ÇOCUK İHMAL ve İSTİSMARI

... konulu sunumlar: "ÇOCUK İHMAL ve İSTİSMARI"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK İHMAL ve İSTİSMARI
SULTANBEYLİ REHBERLİK ARAŞTIRMA MERKEZİ ÇOCUK İHMAL ve İSTİSMARI Aralık 2012

2 Çocuk İhmali nedir? İhmal, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almamasıdır. Bu ihtiyaçlar sağlık,eğitim,duygusal gelişim,beslenme,barınma ve güvenli yaşam şartlarıdır.

3 İhmal çeşitleri nelerdir?
Fiziksel ihmal Eğitimsel ihmal Duygusal ihmal

4 Fiziksel ihmal nedir? Çocuğun temel tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmaması Çocuğa düzenli ve besleyici öğünlerin, temiz ve yeterli giysinin sağlanmaması Çocuğun bakacak yetişkin bulunmadan uzun süre yalnız bırakılması Çocuğun gece geç saatlere kadar nerede olduğunun bilinmemesi ve umursanmaması

5 Eğitimsel ihmal nedir? Çocuğun zorunlu eğitim çağına gelmesine rağmen okula gönderilmemesi

6 Duygusal ihmal nedir? Çocuğa yetersiz ilgi ve şefkat göstermek
Çocuğun aile içinde şiddet ve kötü muameleye şahit olmasına izin vermek Çocuğun alkol,uyuşturucu kullanmasına izin vermek Çocuğun suç işleme,saldırganlık gibi uyumsuz davranışlarına destek olmak ya da bu davranışları görmezden gelmek

7 Bir çocuğun ihmal edildiğini nasıl anlarız?
Okul devamsızlığı çok fazlaysa Sürekli pis giyiniyor ve kötü kokuyorsa Vücudu aşırı derecede zayıf düşmüşse Yemek veya para için dilencilik yapıyor veya çalışıyorsa Tıbbi destekten mahrumsa Madde kullanımı,kendine zarar verme gibi alışkanlıkları varsa çocuğun ihmale maruz kaldığını düşünebiliriz.

8 Çocuk ihmalinde risk faktörleri
Cehalet,bilgi eksikliği Yetersiz sosyo-ekonomik koşullar Aile içi şiddetin varlığı Ebeveynlerin geçmişte gördükleri kötü muamele Ebeveynlerin madde bağımlılığı Çocuğun tek bir ebeveyn ile yaşaması Yetersiz sosyal destek

9 İhmalin çocuk üzerindeki etkileri nelerdir?
Gelişim geriliği Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri Davranış problemleri İletişim problemleri Yalnızlık ve korunmasızlık hissi Eşya ve madde bağımlılığı Suça yönelme riski

10 Çocuk istismarı nedir? Sağlığını, Fiziksel gelişimini,
Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki çocuğun; Sağlığını, Fiziksel gelişimini, Psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkileyen bir yetişkin, toplum yada devlet tarafından bilerek veya bilmeyerek gerçekleştirilen her türlü harekete maruz kalmasıdır.

11 İstismar çeşitleri nelerdir?
Fiziksel istismar Cinsel istismar Duygusal istismar Ekonomik istismar

12 Fiziksel istismar Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir

13 Vatan Gazetesi 12 Nisan 2008 Cumartesi
Bunu yapan anne olamaz! 6 yaşındaki çocuğun vücudunda sigara söndürdüler. Anne ve sevgilisi gözaltında Muğla'nın Milas ilçesinde 6 yaşındaki kıza işkence yaptıkları iddia edilen anne ile annenin birlikte yaşadığı kişi gözaltına alındı.

14 Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri(Çocuk ile ilgili)
Hiperaktif çocuk İstenmeyen bir gebelik sonrası dünyaya gelen çocuk Engelli çocuk Özel bir bakım gerektiren (örn: çok küçük prematüre, hastalığı olan) çocuk

15 Fiziksel İstismarda Risk Faktörleri(Aile ile ilgili)
Psikiyatrik sorunlu ebeveyn Üvey ebeveyn Alkol ve/veya uyuşturucu bağımlısı ebeveyn Çocuk sayısının fazla olması Küçük yaşta anne-baba olunması Aile içi geçimsizlik ve şiddet İşsizlik-Ekonomik sıkıntılar Eğitimsizlik

16 Fiziksel istismar 5 yaş grubu ikizler üzerinde yapılan araştırmada, annesi, babası tarafından dövülen çocukların zeka düzeyinin, huzurlu bir aile ortamı olan yaşıtlarından 8 puan düşük olduğu belirlendi. Bilim adamları, aile içi şiddetin çocukta stresi artırdığını, bunun da beyin gelişimini olumsuz etkilediğini düşünüyor

17 Fiziksel istismar Aile içi şiddetle ilgili hükümlü gençler üzerinde bir araştırma yapılmıştır ve bu gençlerin %78’inin aile içi anlaşmazlık ve şiddetin söz konusu olduğu ortamda yaşadıkları bulunmuştur.

18 “6 yaşındaki kız çocuğu M
“6 yaşındaki kız çocuğu M. annesi tarafından acil servise götürülerek kanepeden düştüğü söyleniyor.Yapılan muayenesinde kafa darbesi ile beraber vücudunda çok sayıda morluk tespit ediliyor.Ancak annenin de gözünde geçmekte olan bir morluk fark eden doktor tarafından yapılan sorgulamada annenin eşinden sıklıkla dayak yediği ve çocuğu da annenin dövdüğü belirleniyor.” Dayak genellikle aile içi şiddetin bir parçasıdır.Çok zaman eşi tarafından dövülen anne çocuğunu da dövebilir. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, fiziksel istismar (şiddet) kültürü ile yetişen çocuklar ileride bu şiddeti uygulayan kişiler olarak karşımıza çıkarmaktadır. Yine yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre; çocuğa karşı fiziksel istismarın yaşandığı ailelerde;Eşler arasında çatışma ve tatminsiz evlilikler,Ebeveynlerden birisinin üvey olması,Ailenin yaşadığı yoğun sıkıntıların olduğu ortaya koyulmuştur. Türkiye’deki çalışmalarda ise; özellikle geleneksel aile yapılarında, konuşarak ikna yerine fiziksel cezalandırma yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

19 Cinsel istismar Cinsel uyarı ve doyum için kullanılması,
Çocuğun bir yetişkin tarafından Cinsel uyarı ve doyum için kullanılması, Fuhuşa zorlanması, Kendisinden en az 6 yaş büyük bir kişi tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da ikna edilerek cinsel etkileşime maruz bırakılması, Pornografi gibi türlü suçlarda cinsel obje olarak kullanılmasıdır.

20 Cinsel istismar çeşitleri nelerdir?
Genital bölgeleri elleme Teşhircilik Röntgencilik Pornografi Irza geçmek

21 Cinsel istismar, çoğu zaman çocukların rızası olmadan, ya ikna etmek, ya da değişik yöntemlerle kandırmak (vaatte bulunmak), ya da tehdit etmek suretiyle gerçekleşebilmektedir

22 Cinsel yönden istismar edilen çocukların çoğunluğu kız çocukları olsa da erkek çocukları da cinsel istismara uğramaktadır. Cinsel istismarcıların çoğunluğu yetişkin erkeklerdir.

23 İstismarcının özellikleri
İstismarcı kişi mağduru elinde tutmak için her yolu dener İstismarcının eylemi devam ettiren şey mağdurun bu durumu kimseyle paylaşmamasıdır. İstismarcı kendisini çevresine iyi kalpli, babacan, yardım sever,düşünceli,kibar, vb. biri olarak gösterir.Bu özelliklerinden dolayı kimse onlardan şüphelenmez. Bir çok vakada istismarcı hiç tahmin bile edilemeyen kişilerdir. İstismarcı genellikle kendisine karşı koyamayacak kişileri kurban olarak seçer.(çocuk ve gücünün yettiği kişiler)

24 Cinsel istismar Yaşanılan vakaların sadece % 10 ile 15 i bildirilmektedir. Cinsel istismara uğrayanların %71 i kız, %29 u erkektir. İstismarcıların %96’sı erkek, İstismarcıların %80’i de çocuğun tanıdığı birisidir.

25 Cinsel istismar “Cinsel istismarın mutlaka şiddet içermesi gerekmez”
“Cinsel istismarda çocuğun rızasının olup olmadığına bakılmaz”

26 Risk Etmenleri(Çocukla ilgili)
Yaşının küçük olması Bazı ruhsal(zihinsel) ve fiziksel gelişimsel bozuklukları, Süreğen tıbbi hastalığının olması, Fiziksel yetersizliğinin bulunması,

27 Risk Etmenleri(Aile ile ilgili)
Anne babanın daha önce çocukluk döneminde istismara maruz kalması Ailede Alkol ya da madde bağımlısının olması, Annenin olmaması veya pasif olması(!) Babanın olmaması veya pasif olması(!) Ebeveyn olmayışı (ölmesi) Ebeveynlerin üvey olma durumu

28 Risk Etmenleri(Aile ile ilgili)
Tek odalı evde kalınması Aile içi çatışma, Ana babalık görevini yerine getirmeme, Ebeveyn çocuk ilişkisinde bozukluk Ailenin gelen gideninin çok olması Maddi sıkıntı

29 Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar
Yanlışlar Doğrular Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal gücünün uydurmasıdır. Çocuklar hikayeler uydururlar Sadece çekici,tatlı,güzel, açık giyinen çocuklar;onay bekleyen kendine güveni olamayan pasif;yaramaz çocuklar İstismara maruz kalır Çocuklara uslu,akıllı,açıkgöz olmalarını söyleyerek onları korumuş oluruz. Çocuklar istismar hakkında yalan söylemezler.Bu konuda hikaye uyduranlara çok az rastlanır. Çocukların görünüşü yada davranışı istismara sebep olmaz. Anlamını dahi bilmedikleri olayları provoke etmekten dolayı çocuklar asla suçlanamazlar Çocukları bu konuda eğitmeliyiz. İstismarla karşılaştığında çocuk bağırarak yardım istemeli, koşarak kaçmalıdır.

30 Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar
Yanlışlar Doğrular Genellikle tehlikeli yerler, özellikle karanlık bastıktan sonra,parklar, umumi tuvaletler ve boş sokaklardır İstismarcının tercih ettiği yerler genellikle çocuğun tanıdığı, bildiği yerledir:Okul ve çevresi, evle okul arasındaki yol,bir arkadaş yada akrabanın evi, çocuğun kendi evidir. Çocuğun rahat ve gevşek olduğu zamanlarda,oyun zamanları , banyo zamanı yada yatma zamanı istismarcının tercih ettiği zamanlardır

31 Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar
Yanlışlar Doğrular Çocuklar kötü görünümlü, yabancı kişilerden uzak durmalı çünkü onlar istismarcı kişilerdir. Cinsel istismar vakaları her yerde yaşanmaz, bazı kültürlerde, ülkelerde yaşanır. Olguların %80-95’inde istismarcı çocuğun tanıdığı,normal görünüşlü biridir.Genellikle yaş arası evli sosyal hayatı olan şüphe çekmeyen bir aile babasıdır. Cinsel istismara her kültürde,her ülkede ve her sosyo-ekonomik grupta rastlanmaktadır.Kız çocuklarda ensest, erkek çocuklarda ise pedofil diğer istismar türlerinden daha sık rastlanmaktadır.

32 Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar
Yanlışlar Doğrular Çocuk;yaşadıklarını,cinsel istismarı bile, yakın zamanda ya da büyüyünce unutur.Fazla kurcalanmamalı. Çocuklar cinsel İstismarı asla unutmazlar… “Hayattaki en kötü şey hafızayı dağiştirememenizdir.” sözleri,çocukluğunda cinsel istismara uğramış bir yetişkine aittir.

33 Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Fiziksel)
Baş ve karın ağrısı, kusma, iştah azalması Açıklaması olmayan ağız, dudak ve genital bölgelerde ağrı, şişme, kızarma, kanama vb rahatsızlıklar

34 Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Psikolojik)
Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, Uykuya dalma güçlüğü, Olayla ilgili kabuslar, Öfke patlamaları ve saldırganlık, Konsantrasyon güçlüğü, Suçluluk ve utanç duyma, İçe kapanma, depresif belirtiler,

35 Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Psikolojik)
Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, Korku reaksiyonu,

36 Cinsel İstismarın Çocuklarda Bıraktığı Etkiler(Davranışsal)
Aşırı temizlenme durumu ya da tam tersi Evden kaçmak İnsanlardan ve bazı yerlerden korkmak ve kaçmak Okul ve disiplin problemler, suça yönelme Madde bağımlılığı, kendine zarar, intihar girişimleri Kendi yaşının üzerinde cinsel bilgiyi ifade etmek, arkadaşlarıyla ve oyuncaklarıyla cinsel içerikli oyunlar oynamak

37 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
Dokunmak birbirimizle iletişim kurmanın önemli bir yoludur. Dokunmanın “ iyi dokunma” ve “kötü dokunma” olmak üzere iki şekli vardır.

38 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
Çocuklarımıza iyi dokunma ve kötü dokunmayı öğretmeliyiz. İyi dokunma nedir? Kötü dokunma nedir?

39 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
İYİ DOKUNMA: İyi dokunmalar ailemizin, arkadaşlarımızın ve diğer tanıdıklarımızın bizi önemsediğini anlatır. İyi dokunmalar kendimizi iyi ve emniyette hissetmemizi sağlar.

40 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
KÖTÜ DOKUNMA: Kötü dokunmalar kendimizi öfkeli ve kirli hissetmemize neden olur

41 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
Çocuklarınızın Kendilerini Korumaları İçin; 1-Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Çocuklara güvende olma hakları olduğunu ve kimsenin bunu ellerinden alamayacağını söyleyin. 2-Bedenlerini korumayı öğretin: Çocuklarınıza bedenlerinin kendilerine ait olduğunu,özellikle iç çamaşırları ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu ve kimsenin bu bölgelere dokunma hakkının olmadığını anlatın.

42 Bedenini koruma bilincini oluşturmak için:
Çocuğunuz üzerini çıkartırken ondan izin alın 'bedenim bana aittir' bilinci oluşturmak Severken bile onun rızasını gözetin 'İzin verirsem dokunabilirsin' bilinci

43 Bedenini koruma bilincini oluşturmak için:
Evde çıplak dolaşmasına izin vermeyin 'Vücudum görünmemeli' hissi Dört yaşından itibaren özel bölgesine mümkün olduğunca dokunmayın 'Dokunulması yasak olan yerlerim' refleksi

44 Bedenini koruma bilincini oluşturmak için:
Çocuğunuzla birlikte banyo yapmayın ‘Banyoda benden başkası olmamalı’ bilinci Çocuğunuz tuvalet ihtiyacını giderirken yanında durmayın 'Tuvalette benden başkası olmamalı' bilinci

45 Bedenini koruma bilincini oluşturmak için:
Başkalarının yanında üst-baş değişimi yapmayın Soyunma ve giyinmede yalnızlık ilkesi Onun özel dünyasına saygıyla yaklaştığınızı hissettirin 'İzin verirsem kabul edilirsin' ilkesi

46 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
3-’Hayır’ demeyi öğretin: Çocuklara herhangi birisi onları incitmeye kalkarsa hayır demeleri gerektiğini söyleyin.Bu tarz durumlarda o eylemi yapmaya çalışan yetişkinin sözüne itaat etmeleri beklenmemeli. 4-Yardım istemeyi öğretin: Biri onlara kötü,rahatsız edici bir şey yaparsa arkadaşlarından ya da büyüklerinden yardım istemeyi öğretin. 5-Onlara sizinle her türlü sorunu paylaşabileceği inancını yerleştirin: Etkili aile içi iletişim işinizi kolaylaştıracaktır.

47 Çocuk herhangi bir istismar durumuyla karşılaştığında onu dinlemek ve duygularını anladığımızı hissettirmek önemlidir. Çocuğun özgürce konuşmasına izin vererek bir ilişki kurmak ve ortam sağlamak gerekir. Çocuğa ona inandığınız duygusunu vermek önemlidir. Çocuğun anlattıklarını abartılı tepkiler vermeden dinlemek gerekir. Çocuğun varsa suçluluk duygularını anlatmasına izin vermek gerekir. Bunun onun hatası olamadığını vurgulamak önemlidir. Çocuğa bu konuyu paylaştığı için duyulan memnuniyet dile getirilmeli ve konuşmasının doğru bir davranış olduğu vurgulanmalıdır.

48 Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
6-Her zaman sır saklanmayacağını öğretin: Çocuklarınıza bazı sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini söyleyin. 7-Dokunulmayı reddetmeyi ve sınırlar koymayı öğretin: Çocuğunuza bedeninin kendisine ait olduğunu,ellenmek veya öpülmek istemiyorsa buna hayır deme hakkının olduğunu öğretin. 8-Yabancılarla konuşmamayı öğretin: Çocuğunuza eğer bir yabancı onunla iletişim kurmak isterse bundan sizin de haberiniz olması gerektiğini anlatın.

49

50

51 Duygusal İstismar Çocuğun gereksinim duyduğu ilgi, sevgi ve bakımdan yoksun bırakılarak psikolojik hasara uğratılmasıdır Tanımlanması en zor ancak en sık gerçekleşen istismar türüdür

52 Duygusal İstismar Çeşitleri Nelerdir?
Aşağılama, yalnız bırakma, ayırma, Korkutma, yıldırma, tehdit etme, suça yöneltme, Önemsememe, küçük düşürme, alaylı konuşma, Lakap takma, aşırı baskı ve otorite kurma

53 “T. 8 yaşında ablası Y. 11 yaşında iki kız kardeş. T
“T.8 yaşında ablası Y.11 yaşında iki kız kardeş.T.dışadönük,girişken ve isteklerini rahatça ifade edebilen bir yapıya sahip.Y.ise içe kapanık,utangaç ve kendini ifade edemeyen bir yapıda.Anne ve babası Y.’yi bu durumundan dolayı sürekli kardeşi ile kıyaslayarak eleştiriyorlar.” Çocuklar arasındaki mizaç farkı ayrımın sebebi olabilir.Bu durumda bile çocuk ayrımı yapmak duygusal istismardır.

54 “S. ve H. 5 yıldır evli olan bir çift. Üç yaşında çocukları var
“S.ve H. 5 yıldır evli olan bir çift. Üç yaşında çocukları var. Karı-koca sık sık aralarında yüksek sesle tartışıyor. Bir gün böyle bir tartışmanın ardından çift, çocuklarını evde uzun süre bulamıyorlar. Uzun bir aramadan sonra çocuğu balkonun bir kenarında yere oturmuş elleriyle kulaklarını tıkamış halde buluyorlar.” Anne ve babaların çocuğun yanında yarattığı gerginlik ve tartışma ortamı çocuğun ruhsal sağlığını etkiler boyuta ulaşıyorsa bu durum da duygusal istismar olarak değerlendirilebilir. Tanımlanması en zor ancak en sık rastlanan istismar türüdür.Psikolojik gelişimin duraklamasına neden olacak sözel istismarı veya aşırı emirleri kapsayan,çocuğun kimliğini zedeleyen ve bozuk davranışları ortaya çıkaran tavırları içerir.

55

56 Duygusal İstismar Çeşitleri
Duygusal bakımdan gereksinimlerin karşılanmaması, Sık eleştirme, yaşının üstünde sorumluluklar bekleme, Kardeşler arasında ayrım yapma, değer vermeme,

57 Belirtileri Dünyaya karşı belli bir ilgisizlik
Depresif ve pasif davranış Karşısındakine çok ihtiyatlı yaklaşmak Kendine güvensizlik Korku Küçük yaşlardaki davranışlara dönüş

58 Ekonomik İstismar Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyen, yaşı ve gücü ile orantılı olmayan işlerde ucuz emek olarak çalıştırılmasıdır. “

59 GENEL OLARAK Çocuk ihmali ve istismarı

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77 HER VATANDAŞ ÇOCUĞA KARŞI İŞLENMEKTE OLAN İSTİSMAR SUÇUNU BİLDİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.

78 T.C.K. MADDE 278 Suçu bildirmeme
Madde (1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

79 T.C.K. MADDE 279 Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi
Madde (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

80 İhmal ve İstismar Vakaları İle Karşılaştığınızda Başvurabileceğiniz Yerler
Okul rehberlik servisleri ve Rehberlik Araştırma Merkezleri Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu İstanbul İl Müdürlüğü İstanbul Emniyet Çocuk Şube Müd İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi İstanbul Barosu Adli Yardım Birimi Çocuk Ruh Sağlığı ve Reh. Derneği Çocuklara Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Destek Hattı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ALO 183 Tüm hastaneler, savcılıklar, polis merkezleri

81 Dinlediğiniz için teşekkürler