T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI EL HİJYENİ EĞİTİMİ TEHLİKE ELLERİNDE! 2009.

... konulu sunumlar: "T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI EL HİJYENİ EĞİTİMİ TEHLİKE ELLERİNDE! 2009."— Sunum transkripti:

1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI EL HİJYENİ EĞİTİMİ TEHLİKE ELLERİNDE! 2009

2 Normal Cilt Florası İnsan cildi bakterilerle kolonizedir.
Florada yer alan bakterilerin sayısı cilt bölgesine göre değişkenlik gösterir. Saçlı deri: 1 x 106 kob/cm2 Aksilla: 5 x 105 kob/cm2 Karın: 4 x 104 kob/cm2 Önkol: 1 x 104 kob/cm2 Sağlık personelinin elleri: x 104 – 4.6 x 106 kob/cm2

3 Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA
GEÇİCİ FLORA; elemanları cildin yüzeyel kısmına kolonize olur ve uzaklaştırılabilir. Hastane enfeksiyonlarından sorumludur! KALICI FLORA; cildin derin tabakalarında bulunan bakteriler.. Uzaklaştırılamaz.. Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA KALICI FLORA Presence – bacterial counts on hands range from 104 to 106 resident microorganisms-attached to deeper layers of the skin and are more resistant to removal; less likely to be associated with HAIs. transient microorganisms-colonize the superficial layers of skin and amenable to removable; acquired by direct contact with patients or contaminated environment surfaces; frequently associated with HAIs. 1938 yılında ellerden izole edilen bakteriler iki gruba ayrıldı: Kalıcı ve geçici flora. Geçici flora cildin yüzeyel tabakasını kolonize eder, rutin el yıkama ile çıkarmak mümkündür Sağlık bakım ilişkili infeksiyonlar, genellikle geçici flora ilişkili Kalıcı flora cildin daha derin tabakaları ile ilişkili ve çapraz inf dan sorumlu

4 Her gün normal deriden, canlı mikroorganizma içeren 106 hücre dökülür
Hasta yakınındaki cansız çevre kontamine olur Hastaya / yakınındaki cansız çevreye temas ile sağlık çalışanlarının ellerinin kontaminasyonu

5 Kontamine Ellerden Çapraz Kontaminasyon
Kontamine bir gerece temas el kontaminasyonuna Diğer gereç veya hastaya kontamine ellerle temas onların da kontaminasyonuna Mikroorganizmaların onlara nakline Elde var olan herhangi bir kesiden mikroorganizmaların kan dolaşımına girmesine ve enfeksiyon gelişimine „Ben potansiyel mikroorganizma taşıyıcısıyım !“

6 Kontamine Ellerden Mikroorganizma Bulaşını Etkileyen Faktörler
Organizmanın tipi Hasta bakım aktivitesinin süresi Kaynak ve ulaştığı yüzey Nemlilik düzeyi İnokulumun büyüklüğü

7 El hijyeni endikasyonları:
Eller kirli veya kontamine ise Hastanın sağlam cildi, vücut sıvıları, bütünlüğü bozulmuş cildi veya hasta yakınındaki cansız objelerle temas sonrası Kontamine bir alandan temiz alana geçişte Nötropenik hasta bakımı öncesi, steril eldiven takma öncesi, kateter takılması öncesi

8 El Hijyeni ve “Temiz İşlemler”
Hemşirelerin elleri Hastayı kaldırma, Nabız, tansiyon ölçme Hastanın vücut sıcaklığını ölçme Hastaya dokunma cfu Klebsiella spp ile kontaminasyon Hastanın kasığına temas cfu/ml P.mirabilis üremesi

9 Temizlik personelinin elleri
Hastayı kaldırma, Hastaya dokunma Yatak yapma Oda temizliği ve düzenini sağlama Her türlü temizlik işi

10 El Hijyeni El yıkama Hijyenik el yıkama Cerrahi el hijyeni
El antisepsisi Cerrahi el hijyeni Antimikrobiyal sabun El antiseptiği El yıkama Normal sabun Antiseptik sabun

11 El Hijyeni Su ve normal sabunla el yıkama: Alkollü el antiseptikleri:
yıkama süresi ciltteki bakteri sayısında azalma 15 saniye log10 30 saniye log10 1 dakika log10 Alkollü el antiseptikleri: 30 saniyede log10 azalma

12 El Hijyeni Ne Zaman ?? ÖNCE SONRA Hasta ile temas Hasta ile temas
Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldiven giyme İlaçların hazırlanması Yemek İşten ayrılma SONRA Hasta ile temas Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldivenlerin çıkartılması Kan, kanlı sekresyon ile kontamine olma olasılığı olan herhangi bir alet veya objeye temas Diğer vücut sekresyonları ile temas Tuvalet

13 El Yıkama Endikasyonları
Ellerde gözle görülür kirlenme veya proteinasöz materyal varlığında, Nonantimikrobiyal sabun ve su Antimikrobiyal sabun ve su Ellerde gözle görülür kirlenme yoksa; Alkol bazlı el antiseptikleri Gözle görülür kir? Kendini kirli hissetmesi

14

15 Doğru El Yıkama Tekniği
- Önce su ile eller ıslatılır - Ellere 3-5 ml sabun alınır En az 15 sn süre ile eller ovalanır - Ellerin ve parmakların tüm yüzeyinin kaplanmış olmasına dikkat edilir Eller su ile durulanır ve tam olarak kurulanır

16 Etkili El Yıkama Kağıt havlu kullanarak musluk kapatılır

17 Etkili El Yıkama Kullanılmış havlu çöp kutusuna atılır

18 Etkili El Yıkama Sıcak su kullanmaktan kaçınılmalı Dermatit riski!
Sıvı sabun kullanımı uygun bir seçenek Kısmen boş sabun dağıtıcısına sabun eklenmemeli! Çok kullanımlık havlular uygun değil!

19 El Antisepsisi avuç içlerinin teması avuç içi ile diğer elin yüzeyi
parmak aralarına 1 2 3

20 El Antisepsisi avuç içinde parmaklar baş parmak çapraz parmaklar 4 5 6

21 Eldiven giymeden önce uygulanan alkol bazlı el antiseptiğinin tam olarak kurumuş olmasına dikkat edilmeli! Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli Uçucu ve yanıcı olduğu unutulmamalı

22 Cerrahi El Hijyeni Geçici floranın tamamen, kalıcı floranın kısmen ortadan kaldırılması amaçlanır İrritan olmamalı Geniş etki spektrumlu Hızlı ve persistan etkili olmalı Yüzük, saat vs çıkartılmalıdır

23 Cerrahi El Hijyeni Warm water makes antiseptics and soap work more effectively. Your hands--more than any other part of your arms--must be as clean as possible. Therefore, it is important to hold your hands above the level of your elbow to allow the water to flow from your hands (the area of least contamination) to your forearms (the area of most contamination). Otherwise, water may splash onto the unscrubbed portions of your arms and run down over the scrubbed portions, which would contaminate them. Scrubbing for at least 3-5 minutes allows adequate time to remove, inhibit, or kill as many microorganisms as possible. Remove all jewelry on your hands and wrists. Adjust the water to a warm temperature and wet your hands and forearms thoroughly. Clean under each fingernail with a stick or brush. It is important for all surgical staff to keep their fingernails short. Holding your hands up above the level of your elbow, apply the antiseptic. Using a circular motion, begin at the fingertips of one hand and lather and wash between the fingers, continuing from fingertip to elbow. Repeat this for the second hand and arm. Continue washing in this way for 3-5 minutes. Rinse each arm separately, fingertips first, holding your hands above the level of your elbow. Using a sterile towel, dry your arms--from fingertips to elbow--using a different side of the towel on each arm. Keep your hands above the level of your waist and do not touch anything before putting on sterile surgical gloves.

24 Steril havlu ile kurulama
Cerrahi El Hijyeni 2-6 dakika Fırça kullanımı ? Steril havlu ile kurulama

25 Cerrahi El Hijyeni Gözle görülür kir yok ise
Uygun antiseptik, doğru kullanılır ise alkol bazlı el antiseptiği ile el ve ön kolu ovalamak yeterli Tırnak altları alkol içerikli dezenfektan ile fırçalanırsa etkinlik artar Kuruması beklenmeli Günün ilk ameliyatında ve günlük etkinlikler sonrasında eller yıkanmalıdır Kalıcı etkinlik düşük Havlu ile kurulama gerekli değil

26 Önemli Noktalar Suni tırnak Ø
Tırnakların uzunluğu tırnak etini geçmemeli

27 Eldiven Kullanımı Endikasyonları
Sınırlanmalı ! Kan ve/veya vücut sıvıları ile temas olasılığı durumunda Bütünlüğü bozulmuş cilt ile veya mukoza ile temas durumunda Temas veya sıkı temas izolasyonundaki hasta odasına girmeden önce steril olmayan temiz eldiven giyilmelidir. Eldivenler, önlük giyildiği durumlarda önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmelidir.

28 Eldiven Kullanımı Yanlış güven hissi!
El hijyeni uyumu azaltan bir uygulama! Eldiven kullanımı öncesinde ve sonrasında mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır Eldivenler yıkanmamalı Tekrar kullanılmamalı Eldiven üstüne antiseptik solüsyon uygulanmamalı

29 Eldiven Kullanımı Hasta ile temas sonrası eldivenler çıkartılmalı
Bir başka hastaya aynı eldiven ile temas edilmemeli Hastadaki işlemler temiz alandan kontamine alana doğru yapılmalı Aynı hastada kontamine vücut alanından temiz alana geçişte eldivenler değiştirilmeli

30 EL HİJYENİNE UYUM NASIL?

31 Uyumsuzluk Nedenleri Yetersiz sayıda veya uygunsuz yerleşimli lavabo ya da alkollü el antiseptikleri Sabun ve kağıt havlu bulunmaması İş yoğunluğu Yetersiz eğitim Eldiven kullanımı Rol modelinin bulunmaması Unutkanlık

32 Uyumdaki Sıkıntılar Bilgi ve farkındalık eksikliği Beklenti eksikliği
Motivasyon bozukluğu Aşırı iş yükü Profesyonel kategori Ünitenin özellikleri Cilt irritasyonu Kurumsal politika eksikliği

33 El Hijyenine Uyum ZAMAN YETERSİZLİĞİ ! UNUTKANLIK !

34 Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar
Hangi durumda Hangi uygulama Nasıl Ne sürede Kurumsal klavuzlar ? BİZ NEREDEYİZ?

35 Çalışma arkadaşları için rol modeli oluşturduğunu
düşünenlerde uyum daha yüksek (%67 vs %48)

36 Gözlendiğini fark eden grup / fark etmeyen grupta uyum
NİYE ÇALIŞMIYORSUN? GELDİĞİNİZİ GÖRMEDİM ! Gözlendiğini fark eden grup / fark etmeyen grupta uyum %61 vs %44

37 Yalancı GÜVEN ! Yanlış inanış !
El hijyeninin önemini azaltmıştır!

38 EL HİJYENİ (YIKAMA/ EL ANTİSEPTİĞİ)
NE ZAMAN GEREKLİ? HASTA İLE TEMAS SONRASINDA ASEPTİK İŞLEMLERDEN ÖNCE HASTA İLE TEMAS ÖNCESİNDE HASTA ÇEVRESİNDEKİ YÜZEYLERLE TEMAS SONRASINDA VÜCUT SIVILARI İLE TEMAS SONRASINDA

39

40 Atık Yönetimi

41 Tanımlar Evsel Nitelikli Atık: Mutfak
Ambalaj Nitelikli Atık: Büro atıkları, ambalaj malzemeleri, cam, vb. Uluslararası Tıbbi Atık Amblemi: Tıbbi atıkların toplandığı özel nitelikli torba veya kap ile bunların taşınmasında kullanılan özel taşıma arabalarının üzerinde bulundurulması gereken uluslararası amblem Tıbbi Atık Taşıma Arabası: Hastanede üretilen tüm tıbbi atıkların toplanarak geçici atık depolarına taşınmasında kullanılan arabalar

42 Tanımlar Atık Taşıma Arabası (Container): Tıbbi atık olmayan tüm atıkların toplandıktan sonra geçici olarak biriktirildikleri ve Geçici Depolama Alanı’na transfer edildikleri arabalar. Hastane Atık Sorumlusu: Hastane Yönetimi adına, hastanede atık yönetiminin ilgili talimata uygun olarak gerçekleştirilmesi için gerekli tüm basamakları denetleyen ve organizasyonu sağlayan kişi

43 Tanımlar Evsel Nitelikli Atıklar için Geçici Depolama Alanı:
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak evsel nitelikli atıklar için oluşturulan geçici depolama alanı Tıbbi Nitelikli Atıklar için Geçici Depolama Alanı: Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak tıbbi atıklar için oluşturulan geçici depolama alanı Tıbbi Atık Personeli: Hastanedeki tüm birimlerden alınan tıbbi atıkları Tıbbi Atık Taşıma Arabası’nda toplayan ve geçici depolara güvenli bir şekilde taşınmasını sağlayan personel

44 Tanımlar Tıbbi Atık: Vücut sıvı ve salgıları (kan ve kan ürünleri dahil), Vücut sıvı ve salgıları ile kontamine olmuş her tür atık, Doku ve organ parçaları (patoloji atıkları dahil), Bakteri ve virus tutucu hava filtreleri, Günü geçmiş veya artmış antineoplastik ilaçlar ve bu ilaçlarla kontamine olmuş her tür malzeme

45 Tanımlar Kırmızı çöp torbası: Tıbbi atıkların toplanması için kullanılan, Tıbbi Atık Yönetmeliği’nde tanımlanan şartlara uygun, her iki tarafında Uluslararası Tıbbi Atık Amblemi ile Dikkat Tıbbi Atık ibaresi bulunan kırmızı renkli plastik torba

46 Tıbbi Atıklar

47 Temel İlkeler Evsel nitelikli atıklar ile tıbbi atıklar aynı taşıma arabası ile aynı anda taşınmamalıdır. Tıbbi atık içeren çöp torbalarından birisinin toplama veya taşıma aşamasında patlaması halinde bu torba hemen ikinci bir kırmızı çöp torbası içine konur ve toplama veya taşıma işlemine devam edilir. Patlama sonucu kirlenen yüzey temizlenir ve dezenfekte edilir.

48 Kesici Delici Alet: Hastane ortamında kullanılan ve yaralanmaya neden olabilen kesici ve delici cisimler (bistüri, iğne ucu, vb.) Kesici-Delici Alet Kutusu: Delinmeye, yırtılmaya, patlamaya dayanıklı, su geçirmez, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, üzerinde Uluslararası Tıbbi Atık Amblemi ile Dikkat Kesici ve Delici Tıbbi Atık ibaresi taşıyan plastik veya aynı özellikte kartondan yapılmış kutudur.

49 Kesici Delici Aletler

50 Temel İlkeler Her tür kesici-delici alet, kesici-delici alet kutularına atılmalıdır. Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında doldurulmalı, tam olarak dolmaları beklenmemeli, kesinlikle sıkıştırılmamalıdır. Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında dolduktan sonra ağızları kapatılıp uygun büyüklükte kırmızı çöp torbalarına konulduktan sonra geçici depolama alanına transfer edilmelidir. Ağızları açılarak boşaltma yapılmamalıdır.

51 Ambalaj Atıklar Mavi çöp torbası:
Geri kazanılabilen cam malzemelerin toplanması için kullanılan mavi plastik torba

52 Evsel Atıklar Siyah Çöp Torbası:
Evsel nitelikli atıkların toplanması için kullanılan siyah plastik torbadır.

53 Temel İlkeler Kırmızı çöp torbaları normal servislerde ve polikliniklerde tedavi odalarında, Yoğun Bakım Ünitelerinde, Ameliyathane ve Hemodiyaliz Ünitesinde ofis alanları dışında tüm alanlarda bulundurulmalıdır. Bunlar dışında kırmızı çöp torbası konulması gereken alanlar İnfeksiyon Kontrol Komitesi’nin önerileri doğrultusunda belirlenir. Hasta bakım hizmeti verilen tüm alanlarda (hasta odası, muayene ve tedavi odaları, ameliyathane, hemodiyaliz, vb.) kesici-delici alet kutusu bulundurulmalıdır.

54 Temel İlkeler Kırmızı çöp torbası bulunmayan bir alanda üretilen tıbbi atık en yakındaki kırmızı torbalı çöp kovasına veya kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır. Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah bir çöp poşetinin içinde tıbbi atık bulunduğunun görülmesi durumunda temizlik personeli bu çöp poşetini uygun boyda kırmızı bir çöp poşetinin içine koyarak tıbbi atık şeklinde ortamdan uzaklaştırmalıdır. Kesinlikle ayrıştırma yapma yoluna gidilmemelidir.