Amaç Ateroskleroz risk belirlemede kullanılan biyokimyasal parametreleri bilecekler.

... konulu sunumlar: "Amaç Ateroskleroz risk belirlemede kullanılan biyokimyasal parametreleri bilecekler."— Sunum transkripti:

1

2 Amaç Ateroskleroz risk belirlemede kullanılan biyokimyasal parametreleri bilecekler.

3 Öğrenim Hedefleri Dönem III öğrencileri bir saatlik eğitim oturumu sonunda bir hastada ateroskleroz riskini değerlendirebilmek için; Aterosklerozla ilişkili risk faktörlerini sayabilecekler, Bu risk faktörlerinden önemlilerinin olası etkilerini tanımlayabilecekler, Lipidlerle KKH arasındaki ilişkiyi tanımlayabilecekler, Majör risk değerlendirmesi ile olması gereken LDL-K düzeyini belirleyebilecekler, Lipid parametrelerinin çalışılmasında preanalitik dönemde nelere dikkat edileceğini sayabileceklerdir.

4 Ateroskleroz Risk Faktörleri
İflamatuvar markerlar Hemostaz/tromboz ve platelet ilişkili faktörler Lipid ilişkili faktörler Diğer faktörler

5 İnflamatuvar Markerlar
C-reaktif protein İnterlökinler (IL-6) Serum amiloid A Vasküler ve sellüler adezyon molekülleri Soluble CD40 ligand

6 Hemostaz/Tromboz ve Platelet İlişkili Faktörler
Fibrinojen vW faktör antijen Plazminojen aktivatör inhibitör 1 Fatör V, VII, VIII D-dimer Fibrinopeptid A Platelet agregasyonu ve aktivitesi

7 Lipidle İlişkili Faktörler
Küçük-yoğun LDL ve Ox-LDL Lp(a) Kalıntı lipoproteinler Apo A1 ve B HDL

8 Diğer Faktörler Homosistein Lipoprotein ilişkili fosfolipaz A2
Mikroalbuminuri İnsulin direnci PAI-1 genotipi ACE genotipi Apo E genotipi İnfeksiyoz ajanlar (CMV, C. pneumonia, H. pylori, HSV) Psikososyal faktörler

9 CRP Akut faz reaktanı Doku hasarı ya da infeksiyondaki inflamatuvar yanıtla Primer olarak kc.de sentez IL-6 gibi inflamatuvar sitokinlerce salımı uyarılır Asemptomatik, sağlıklı bireylerde normal sınırlar içinde dahi CRP’deki küçük  gelecekteki vasküler olayların habercisi olb.

10 CRP CRP normal alt sınırındaki bireylerle, üst sınırındaki bireyler arasındaki düzeltilmiş risk oranı 1.9 Atheroskleroz patogenezinde CRP’nin direk rol oynadığı; Ateromatöz plaklarda protein oldukça  Makrofajlarca LDL uptake’ini teşvik edebilir Endotelyal h.lerden adezyon molekülleri sentezi   plak bölgesine dolaşan monositlerin katılımı

11 CRP Birlikte bulunan inflamatuvar durumlarda özgünlüğü 
Fibrinojen gibi diğer KV risk faktörleri ile güçlü korelasyon Fibrinojenden bağımsızlığı henüz gösterilmemiş Aspirin ve statinler CRP  Henüz CRP’yi  riski azalttığını gösteren klinik prospektif çalışmalar bitmemiş

12 Lp(a) Kan düzeyi büyük oranda genetik olarak kontrol edilmekte
Diyet ya da egzersiz ile değişiklik  Biyolojik fonk.u  Akut faz reaktanı IL-6’ya yanıt olarak düzeyi 2 katına çıkabiliyor

13 Lp(a) Lp(a) endotelyal h.lere bağlanıp
Vasküler düz kas h. proliferasyonu  Monosit kemotaksisi  Doku hasarı olan bölgede pıhtı fibrinolizini inhibe eder PAI1 üretimini  (fibrinolitik sistemin esas inh.ü) Kabul edilmiş, standardize bir Lp(a) ölçüm yöntemi  Yüksek doz niacin Lp(a) düzeyini 

14 Fibrinojen Pıhtılaşma faktörlerinden Fibrinojen Fibrin
Akut faz reaktanı (infl. ya da enf. 4 kat ) Diğer fonk.ları; Hücre adezyon, kemotaksis ve proliferasyon reg.u Damar duvar hasarında vazokons.u uyarır Platelet agg.u uyarır Kan viskosite belirleyicilerinden Trombin

15 Fibrinojen Epidemyolojik veriler KV morbidite ve mortalite ile fibrinojenin  düzeyleri arasında bağımsız ilişki Normal değerlerin alt sınırına yakın bireyler ve üst sınırına yakın bireyler arasında risk oranı 1.8

16 Fibrinojen düzeyi  Fibrinojen düzeyi  Fibrat ve niacin
Sigara (içilen sigara sayısı ile orantılı) DM HT Obesite Sedanter yaşam

17 Homosistein Metionin met.da yan ürün Vasküler hasarı indükleyebilir;
Platelet aktivasyonu Oksidatif stress Endotelyal disfonksiyon Hiperkoagülasyon Vasküler düz kas h. proliferasyonu

18 Homosistein MTHFR geninde nokta mutasyonu için (677CT) homozigotluk %15  homosistein ve erken yaşta vasküler hastalık TT ve CC genotipi arasında iskemik kalp hastalık riski 1.21 Homosistein düzeyini  için vitamin B6, B12 ve folat

19 Lipid-KKH ilişkisi 1910 yılından beri aterosklerotik arter lezyonlarında kolesterol varlığı 1938 yılında kolesterol ile ateroskleroz ilişkisi

20 Artmış KKH Artmış LDL-K Azalmış HDL-K
Özellikle de küçük, yoğun LDL subfraksiyonu Azalmış HDL-K LDL düzeyine karar vermek için risk değ.si yapılır LDL düzeyi normal, ancak apo B100 artmışsa, bu küçük, yoğun ve daha aterojenik LDL partiküllerinin yüksekliğini gösterir.

21 Risk Faktörleri Majör Çevresel Diğer

22 Çevresel risk faktörleri
Obesite (BMI 30) Fiziksel inaktivite Aterojenik diyet

23 Risk değerlendirme Majör risk faktörleri sayılır
Çoklu risk faktörü (2+) olan hastalar Az (0–1) risk faktörü olan hastalar

24 Majör risk faktörleri (LDL hedef değerini düzenlemek amacıyla)
Sigara HT (KB 140/90 mmHg ya da antihipertansif ilaç kullanımı)  HDL-C (<40 mg/dL)† Prematür KKH aile öyküsü Erkeklerde 1. derece akrabalarda <55 yaş KKH Kadınlarda 1. derece akrabalarda <65 yaş KKH Yaş (erkek 45 yaş; kadın 55 yaş) (†: HDL-C 60 mg/dL “negatif” risk faktörü olarak sayılır; varlığı total sayıdan bir risk faktörünü uzaklaştırır)

25 KKH risk eşdeğerleri Atherosklerotik hastalığın diğer klinik formları
periferal arterial hastalık abdominal aortik anevrizma semptomatik karotid arter hastalığı DM

26 LDL düzeyini düzenlemek amacıyla kullanılan üç risk kategorisi
KKH ve KKH risk eşdeğeri Çoklu (2+) risk faktörleri 0-1 risk faktörü LDL hedefi (mg/dL) <100 <130 <160

27 9-12 saat açlığı takiben alınan kan örneğinde çalışılan lipoprotein profiline göre;

28 LDL-K (mg/dL) <100 Uygun 100–129 Uyguna yakın/üstü 130–159 Sınırda yüksek 160–189 Yüksek 190 Çok yüksek

29 HDL-K (mg/dL) < Düşük  Yüksek

30 Total-K (mg/dL) <200 Arzu edilen 200–239 Sınırda yüksek 240 Yüksek

31 Hiperlipidemiler primer ya da sekonder olb.
Laboratuvarda ilk basamak fenotipik görünümü ortaya çıkarmak; Total kolesterol Trigliserid HDL kolesterol LDL kolesterol

32 Primer hiperlipidemilerde;
Apolipoproteinler Enzimler Lipoprotein reseptörleri

33 Primer hiperlipidemilerde etyolojiye yönelik olarak
Apo E izoformları Apo CII düzeyi Apo B 3500 mutasyonu Postheparin lipolitik aktivite LDL reseptör aktivite ölçümleri

34

35

36 60 yaşında hipertansiyon için ilaç kullanan bayan hasta, babası 45 yaşında koroner kalp hastalığından ex olmuş. 12 saat açlığı takiben yapılan laboratuar tetkiklerinde; Total-K 220 mg/dL HDL-K 65 mg/dL LDL-K 135 mg/dL Trigliserid 100 mg/dL ise LDL-K düzeyi nasıldır? Yaş, HT, baba KKH = 3 + risk HDL 65 = 1 – risk 2 majör risk LDL 130’un altına indirilmeli

37 60 yaşında bayan hasta, babası 40 yaşında koroner kalp hastalığından ex olmuş. 12 saat açlığı takiben yapılan laboratuvar tetkiklerinde; Total-K mg/dL HDL-K 65 mg/dL LDL-K mg/dL Trigliserid 100 mg/dL olduğuna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur? HDL-K düzeyi (-) risk faktörü olacak kadar yüksek değildir. Lipid değerleri taşıdığı risk faktörlerine göre normal değildir. LDL-K düzeyi 100 mg/dL’nin altına indirilmeli. LDL-K düzeyi 130 mg/dL’nin altına indirilmeli. LDL-K düzeyi 160 mg/dL’ye kadar normal kabul edilebilir.

38