Teknoloji Bağımlılığı ve Çocuklarımız

... konulu sunumlar: "Teknoloji Bağımlılığı ve Çocuklarımız"— Sunum transkripti:

1 Teknoloji Bağımlılığı ve Çocuklarımız
Dilek Akça KOCA Uzm. Psi. Dan. ve Reh. Öğr.

2 Bu sunuda TBM için hazırlanmış olan «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı (Metin: Mehmet Dinç, 2014, İstanbul: Yeşilay Yayını) broşürden yararlanılmıştır. Sunudaki sayfa atıfları bu dokümanadır. Ayrıca ekte word doküman olarak broşür metni içeriği sunulmuştur.

3 ? Sayfa 2-3 Bağımlılık Nedir Bağımlılık kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylem üzerinde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır. Bu slaytla bağımlılığın tanımı yapılmalı, «kontrol kaybetme» ve «onsuz yaşayamama» boyutlarına vurgu yapılmalıdır. Bu iki hususa ilişkin tespitlerin nasıl yapılabileceğine dair broşürün 3. sayfasında yer alan «Bağımlılığın başladığını ya da başlamak üzere olduğunu aşağıdaki davranışlardan anlayabiliriz» başlıklı bölümden yararlanılabilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün 2-3. sayfalarından edinebilirsiniz.

4 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
Teknoloji Bağımlılığı Nedir? Kontrolsüzce aşırı kullanılma isteğinin önüne geçilemeyen, teknolojik aygıtlar dışında kalan hayatın anlamını yitirdiği, kullanma bırakıldığında bireyde sıkıntı verici duygu durumuna sebep olan, ailevi ve sosyal hayatı bozan bir davranışsal bağımlılık türüdür. TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

5 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığının Alt Grupları Çevirim-içi seks bağımlılığı Çevirim-içi sohbet bağımlılığı Sanal arkadaşlık bağımlılığı Çevirim-içi oyun bağımlılığı Çevirim-içi kumar bağımlılığı Çevirim-içi bilgi bağımlılığı İnternette dolaşma bağımlılığı TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

6 Sayfa 6-7 Ne Zararı Var? Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Ancak kişinin teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara sebep olabilir. Bu slaytla teknolojinin yararları olduğu gibi zararlarının da söz konusu olduğu belirtilmelidir. Sunum sırasında dinleyicilerin ne gibi zararlar gözlemlediklerine dair görüşleri alınabilir. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün 6-7. sayfalarından edinebilirsiniz. Örneğin… →→→

7 ve Diğer Psikopatolojiler
Sayfa 8-9 İnternet bağımlılarının % 50’sinde görülen ilave psikiyatrik bozukluklardan bazılar: Anksiyete bozukluğu % 10 Psikotik bozukluk % 14 Depresyon veya distimik bozukluk % 25 Duygudurum bozukluğu % 33 Madde kullanımı % 38 Teknoloji Bağımlılığı ve Diğer Psikopatolojiler Bu slaytla teknoloji bağımlılarında görülen ilave psikiyatrik bozukluklar ve (araştırmalardan elde edilen verilere dayanılarak) bunların görülme sıklığı üzerinde durulur. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün 8-9. sayfalarından edinebilirsiniz.

8 Adım Teknoloji Bağımlılığı İlk adım Deneysel kullanım İkinci adım
Sayfa 4-5 İlk adım Deneysel kullanım Adım Teknoloji Bağımlılığı İkinci adım Sosyal kullanım Üçüncü adım Operasyonel (bir amaca dönük) kullanım Dördüncü adım Bağımlı kullanım Bu slaytla teknoloji bağımlılığının gelişim safhalarının ana hatları aktarılmalıdır. Bu bölümdeki aşamaların her birinin ayrıntılı nitelikleri «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün 4-5. sayfalarında sunulmuştur.

9 Süreç Nasıl İlerler? Tolerans gelişir Yoksunluk sendromu yaşanır
Sayfa 10-13 Süreç Nasıl İlerler? Tolerans gelişir Yoksunluk sendromu yaşanır Kontrol çabaları başarısız olur Çok vakit harcanır Bağımlının hayatı gitgide fakirleşir Kontrol kalkar Beden zarar görür Bu 6 ve 7 nolu slaytlarla teknoloji bağımlılığı geliştikten sonraki yaşanması olası aşamalar (bağımlılığın yerleşmesi ve ilerlemesi) aktarılmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün sayfalarından edinebilirsiniz. 1

10 Süreç Nasıl İlerler? Psikolojik gelişimi yaralar Çatışma yaşanır
Sayfa 10-13 Süreç Nasıl İlerler? Psikolojik gelişimi yaralar Çatışma yaşanır İşlevsellik bozulur Zihin kilitlenir Yalanlar söylenir Duygudurum bozulur Uyku düzeni bozulur Yemek düzeni bozulur Bu 6 ve 7 nolu slaytlarla teknoloji bağımlılığı geliştikten sonraki yaşanması olası aşamalar (bağımlılığın yerleşmesi ve ilerlemesi) aktarılmalıdır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün sayfalarından edinebilirsiniz. 2

11 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığında Ortaya Çıkan Davranışlar Daha az dışarıya çıkmak İnternet kullanımı haricinde daha az zaman geçirme Ev ya da okul ortamında yemek yemeye daha az zaman harcama İnterneti her defasında daha fazla kullanmayı isteme Genellikle bilgisayar başında yemek yeme alışkanlığı kazanma (1/4) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

12 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığında Ortaya Çıkan Davranışlar İnternetin başında geçirilen zamanı kontrol etmekte güçlük çekme Sürekli uykusuz ve yorgun görünme İnternetin başında planladığı süreden daha çok kalma Çevreyle arasındaki ilişkinin zayıflaması ya da kopması İnternet başında harcanan uzun zamanı inkâr etme Bireyin durumundan başkalarının şikâyet eder olması (2/4) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

13 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığında Ortaya Çıkan Davranışlar Bir günde birçok kez e-posta adresini kontrol etme İnterneti kullandığında kendini daha iyi ve mutlu hissetme Yapılması gereken görev ve sorumluluklar olduğu hâlde internet başından ayrılamama Aile üyeleri evde yokken bunu bir rahatlama ve kurtuluş görüp internete girme İnterneti “iyi hissedilen” tek yer olarak görme (3/4) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

14 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığında Ortaya Çıkan Davranışlar Çok fazla internet kullanım ücreti ödeme İnternette geçirilen zamandan ötürü suçluluk hissi duyma İnternetteki arkadaşlıkları fiziksel arkadaşlıklara tercih etme İnternette değilken dahi sürekli interneti düşünme (4/4) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

15 ? Nelerden Kaynaklanabilir Teknoloji bağımlılığı; bilgi eksikliğinden,
Sayfa 14-15 Teknoloji bağımlılığı; bilgi eksikliğinden, bağımlılığın sonuçlarını bilmemekten veya önemsememekten, merak duygusunu kontrol edememekten, bağımlı arkadaş çevresinin içerisinde bulunmaktan, yapacak daha iyi bir şey bulamamaktan, sorunları çözmek yerine teknoloji bağımlılığına yönelmekten kaynaklanabilir. ayrıca… → → → Nelerden Kaynaklanabilir Bu 8 ve 9 nolu slaytlarla teknoloji bağımlılığının hangi sebeplere dayalı olarak doğup gelişebileceği, dolayısıyla dikkate alınması gereken zaaf ya da zafiyetler aktarılır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün sayfalarından edinebilirsiniz. 1

16 ? Nelerden Kaynaklanabilir Teknoloji bağımlılığı;
Sayfa 14-15 Nelerden Kaynaklanabilir Teknoloji bağımlılığı; kişinin dürtülerini kontrol etmekte zorlanmasından, aşırı içekapanıklıktan, dışlanma korkusundan, beğenilmeme korkusundan, karamsar düşünce yapısından, hayatta doğru bir hedef bulamamasından, öz güven eksikliğinden, hayatı sevmemekten, sosyal ilişki kuramamaktan, kendini tanımamasından, başarıyı sanal dünyada elde etmeye çalışmaktan kaynaklanabilir. Bu 8 ve 9 nolu slaytlarla teknoloji bağımlılığının hangi sebeplere dayalı olarak doğup gelişebileceği, dolayısıyla dikkate alınması gereken zaaf ya da zafiyetler aktarılır. Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün sayfalarından edinebilirsiniz. 2

17 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
Teknoloji Bağımlılığında Riskli Gruplar Çocuklar ve ergenler Ailesinde başka bir bağımlılık türü görünenler Fiziksel veya ruhsal problem yaşayanlar Aile içi sorunların var olduğu kişiler TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

18 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığının Yol Açtığı Fiziksel Sorunlar Karpal tünel sendromu (median sinir sıkışması) Kuru gözler Baş ağrıları Sırt ağrıları Yeme sorunları Uyku sorunları Kişisel temizlikte eksiklikler İçe dönüklük (çekinme-kaçınma hâli) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

19 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığının Yol Açtığı Sorunlar (Çocuk ve Gençlerde) Düşünce süreçlerinde bozulma Kişiler arası duyarlılıklarda azalma Genel sağlık düzeyinde düşüş Obsesif, depresif, kaygılı, düşmanca, hostil, fobik, paranoid düşüncelerde artma Sosyal gelişimde önemli ölçüde gerileme (1/2) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

20 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığının Yol Açtığı Sorunlar (Çocuk ve Gençlerde) Öz güvende düşüş Sosyal kaygı düzeyinde ve saldırganlık davranışlarında yükselme Giderek yalnızlaşma ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşama Zihinsel fonksiyonlarda bozulmalar Beyindeki temporal dopaminerjik aktivitede artış, bağıl olarak hiperaktivite bozukluğu kriterlerinin oluşması (2/2) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

21 Teknoloji Bağımlılığından Kurtulmak İçin Ne Yapmalı?
Sayfa 20-23 Teknoloji kullanımını tam zıt saatlere kaydırın Dış durdurucular kullanın Teknoloji kullanımıyla ilgili kendinize hedefler belirleyin Teknolojinin çok kullandığınız belli işlevlerden uzak durun Hatırlatıcı kartlar kullanın Kişisel defter oluşturun Teknoloji Bağımlılığından Kurtulmak İçin Ne Yapmalı? 12 ve 13 nolu slaytlarla teknoloji bağımlılığından kurtulmak üzere başvurulabilecek çözüm ve önerilere odaklanılır. (Bu çerçevede burada sıralanan önerilerin birer tavsiye niteliğinde olduğu, asla bir tedavi olarak algılanmaması gerektiği hatırda tutulmalıdır.) Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün sayfalarından edinebilirsiniz. 1

22 Teknoloji Bağımlılığından Kurtulmak İçin Ne Yapmalı?
Sayfa 20-23 Aile terapisine başvurun Kendinize hedefler koyun Bağımlı olduğunuz teknolojik cihazı ailece toplu olarak kullanın Spor yapın Yardım isteyin Düşüncelerinizi kontrol edin Yeni sosyal beceriler edinin Teknoloji Bağımlılığından Kurtulmak İçin Ne Yapmalı? 12 ve 13 nolu slaytlarla teknoloji bağımlılığından kurtulmak üzere başvurulabilecek çözüm ve önerilere odaklanılır. (Bu çerçevede burada sıralanan önerilerin birer tavsiye niteliğinde olduğu, asla bir tedavi olarak algılanmaması gerektiği hatırda tutulmalıdır.) Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzün sayfalarından edinebilirsiniz. 2

23 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığının Tedavisi (Davis’in Modeline göre) Bilgisayarın yerini değiştirme Kullanıcının başka kişilerle ortak ortamlarda internete bağlanmasını sağlama İnternete bağlanma zamanlarını değiştirme İnternet defteri oluşturma Kişisel kullanıma son verme Kişinin arkadaşlarından ve yakınlarından internet ile ilgili problemleri olduğunu saklamamasını sağlama (1/2) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

24 TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)
İnternet Bağımlılığının Tedavisi (Davis’in Modeline göre) Kişinin spor aktivitelerine katılmasını sağlama İnternet kullanımına ara/tatil verme Otomatik düşünceleri ele alma Gevşeme egzersizleri uygulama İnternete bağlanma sırasında hissedilenleri not etme Yeni sosyal beceriler kazandırma (2/2) TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİM PROGRAMI (TBM)

25 Bu slayt içeriği üzerine daha fazla bilgiyi «Teknolojiye Bağımlı Yaşamamak İçin» adlı broşürümüzden edinebilirsiniz. Ayrıca broşürün kaynakçasından da ileri okumalar yapmak ve bilginizi genişletmek için yararlanabilirsiniz.