KONSÜLTASYON - LİYEZON PSİKİYATRİSİ

... konulu sunumlar: "KONSÜLTASYON - LİYEZON PSİKİYATRİSİ"— Sunum transkripti:

1 KONSÜLTASYON - LİYEZON PSİKİYATRİSİ
Prof. Dr. Mine Özmen

2 Tıbbi Hastalık Karşısında
Ruhsal Tepkiler

3 YAS Şok ve İnkar Öfke Pazarlık Depresyon Kabullenme

4 Fiziksel Hastalığa Yanıt
Uyum Bunaltı Depresyon Paranoid tepkiler Hastalığın reddi Hastalıkla aşırı uğraş Hasta rolünün kullanılması

5 Hastaların Korkuları Ölüm Bağımlılık Beden biçiminde bozulma
Yeti yitimi Kişilerarası ilişkilerde bozulma

6 Gözönüne Alınacak Faktörler-I
Hastalığın kendisi Tıbbi hastalık öncesi uyum Yaşam dönemine özgü işlev ve amaçlara yönelik tehditler Kültürel ve dini tutumlar Hastanın çevresinde destek verecek kişi(ler)in varlığı

7 Gözönüne Alınacak Faktörler-II
Hastanın fiziksel ve ruhsal rehabilitasyon potansiyeli Hastanın kişiliği ve baş etme yöntemleri Geçmişte hastalık ile ilişkili deneyimleri Diğer kayıpları

8 Ölümcül Hastalık-Psikolojik Tepkiler
tanı öncesi; tanısı konulmasına yönelik endişe aşırı uyarılma hastalıkla aşırı meşgul olma tanı konduğunda; şok, inanamama, öfke, kaygı inkar, tedavi reddi kadercilik depresyon alternatif tedavi arayışı

9 Tedavi Sırasında ölüm/acı çekme, anestezi, beden imajındaki olası değişikliklerle ilişkili korku, keder radyoterapi cihazları ve ilaç yan etkileri ile ilişkili korkular anksiyete, hafif depresyon insanlığın yararına yönelik uğraşlar operasyonun ertelenmesi, cerrahi olmayan girişim arayışı, operasyon sonrası depresyon hezeyan ve halüsinasyonlar, psikotik süreçler ilaca bağlı psikozlar organik beyin sendromu / deliryum

10 Tedavi Sonrası Uyum çabaları Nüks kaygısı
Tedavi sonrası anksiyete ve depresyon Ağır anksiyete ve depresyon

11 Terminal Dönem Terkedilme korkusu Onur kaybı korkusu Ağrı korkusu
İşlerin yarım kalması kaygısı Belli oranda ölümü kabullenme Depresyon Deliryum

12 Hastalıkla Başetme Biçimleri, Savunma Mekanizmaları
Kişilik Özellikleri, Hastalıkla Başetme Biçimleri, Savunma Mekanizmaları

13 Bağımlı KB-hasta Olunca
Talepkar ve muhtaçtır Tedaviye uyumlu Başta hekimde olumlu duygular uyanırsa da giderek kaçınma hissi uyandırır Engellenmeye tahammülsüzlük Bakım alma gereksinimi artar.

14 “Bağımlı Kişilik” Hasta Olunca Ne Yapmalı?
Bakılacaklarına dair güvence verilmeli Sınırlar çizilmeli; hasta hekiminden ne bekleyebileceğini bilmeli Aşırı taleplerin tersine sonuçlara yol açabileceği anlatılmalı

15 Obsesif KB-Hasta Olunca
Katı, esnek olmayan bir tutum takınabilir Tedaviyi reddedebilir Hastalık=beden kontrolü kaybı, Emosyon ve dürtü kontrolü kaybı korkusu Katı ve inatçı tutumu hekimde kontrol altına alma duygusu uyandırabilir.

16 “Obsesif Kişiler” Hasta Olunca Ne Yapmalı?
Ayrıntılı açıklamalar Seçme olanağı sağlamak Partner olmalarını sağlamak, kontrolde oldukları hissini kazanmalarına yardım etmek

17 Histrionik KB-Hasta Olunca
Kaygı uyandıran durumlarda inkar mekanizmasını kullanırlar. Hastalık sevgi ya da çekicilik kaybı ile ilgili çatışmaları aktive eder

18 “Histrionik Kişilik” Hasta Olunca Ne Yapmalı?
Yakınlık ve profesyonel tutum dengeli olmalı Net sınırlar elzem Korkularını tartışması yönünde yüreklendirilmeli

19 Mazokistik Özellikler ve Hastalık
Sıklıkla çocuklukta kötüye kullanım öyküsü Hastalık gerçekten bakıldıkları bir zamandır Hasta olmak hekimin dikkatini ve ilgisini çekmektir. Hastalık bir ceza olarak algılanır Hekim başarısız kılınmaya çalışılabilir

20 Mazokistik Özellikler ve Hastalık
Somatoform ya da yapay bozuklukla hekime başvurabilirler Tedaviye yanıt vermez, ikna edilemez Hekim çok hayal kırıklığına uğrar Hekimlerde sinirlilik, depresyon, şüphe, umutsuzluk uyandırırlar.

21 Mazokistik - Ne Yapmalı?
Semptomlardan bağımsız düzenli kontroller Hastanın acı çektiği ve bunların kolay geçmeyeceği duygusu paylaşılmalı Hastalık ve tedavilerin hastaya ikinci bir yük olduğu ifade edilir.

22 Paranoid KB-Hasta Olunca
Hastalanınca başkalarını suçlarlar, dünya onların karşısındadır. Basit girişimler bile incitebilir, kötüye kullanılmış, işgal edilmiş hissedebilirler. Stresle şüpheci, ve aşırı kontrol edici olabilirler Bakım verenlerde öfke uyandırırlar.

23 Paranoid - Ne Yapmalı? Hekimler öfkeli, suçlanmış hissederler, hasta ile tartışıp, yanlış olduğu kanıtlamaya çalışabilirler. Hastanın fikrine katılmadan ya da karşı çıkmadan kabullenmek, tedavinin mantığını ayrıntılı anlatmak Yeterli kişisel mesafeyi korumak

24 Narsisistik KB-hasta Olunca
Hastalık mükemmel olmaya ve incinmez olduğu duygusu sarsılır Grandiyozite artar Değersizleştirilmeye tepki gösteren dr, benzer bir tepki verebilir

25 Narsisistik Hekimlerde kaçma ya da saldırma duygusu uyandırabilir.
“en iyisini hak ediyorsunuz” Uygunsa aksaklıklar için özür dilenebilir. Değersizleştirme girişimleri hastanın benlik saygısını koruma çabasıdır.

26 Şizoid KB-Hasta Olunca
Gerçekten gerekli olmadıkça tıbbi yardım almazlar İşbirliği ve tedaviye uyum güçtür Hastalık ve hst. yatışı işgal edilmiş hissi ve yoğun kaygı uyandırır Sakin, mesafeli, nazik bir tutum, öngörülebilir rutin Kırılgandır

27 Tıbbi Hastalık Karşısında
Hekim Hasta İlişkisi

28 Stres altında hastanın uyum mekanizmaları belirginleşir
Regresyon ortaya çıkabilir Kişilik bzk.-bakım verenlerde yoğun olumsuz duygular uyandırır Karşıaktarım tanınmalı

29 Tıbbi Hastalığı Olan Hastaların Tedavisinde Aktarım
Terapist gerçek bir ilişki sunar, yardımcı ego olarak görev yapar Sıklıkla ülküleştirilmiş aktarım gelişir Olumsuz aktarım daha ender gelişir. Bazen bölünmüş aktarım gelişir; öfke tıbbi tedaviyi yürüten ekibe yönlendirilir.

30 Terminal Hastalıklarda Aktarım
Terminal hastaların tedavisinde empatik bir ilişkinin ve aktarımın gücü azımsanmamalıdır Hekim/Terapist terminal hastalıkta maternal bir nesne haline gelebilir Regresif bir ilişki desteklenir

31 Katastrofik Hastalıklarda Karşıaktarım
Evrensel sosyal kaynaklar: hastanın gerilemesi sonucunda ortaya çıkan durumlar (hastanın öfkesinin yönlendirilmesi, ekibin tiksinmesi ve hastadan çekilmesi, ekibin narsisistik gereksinimleri) Bireysel etkenler: bakım verenin gelişimsel yaşantılarının tortularını içerir (bağımlılık, agresyon, benlik saygısı, cinsellik ve otonomi ile ilintili çözümlenmemiş çatışmalar)

32 Karşıaktarım-Hatalı Tutumlar
Tedavide çok pasif kalmak Çok fazla girişim Yersiz güven vermek Çok ilgilenmek Hastayı görmekten korkmak Hasta ile temastan kaçınmak Hasta ile empatik olamayan ya da yardımcı olamayan bir ilişki kurmak Umutsuzluk, depresyon, anksiyete ve düşük benlik saygısı

33 Somatizasyon

34 Somatizasyon Duygu ve düşüncelerin iletilmesi
İntrapsişik savunma mekanizması Manipulasyon Ayrıcalıklı konum elde etme Maddi kazanç

35 Somatizasyon-Hekimin Tutumu
Nereye ve neden gönderildiği açıkça söylemek Hasta psikiyatriste başvurmak konusunda çok dirençli ise ısrar etmemek, ileride tekrar bu fikri tartışmak. Muayene sırasında normal bulguları hastaya iletmek Belirsiz tümceler kullanmamak. Anormal bulguları hastaya iletirken beraberinde ne yapılacağını da söylemek 

36 Hekimin Tutumu-2 Gereksiz tetkik ve terapötik girişimler nedeniyle komplikasyonlar, yan etkiler ya da iatrojenik semptomlar ortaya çıkabilir Tanısal tetkikler için objektif ölçütler göz önüne alınmalı Hekim kendisi gerek görmedikçe yeni tetkik yaptırmamalı ve bu kararını hastası ile paylaşmalıdır. Hasta ısrar ederse bazen son bir test için anlaşılır  

37 Yapay Bozukluk Kadın, 30 lu yaşlar, tıbbi konularda bilgili
Böbrek taşı-%2.6 yapay Adli sorunlar, ekip izlemeli