ÇEK Doç. Dr. Mustafa ÇEKER mceker@cu.edu.tr.

... konulu sunumlar: "ÇEK Doç. Dr. Mustafa ÇEKER mceker@cu.edu.tr."— Sunum transkripti:

1 ÇEK Doç. Dr. Mustafa ÇEKER

2 KAVRAM Kambiyo senetleri içinde en yaygın olarak kullanılan senet, çektir. Türk hukukunda çek, ancak bir banka üzerine düzenlenebilir. Çekte üçlü bir ilişki vardır. Çeki çeken (keşideci) muhataba (banka) senette yazılı bedelin ismen gösterilmesi zorunlu bulunmayan bir kişiye ödenmesini emreder. Lehtar gösterilmesi zorunlu değildir, hamiline de düzenlenebilir. Çek bir ödeme aracıdır, vade içermez.

3 ÇEK ÖRNEĞİ T.C. Ziraat Şube Çek Tutarı: Keşide Yeri ve Tarihi:
Bankası A.Ş Adana #750 YTL Adana, ÇEK Bu çek karşılığında Levent Can veya emrine yalnız yediyüzelli Yeni Türk Lirası ödeyiniz. Vergi Kimlik No: Müşteri Hesap No: Kemal Kaplan Çek No: (imza)

4 ÇEK ÖRNEĞİ

5 UNSURLARI Zorunlu Unsurlar Alternatifli Unsurlar Çek kelimesi
Kayıtsız şartsız belirli bir bedeli ödeme emri Muhatap bankanın ticaret unvanı Keşide tarihi Keşidecinin imzası Hesap sahibinin kimlik numarası Hesabın bulunduğu şube adı Hesap numarası Alternatifli Unsurlar Keşide yeri Ödeme yeri

6 ÇEKE YAZILABİLECEK KAYITLAR
GEÇERLİ KAYITLAR Olumsuz emre kaydı Ciro edilemez kaydı Lehtar/hamil kaydı YASAK KAYITLAR Gününde muteberdir kaydı Vade kaydı Kabul kaydı Faiz kaydı Ceza kaydı Sorumsuzluk kaydı

7 ÇEKTE İBRAZ Çekin ödenmesi amacıyla bankaya sunulmasına “ibraz” adı verilir. Çek üç ayrı yere ibraz edilebilir: Hesabın bulunduğu şubeye ibraz Muhatap bankanın başka bir şubesine ibraz Takas Odasına ibraz

8 ÇEKTE VADE TTK.m.707’ye göre, çek görüldüğünde ödenir; buna aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış sayılır. Bu bakımdan, çek üzerine vade yazılması, hatta “gününde muteberdir” vb. bir kayıt düşülmesi hâlinde bile, çek muhatap bankaya ibraz edildiğinde ödenmek zorundadır. Hâmilin çeki ibrazı ve ödenmesini talep edebilmesi için belirli bir süre beklemesini öngören kayıtlar hiçbir hukukî sonuç doğurmazlar. Matbu çek formları üzerinde vade yazılmasına olanak verecek bir alan bulunmadığından, uygulamada, keşide tarihi yerine ileri bir tarih yazılmak suretiyle “vadeli çek” düzenlenir. Ancak, gerek TTK.m.707/II gerekse ÇekK.m.16’da açık bir şekilde, bu uygulamanın geçersiz olduğu vurgulanmıştır.

9 İBRAZ SÜRELERİ Çek keşide edildiği yerde ödenecekse “10 gün”
Çek keşide edildiği yerden başka bir yerde fakat aynı kıtada ödenecekse ibraz süresi “1 ay”  Ayrı kıtalarda çekilip ödenecek olan çeklerde ibraz süresi “3 aydır”. 

10 ÇEKTE İBRAZ Çek ibraz süresi içinde muhatap bankaya ibraz edilmiş olmalıdır. İbraz süresi geçtikten sonra; Keşidecinin çekten cayma hakkı doğar. Hamil, çeke dayalı olarak keşideci, ciranta ve avaliste başvuru hakkını kaybeder. Banka, keşideci caymamışsa ilk 6 ay içinde (isterse) ödeme yapabilir.  Keşideciye karşılıksız çek hükümleri uygulanmaz. İbraz süresi geçtikten sonra yapılan ciro işlemleri, alacağın temliki niteliği taşır. Hamil, çeki kişisel def’ileriyle birlikte devralmış olur.