Şizofreni Pratiği Prof. Dr. Ali Kemal Göğüş

... konulu sunumlar: "Şizofreni Pratiği Prof. Dr. Ali Kemal Göğüş"— Sunum transkripti:

1 Şizofreni Pratiği Prof. Dr. Ali Kemal Göğüş

2 Şizofreni Tanı kriterleri Semptomatoloji ve klinik tipleri
Gidiş ve sonuç özellikleri Prognoz ve etkili faktörler Tedavi

3 Şizofreni Tanı Kriterleri
A . Karakteristik semptomlar Hezeyanlar Halüsinasyonlar Dezorganize konuşma Dezorganize / katatonik davranış Negatif semptomatoloji B. Toplumsal ve mesleki işlev bozukluğu C. Süre: prodrom+rezidüel+A grubu kriterleri=en az altı ay. Altı ayın en az bir ayı A grubu kriterlini içermeli D. Şizoaffektif bozukluğun ve Affektif bozukluğun Dışlanması E. Madde kullanımına ve genel tıbbi duruma bağlı psikozun dışlanması F. Yaygın gelişimsel bozuklukla olan ilişki Pozitif semptomatoloji

4 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Semptomlar Sanrılar Varsanılar Katatoni

5 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Semptomlar Sanrılar Varsanılar Katatoni Dezorganizasyon Semptomları Dezorganize konuşma Dezorganize davranış

6 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Semptomlar Sanrılar Varsanılar Katatoni Dezorganizasyon Semptomları Dezorganize konuşma Dezorganize davranış Negatif Semptomlar Duygulanımda sığlaşma Aloji Avolisyon Anhedoni Kendine bakımda kötüleşme Sosyal ve emosyonel içeçekilme

7 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Semptomlar Sanrılar Varsanılar Katatoni Dezorganizasyon Semptomları Dezorganize konuşma Dezorganize davranış Negatif Semptomlar Duygulanımda sığlaşma Aloji Avolisyon Anhedoni Kendine bakımda kötüleşme Sosyal ve emosyonel içeçekilme Bilişsel Semptomlar Dikkat bozukluğu Bellek bozukluğu Soyutlama bozukluğu Yargılama bozukluğu Öğrenme güçlüğü

8 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Semptomlar Sanrılar Varsanılar Katatoni Dezorganizasyon Semptomları Dezorganize konuşma Dezorganize davranış Negatif Semptomlar Duygulanımda sığlaşma Aloji Avolisyon Anhedoni Kendine bakımda kötüleşme Sosyal ve emosyonel içeçekilme Bilişsel Semptomlar Dikkat bozukluğu Bellek bozukluğu Soyutlama bozukluğu Yargılama bozukluğu Öğrenme güçlüğü Duygusal semptomlar Disfori Depresyon İntihar eğilimi

9 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Semptomlar Sanrılar Varsanılar Katatoni Dezorganizasyon Semptomları Dezorganize konuşma Dezorganize davranış Negatif Semptomlar Duygulanımda sığlaşma Aloji Avolisyon Anhedoni Kendine bakımda kötüleşme Sosyal ve emosyonel içeçekilme Sosyal ve Mesleksel İşlev Kaybı Duygusal semptomlar Disfori Depresyon İntihar eğilimi Bilişsel Semptomlar Dikkat bozukluğu Bellek bozukluğu Soyutlama bozukluğu Yargılama bozukluğu Öğrenme güçlüğü

10 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif semptomatoloji Negatif Semptomatoloji

11 Şizofreni Semptomatoloji ve Klinik Tipleri
Pozitif Psikotik Belirtiler Sanrılar (hezeyanlar) Varsanılar (halüsinasyonlar) Konuşma bozuklukları Davranış bozuklukları Negatif Psikotik Belirtiler Dikkat bozukluğu Aloji Anhedoni Affekt azalması Avolisyon Sosyal içeçekilme Duygusal içeçekilme Kendine bakım azalması İşlevsellikte bozulma

12 Pozitif Semptomatoloji Sanrılar

13 Pozitif Semptomatoloji Varsanılar
İşitsel varsanılar Kendi aralarında konuşan sesler Yorum yapan sesler Emreden sesler Görsel varsanılar Temas varsanıları Koku varsanılar Tat varsanıları Hareket varsanıları

14 Pozitif Semptomatoloji Dezorganize Konuşma
Mantıksızlık Yandan cevap Raydan çıkma Teğetsellik Ayrıntıcılık Fikir uçuşması Laf salatası (enkoherans) Perseverasyon Neolojizm

15 Pozitif Semptomatoloji Dezorganize Davranış
Taşkınlık Hareket tekrarları (stereotipi) Donakalım beliritileri Balmumu belirtisi Duruş bozukluğu Katılık hali

16 Negatif Semptomatoloji Dikkat eksikliği
Zihnin bir uyaran üzerinde toplanamaması Konsantrasyon güçlüğü

17 Negatif Semptomatoloji Aloji
Düşünce Azlığı Yoksulluğu Fakirliği

18 Negatif Semptomatoloji Anhedoni
Yaşamdan tat / zevk alamama, Duyguların yaşanamaması hali

19 Negatif Semptomatoloji Affektte Azalma
Duygusal tepkilerin jest ve mimiklerle ve ses tonu ile ifadesinde azalma Affektte sığlık Affektte küntlük Apati Endiferans (lakaydiyet) Maske yüz

20 Negatif Semptomatoloji Avolisyon
Motivasyon / istenç azalması Amaca yönelik etkinlikleri başlatme ve / veya sürdürme güçlüğü

21 Negatif Semptomatoloji Sosyal ve Emosyonel İçeçekilme
Kendini sosyal ilişkilerden çekme, içe kapanma İnsanlarla duygusal ilişki kuaramama

22 Negatif Semptomatoloji Özbakım Eksikliği
Kişisel temizliğine Kılık kıyafet temizliğine ve düzenine Traş olma, tırnak kesme, makyaj yapme, makul aralıklarla çamaşır değiştirme vb. hususlara özen göstermeme

23 Negatif Semptomatoloji Sosyal / Mesleki İşlevsellikte Bozulma
Kendini sosyal ilişkilerden çekme, içe kapanma İnsanlarla duygusal ilişki kuaramama

24 Şizofreni Klinik Tipleri
Paranoid Tip Sanrı ve Varsanılar vardır Dezorganize konuşma Dezorganize davranış Katatonik davranış Donuk ya da sığ duygulanım Dezorganize Tip Dezorganize konuşme Dezorganize davranış Donuk ya da sığ duygulanım y o k t u r Katatonik Tip Balmumu arazı Negativizm Postür Eksitasyon Ekolali Ekopraksi Ayrışmamış Tip Şizofreni tanısı alan Paranoid Dezorganize Katatonik kriterlerini karşılamayan Rezidüel Tip Belirgin sanrı, varsanı ve dezorganizasyon semptomatolojisinin olmadığı (geçmişte olmuş olabilir) avolisyon başta olmak üzere “silik negatif semptomatolojiden” oluşan bir tablo.

25 Şizofreni Gidiş ve Sonlanış Özellikleri
Premorbid Neurodevelopment process

26 Şizofreni Gidiş ve Sonlanış Özellikleri

27 Şizofreni Gidiş ve Sonlanış Özellikleri
Şizofreni tanısı almış hastaların %15 kadarı yaşamlarını intihar sonucu kaybederler

28 Şizofreni Gidiş ve Sonlanış Özellikleri
Şizofreni tanısı almış hastaların beklenen yaşam süreleri genel nufusa oranla ortalama 9-10 yıl daha azdır. İntihar Özbakım eksikliği Beslenme bozuklukları Alkol ve madde bağımlılıkları Barınma sorunları Tıbbi hastalıklar

29 Şizofreni Prognoza etki eden faktörler
İyi Prognoz Belirleyicileri Kadın olma Geç başlangıç Akut başlangıç İlk epizodda iyi tedavi cevabı Tedaviye uyum Presipitan faktörlerin olması İyi premorbid işlevsellik Affektif semptomatoloji olması Ailede affektif bozukluk öyküsü Evli olmak Pozitif belirtilerin hakimiyeti Paranoid ve katatonik tip İyi sosyal destek ve güvence Nörolojik belirtilerin olmaması Seyrek nüks Saldırganlık olmaması Kötü Prognoz Belirleyicileri Erkek olma Erken başlangıç Sinsi başlangıç İlk epizodda kötü tedavi cevabı Tedaviye uyumsuzluk Presipitan faktörlerin olmaması Kötü premorbid işlevsellik Affektif semptomatoloji olmaması Ailede şizofreni öyküsü Bekar olmak Negatif belirtilerin hakimiyeti Dezorganize ve ayrışmamış tip Sosyal destek ve güvence olmaması Nörolojik belirtileri olması Sık nüks Saldırganlık

30 Psikososyal Rehabilitasyon Öz-yardım Dernekleri
Şizofreni Tedavi Biyolojik tedaviler Psikofarmakolojik Tedaviler Elektrokonvulsif Tedavi Psikoterapiler Psikososyal Rehabilitasyon Öz-yardım Dernekleri