GENEL TEKRAR - 9 SES BİLGİSİ FEM DERSHANELERİ

... konulu sunumlar: "GENEL TEKRAR - 9 SES BİLGİSİ FEM DERSHANELERİ"— Sunum transkripti:

1 GENEL TEKRAR - 9 SES BİLGİSİ FEM DERSHANELERİ
TÜRKÇE GENEL TEKRAR - 9 SES BİLGİSİ FEM DERSHANELERİ

2 Ünsüz Yumuşaması ( değişimi )
p, ç, t, k b, c, d, g, ğ çorap-ın çorabın yazlık-a yazlığa ağaç-ın ağacın kanat- ı kanadı renk-i rengi uç-u ucu dip-i dibi çok-u çoğu git-ip gidip UYARI Bazı tek heceli , yabancı, türemiş sözcüklerde ve özel adlarda ünsüz yumuşaması olmaz. süt-ü, ot-u, ip-i, kaç-a, koç-u blok-u, hukuk-un, sanat-a taşıt-ı, kanıt-ım, yaşıt-ın Zonguldak’ın, Ahmet’i, Tunç’a FEM Dershaneleri

3 Ünsüz Benzeşmesi ( uyumu )
F ı S T ı K Ç ı Ş a H a P c, d, g ç, t, k simit- ci simitçi kadayıf- cı kadayıfçı bulut- dan buluttan görmüş- dü görmüştü 1923’ de 1923’te yet- gin yetkin değiş- gen değişken biliyormuş casına biliyormuşçasına FEM Dershaneleri

4 Ünlü Daralması “-yor” kendinden önceki “a-e” yi daraltarak “ı-i-u-ü” ye dönüştürür. başla- yor başlıyor korkma- yor korkmuyor özle- yor özlüyor ara- yor arıyor izle- yor izliyor bilme- yor bilmiyor tara- yor tarıyor UYARI “y” sessizi aşağıdaki gibi bazı sözcüklerde ünlü daralması yapar. de- y - en diyen ye- y - ecek yiyecek Aşağıdaki sözcükler geniş sesliyle bitmediğinden bu sözcüklerde ünlü daralması yoktur. seviyor, görüyor, yazıyor, soruyor, acıyor, yürüyor FEM Dershaneleri

5 Ses Düşmesi A) Ünlü ( hece ) Düşmesi: UYARI Türemiş sözcüklerde
alın-ı alnı göğüs-ü göğsü nesil -i nesli oğul-u oğlu bağır-ı bağrı omuz-um omzum UYARI Özel ad ve ikilemelerde ünlüler düşmez. omuz omuza , burun buruna Ömür’e hediye aldım. Ufuk’u dün okulda görmedim. Türemiş sözcüklerde oyun-a oyna ileri-le ilerle sarı-ar sarar uyu-ku uyku devir-ik devrik Bileşik sözcüklerde kayın + ana kaynana cuma + ertesi cumartesi seyir + etmek seyretmek zehir + olmak zehrolmak kahve + altı kahvaltı FEM Dershaneleri

6 Ses Düşmesi B) Ünsüz (sessiz) Düşmesi: ufak-cık ufacık
tefek-cik tefecik minik-cik minicik büyük-cek büyücek küçük-cük küçücük ufak-l ufal yüksek-l yüksel gülüş-cük gülücük öpüş-cük öpücük FEM Dershaneleri

7 Ses Türemesi A) Ünsüz Türemesi: UYARI af - ı affı zan - ımca zannımca
şık - ı şıkkı zan + etmek zannetmek his + etmek hissetmek red + etmek reddetmek hak-ım hakkım sır-ını sırrını hat-ınız hattınız UYARI İki sessizin yan yana geldiği her sözcükte ünsüz türemesi olmayabilir. hissiz, sessiz cadde, madde, ciddi eller, güller, kollayan FEM Dershaneleri

8 Ses Türemesi B) Ünlü Türemesi: az-cık azıcık bir-cik biricik
genç-cik gencecik dar-cık daracık FEM Dershaneleri

9 Kaynaştırma Harfleri (Koruyucu Ünsüz)
Y a Ş a S ı N araba - y -a araba - s - ı araba - n - ın iki - ş - er altı - ş - ar onun evi- n - i UYARI Aşağıdaki sözcüklerde kaynaştırma harfi yoktur. beş-er altmış-ar yetmiş-er senin evin-i senin araban-ı FEM Dershaneleri

10 Ulama Sessizle biten sözcükler -noktalama işareti yoksa- sesliyle başlayan sözcüklere eklenerek okunurlar. Akşam oldu yine kuşlar ağlıyor. Rıhtımdan ayrılan geminin ardından bakakaldı. Yarın, okullar tatilmiş. (Ulama yoktur.) FEM Dershaneleri

11 Göçüşme Bazı sözcüklerde harflerin yer değiştirdiği veya harflerin değiştiği görülür. DOĞRU YANLIŞ kirpik kiprik yanlış yalnış yalnız yanlız herkes herkez, herkeş kibrit kirbit, kiprit ekşi eşki FEM Dershaneleri

12 Dudaksıllaşma (nb-m) UYARI saklanbaç saklambaç dolanbaç dolambaç
canbaz cambaz sünbül sümbül tenbel tembel kanbur kambur tanbur tambur anbar ambar UYARI Özel ad ve bileşik sözcüklerde “nb-m” değişimi yoktur. İstanbul, Safranbolu sonbahar, binbaşı Pekiştirmeli (p,r,s,m) sözcüklerdeki ses olayı “nb-m” değişimi değildir. bembeyaz, bomboş FEM Dershaneleri

13 ÖSS’DE BAŞARILAR DİLEĞİYLE…
FEM DERSHANELERİ FEM Dershaneleri