Bilgisayar ve etik.

... konulu sunumlar: "Bilgisayar ve etik."— Sunum transkripti:

1 Bilgisayar ve etik

2 Bilişim ve etik Bilgi patlamasının yaşandığı çağımızda sadece bilişim teknolojilerinin gelişmesi ve yaygınlaşması ile değil bilgisayar kullanımının kolaylaşması ile de bilişim ortamlarında sık sık etik sorunlar yaşanmaktadır. ETİK:Doğruyla yanlışı , haklı ile haksızı, kötü ve iyiyi ayırt etmek ve doğruyu haklıyı iyiyi ve adil olan şeyle;Elektronik ve network ortamında uyulması gereken kuralları tanımlayan normlar ve kodlar kısaca bilişim etiğini ifade eder. Bilişim Etiği, bilişim alanında uyulması gereken yazılı ve yazılı olmayan kurallardır.

3 1- Bilgisayarı başka insanlara zarar vermek için kullanmayacaksın.
Computer Ethics Institute (Bilgisayar Etik Enstitüsü) tarafından geliştirilen ve bilgisayar kullanım etik ilkelerinin temelini oluşturan 10 ilke: 1- Bilgisayarı başka insanlara zarar vermek için kullanmayacaksın. 2- Başka insanların bilgisayar çalışmalarına karışmayacaksın. 3- Başka insanların dosyalarına burnunu sokmayacaksın. 4- Bilgisayarı hırsızlık yapmak için kullanmayacaksın. 5- Bilgisayarı yalan bilgiyi yaymak için kullanmayacaksın

4 6- Bedelini ödemediğin yazılımı kopyalamayacak ya da kullanmayacaksın
7- Başka insanların bilgisayar kaynaklarını izin almadan kullanmayacaksın 8- Başka insanların entelektüel bilgilerini kendine mal etmeyeceksin. 9- Yazdığın programın sosyal hayata etkilerini dikkate alacaksın. 10- Bilgisayara saygı duyacak, hakkında bahsedilecek şeyler için kullanacaksın.

5 Telif hakkı Telif hakkı, herhangi bir bilgi veya düşünce ürününün kullanılması ve yayılması ile ilgili hakların, yasalarla belirli kişilere verilmesidir. Kısacası orijinal bir yaratının kopyalanmasına veya kullanılmasına izin vermek diyebiliriz. Belirli bir süre için geçerli olup . Sembolü çember içinde bir "C" harfidir, © harfi üzerinde bulunduğu yaratının telif haklarının korunduğunu belirtir ve İngilizce "copyright" kelimesini ifade eder.

6 Yazılımların telif hakkı
Yazılım : Bilgisayarın kullanımına olanak sağlayan her türlü program ve uygulamalardır.(Örnek; Resim yapma programı vb.) Yazılım : Bilgisayarı fonksiyonel hale getiren, fiziksel yapısı dışında kalan her şeye yazılım adı verilir. Yazılımlar kullanım haklarına göre 4’e ayrılır. Lisanslı Yazılım Ücretsiz Yazılım (Freeware) Paylaşılan Yazılım (Shareware) Demo Yazılım

7 Lisanslı Yazılımlar : Kullanım haklarını satın almış ya da bu hususta bir sözleşme imzalamış bir kişi ya da bir grup tarafından kullanılabilen yazılımdır Ücretsiz Yazılımlar((Freeware) : İnternet üzerinden, bilgisayar dergisi CD’lerinden ya da kullanıcı grupları aracılığı ile dağıtılan ve hiçbir ücret talep etmeyen yazılımdır. Paylaşılan Yazılımlar (Shareware) : Bilgi hizmet sunucuları tarafından kullanıcılara ücretsiz olarak ya da çok küçük bir abonelik ücreti ile dağıtılan ve deneme mahiyetinde olan yazılım. Bu yazılımların genellikle gün gibi bir kullanım süresi bulunmaktadır. Demo Yazılımlar : Tanıtım programı. Geliştirme ya da pazarlama aşamasındaki bir programın yeteneklerini gösteren kısıtlı sürüm.

8 Yazılım korsanlığı İnsanların izinleri olmadığı halde yazılımları kopyalamasıdır. Özellikle evde yazılım kullanan insanlar program paylaşmanın yasadışı olabileceğini fark etmemektedir. Lisanssız yazılım kullandığınızda farkında olmadan yasadışı olmanın dışında destek, garanti veya belirli güncellemeleri alamazsınız. Sahte yazılımlar hiç güvenilir değildir; sizi kimlik hırsızlığı veya virüsler gibi risklere maruz bırakır. Bazı yazılım korsanlığı çeşitlerini şöyle söylersek; Yazılım kopyalama  Bu çok genel bir korsanlık türüdür. İzinleri olmadığı halde insanların yazılımların kopyasını oluşturmasıdır.

9 Sahte yazılım Sabit diske yükleme Çevrimiçi korsanlık
Sahte yazılım, orijinaline benzer yazılım hazırlama ve satmadır. Genelde büyük ölçekte gerçekleştirilir. Sahte yazılımlar çok riskli olabilirler, güvenilir değildirler, virüsler veya zararlı yazılımlar içerebilir veya kimlik hırsızlığıyla karşı karşıya kalmanıza neden olabilirler. Sabit diske yükleme  Sabit diske yükleme, bilgisayar mağazalarının önceden lisanssız yazılım kurulmuş bilgisayarları sattığında gerçekleşir. Sadece bir yazılım programı kopyasını kullanırlar ancak bunu birçok makineye yasadışı olarak kurarlar. Size verilmesi gereken orijinal diskler ve belgeler genelde eksik veya sahtedir. Çevrimiçi korsanlık  Sahte veya yasadışı yazılım satan insanlar, mağazada satıyormuş gibi çevrimiçi ortamlarda da satış yapmaktadır.

10 YASAL HÜKÜMLER BİLİŞİM SUÇU Teknolojinin yardımıyla genellikle sanal bir ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi zarar vermektir.5651 sayılı kanunula "5651 sayılı kanun, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanundur“. Bu kanuna göre bazı maddeleri şöyle sıralarsak; Tanımadığın insanlarla iletişim kurma. Başkalarına ait bilgi ve belgelere yasal olmayan yol ve yöntemlerle ulaşmaya çalışma. Temel insan hak ve özgürlüklerine zarar verecek bireylerin kişilik haklarını tehtit edecek yayınlardan uzak dur. Sana, ailene ve yakınlarına ait bilgileri kimse ile paylaşma. Başkalarına ait fotoğraf/video gibi belgeleri izinleri olmadan yayınlama.

11 Yetkililerin izinleri olmadan okulun adını kullanarak forum/web/face vb. oluşumlara katılmanın etik olarak uygun olmadığını ve bir bilişim suçu oluşturabileceğini unutma. Bilgisayarı kullanırken ailenin, yakınlarının, öğretmenlerinin yakının da olmasına dikkat Kimden geldiğini bilmediğin iletileri asla açma. Programına ve kayıtlarına zarar verebilecek kullanım güvenliğini tehtid edebilecek durumlar(bilgi sahibi olmadığın sitelere girmek,başkalarına ait veri kaynaklarını kullanmak,lisansı olmayan yazılımları kullanmak vb.) için sistemleri oluştur ve koruyucu programları kullan. Bilgisayarı hangi nedenle olursa olsun asla başkalarına zarar vermek için kullanma.

12 kaynakça   1- Veysel Bozkurt Enformasyon Toplumu Ve Türkiye (Sistem Yayıncılık) 2- Aydın Köksal Yirmibirinci Yüzyıl Başlarkan Yaşanan Büyük Değişim: Bilgi Toplumu Değil Bilişim Toplumu 3- Harun Tepe Etik ve Meslek Etikleri (Türkiye Felsefe Kurumu)     4- Annemarie Pieper Etiğe Giriş (Almancadan çeviri Veysel atayman-Gönül Sezer) (Ayrıntı Yayınları) 5- Erdem ve Mutluluk Erich Fromm (Çeviren:Dr. Ayda Yörükan) (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) 6- Doç. Dr. İnayet Pehlivan Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik (Pegem) 7- Tanol Türkoglu İnternetin Kitabı (Beyaz Yayınları)  8- 9- 10-     11- Not: Bu yazı Türkiye Bilişim Derneğinin internet dergisinde ( dergi.tbd.org.tr/yazarlar/ /asuman_kutluata htm ) 4 bölüm olarak yayınlanmıştır.