SINAV KAYGISI VE AİLELERE ÖNERİLER

... konulu sunumlar: "SINAV KAYGISI VE AİLELERE ÖNERİLER"— Sunum transkripti:

1 SINAV KAYGISI VE AİLELERE ÖNERİLER
ŞAHİNBEY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ PSİKOLOJİK DANIŞMAN: BAŞAK YILDIRIM

2 KAYGI NEDİR? Kişi duygusal ya da fiziksel baskı altındayken oraya çıkan tepkidir.
SINAV KAYGISI NEDİR? Başaramayacağım, yapamayacağım düşünceleri gibi bir çok fizyolojik, davranışsal, duygusal, zihinsel belirtileri olan kaygı durumudur.

3 Sınav kaygısı her yaş grubundan öğrencinin yaşadığı bir problemdir.
Ancak, aşılamayacak bir problem değildir!

4 KAYGI HİÇ OLMAMALI MI? Her duygu gibi “kaygı” da kişinin yaşamında önem taşır ve gereklidir. Orta düzeyde bir kaygı kişiye enerji verir, onu motive eder. NOT!! Amaç; kaygıyı tümüyle ortadan kaldırmak değil, yapıcı bir düzeyde tutabilmektir.

5 Kaygının iki türünü birbirinden ayırmak gerekmektedir.
Eğer yaşadığınız kaygı, sınava yeteri kadar iyi hazırlanmamaktan ve bilgi eksikliğinden kaynaklanıyorsa, bu normal ve doğal bir tepkidir. Ancak sınava yeteri kadar iyi hazırlandığınız ve kendinizi yeterli hissettiğiniz halde sınavlarda hala panik ve boşluk yaşıyorsanız, zihniniz duruyorsa ve aşırı tepki gösteriyorsanız, bu doğru değildir.

6 Sınav kaygısı, sınav sonucunda olumsuz bir sonuç umulduğu için olur.
“Sınavı kazanamazsam her şey biter, hayatım mahvolur, herkese rezil olurum” vb.

7 2.Zamanı iyi kullanmamak 3.Yeterince çalışmamak
KAYGININ NEDENLERİ 1.Desteğin çekilmesi 2.Zamanı iyi kullanmamak 3.Yeterince çalışmamak 4.Çalışmayı sürekli ertelemek 5.Aşırı beklentiler ve hırs 6.Özgüven eksikliği

8 KAYGININ BELİRTİLERİ Zihinsel belirtiler: Dikkat dağınıklığı, konsantre olamama, sınavın sonucu ile ilgili olumsuz öngörülerde bulunma (Olmayacak, kazanamayacağım, .... gibi). Duygusal belirtiler: Gözlemlenebilir düzeyde huzursuzluk, endişe, sinirli bir birey haline gelme, kolaylıkla ağlama, korku, çaresizlik, panik. Davranışsal belirtiler: Sınavlardan kaçınma, sınav sırasında dona kalma. Fiziksel belirtiler: Baş ağrısı, sabahları kendini yorgun ve halsiz hissetme, uyumakta zorlanma, mide ve bağırsak sistemine ait sıkıntılar, iştahsızlık, kalbin hızlı çapması, ellerin soğuk ve terli olması.

9 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
Kaygınızı azaltacak uygulamalar yapın: “Beni neler kaygılandırıyor?” “Niçin kaygılandırıyor?” “Kaygılandığım sırada ne düşünüyorum?”

10 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
İçinizdeki “siz” ile iyi geçinin: “Şimdi böyle düşünmem için bir sebep var mı?” “Böyle düşünmemin bana bir faydası var mı?” “Daha iyimser olarak ne düşünebilirim?”

11 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
Olumsuz düşünceleri fark et, yakala ve yeniden yapılandır: “Dün affedilmez bir yanlış yaptım” DEMEK YERİNE, “Dün tekrar yapabileceğim bir yanlışın farkına vardım”

12 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
Olmasını istemediğiniz olayları belirginleştirmeyin, pozitif düşünün: Bu bir “Korktuğum şey başıma geldi” olayıdır. “Sınavda soruları vaktinde bitiremezsem..?” DÜŞÜNCESİNİ TEKRAR ETMEK YERİNE “Vaktinde bitirebilmek için gerekli tedbirlerimi aldım, bu durumda hiçbir şey ters gitmeyecek.”

13 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
Zihinsel Uygulamalar Olumlu Düşünceler: Zamanımı etkili şekilde kullanabilirim. Takıldığım yerler olabilir, bilenlere sorup yardım alabilirim. Önceden başarısız olmuş olabilirim ama nedenlerini biliyorum, şimdi çalıştım başarabilirim. Elimden geleni yaparak ilerlediğimi ve daha iyi olduğumu kendime gösterebilirim, Ben bedenimi ve duygularımı(heyecanımı, korkularımı vb) kontrol edebilirim, başarılı olabilirim. SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?

14 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
BEDENSEL UYGULAMALAR 1.Doğru Nefes Alma: Öncelikle fiziksel olarak rahatlamak, kaygıyı azaltmada en etkili ve en çok kullanılan yollardan biridir. Bunun için önce gözlerinizi kapatın, derin bir nefes alın ve uzun bir süreye yayarak nefesinizi verin. Bunu birkaç kez tekrarlayın. Daha sonra vücudunuzu gevşetin, kollarınızı serbest bırakın ve zihninizi boşaltın. Vücudunuzdaki tüm kasları, başınızdan başlayarak aşağıya kadar (alın, yüz, kafa, omuz, kollar, karın, bacaklar ve ayaklar) on saniye süreyle gerin, sonra serbest bırakın. Gerginlik ve rahatlık arasındaki farkı hissetme ve buna yoğunlaşma kaygınızı azaltır.

15 SINAV KAYGINIZI NASIL YENEBİLİRSİNİZ?
2.Gevşeme Tekniği: Sınav kaygısıyla başa çıkmada kaygıyı bastırma yerine kaygıyı kabul etmek, tanımak ve kontrol altına almak gerekir. Sınav öncesinde iyi uyunmalı çünkü uykusuzluk dikkattin dağılmasına, hata yapma riskinin artmasına neden olur. Sınav öncesinde gevşeme egzersizleri yapılarak rahatlanabilir. Yerinize iyice ve rahatça yerleşin Herhangi bir tedirginlik hali varsa bir kenara bırakın. İçinizden "rahatla ve bırak" deyin. Derin soluk alın. Eller-Kollar Kafa Boyun Omuzlar

16 KAYGIYI YOK ETMEK Öncelikle sınav üzerinde yoğunlaşmanızı ve sorulara odaklanmanızı sağlar, Düşüncelerinizi organize etmede, dikkatinizi toplamada yardımcı olur, Olumsuz düşünmenizi ve paniğe kapılmanızı engeller, Kontrol duygusu başarmaya yardım eder, gerçek performansınızı sergilemenizde önemli rol oynar.

17 SLOGAN DUVAR YAZILARI Sınav, bilgilerimi ölçer, kişiliğimi değil?
Korkunun ecele faydası yoktur. Daha iyisini yapacak kapasitem var. Üzülmeye, pişmanlığa, kaygılanmaya vaktim YOK!!!!!

18 SINAVI KAZANAMAMAK DURUMUNDA…
SINAVDA BAŞARILI OLAMAYABİLİRİZ; BU DA BİR SONUÇ… ÜLKEMİZDE VEYA DÜNYADA HAYATINI SÜRDÜRENLERİN HEPSİ ÜNİVERSİTE MEZUNU DEĞİL. BAŞARILI VE MUTLU OLANLARIN HEPSİ ÜNİVERSİTE MEZUNU DEĞİL… DÜNYA ÇAPINDA BAŞARILI OLANLARIN DA HEPSİ ÜNİVERSİTE MEZUNU DEĞİL… ÜNİVERSİTE OKUMAK İŞ GARANTİSİ, MUTLU OLMA GARANTİSİ VERMİYOR… ÜNİVERSİTE OKUMAYANLAR DA KENDİLERİNE UYGUN BİR İŞ BULABİLİYORLAR. SINAVA GİRMEYİ BİR KERE DAHA DENEYEBİLİRSİN… AÇIKÖĞRETİM YÖNTEMİ İLE DE ÜNİVERSİTE BİTİREBİLİRSİN. HAYATIN SONU DEĞİL; BAŞKA SEÇENEKLERİN OLDUĞUNU BİLMELİSİN.

19 AİLELERE ÖNERİLER Kaygı bulaşıcı bir duygudur. Çocuğunuz ile alakalı endişeleriniz çocuğunuza yansır. Bu nedenle öncelikle aileler kaygılarını azaltmaya çalışmalıdır. Yoğun kaygı yaşayan kişiler geleceği düşünmekten bugünü kullanamazlar. Sizin sınav sonucu ile aşırı meşgul olmanız, çocuğunuzun da bu yönde meşguliyetini arttıracaktır. Çocuğunuza yardımcı olmak için çocuğunuzun bugünkü yaptıkları ile ilgilenebilirsiniz.

20 AİLELERE ÖNERİLER Anne babalar çocuklarının her sorununu çözmenin kendi görevleri olmadığı, bu yaklaşımın çocuğun sorun çözme becerisini, gücünü engellediğini bilmeleri gerekir. Çocuklarının hayatlarının sorumluluğunu kendilerinin alması gerektiği şeklindeki yaklaşım daha etkili bir destektir.

21 AİLELERE ÖNERİLER Beden dili ve ses tonu ile verdiğiniz mesajlara dikkat edin. Sözlerini, beden dili ve ses tonları desteklemiyorsa yani ağızlarından çıkan ile bedenlerinin söylediği çelişiyorsa öğrenci daha çok beden diline dikkat edecektir.

22 AİLELERE ÖNERİLER Ailenin kendi sorunlarını çözmedeki yaklaşımları çocuğa model olabilir. Çocuktaki kaygının temel nedeni genelde çaresizlik, sürekli kontrol duygusudur. Bu konularda çocuğun kendini rahatça ifade etmesi sağlanmalıdır. Çocuğa sınavların kişiliği değerlendirmediği, sonucunda kazanmanın yada kaybetmenin hayatın bir parçası olduğu anlatılmalıdır. 

23 En az şu kadar net yapmalısın. ‘’Kimya ve biyolojiden ful yapmalısın
En az şu kadar net yapmalısın. ‘’Kimya ve biyolojiden ful yapmalısın.’’ Başarılı olmalısın.’’ Kendini dersine vermelisin. ’’ Bu yıl mutlaka kazanmalısın’’ vb. türünden zorunluluk ifade eden cümleler öğrencinin kaygısının artmasına neden olmaktadır. Bu tür zorunluluk ifade eden sözleri mümkün olduğunca az kullanmaya çalışın. AİLELERE ÖNERİLER

24 AİLELERE ÖNERİLER Ebeveynler çocuğu bir başkasıyla kıyaslamamalı, onun olumsuz yönlerinden ziyade olumlu yönlerine vurgu yapmalıdır. Çevredeki olumsuz algı kaygıyı yükseltirken, güven verici bir ortam kaygıyı azaltmaktadır. Sınav kaygısının bazı durumlarda otoriteyle çatışma gibi ciddi dinamik nedenleri olabilmektedir. Bu durumda mutlaka bir uzmandan destek alınmalıdır.

25 AİLELERE ÖNERİLER Çocuklarınıza tekrar tekrar ders çalış demeyin. Sorumluluğunu bilen ve sınavlara hazırlanan öğrenciler için ailelerin uyarılarına ihtiyaç yoktur. Bazı öğrenciler bu nedenle kendisi için değil ailesi için ders çalışması gerektiği düşüncesine kapılıp daha yoğun kaygı hissedebilir. Ya da ailesine tepki göstererek ders çalışmayı aksatabilir.

26 AİLELERE ÖNERİLER Negatif motivasyondan uzak durun. Bazı anne babalar çocuklarının motivasyonunu artırmak için; “bu gidişle sen asla kazanamazsın”, “yata yata sınav kazanılmaz” “bu kadar çalışmayla kazanamazsın“, “bu kafayla gidersen zor kazanırsın" gibi sözler söylerler.

27 AİLELERE ÖNERİLER Gereğinden fazla fedakarlıktan kaçının ve bunları hatırlatmayın. Örneğin bir yıl boyunca eve misafir çağırmamak, evde televizyonu açmamak gibi. Öğrenci bu durumu ailemin bu fedakarlıklarına yanıt vermek zorundayım biçiminde düşünerek daha fazla kaygılanabilir.

28 AİLELERE ÖNERİLER Çocuğu sınavlara hazırlanan bazı aileler kendi hayatlarını bir kenara bırakarak çocukları için uğraşmaya başlamaktadırlar. Kendi hayatınızı unutmayın. Örneğin, çocuğuna daha fazla yardımcı olmak için annenin işinden ayrılması, annenin çocuğunu sınav salonlarının kapısında beklemesi.

29 Çocuğunuzdan beklentilerinizde gerçekçi olmaya çalışın.
AİLELERE ÖNERİLER Çocuğunuzdan beklentilerinizde gerçekçi olmaya çalışın. * Örneğin, sözel yeteneği olan bir öğrencinin sayısal alandan bir bölüm kazanmasını beklemeyin. Beklentileriniz ile çocuğunuzun yapabilecekleri birbiriyle uyumlu olursa çocuğunuz daha az kaygı yaşayabilir.

30 AİLELERE ÖNERİLER Çocuğun değerini sınavdaki başarısıyla eş tutmak, sonuçlarla ilgili olarak korkutmak, tehdit etmek, "sen hele bir kazanama, o zaman görüşürüz" ya da, ‘’aile dostlarımızın hepsine rezil oluruz" gibi ifadeler gencin motivasyonunu değil kaygısını arttırır. Çocuk, ailesinin ve başkalarının gözünde kendisinin değil, sınavdaki başarısının önemli olduğunu düşünür ve sınava gerçek dışı bir anlam yükler.

31 AİLELERE ÖNERİLER “Sen bizim evladımızsın. Seni seviyoruz ve hep seveceğiz.” şeklinde açıklamalar yaparak öğrenci rahatlatılmalıdır. Öğrenci, ailesinin sevgisini kazanmak için özel bir gayret sarf etmek zorunda olmadığını anlayacaktır. Bu rahatlama, öğrencinin sınavda daha iyi performans göstermesini sağlayacaktır.

32 AİLELERE ÖNERİLER Sorumluluklar yerine getirildikten sonra, sonuç ne olursa olsun “Hayırlısı buymuş” şeklinde düşünülmesi, en doğru ve makul olan davranış biçimidir.

33 TEŞEKKÜRLER….