ANLATIMIN NİTELİKLERİ

... konulu sunumlar: "ANLATIMIN NİTELİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 ANLATIMIN NİTELİKLERİ
AÇIKLIK Bir anlatımın ikili anlamlar iletmemesi ve kolayca anlaşılabilmesidir. Bir yazının açıklığı; iyi düzenlenmiş olmasına, cümle ve paragraflar arasında gerekli bağlantıların kurulmasına, anlamı bilinmeyen sözcüklere yer verilmemesine bağlıdır.

2 Cümle düzeyinde açıklık ise, sözcük ve sözcük öbeklerinin doğru anlamda ve doğru yerde kullanılmasını, anlamca çelişen sözcüklere yer verilmemesini, noktalama eksikliğinin ve yanlışlığının olmamasını gerektirir. Bu gereklere uyulmadığı durumlarda anlatım bozuk olur:

3 İnsanlarımızın eğitim ve sağlık sorunları azaltılmalıdır.
yanlış anlamda (azaltılmalıdır) "çözülmelidir" Ağzını sıkı tutmaman ilişkimizin bozulmasına yaradı. yanlış anlamda (yaradı) "yol açtı" ya da "neden oldu"

4 Uzun süredir yakalandığı ölümcül hastalıktan dolayı hastanede yatıyor.
Sözün yanlış yerde kullanılması (uzun süredir) anlam bulanıklığına yol açmıştır. Yakalandığı ölümcül hastalıktan dolayı uzun süredir hastanede yatıyor.

5 Farklı kuşaktan iki yazarın üslubu elbette farklı olabilir.
Anlamca çelişen sözler (elbette-farklı olabilir) Müşterinin yemeğini geciktiren garsona tepkisi sert oldu. İkili anlam ("Tepkisi sert olan" müşteri mi, başka biri mi belli değil.)

6 DURULUK Bir anlatımın her tür gereksiz ayrıntıdan, işlevi olmayan sözlerden arınmış olmasıdır. Gereksiz sözcüklerin kullanıldığı, duruluğun aksadığı cümlelerin anlatımı da kusurludur. Duru bir anlatım yalın ve akıcıdır.

7 Sanat, zevk ve beğenimizi etkileyerek bizi değiştirir.
eşanlamlı sözcükler (zevk-beğeni) Ağacın dallarından aşağıya kara kara erikler sarkıyordu. anlamları birbirini içeren sözcükler (aşağıya-sarkıyordu) Dersi dinlemiyor; üstelik hem de çevresini meşgul ediyor. aynı işlevli bağlaçlar (üstelik-hem de) Öğrendiklerinizi sık sık tekrar edip pekiştirmelisiniz. yardımcı eylemin gereksiz kullanımı (tekrar edip)

8 YALINLIK Bir anlatımın her türlü süsten, özentili söyleyişten arınmış olmasıdır. Yalınlığı anlatımın mecazsız yapılması olarak düşünmemek gerekir. Anlatımı etkili kılmak için yerinde başvurulmuş mecazlar yalınlığı bozmaz.

9 AKICILIK Bir anlatımın zevkle okunması, dinlenmesi, sürükleyici olmasıdır. Yalınlık ve akıcılık duruluğun sonucudur. Bu nedenle duru bir anlatım yalın ve akıcıdır.

10 DOĞALLIK Bir anlatımın, okurun yadırgamayacağı biçimde, yapmacıksız ve içten geldiği gibi yapılmasıdır.

11 ÖZGÜNLÜK Bir anlatımın başka anlatımları çağrıştırmaması, kendine özgü nitelikler taşımasıdır.

12 ÖZLÜLÜK Bir anlatımın zengin bir içeriği az sözle, kestirme yoldan iletmesidir.

13 YOĞUNLUK Bir anlatımın duygusal ve düşünsel yönden zenginliğidir. Yoğunluk, "derinlik" sözcüğüyle de ifade edilebilir.

14 SÜRÜKLEYİCİLİK Anlatımda merak duygusunun uyanık tutulmasına denir.

15 ETKİLEYİCİLİK Algılayış ve davranış değişikliğinin oluşmasını sağlar.