İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi

... konulu sunumlar: "İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi"— Sunum transkripti:

1 İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi
Arabuluculuk Etik Kuralları Dersi PROF. DR. YASEMİN IŞIKTAÇ

2 İÇERİK Genel Olarak Etik Avukatlık Meslek Kuralları
Arabuluculuğun İşleyişimdeki Temel İlkeler Arabuluculuğun Yükümlülükleri

3 1. Genel Olarak Etik Etik Kuramı Meslek Etiği
Toplumsal Yaşamı Düzenleyen Kurallar ve Hukuksal Etik

4 2. Avukatlık Meslek Kuralları
Uluslar arası Hukuk Açısından Havana Kuralları BM Bangelor Yargı Etiği İlkeleri Budapeşte İlkeleri Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları İç Hukuk Açısından Meslek Kuralları

5 3. Arabuluculuğun İşleyişimdeki Temel İlkeler
Gönüllülük İlkesi Eşitlik İlkesi Gizlilik İlkesi

6 4. Arabuluculuğun Yükümlülükleri
Görevi İcra Ederken Özen Gösterme Yükümlülüğü Tarafsızlık Bağımsızlık Görevi Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü Aydınlatma Yükümlülüğü Sır Saklama Yükümlülüğü Reklam Sayılabilecek Davranışlardan Kaçınma Yükümlülüğü

7 KAYNAKÇA Şamil Demir, Avukatın Uzlaşma Sağlama Yetkisi, Adalet Yayınevi, Ankara 2011 A. Can Tuncay, Hukuksal Etik Ders Notları, Beta Yayınevi, İstanbul 2013 Mustafa Özbek, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Yaklaşım Yayınları, Ankara 2004 Yasemin Işıktaç, Hukuk Felsefesi, Filiz Kitapevi, İstanbul 2011

8 Arabuluculuk Etik Kuralları
Hukuk kurallarının konulmasında, uygulanmasında ve denetlenmesinde hukukun üstünlüğünün ve adaletin sağlanmasına yarayan ahlaki değerler bütününe hukuksal etik denilir. Hukuka ahlak ilişkisini inceleyen felsefi yaklaşımdır.

9 Arabuluculuk Etik Kuralları
Bir hukuksal sorunun çözümünde amaca ulaşmak için her yolun mubah olduğunu savunan bir avukat mı yoksa hak ve hukuku bilen dürüst bir avukat mı tercih edilmelidir? (Birlikte tartışalım)

10 Arabuluculuk Etik Kuralları
Bir üst başlık olarak Etik nedir? İyi ve kötü arasında bir tercih yapmaktır. Belirli bir eylemde ya da günlük yaşamdaki seçimlerimizde dikkate alınması gereken ahlaki değerlere «etik» denilir. Hangi ahlaki değerin seçilmesi gerektiği sorusunun cevabı ise ahlaki teorilerin alanıdır. Etik felsefenin aksiyolojik bölümüdür. Tüm felsefi faaliyet ontoloji, epistemoloji ve aksiyoloji (etik) ile tamamlanır. Etik davranışların görünen yanı olup pratikle fiilen gerçekleşendir.

11 Arabuluculuk Etik Kuralları
Etik, ethos (ethicos) Antik Yunancadan türetilmiştir. Bir toplumu, ulusu veya ideolojiyi karakterize eden inanış ve idealdir. Latincede ethica şeklini alan bu kavram ahlak felsefesinin karşılığı olarak kullanılır.

12 Arabuluculuk Etik Kuralları
Kapsam ve işlem açısından ahlak ve etik birbirinden farklıdır; Ahlak; kültürel değerlerle ilgili doğru ve yanlış ile bunlara uygun nasıl davranılabileceğini kapsar. Etik daha soyuttur. Ödev, yükümlülük, erdem gibi kavramları analiz eder. İyi ve kötü ile ilgili ahlaki yargıları ele alan, ahlaki eylemin doğasını soruşturan ve iyi bir yaşamın nasıl olması gerektiğini açıklamaya çalışan bir felsefe disiplinidir.

13 Arabuluculuk Etik Kuralları
Bir mesleğin icra ediliş biçimiyle ilgili olarak meslek sahiplerine önerilen özel etik türüne meslek etiği denilir. Her mesleğin etiği vardır. Ancak bazı alanlarda etik üzerinde özel olarak durulmalıdır. İş etiği Tıp etiği Basın ve medya etiği Spor etiği Siyaset etiği Hukuk etiği vb.

14 Arabuluculuk Etik Kuralları
Pratikte meslek etiği alanları ve bu alanlardaki davranışların takibi açısından birçok etik kurulun oluşturulduğu da görülmüştür. TFF Etik Kurulu, Medya Etik Konseyi, Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Üniversitelerde kurulan Bilimsel Araştırma Etik Kurulları vb.

15 Arabuluculuk Etik Kuralları
Hukuk Etiğinin İçeriği, Hukuk Etiğinin Temel İlkeleri Evrenseldir. Evrensel temel hukuk ilkelerini kapsar: insan hakları, eşitlik, dürüstlük vb. Hak ve özgürlüklerin gerçekleşmesi amacına yöneliktir. Bağlayıcıdır. Dinamik hukuk alanını olması gerekene taşır.

16 Arabuluculuk Etik Kuralları
Hukuksal Etiğin Uygulama Alanları Yasa Yapımı Yargılamada İdare ve Yönetim Hukuk Eğitimi ve Öğretiminde

17 Arabuluculuk Etik Kuralları
Yasa yapımı; yasa yapımının ihtiyaç, beklenti ve genel hukuk düzeni ile uyumlu ve evrensel hukuk kurallarını takip ediyor olması gerekir. Örneğin Roma’da M.Ö. 98 yılında «Crepes Saturae» olarak isimlendirilen torba yasalar hukukun genel sistemini bozduğu için yasaklanmıştır. Kişiye veya bireysel duruma göre yasala düzenleme hukukun genel mantığına da aykırıdır. Seçim yılı bütçeleri, idari sorumluluk alanı değişiklikleri, yandaşların korunması vb. hususlarla yapılan yasal değişiklikler hukuka saygıyı da zedeler.

18 Arabuluculuk Etik Kuralları
Yargılama: Yargılamada görev yapan hakim, savcı ve avukat pozisyonları itibariyle gereğini yapmalı ve hukukun asıl amacı olan adaletin ortaya çıkmasını temin etmelidir.

19 Arabuluculuk Etik Kuralları
Hukuk eğitimi ve öğretiminde: Hukukun asıl amacının adalet olduğu öncelikli olarak vurgulanmalıdır. Adalet kavramının içeriğini dolduracak kültür dersleri başta hukuk felsefesi olmak üzere gereken önem verilmelidir.

20 Arabuluculuk Etik Kuralları
İdare ve Yönetim: Tarafsızlık, objektiflik uygun zamanda ve ilan edilen biçimde yasallar çerçevesinde hareket etmek, öngörülebilir olma, adalet ilkesi ile hareket anayasa ve evrensel hukuk kurallarını temel alan uygulamalar yapmak şeklinde genel olarak sayabiliriz.

21 Arabuluculuk Etik Kuralları
Hukuk ile ahlaka uygun davranma arasında farklılıklar var mıdır? Salt Ahlak Hukuk+ Salt Hukuk Ahlak

22 Arabuluculuk Etik Kuralları
Hukuk ile ahlaka uygun davranma arasında farklılıklar var mıdır? Vardır, bunları şu şekilde sıralayabiliriz; 1- Hukuk davranışların dış şeklini düzenler, ahlak ise daha çok ve öncelikle zihniyete yöneliktir ancak düşünülen ve niyet edilen şeyin fiilen gerçekleşmesi ile tamamlanır. Örnekler: Hukuk yalan söylemenin bazı hallerini düzenler, ahlaken yalan söylemek her halükarda uygunsuzdur. Yanlış mal beyanı, güveni kötüye kullanma, yalancı tanıklık.

23 Arabuluculuk Etik Kuralları
2- Hukuka uygun her fiil ahlaka uygun sayılmayabilir. Hukuk kendisine karşı sorumlu olunan muhatap dıştadır (devlet). Ahlak ise içtedir. 3- Hukuk kurallarına uymada insan özgür değildir. Daha doğrusu, uymazsa cezalandırılır. Oysa ahlak alanında vicdan sahibi olan için vicdani azap vardır. 4- Bunun dışında hukuk ve ahlakın birbiri ile kesiştiği son derece geniş bir alan vardır ve ortaklaşa hareket ederler. Öldürme, aldatma, yalan söyleme, vb.