SU ve SAĞLIK Su Kirliliği ve Yerleşimler

... konulu sunumlar: "SU ve SAĞLIK Su Kirliliği ve Yerleşimler"— Sunum transkripti:

1 SU ve SAĞLIK Su Kirliliği ve Yerleşimler
Dr. Murat FIRAT PhD. Halk Sağlığı Doktoru 20 Mart 2009

2 Suyun insan yaşamındaki yeri
Yaşamın devamı için su içmek gerekli, Arınma/temizlik aracı olarak su gerekli, Tarımsal üretim için su gerekli, Hayvancılık için su gerekli, Konut yapmak için su gerekli, Sanayi üretimi için su gerekli, Çevre düzenlemesi için su gerekli, ..... Tarihsel süreçte yerleşim yerleri için su kıyıları tercih edilmiştir.

3

4 Su kaynakları/nüfus ilişkisi
1950’li yıllarda kişi başı m3 su, 2000 yılında m3 su, 2025 yılında m3 su, 2050 yılında ise m3 su Türkiye’de m3

5 Tatlı su kısıtlılığı 2025 yılında, 5 milyar insan, tatlı su gereksinimini karşılayamayacaktır. Dünyada günde kişi sağlıksız su kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle ölmektedir. Su kısıtlılığı en çok bebekleri etkilemekte, bebek ölüm hızı yüksek seyretmektedir.

6

7 Farklı bir bakışla Evsel atıkları suya veya toprağa,
Sanayi atıklarını havaya, suya ve toprağa, Şehircilik atıklarını, suya ve toprağa boşalt, Su alıp götürür, Toprak gizler, Hava uzaklaştırır… mı?

8 Dönüşüm sürecinde Hava kirliliği yağış olarak,
Toprak kirliliği yer altına sızma sürecinde, Su kirliliği doğrudan, Yer üstü ve yer altı su kaynaklarına karışarak suyun kirlenmesine/kirliliğin artmasına yol açar.

9 Su kirliliğinde insan faktörü
Evsel atıklar, Deterjanlar, Kanalizasyon, Çöpler, Sanayi atıkları, Kimyasal maddeler, Radyoaktif maddeler, Tarım ve hayvancılık süreci, Tarım ilaçları, Gübreler, Şehircilik, Trafikten kaynaklı kirlilik,

10 Suyun kirlenme aşamaları
kaynakda kirlenme, havzada kirlenme, şebekede kirlenme, depoda kirlenme,

11 Su kirliliği sonuçları
Bakteriyolojik kirlenme: ishaller, tifo, kolera, paraziter hastalıklar, hepatit A, çocuk felci, deri ve göz hastalıkları gibi… Kimyasal kirlenme: zehirlenmeler, kronik hastalıklar ve kanserler. Radyoaktif kirlenme: akut veya kronik etki sonucu oluşabilen hastalıklar.

12 Sağlıklı içme suyuna sahip nüfus oranı (Ortalama-Kentsel-Kırsal)
UNİCEF, Dünya Çocuklarının Durumu-2004 ve 2009 Ülkeler 1 yaş altı bebek ölüm hızı (%0) Sağlıklı içme suyuna sahip nüfus oranı (Ortalama-Kentsel-Kırsal) 2002 2007 2000 2006 Afganistan 165 Angola 154 116 Avusturya 5 Etiyopya 114 75 Fransa 4 Slovenya 3 İsveç Türkiye 30 21

13 Su havzası koruma bantları
Eski Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği 1988 Yeni Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği 2004 ve 2005 Mutlak Koruma Alanı m. Kamulaştırılır Kısa Mesafe K. A. m. Kaçak yapılar yıkılır Mevcut yapılar dondurulur Orta Mesafe K. A. m. Sınırlı yapılaşma Madenciliğe sınırlı izin Uzun Mesafe K. A. havza sınırı

14

15 17 Ağustos depremi mesajları
Bilim adamlarının verdiği mesaj; İstanbul’un güneyi fay hattına yakın ve tehlikeli, Olanağı olan İstanbul’luların aldığı mesaj; Güvenli olan kuzey bölgelere taşınmalı, Yetkililerin yaklaşımı; Müdahil olursan önlem almak gerekir, seyirci kal,

16 İstanbul’un kuzeyi denince

17

18 İzlenen politika ve sonuçları
Önce ormanlık alanlara kaçak yapılaşmaya seyirci kalındı, dolaylı olarak izin verildi, Sonra bozulmuş orman arazilerinin satışı gündeme getirildi, Sonuç; Temiz hava kaynağı ormanlar, Su havzaları tehdit altına girdi.

19

20 İstanbul’un bazı ilçelerinde nüfus değişimi
1997 yılı 2000 yılı Değişim oranı (%) Su toplama havzası 2007 yılı değişim (%) İstanbul toplam 9.50 36.69 Bakırköy (-) 6.35 (-) 3.30 Beşiktaş (-) 5.43 (-) 5.32 Eminönü 65.246 55.548 (-) 14.86 33.000 (-) 49.43 Fatih (-) 5.69 (-) 2.22 Kadıköy (-) 5.35 6.53 Gaziosmanpaşa 17.72 Alibeyköy 55.93 Ümraniye 24.27 Elmalı, Ömerli 79.78 Sultanbeyli 21.28 Ömerli 88.37 Büyükçekmece 38.03 137.51 Şile 27.385 32.923 20.22 Darlık 25.000 (-) 8.71 Küçükçekmece 27.97 Sazlıdere 70.51 İstanbul Büyükşehir Belediyesi “Sayılarla İstanbul”, TİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıtlar

21 Su kalite sınıflandırması
I. Sınıf su: Yüksek kaliteli su II. Sınıf su: Az kirlenmiş su III. Sınıf su: Kirli su IV. Sınıf su: Çok kirlenmiş su (Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği)

22 İçilebilir su Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’ne göre;
I. ve II. sınıf su arıtılarak içilebilir, III. sınıf su arıtılarak gıda ve tekstil dışında sanayide kullanılabilir, IV. sınıf su düşük kaliteli yüzey suyu,

23

24 Su arıtımı ve sonrası Amonyak Kloraminler Klor
Nitrit/Nitrat Nitrosaminler Klorluhidrokarbonlar

25 Su depoları ve yeni bir sorun
Suyun beklemesi, Serbest klorun uçması, Tortu oluşumu, Mikroorganizmaların üremesi, Sıcak havalarda bulaşıcı hastalıklar açısından risk, Sorunun sahipsizliği,

26 Su ve ormanlara sahip çıkmak
Yaşamın sürekliliğine, Geleceğimize sahip çıkmaktır, Dr. Murat FIRAT