusun endometriyum tabakasının dökülmesine neden olur = menstrüasyon

35 Gebelik oluşursa: İlk üç ay boyunca korpus luteum,progesteron salgılamayı sürdürür Korpus luteumun gelişmesini ve devamını sağlayan: İnsan koryonik gonodotropini (Human Chorionic Gonadotropin= hCG): gebeliğin erken dönemlerinde plasentadan salgılanır. Gebeliğin sonraki 2/3 ünde progesteron kaynağı plasentadır

36 Menstrüel Siklus 25-35 gün

37

38

39

40 Menstrüel Faz Pre-ovulatuvar Faz Post-ovulatuvar Faz
Uterin/Endometriyal/Menstrüel Siklüs Menstrüel Faz Pre-ovulatuvar Faz Post-ovulatuvar Faz Uterus (endometriyum kalınlığı)

41 Menstrüel Faz: 1-5. günler
Yaklaşık 5 gün sürer 30-80 ml kan kaybedilir Kanamanın 1. günü = döngünün 1. günüdür Korpus luteumdan salgılanan östrojen ve progesteron düzeyi azalınca fonksiyonel endometriyum tabakası dökülür =Menstrüasyon FSH etkisi ile overlerde yeni foliküller büyümeye başlar

42 Pre-ovulatuvar Faz: 6-14. günler
Menstrüasyon ile ovulasyon arasındaki süreç FSH yeni foliküllerin gelişmesini sağlar = foliküler faz / over Olgunlaşan foliküllerden östrojen salgılanır Östrojen endometriyumun proliferasyonunu uyarır = proliferatif faz / uterus

43 Ovulasyon Döngünün yaklaşık 14. gününde gerçekleşir
Gelişen foliküllerden östrojen üretiminin giderek artması hipotalamusu ve hipofizde LH salgılayan hücreleri uyarır Azalmış olan GnRH salgısı artar Hipofizden LH salgısı artar LH salgısının doruğa çıkması ile sonuçlanır LH doruğu ovulasyonu tetikler. Ovum atılır Gonodotropik hormonların plazma konsantrasyonları FSH LH Gonadal hormonlarının plazma düzeyleri Östrojen Progesteron Ovaryum Folikül gelişimi Ovulasyon Korpus luteum gelişimi Korpus luteumun dejenerasyonu

44 Post - Ovulatuvar Faz: 15-28. günler
Folikül LH etkisi ile korpus luteuma dönüşür Korpus luteum progesteron salgılayarak endometriyumu etkiler = luteal faz / over Endometriumda salgı bezleri etkinleşir ve embriyonun implantasyonunu kolaylaştıran değişimler oluşur =Sekretuar veya salgısal faz / uterus

45 Gebelik oluşmazsa Korpus luteum geriler; progesteron ve östrojen düzeyleri düşer Endometriyumun kan desteği azalır Endometriyal dokular dökülür = menstrüasyon

46 Menstrüel siklüsün düzenlenmesi
Foliküler faz Ovulasyondan öncedir Süresi daha değişkendir Luteal faz Ovulasyonu takip eder Çok az değişkenlik gösterir; genellikle 14 gün sürer Ovaryum Folikül gelişimi Ovulasyon Korpus luteum gelişimi Korpus luteumun dejenerasyonu

47 Hormonlar Östrojen, progesteron, relaksin, inhibin
Overler ve plasentadan salgılanırlar Östrojen Kadın ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişmesi ve sürdürülmesi Progesteron Endometriyum ve memenin gelişmesi Relaksin Gebeliğin sonunda simfiz pubisin gevşemesi İnhibin FSH salgısının inhibisyonu

48 Östrojenlerin etkileri
Üreme organlarında Endometriyum, serviks ve vajina üzeride proliferatif etki Foliküllerin gelişmesini kolaylaştırır, fallop tüplerinin hareketini artırır Uterus kan akımını artırır, miyometriyumun uyarılma eşiğini düşürür, oksitosine duyarlılığını artırır

49 Östrojenlerin etkileri
Endokrin organlarda FSH salgısını azaltır Hipofiz boyutlarını artırır Anjiyotensinojen ve tirod bağlayıcı globulin salgısını artırır (sıvı-elektrolit dengesi) Epifiz kapanmasına neden olur Protein anabolizan Kan kolesterolünü düşürür Memelerde Kanallarda gelişme (memenin büyüme hormonu)

50 Progesteronun etkileri
Uterus Endometriyum, serviks ve vajina üzerindeki sekretuar etki Miyometriyumda östrojene zıt etki gösterir, uyarılabilirliğini ve oksitosine cevabını azaltır Endometriyumdaki östrojen reseptörlerinin sayısını azaltır Memede Lobül ve alveollerin gelişimini uyarır Beyinde LH salgısını inhibe eder, östrojenin etkisini güçlendirerek ovulasyonu önler

51 Menstrüel siklüsde etkilenen yapılar
Over döngüsü Foliküler faz, ovulasyon ve luteal faz Uterus döngüsü Menstrüasyon, proliferasyon ve sekretuar fazları Uterus serviksinin mukus salgısındaki döngüsel değişiklikler Vajinal döngü

52 Uterus serviksinin mukus salgısındaki döngüsel değişiklikler
Östrojen mukusu daha ince ve daha alkali yapar Progesteron mukusu kalın yapışkan ve hücre içeren hale getirir Ovulasyon anında mukus en ince yapısındadır (spinbarkeit), 8-12 cm uzayabilir

53 Vajinal döngü Östrojen epiteli kornifiye eder
Progesteron ile kalın mukus salgısı, epitelde proliferasyon ve lökosit infiltrasyonu

54 Ovulasyonun göstergeleri
Endometriyum biyopsisinde salgı evresinin görülmesi Hücre içeren kalın, yapışkan servikal mukusun varlığı Bazal vücut ısısının yükselmesi

55 Fertilizasyon (Döllenme)
Ovum ile spermin birleşmesidir Fertilizasyon fallop tüplerinin ampullasında gerçekleşir Ovum döllenme yerine birkaç günde ulaşır Döllenen ovumun uterusa implantasyonu ovulasyondan sonra 5-10 gün içinde gerçekleşir.

56 Ejekülsyon- dan sonra dakika Ejeküle olan sperm % si * Fertilizasyon yeri Oviduct un üst 1/3 ü) Uterus ServiKal Kanal Vajen 30–60 10–20 1–3 0.001 0.1 3 100 Oviduct Optimal site of fertilization Ampulla of oviduct Sperm surrounding ovum Fimbria Ovulated Ovary Uterus Cervical canal Vagina 180 million sperm deposited Penis *Hayvan çalışmalarına dayalı.

57 Menstrüel siklüsde üretken dönem
Döllenme için en uygun cinsel birleşme dönemi ovulasyondan önceki 48 saat ovulasyondan sonraki birkaç saattir Ovulasyon LH doruğundan 10 saat sonra gerçekleşir Ovumun döllenebilme süresi 24 saat Spermin dölleyebilme yeteneği 3-5 gün Üretken dönem 4-5 gündür

58 Menopoz Menstrüasyonun kesilmesi 45-55 yaşlarında olur
Overler FSH’a cevap veremezler Kalan folikül sayısı azalır Östrojen düzeyi azalır Üreme organlarında gerileme olur Sıcak basmaları ve psişik belirtilerle karakterizedir

59 Kadın ve menstrüel bozukluklar
Amenore / Dismenore Histerektomi Ooferektomi Endometriyozis Premenstrüel sendrom (PMS)

60 İnfertilite Herhangi bir korunma yöntemi kullanmadan en az 1 yıl süreyle gebe kalınamaması durumudur Kadın ve erkeğin anatomik ve cinsel işlev bozukluğu açısından incelenmesi gerekir

61 İnfertiliteye yönelik testler
Bazal vücut ısısı Progesteron bazal vücut ısısını C artırır Ovulasyon hormon profilinin belirlenmesi LH, FSH, Östradiol ve Progesteron düzeyleri

62 İnfertiliteye yönelik testler
Fallop tüplerinin kapalı olup olmadığının araştırılması Semen analizi sperm sayısı, motilite ve yapısal anomali olup olmadığının araştırılması

63 IV. GEBELİK VE DOĞUM GEBELİK Doğum
Ovumun fallop tüpüne alınması – Döllenme - İmplantasyon Plasenta ve işlevleri plasenta hormonları Östrojen, progesteron ve gebelik Gebelikte hormonal denge Anne vücudunun gebeliğe yanıtı Doğum Doğumun başlaması Doğumun aşamaları Laktasyon

64 GEBELİK Döllenmiş ovumun implantasyonundan fetusun doğumuna kadar geçen süreçtir 40 hafta sürer Son menstrüel siklüsun 1. gününden itibaren 284 gün

65 Ovumun fallop tüpüne alınması
Fimbriyaların iç yüzündeki silyalı epitel sayesinde gerçekleşir (%98) Östrojenle aktive olan silya, fallop tüplerinin ağızlarını (ostium) açan sürekli vurumlar yapar. Bu haraket ostiumlara doğru yavaş bir sıvı akımı yaratır

66 Döllenme:Spermler dişi üreme kanalında yaklaşık 3 mm/dak hızla ilerler
Döllenme:Spermler dişi üreme kanalında yaklaşık 3 mm/dak hızla ilerler. Cinsel ilişkiden 30 – 60 dakika sonra fallop tüblerine ulaşırlar Yerleşim Görülme zamanı (ejakülasyondan sonra:dakika) Sperm oranı* Fertilizasyon yeri (tuba uterinanın üst 1/3) Uterus Servikal kanal Vajina 30–60 10–20 1–3 0.001 0.1 3 100 Oviduct Optimal site of fertilization Ampulla of oviduct Sperm surrounding ovum Fimbria Ovulated Ovary Uterus Cervical canal Vagina 180 million sperm deposited Penis *Hayvan deneylerinin verileri

67 Döllenme Korona radiyatadan geçiş Zona pellusidadan geçiş
hiyaluronidaz Zona pellusidadan geçiş Akrozin vb. proteazlar Sperm zona pellusidadaki reseptöre (ZP3) bağlanır Akrozom parçalanır

68 Döllenme sperm-ovum kaşılaşmasından itibaren 30 dakikada sona erer
Füzyon Gelişimi başlatan uyarı Polispermi önler Döllenme sperm-ovum kaşılaşmasından itibaren 30 dakikada sona erer

69 İmplantasyon Ovulasyondan 5-10 gün sonra oluşur
Trofoblastlar sayesinde gerçekleşir Proteolitik enzim salgılayarak endometriyum yüzeyindeki hücreleri sindirirler Endometriyumdan serbestlenen sıvı besinleri aktif olarak blastosite taşırlar Embriyo, 8 hafta bu yolla beslenmeye devam eder

70 Plasenta Koryon ve endometriyumdan köken alır Koryon villusları
Maternal sinüsler İmplantasyondan yaklaşık 1 hafta sonra plasenta gelişmeye ve beslenmeyi üstlenmeye başlar

71 Umblikal kord Allantois ve yolk kesesinden kaynaklanır
Umbilikal arter ve venleri içerir

72 Plasentanın işlevleri
Besin ve oksijen sağlar ilaçlar, alkol, nikotin vb. maddeler kolayca plasentadan geçer Fetusa ait metabolik ürünleri ve karbondioksiti uzaklaştırır Hormon üretir hCG, progesteron ve östrojenler (östradiol ve östriol)

73 Plasentanın işlevleri
Oksijenin difüzyonu Pulmoner membrandaki difüzyon prensipleri geçerlidir Oksijen taşınması Hemoglobin F Fetus hemoglobinidir ve oksijene afinitesi yüksektir Erişkin hemoglobininden %20-50 daha fazla oksijen taşır Hemoglobin konsantrasyonu anneninkinden %50 daha fazladır Akciğerlerde de görülen Bohr etkisi ile anne tarafında hemoglobinin O2 bağlama kapasitesi azalırken fetus tarafında artar

74 İnsan koryonik gonodotropini (hCG)
Annede gebeliğin oluştuğunu gösterir Modern gebelik testleri idrardaki (14. gün) veya kandaki (6. gün) hCG varlığının gösterilmesine dayanır hCG yapısal ve işlevsel olark LH’ a benzer Gebeliğin erken dönemlerinde salgılanır, 20. haftaya doğru giderek azalır

75 İnsan koryonik gonodotropini (hCG)
Korpus luteumun büyümesini sağlar Büyüyen gebelik korpus luteumundan Östrojenler Progesteron Relaksin Gebeliğin 6. haftasından sonra plasenta korpus luteumun görevini üstlenmeye başlar

76 Koryonik sommatommotropin (hCS, plasental laktojen)
Sinsityotrofoblastlardan salgılanır Büyüme hormonu ailesinden Güçlü laktojen, zayıf büyüme etkili Gebeliğin maternal büyüme hormonu Gebelikte azot, potasyum, kalsiyum tutulumuna ve lipolize Annenin glikoz tüketimini azaltarak glikozun fetusa yönlenmesine neden olur

77 Progesteron ve gebelik
Oksitosinin uterus kası üzerindeki etkilerine zıt yönde davranır Oksitosin (progesteron ve östrojenin yokluğunda) uterusun kasılmasını sağlar Gebelikteki yüksek progesteron düzeyi uterusun sessiz kalmasını sağlar Progesteron / östrojen oranı gebeliğin sonunda düşer ve oksitosin fetusun çıkması için gereken uterus kasılmasını başlatır Östrojenle birlikte meme gelişmesini uyararak memeyi laktasyona hazırlar

78 Östrojen çeşitleri Östradiol Östriol Östron
Ovaryum ve plasentada üretilir Östriol Sadece plasentada üretilir Gebelikte dolaşımdaki östrojenin büyük bölümünü oluşturur Düzeyi fetusun durumunun iyi olması ile ilişkilidir Östron Adrenal androjenlerin dönüşmesi ile oluşur Menopoz sonrası kadınların dolaşımındaki temel östrojendir

79 Östrojen ve gebelik Annede uterusunun gelişimi
meme büyümesi ve duktal yapının gelişimi dış genital organların gelişimi Fetus ve embriyo gelişimi

80

81 Anne vücudunun gebeliğe yanıtı
Ağırlık artar Gebelik süresince artış 11kg 3.5 kg: fetus 2 kg: amniyon sıvısı, plasenta ve fetal membranlar 1 kg: uterus 1 kg: meme 3 kg: ekstarselüler sıvı ve kan 1,5 kg:yağ dokusu

82 Anne vücudunun gebeliğe yanıtı
Metabolizma Bazal metobolizma hızı 2. yarıda %15 artar Tiroksin, adrenokortikal hormonlar ve cinsiyet hormonları artışına bağlı Fetusun en çok büyüdüğü dönem gebeliğin son 3 ayıdır Son iki ayda fetusun ağırlığı iki katına çıkar: fetusun gereksinimleri anne ve plasentadaki depolardan da karşılanır (annenin gastrointestinal sistemi yeterince karşılayamaz )

83 Anne vücudunun gebeliğe yanıtı
Kalp debisi gebeliğin 27. haftasında %30-40 artar gebeliğin son 8 haftasında normal düzeye yaklaşır Gebeliğin son ayında plasentanın maternal tarafında kan akım hızı 625 ml/dakika Kan hacmi doğumdan hemen önce % 30 artar östrojen ve aldosteron artışı sonucu böbreklerde sıvı tutulur Kemik iliğinin aktivasyonu sonucu eritrosit yapımı artar

84 Anne vücudunun gebeliğe yanıtı
Solunum hızı % 20 artar Bazal metabolizma hızı ve ağırlığın artmasına bağlı Büyüyen uterusun diyafragmayı yukarı itmesi sonucu azalan ventilasyon solunumun hızlanmasına katkıda bulunur İdrar oluşum hızı hafifçe artar Sıvı alımı ve metabolik ürünlerinin artar

85 Gebelik toksemisi Preeklampsi ve eklampsi
Annede aşırı su ve tuz tutulması, ağırlık artışı ve ödemle karakterizedir Gebelerin % 4’ünde gebeliğin son birkaç ayında görülür arteryel kan basıncında hızlı artış ve idrarla büyük miktarlarda protein kaybı vardır

86 Doğum Uterus kasılmalarının doruğa ulaşması
Uterus kasında uyarılmayı artıran hormonal değişimler Östrojenlerin progesterona oranı Oksitosin Fetal hormonlar İlerleyen mekanik değişimler

87 Doğumu başlatıcı işaret fetustan gelir
Fetal hormonlar CRH, ACTH , androjen  Androjen plasentada östrojene çevrilir Östrojen prostaglandin desiduadan prostaglandin salınmasına neden olur Prostaglandinler miyometriyum kasılmalarını başlatır.

88 Oksitosinin uterusa etkisi
Nörohipofizden salgılanan ve özgül olarak uterusun kasılmasına neden olan bir hormondur Gebeliğin son aylarında uterus kasında oksitosin reseptör sayısı giderek artar Doğum sırasında oksitosin salgılanma hızı artar

89 Doğumun başlaması Pozitif feedback teori
Seviksin gerilmesi refleks yoldan nörohipofizden oksitosin salınımını artırır Oksitosin uterusta kasılmayı artırır Kasılma serviksin daha da gerilmesini sağlar

90 Doğumun aşamaları Dilatasyon (birkaç dakika - 24 saat)
Doğumun başlangıcında sevikal kanal 10 cm genişler Kontraksiyonlar düzenli hale gelir Amniyon kesesi yırtılır (kendiliğinden veya müdahale ile) Doğum (1 dakika – saatler) Dilatasyondan sonra bebeğin çıkışına kadar geçen süreçtir “Kuvvetli” kontraksiyonlar olur Doğum Plasentanın çıkması ( dakika) Doğumdan sonra gerçekleşir Kontraksiyonlar devam eder Plasenta doğar Kan damarlarında kontraksiyon olur

91 Doğum

92 Laktasyon Meme bezlerinde süt üretim ve salgılama sürecidir Prolaktin
Alveoler gelişim ve süt üretimini sağlar Gebelik sırasında düzeyi artar, fakat çok az süt salgısı olur Gebelik süresince yüksek düzeyde salgılanan östrojen ve progesteron memelerin süt salgısı için gelişmesini sağlarken prolaktinin etkisini inhibe ederek üretime engel olurlar

93 Laktasyon Postpartum (doğum sonrası)
Östrojen ve progesteron düzeyi azalır prolaktinin etkisi ile süt üretimi başlar Emzirme sonucu meme bezlerinden çıkan uyarılar hipotalamus-nörohipoz yolu ile oksitosin üretimine yol açar Oksitosin süt kanallarındaki düz kasların kasılmasını sağlayarak sütün akmasını sağlar